BEJAARDEN1
DUITSE MINISTER:
VISSTERFTE IN
DE RIJN NEEMT AF
NEDERLAND
KRIJGT
OMBUDSMAN
Belgisch plan drijvende haven
vtfil
Uw matros
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
Steenbergenaar noemt namen
mogelijk schuldige Duitsers
BESTEM
VAN LOOY
TOCH IN
DE TOUR
Ook voor A.JV.W. ers en W.A.O. ers
HET BOMMENWERPER DRAMA BIJ SCHOUWEN
andaag
in
MET DRUKPAK IN CONCORDE
Als Kamer nota Beernink en Polak aanvaardt
JAMIN
editie voor
zeeland
weerbericht
Hoechstfabrikant van gewraakte gif
Schade
Toeristen
Senatoren aanvaarden
accijnsverhogingen
PRIJZENWET
Familie stelt nieren
verkeersslachtoffer
beschikbaar
Schreeuwen
T.v.'-uitzending
van verblijf
op maan
VOORWAARDE
GEEN PLAATS
Proefschrift van
Bredase arts:
Slechts 20.7 pet.
van bejaarden
normaal gezond
sinaassnippers
Koop 'm en win
fl. I.OOO.-
109e jaargang no. 26155
Directeur: Dr. W. A. J. M. Harkx
Hoofdredacteur: L. Leijendekker
Hoofdkantoor: Breda, Peigerstr. 16
Telefoon 22341. Postgiro 1114111
donderdag 26 juni 1969
Opklaringen
Aanvankelijk regen, maar later
opklaringen. Zwakke tot matige
wind uit het noordwesten. Weinig
verandering in temperatuur.
KANTOREN: ROOSENDAAL, MOLENSTRAAT 45, TEL. 37150
BERGEN OP ZOOM, ZUIVELSTRAAT 26, TEL. 6850
OOSTERHOUT, ARENDSTRAAT 14, TEL. 4957
GOES, KLOKSTRAAT 1, TEL. 8030
HULST, STEENSTRAAT 14, TEL. 3751
De chef testpiloot van de Sud Aviation, André Turcat, wordt in een
speciaal drukpak geholpen voordat hij met het Frans-Britse super
sonisch verkeersvliegtuig Concorde proefvluchten gaat maken op
grote hoogte.
(Van onze redactie buitenland)
DüSSELDORF/FRANKFORT/STOCKHOLM Ds vissterfte in
de Rjn neemt af. Dit heeft de minister van landbouw van de West-
duitse deelstaat Rijnland-Westfalen, Diether Deneke, gisteren op een
Persconferentie in Düsseldorf meegedeeld. Proefdieren, die woens
dag in de Rijn zijn uitgezet, zijn in leven gebleven.
Over de verklaring van het Ne
derlandse Rijksinstituut voor de
Volksgezondheid (R.I.V.) dat de ver-
ïiftiging van het Rijnwater veroor
zaakt is door het insektenbestrij-
dingsmiddel „Endosulfan" in
"uitsland bekend onder de naam
uTModan" zei minister Deneke
dat dit middel mogelijk pas in ver
binding met andere gifstoffen in de
fijn zo'n catastrofale uitwerking
beeft kunnen hebben.
Het Westduitse chemische concern
..Hoechst", dat in Frankfort „Endo
sulfan" maakt, heeft laten weten dat
zijn fabriek dit middel niet in de
"fain heeft geloosd, omdat men pas
in de Rijn tussen Mainz en Koblenz
dode vissen heeft zien drijven. De
fabriek gaat thans na of bij het ver-
voer per schip van het Endosulfan
ergens iets is misgegaan De Wereld
gezondheidsorganisatie, aldus een
woordvoerder van „Hoechst", heeft
verklaard dat het middel „Endosul
fan" onschadelijk is voor mens en
"ff. Hoechst dat ook bedrijf in Vlis-
!wgen heeft, waar geen Endosulfan
wordt vervaardigd, heeft gisteren
contact opgenomen met het R.I.V.
