Stil weer en vochtige
schoorstenen oorzaak
Tumult in Tweede Kamer
WEINIG HOOP
VOOR „DRIE
VAN BREDA
e eik voorspelt het weer niet
MMoclc
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
Zuiger stoot
op wrak
van Duits
vliegtuig
Militaire
opstand
in Chili
SPECULATIES OVER „STRENGE WINTER" MAAR:
Staatsgreep
in Somalië
Nederland-Bulgarije
niet zeker op tv.
CUSHION
A
]09e jaargang - no. 26256
editie voor
woensdag 22 oktober 1969
Vrij mistig
BIJ MOERDIJK:
Prins Constantijn
uit couveuse
Zuurstof
Schoorsteen
Verklaring over
militaire
oefenterreinen
Fiat zou Lancia
hebben gekocht
Grote fracties verdeeld
STAAT VAN BELEG
Vierkant
RaiffeisenSpaarweek
27 t/m 31 oktober
met
ingebreide
badstofzooi
Dè
ideale
sok!
Valdispert kalmeert
22
'&./A
lial voor tieners
:uiver wollen
coat, geheel met
'gevoerd. 152-167
I
N3
'^1
■an^et luik J
m
ZEELAND
Directeur; Dr. W. A. J. M. Harkx
I Hoofdredacteur: L. Lei'iendekker
I Hoofdkantoor; Breda, Reigerstr. 16
Telefoon 22341. Postgiro 1114111
WEERBERICHT
Overwegend droog. Op vele plaat
sen mist. Verspreide opklaringen.
Weinig wind. Zelfde temperaturen
als qis+erei» of iets lager.
KANTOREN: ROOSENDAAL, MOLENSTRAAT 45, TEL. 37150
BERGEN OP ZOOM, ZUIVELSTRAAT 26, TEL. 6850
OOSTERHOUT, ARENDSTRAAT 14, TEL. 4957
GOES, KLOKSTRAAT 1, TEL. 8030
HULST, STEENSTRAAT 14, TEL. 3751
KOLENDAMP
MAAKT VEEL
SLACHTOFFERS
(Van een onzer verslaggevers)
MOERDIJK Bij zandzuigwerk
Jaamheden voor het opspuiten van de
iofctrieterreinen voor Shell bij
■Voerdijk worden uit het Hollandsch
Diep wrakfragmenten van in de
(treede wereldoorlog neergestortte
vliegtuigen opgehaald.
De cutterzuiger „Mercator" heeft
onder de wal ter hoogte van Klundert
van die wrakstukjes en wat kleine
munitie in de zogenaamde „stenen
vanger" gekregen. Vandaag zal de
rijkspolitie te water in Dordrecht na
gaan in hoeverre de identificatie-
dienst van de luchtmacht en de ma
rine mijnopruimingsdienst in deze
vondsten moet worden gekend.
Adjudant M. Boom van de rijkspo
litie te water zei desgevraagd, dat het
zuigerpersonee] wel degelijk door
drongen is van het gevaar door te
werken, terwijl er explosdeven wor-
I den opgezogen. „Explosieven zijn niet
opgehaald, anders had men de boel
wel stil gelegd".
Volgens een woordvoerder van de
luchtmacht is het zeker mogelijk dat
er in het Hollandsch Diep wrakstuk
ken van vliegtuigen en zelfs hele
bommen zullen worden gevonden. In
de nabijheid van de Moerdijkbrug
zijn ondermeer een Junker 88, een
Vliegend Fort, enkele Engelse bom
menwerpers, een Stuka en een Fok
ker T-5 bommenwerper in het water
terecht gekomen. „Er zijn allerhande
mogelijkheden dat er munitie e.d.
wordt opgezogen nu men daar de bo
dem gaat omwoelen en afzuigen."
De politie is door een jongeman uit
Sliedrecht van het feit, dat er wrak
stukken weer terug in het water wer
den gegooid op de hoogte gebracht.
DEN HAAG/TERHEIJDEN/RILLAND BATH - Kolen
dampvergiftiging bedreigt op het ogenblik velen die niet
helemaal volgens de regels met hun kachels omgaan.
Vooral bejaarden worden het slachtoffer. In de laatste
achtenveertig uur zijn minstens vijf mensen aan kolen
dampvergiftiging overleden en tientallen vooral in de
grote steden - met vergiftigingsverschijnselen in zieken
huizen opgenomen.
(Van onze correspondent)
D8N HAAG Het herstel van
I prins Constantijn is zover gevorderd,
I dut hij niet meer in de couveuse hoeft
te worden verpleegd.
„D't deelde gisteren de artsen prof.
Haspels, Drukker en mej. Kingma
I I3? itet Utrechtse Academische
ziekenhuis mee.
In Terheijden werden gisteren twee
mensen gevonden die aan kolendamp
vergiftiging waren gestorven. In de
Hoogstraat was dat de 72-jarige G.
Kop die dood naast zijn bed werd ge
vonden. Zijn vrouw lag bewusteloos
op het bed en werd naar het zieken
huis in Breda gebracht, 's Nachts was
een zoon nog op bezoek geweest om
zijn zoontje die bij de grootouders
logeerde op te halen. Het kind was
ziek geworden. Aan kolendampver
giftiging werd toen niet gedacht.
In de Nassaustraat te Terheijden
zag een voorbijganger het stoffelijk
overschot van de alleenwonende me
vrouw Köneman-Ootjers op de grond
in haar woning liggen. Een vriendin
van haar die daags tevoren bij haar
op bezoek was ligt met vergiftigings
verschijnselen op bed.
In Rilland-Bath stierf de 90-jarige
weduwe M. Imanse aan kolendamp
vergiftiging. Haar 60-jarige dochter
werd ernstig ziek, maar is buiten le
vensgevaar.
Ook in Rilland-Bath werd de fami
lie Akkerman ziek. Door tijdig de ra
men open te gooien kwam men er
vanaf met wat hoofdpijn.
In Rotterdam stierf de 39-jarige
H. Quinze die, voor hij maandag naar
bed ging, de kachel had aangestoken.
In Franeker kwam de 64-jarige mej.
E. Huitinga om het leven. Buren von
den gistermorgen haar stoffelijk over
schot voor de kachel.
In Hoeven werden de bejaarde me
vrouw J. de Rond en haar bij haar
logerend nichtje ziek. Mevrouw de
Rond moest met zuurstof worden be
handeld.
In Amsterdam werden minstens 14
mensen hoofdzakelijk bejaarden
met vergiftigingsverschijnselen naar
het ziekenhuis gebracht. In Utrecht
deden zich acht gevallen voor, waar
onder een moeder met vijf kinderen.
Ook in Rotterdam deed zich een
groot aantal gevallen voor.
Het huidige weertype windstil
en vaak mistig werkt het ver
schijnsel dat zich elke herfst wel
voordoet, zij het zelden in zulk een
omvangrijke mate, sterk in de hand.
Hoofdoorzaak is dat er op de ver
keerde manier wordt gestookt. De
brandweer wees er gisteren op dat
men, wanneer men de kachel voor
het eerst aanmaakt en aan wil laten,
deze enkele dagen goed dient door te
stoken, zodat de schoorsteen zo snel
mogelijk droog wordt. Dit .laatste is
de laatste dagen nat zijn geworden.
Als men te zuinig stookt in deze om-
temeer van belang omdat de schoor
stenen door de mist en de regen van
standigheden trekt de schoorsteen
niet of nauwelijks.
Voorts dient men ervoor te zorgen
dat de schoorsteen is geveegd. Alvo
rens de kachel weer aan te steken
dient men na te gaan of de verbin
ding tussen kachel en schoorsteen nog
intact is. Door een verteerde kachel
pijp of een ondeugdelijke aansluiting
kunnen vonken en levensgevaarlijke
gassen de kamer binnendringen.
Ook een goede ventilatie in een wo
ning waarin gestookt wordt dat
geldt evenzeer voor gas- en oliehaar
den is noodzakelijk.
(Van onze pari. red.)
DEN HAAG Minister Schut zal
vandaag op verzoek vam de Tweede
Kamer eenverklaring moeten afleg
gen over zijn beleid inzake de mili
taire oefenterreinen. De minister
heeft namelijk op een persconferentie
verklaard, dat met de uitvoering van
plannen in zijn recente nota over de
ze zaak reeds een begin wordt ge
maakt.
De kamer wil adarentegen dat dit
niet gebuert alvo:rens de nota in het
parlement is behandeld.
De kamer wil bovendien eerst nog
hearings houden over deze nota,
waarop bezwaren naar voren kunen
worden gebracht. Drs. den Uyl
(P.v.d.A.) heeft zich hetrecht voor
behouden n.a.v. deverklaring vam
minister Schut de bewindsman „ver
der aan de tand te voelen".