Op zijn persconferentie zei minis
ter Deneke het te betreuren dat Ne
erland niet tijdig in kennis is ge-
f®ld van de vissterfte. Volgens het
biudige waarschuwingssysteem had
waterleidingbedrijf van Düssel-
«orf de Nederlandse autoriteiten di-
tect op de hoogte moeten stellen. Het
JUnisterie van landbouw, aldus De
pte, zal hieruit de consequenties
rekken en dit waarschuwingssys
teem herzien. Minister Deneke acht
te het waarschijnlijk dat een schip
f6' insektendodende middel verloren
beeft. Naar hen, die verantwoorde-
Slk zijn voor de besmetting van het
Mnwater, wordt nog steeds gezocht,
h zullen waarschijnlijk rekening
"toeten houden met een strafproces
eu een enorme eis tot schadevergoe-
0lng. De schade die in de miljoenen
marken loopt, is nog niet te overzien,
maar de schade aan de visstand in
het stuk Rijn dat door de deelstaat
Rijnland-Westfalen stroomt, wordt
alleen al op minstens 2V2 miljoen
mark geschat. Het zal vermoedelijk
wel drie tot vier jaar duren voordat
het visbestand weer op het normale
peil is.
Door de vergiftiging van het Rijn
water kan het Scandinavische toeris
tenverkeer naar Nederland ernstig
in gevaar komen, aldus de heer Gerd
Goebel, directeur van het Neder
lands bureau voor vreemdelingen
verkeer in Stockholm.
Volgens de heer Goebel hebben
honderden Scandinaviërs gedreigd
hun voorgenomen vakantiereis naar
Nederland af te gelasten, als niet
duidelijk wordt hoe ver en hoe lang
de invloed van de watervergiftiging
zich op de water- en voedselvoorzie
ning zal uitstrekken.
De Franse bond voor de vogelbe
scherming ziet in de vergiftiging van
de Rijn een ernstige bedreiging van
de fauna van Nederland West-Duits-
land en het hele Noordzeegebied,
vooral van de vogelstand. Door
chloorverbindingen zoals Endosulfan
worden in het bijzonder de viseters
onder de vogels meeuwen, reigers
e.d. getroffen.
(ZIE OOK PAGINA 9)
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Eerste Kamer
heeft gisteren de accijnsverhoging
per 1 juli op benzine, bier en alcohol
met 36 tegen 21 stemmen aanvaard.
Tegen stemden de Partij van de Ar
beid, de PSP, Boerenpartij-Koekoek,
de CPN en de KVP-radikaal Let-
schert.
(Van onze parlementaire red.)
DEN HAAG Minister
Roolvink van Sociale Zaken
en Volksgezondheid wil een
uitkering-ineens van één pro
cent toekennen aan AOW'ers,
AWW'ers en WAO'ers.
Hij meent, dat de betrokkenen
recht hebben op deze uitkering,
nu de werknemers waarschijn
lijk ook een uitkering-inëens van
maximaal één procent krijgen
vanwege de onverwacht hoge
stijging van de prijzen.
De uitkering-ineens van een pro
cent betekent voor: een bejaard echt
paar 52,62; voor een ongehuwde be
jaarde 37,08; voor een weduwe met
kinderen beneden de 18 jaar 52,1
voor een weduwe zonder kinderen
37,08; voor een wees tot tien jaar
11,67; voor een wees van 10-16
jaar 17,46 en voor een wees van
16-27 jaar 22,80.
Los van deze uitkering-ineens zul
len per 1 juli de sociale uitkeringen
verhoogd worden op basis van de
loonontwikkelingen in het eerste
half jaar van 1969. Hoe hoog dit per
centage zal zijn is nog niet bekend.
Dit is de Tweede Kamer gisteren
middag meegedeeld in de nota naar
aanleiding van het verslag over de
voorgenomen verlaging van de sui-
keraccijns.