ROME (AP) Volgens berichten
in de Italiaanse pers heeft Fiat de
kleinere maar niet minder vermaarde
autofabriek Lancia gekocht.
Zowel Fiat als Lancia zijn in Tu
rijn gevestigd.
De twee fabrieken hebben op de-
berichten nog geen commentaar ge
leverd.
DEN Haag Rustig en tak-
tisch optreden van Tweede Ka
mervoorzitter mr. Van Thiel
voorkwam gisteren dat tijdens
het debat over vrijlating van de
drie Duitse oorlogsmisdadigers
de zaken uit de hand liepen. Tij
dens de rede van de KVP'er Van
Schaik, de eerste spreker, begon
nen enkele vrouwen op de pu
blieke tribune zich te roeren. Er
klonken uit hun mond kreten
als: „ze hadden ze direct moeten
fusilleren". „90.000 vrouwen in
Ravensbrück vermoord" „90.000
Nederlandse joden vermoord".
Jongens hielden een plakaat om
hoog met de tekst: „nazi-moor
denaars nooit vrij".
Toen het de aanwezige twee
rijkspolitiemensen niet gelukte
de demonstranten te verwijderen
liet voorzitter Van Thiel weten
dat hij zelf naar de publieke tri
bune zou komen. Ook het CPN
kamerlid Wolff begaf zch naar
de demonstranten.
Mr. Van Thiel wist te bereiken
dat de demonstranten beloofden
verder geen moeilijkheden meer
te zullen veroorzaken.
Mr. Van Thiel zei publiekelijk:
„Ik begrijp uw opgewonden ge
moedstoestand, waardoor u din
gen doet die u anders niet zou
doen. U handelde uit een opge
kropt gemoed".
Vrije tijd: voor tieners reden om
meer te reizen. Pagina 3.
Staatssecretaris belooft schoon
Delta-water. Pagina 5.
Op Chinese kunstmestfabriek
verdient een arbeider 88,50
per maand. Pagina 7.
Er moeten meer ontmoetings
mogelijkheden komen voor
minderjarige homofielen, luidt
een van de stellingen van de
nieuwe doctor W. J. Sengers.
Pagina 9.
„Sajjens fiksjun" moet Neder
lands hipste musical worden.
Pagina 13.
De Kleine Stem. Pagina 11.
SANTIAGO AFP/RTR Presi
dent Euardo Frei van Chili heeft gis
teren in het gehele land de staat van
beleg afgekondigd en de zitting van
het parlement geschorst. Dit gebeur
de nadat de regering eerder melding
had gemaakt van muiterij van een le-
gerregiment in de hoofdstad, die zij
bestempelde als een poging tot een
staatsgreep.
In een officieel communique werd
gezegd dat het regiment „Tacha" in
Santiago dinsdagochtend vroeg in
opstand was gekomen en dat het op
perbevel maatregelen had genomen
om deze neer te slaan. Alle legereen
heden zijn in staat van paraatheid
gebracht en alle verloven zijn inge
trokken.
Een officiële woordvoerder deelde
mee dat dinsdagochtend twee officie
ren waren gearresteerd, nadat zij ge
tracht hadden het bevel van een re
giment in San Felipe, ongeveer hon
derd kilometer ten noordoosten van
Santiago, over te nemen.
De opstand volgt op berichten over
onrust in het leger over te lage sala
riëring. De meeste waarnemers bren
gen de muiterij in verband met deze
onru9t. Zij menen dat de militairen
geen staatsgreep beoogden maar met
hun actie op hun salariseisen willen
vestigen.
In Santiago is het overigens rus
tig. Sinds 1923 is er in Chili geen mi
litaire staatsgreep voorgekomen. Pre
sident Frei, die in 1964 aan de macht
kwam, treedt volgend jaar af na ver
kiezingen in september. Krachtens de
grondwet kan hij zich niet herkies
baar stellen.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De kans op vrijla
ting van de drie Duitse oorlogsmis
dadigers in Breda lijkt door het
Tweede-Kamerdebat van gisteren
kleiner te zijn geworden. De motie-
Van Schaik (K.V.P.), die minister
Polak verzoekt via wetswijziging
voor levenslang gestraften voor
waardelijke invrijheidsstelling moge
lijk te maken, zal vandaag naar het
zich laat aanzien geen of nauwelijks
een meerderheid behalen en zeker
geen royale meerderheid.
Dat zal voor minister Polak (Jus
titie) dan reden zijn om de motie
naast zich neer te leggen.
De heer Van Schaik zal dan afzien
van zijn voornemen om een initia
tief-wetsontwerp voor de vrijlating
in te dienen. Vandaag komt de mo
tie-Van Schaik na het antwoord van
minister Polak in stemming. De gro
tere fracties zijn alle verdeeld.
Het debat over de zaak bevatte
hoe kan het anders na alles wat er
reeds over gezegd en geschreven is
nauwelijks of geen nieuwe ge
zichtspunten.
Mr. Van Schaik herinnerde eraan
dat voor de vijfde maal na de oor
log een kwestie inzake Duitse oor
logsmisdadigers een stroom van te.
genstellingen in Nederland doet los
breken. Opnieuw worden oude won
den opengereten. Er dreigt een
scheiding tussen voorstanders en te
genstanders, die beiden met vol
strekt honorabele motieven, maar
vaak emotioneel geladen elkaar
aanvallen.
„Het Nederlandse volk lijdt onder
de aanwezigheid van deze drie, om
dat een jongere generatie de oudere
in haar emoties niet kan volgen en
omdat hun aanwezigheid vele
voor- en tegenstanders van vrijlating
in permanent innerlijk conflict
brengt.
De hun opgelegde straf dreigt te,
rug te slaan op hen die haar voltrek
ken. De drie van Breda houden ons
te lang vast".
De heer Van Schaik zei dat het
onverdraaglijk is de drie van Breda
een vage hoop te geven en hen dan
weer uitzichtloos verder te laten
vegeteren".
(Van onze weerkundige
medewerker)
DE BILT Speculaties over een
Komende strenge winter zijn weer
1,1 'lu oktober zich eerder zomer
mug dan herfstachtig gedraagt en
ook omdat er karrevrachten eikels
n beukenootjes van de bomen val-
fnü bovendien vliegen nu reeds
mrmaties wilde ganzen uit Scandi
navië over ons land.
De volksmond wil uit deze za-
,.T" vooral aan die eikel-over-
nogal eens vergaande con-
k 'I:1, Uekken ten aanzien van de
komende winter. Maar er is alle
reden om aan te nemen dat de rijke
oogst aan eikels en beukenootjes
meer te maken heeft met het fraaie
weer van deze zomer en van nu,
dan met de winter die nog komen
moet.
Wat de „vroege" ganzentrek be
reft: ai meermalen is gebleken dat
ook dit niets zegt over de komende
vinter.
Hoe hardnekkig deze volksvoor
spellingen zijn, wordt bewezen
door het feit dat KNMI en Staats
bosbeheer het nodig vonden samen
te onderzoeken of er verband be
staat tussen veel of weinig eikels en
strenge of milde winters. Zij namen
daarvoor een periode van 30 jaar
onder de loep. Er bleek niets van
enig verband.
Met behulp van de statistiek
komt men trouwens ook niet veel
verder. Deze oktober behoort met
die van 1921, 1949 en 1959 al tot
de toppers. In De Bilt werd gedu
rende de laatste 100 jaar in totaal
11 maal een warme herfst (gemid
delde maximumtemperatuur 16 gra
den of meer) geregistreerd. Zes
maal volgde op deze warme herf-
sten ook een milde winter, twee
keer een normale winter en drie
keer een normale met een te koude
januarimaand. Dit laatste verschijn
sel nu, moet men in het oog houden,
want dat komt meer naar voren. In
de laatste 250 jaar telden wij 10
„zeer warme" herfsten (etmaalge
middelde II graden of meer). Op
v?jf van die herfsten volgde een
kwakkelwinter, op de andere vijf 'n
normale winter, echter alle let
wel met een te koude januari.
Vorig jaar voorspelden amateurs
ook een strenge winter en wel op
grond van de grote aanwezigheid
van notekrakers uit Noord-Rusland.
De winter viel wel vroeg in, maar
was ook aan de koude kant, maar
was toch niet streng en januari
sprong er deze keer uit als... ab
normaal mild (met een minimum
temperatuur van 2,5 graad!).
Er valt dus weinig te voorspellen.
Zeker niet op grond van verschijn
selen in flora en fauna.