De kamer heeft gisteren besloten
dit ontwerp van wet, dat deze week
werd ingediend reeds yoor openbare
behandeling te plaatse/ op de agenda
van vandaag.
In dit verlsag wijzen minister Wit-
teveen en staatssecretaris Grapper-
haus er op, dat het voorstel tot tij
delijke verlaging van de suikerac
cijns voor de laagste inkomensklasse
relatief gunstig uitvalt. Zuiver so
ciaal gezien, zo zeggen beide be
windslieden, is de maatregel due
aantrekkelijk.
Inmiddels is de Tweede Kamer gis
termiddag akkoord gegaan met de
wijziging van de prijzenwet, waardoor
aan de minister van Economische Za
ken meer bevoegdheden worden ge
geven.
De minister krijgt onder meer de be
voegdheid de melding van voorge
nomen prijsverhogingen verplicht te
stellen. Schryft de minister zo'n aan
melding voor bepaalde artikelen voor,
dan mag de prijs binnen een maand
na melding niet omhoog gaan. Verder
krijgt de minister de bevoegdheid om
via calculatie-beschikkingen voor te
schrijven dat voor bepaalde artikelen
wordt uiteengezet hoe de prijs is op
gebouwd.
Minister De Block (Econ. Zaken)
erkende gistermiddag in zijn ant
woord aan de kamer dat de bevoegd
heden alleen als een uiterst middel
moeten worden gehanteerd.
De meldingsplicht moet pas worden
toegepast als ik een ongewenste prijs
ontwikkeling verwacht, zei de minis
ter. Hij dacht wel dat administratieve
rompslomp zoveel mogelijk kan wor
den voorkomen door de meldings
plicht voornamelijk aan producenten
(Vervolg op pagina 9)
(Van een onzer verslaggevers)
WEERT Gistermorgen is de 21-
jarige J. van Moosdijk uit Baexum,
die zondagnacht tengevolge van een
verkeersongeval in de gemeente
Weert in zorgwekkende toestand in
het Weertse ziekenhuis was opgeno
men, aan de gevolgen van dit onge
val overleden.
Zijn familie heeft zijn beide nie
ren voor transplantatie ter beschik
king gesteld. De organen zijn per
helikopter overgebracht naar een zie
kenhuis in Duitsland en naar het
akademisch ziekenhuis in Leiden.
C. FRANKEN
(Van een onzer verslaggevers)
STEENBERGEN Een zekere
Hauptmann Trolz en Oberleutnant
Haser zijn volgens de heer C. Fran
ken (60) uit Steenbergen, oogge
tuige van het drama met de beman
ning van een Amerikaanse bom
menwerper in maart 1944 bij Schou
wen, de verantwoordelijke Duitse
militairen, die de redding van de
verdrinkingsdood van vijf of zes
(en niet zoals gemeld twee) beman
ningsleden hebben verhinderd.
Overigens moet de koninklijke
marechaussee al sinds 1945 bekend
zijn met de namen van deze twee
Duitsers, want reeds toen heeft de
heer Franken tegenover twee mare-
chaussee's hun identiteit onthuld.
Vijf of zes Amerikanen zijn, aldus
de heer Franken met parachutes uit
het toestel gesprongen nadat dit
door twee Duitse jagers in brand
was geschoten. De mannen kwamen
in het water neer in de buurt van
een zandbank voor Schouwen, die
voor het grootste gedeelte droog
stond. Toen de werklieden, daar be
zig waren schuilplaatsen aan te leg
gen, op het geschreeuw van de
Amerikanen hulp wilden gaan bie
den, werd hen dit verhinderd door
een Duitse onderofficier. De man
nen (er waren er ongeveer 60 aan
het werk) werden met een geweer
teruggedrongen van de kust naar
de duinen.
De Amerikanen hebben, aldus de
heer Franken (destijds uitvoerder),
nadat zij om ongeveer half twee
waren neergekomen, de hele mid
dag op de plaat voor de kust staan
te schreeuwen en roepen. De af
stand tot de kust (3 tot 4 kilometer)
was te groot om zwemmend af te
leggen. Bovendien was de stroming
te sterk. Om vijf uur moesten de
werklieden hun werk (zoals ge
woonlijk) verlaten. De vliegers
stonden toen nog steeds op de plaat.
„De volgende dag hebben wij aan
de Duitsers gevraagd of ze nog ge
red waren. De Duitsers zeiden van
niet", aldus de heer Franken, die
deze uitlating verifieerde bij twee
aanwezige en betrouwbare Italia
nen.
De verantwoordelijke militairen
zouden volgens de heer Franken
wel te vinden zijn via de bouwlei
der uit Nijmegen, die zeer vaak
contact had met de Duitsers.
Later vernam de heer Franken,
die zegt dat geen burgers van
Schouwen-Duiveland het drama
hebben kunnen volgen, omdat de
duinen verboden gebied waren, dat
er in Burghsluis een reddingsboot
heeft klaargelegen om uit te varen.
Deze is echter (door de Duitse
Hauptmann) niet gewaarschuwd.
De verontwaardiging onder de Ne
derlandse arbeiders was aldus de
heer Franken zeer groot. Hij
weet zeker dat (met enige moeite)
de Amerikanen gered hadden kun
nen worden. „Er zouden zeker boot
jes gevonden zijn, waarmee we ze
van de plaat hadden kunnen halen.
Er was bij ons zelfs een schippers
knecht uit Tholen. We mochten he
laas niet".
Onder de 60 arbeiders bevonden
zich, zo herinnert de heer Franken
zich, veel mensen uit Roosendaal,
Bergen op Zoom en Steenbergen,
die het drama hebben gevolgd. Er
werd gewerkt voor de firma In-
dustria uit Den Haag. De Organisa
tion Todt had dit gedeelte van
Schouwen reeds verlaten.
De heer Franken heeft kort na
het neerschieten van de bommen
werper gehoord dat er één beman
ningslid gered was. Deze was later
dan de anderen uit het toestel ge
sprongen, namelijk nadat dit bran
dend was teruggedraaid in de rich
ting van de Nederlandse kust. Het
toestel was in zee gestort. De man
(„waarschijnlijk de piloot") is er
gens neergekomen, maar waar heeft
de heer Franken niet kunnen zien.
Duinen versperden het uitzicht.
Forse investeringen zijn nodig
/oor een rigoureuze ontwikke
ling van de recreatie r Zeeland.
Pagina 3.
Hansweertse KVP'ers nemen het
kerkhof onderhanden. Pagina 3.
Volgend jaar gaat het zuiden
van het land het eerst met va
kantie. Pagina 9.
Voorgrond-Achtergrond van Leo
Vroman: boeiende manifestatie
uit het Holland Festival. R.T.V.-
pagina.
Wil de economische groei niet
onnodig geremd worden dan
moet er meer aandacht voor de
research komen. Pagina 15.
Zware opgave voor Eddy
Merckx in de Tour de France.
Sportpagina.
WASHINGTON (AFP) Het ver
blijf van de twee Amerikaanse ruim
tevaarders Neil Armstrong en Edwin
Aldrin op de maan zal in zijn geheel
rechtstreeks door de televisie worden
uitgezonden.
Dit heeft de NASA gisteren meege
deeld. De uitzending begint op het
ogenblik dat Armstrong de Ameri
kaanse vlag in de maanbodem plant
en duurt tot het ogenblik waarop
beide mannen, twee uur een veertig
minuten later, na het verzamelen van
bodemmonsters weer aan boord gaan.
Deze uitzending is in zwart-wit.