Zonder een bindende prognose te
doen, zouden we willen zeggen dat
ons een normale winter met een
koude januari niet zou verrassen.
Overigens: het begint er op te lij
ken dat de herfst en de hogedruk-
gebieden ook november mogelijk
zullen blijven beheersen De kans
wordt dan echter steeds groter dat
in de winter de westcirculatie met
zachtere oceaanlucht weer op gang
komt.
Mr. Van Schaik ze-i dat hij eeq
uitspraak van de kamer wilde „ter-
wille van het welbevinden van het
Nederlandse volg en van deze drie
mensen, want mensen zjjn ze on
danks alles".
Hij zei voorts dat meer belangrij
ker en leidinggevende figuren uit
H'itler-Duitsland dan deze drie leven
en werken in vrijheid. Ook bij de
gratiëring is van willekeur sprake
geweest.
De heer Van Schaik zei aan een
regeling te denken waarbij levens
lang gestraften minimaal na 15 en
maximaal na 25 jaar gevangenisstraf
voorwaardelijk in vrijheid zouden
moeten komen.
Namens de meerderheid van de
P.v.d.A., die tegen de mo-tie zal stem
men, zei drs. Voogd, „dat vrijlating
duizenden die buiten hun schuld a)
een keer door de hel zijn gegaan in
het diepst van hun gevoelens zal
treffen en teisteren. Ook die mensen
hebben levenslang: een lege plaats,
een verminking, frustratie".
De pacifist Wiebenga zei dat zijn
fractie tegen zal stemmen zonder ge
voelens van wraak.
V.V.D.-fractieleider mr. Geertsema
zei namens een grote meerderheid
van zijn fractie thans tegen vrijla
ting te zijn. De V.V.D. is echter niel
bereid nu een voor alle tijden gel
dende uitspraak te doen.
De communist Wolff was vierkant
tegen vrijlating, wanneer dan ook.
De G.P.V.'er Jongeling is tegen de
motie Van Schaik omdat de regering
zelf zou moeten beslissen voorstellen
tot vrijlating te doen. Het Bredase
kamerlid mr Kronenburg meende
dat over deze zaak alleen per refe
rendum beslist mag worden. Hij zal
de motie overigens steunen.
(Van onze r.t.v.-redacteur)
HILVERSUM Gisteravond was
nog niet bekend of, en op welke
manier, de interland-voetbalwed
strijd Nederland-Bulgarije vanavond
op de televisie komt. Er waren nog
ruim 17.000 kaarten niet verkocht, zo
dat enig uitzicht op een reportage
niet gegeven kon worden. In hoever
re de situatie kan veranderen wan
neer vandaag de resterende toegangs
bewijzen van de hand gaan of wan
neer zich op het laatste moment een
sponsor meldt, was evenmin duide
lijk. Vast staat wel dat de match Estu-
diantes-Milan vanavond niet wordt
uitgezonden. Wel kan men morgen
donderdag, van 18.15 uur tot 18.50
uur een samenvatting zien via het
eerste net.
(Van onze redactie buitenland)
DJIBOUTI In de Afrikaanse re
publiek Somalië is gisteren een
staatsgreep uitgevoerd. Volgens rei
zigers uit Somalië verliep de operatie
zonder bloedvergieten.
Maandag werd president Shermar-
ke van Somalië begraven. Hij werd.
vermoord toen hij het noordoosten
van het land bezocht. De nieuwe
machthebbers hebben gezegd dat zij
de politieke lijn van Shermarke zul
len voortzetten.
Dit betekent op buitenlands gebied
o.m. verbetering van de betrekkingen
met de buurlanden Kenya en Ethio
pië, waarmee Somalië jarenlang bit
tere grensgeschillen had. Voorts
zoekt Somalië steun in de Arabische
wereld om te komen tot staatkundige
eenheid met het (nu nog Franse) So-
malieland.
Somalië onderhoudt tenslotte goe
de betrekkingen met de Sowjet
Unie. Het leger is met Russisch ma
teriaal uitgerust.
Het land is arm aan natuurlijke
hulpbronnen. De bevolking (2,6 mil
joen, overwegend Mohammedaans) iJ
grotendeels nomadisch.
(ADVERTENTIES)
Bi m
Van jong
tot oud
met
sparen
vertrouwd
in prafcica*
Orlorf
p-
maakt niet loom of slaperig