In totaal komen er acht recht
streekse televisie-uitzendingen tij
dens de reis van de Apollo-11. De op
namen uit de cabine zijn in kleur.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De regering acht de aanstelling van een parlemen
taire ombudsman zeer gewenst. Deze onafhankelijke functionaris
moet alle klachten kunnen onderzoeken en beoordelen, die de bur
gerij inbrengt tegen de centrale overheid, of die hij krijgt van de
commissie verzoekschriften uit de Tweede Kamer.
ANTONIO VEGLISON, een Spaans
parlementslid, is gearresteerd op be
schuldiging van verduistering. Daar
mee is voor het eerst in Spanje de
parlementaire onschendbaarheid op
geheven.
Hieruit blijkt dat deze ombudsman
wel binding met de Staten-Generaal
moet hebben, door aanstelling en ont
slag en door een regelmatig overleg
met de commissie verzoekschriften
van de Tweede Kamer.
In een uitvoerige nota aan de
Tweede Kamer gisteren ingediend,
omschrijven de ministers Beernink
van Binnenlandse Zaken en Polak
van Justitie de taak van de functio
naris als volgt:
Zijn werk moet voorlopig beperkt
blijven tot klachten tegen de cen
trale overheid.
Klachten over het algemeen rege
ringsbeleid en over algemeen bin
dende voorschriften blijven buiten
zijn taak.
De parlementaire ombudsman is
bevoegd bij zijn beoordeling het ge
schreven en ongeschreven recht en
de beginselen van een behoorlijk
bestuur te hanteren.
Hij moet ook een oordeel kunnen
geven over de handelwijze van de
overheid tegenover de burger.
De parlementaire ombudsman moet
personen kunnen oproepen voor het
geven van inlichtingen.
Hij moet ook schriftelijke in
lichtingen kunnen inwinnen bij over
heidsorganen, individuele ambtena
ren en particulieren. Alle overheids-
deuren moeten voor hem opengaan
en ook alle overheids-dossiers moeten
opengeslagen kunnen worden. Hij
mag echter ambtenaren alleen horen
door tussenkomst van de minister.
Dit geldt ook voor het vragen van
schriftelijke inlichtingen aan de amb
tenaren.
Er is een belangrijke voorwaarde:
de veiligheid van de staat kan met
zich meebrengen dat de laatste be
voegdheden tegenover ambtenaren
beperkt moeten worden.
De kans te zeer groot dat de Sta
ten-Generaal de nota over de Neder
landse parlementaire ombudsman
kort na het zomer-reces zal behande
len.
De wens tot het aanstellen van de
ze functionaris leeft al lang. De aan
stelling is bovendien een vrij eenvou
dige procedure. Grondwetswijziging
is er niet voor nodig.
De regering houdt in haar nota
nadrukkelijk vast aan een parlemen
taire ombudsman.
„Wanneer de binding met het par
lement ontbreekt, dan zou er geen
sprake zijn van een uitgebreider par
lementaire controle-mogelijkheid.
De ombudsman zou dan fungeren
als een geheel op zichzelf staande be
oordelaar van de administratie naast
de rechter en het parlement. Vooj
een dergelijke figuur is in ons staats
bestel geen plaats. De functie van het
parlement op dit terrein zou er door
uitgehold worden", aldus de minis
ters Beernink en Polak.
De Nederlandse ombudsman moet
echter onafhankelijk kunnen blijven
werken. Hij mag absoluut geen on
dergeschikte zijn of worden van het
parlement. „Hij moet een gezagheb
bende, vrij oordelende figuur van
hoog niveau zijn die het vertrouwen
van iedereen geniet", aldus beide mi
nisters.
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA Slechts 20.7 procent
van de bejaarden is normaal ge
zond. Matig gezond met genees
bare afwijkingen is liefst 48,5
procent; matig gezond met chro
nische afwijkingen is 15,7 pro
cent van de bejaarden, terwijl
13 procent ernstig ongezond is.
Dit zijn conclusies uit het op
zienbarende proefschrift van de
Bredase arts Tonino, die gister
middag in Nijmegen promoveer
de. Dr. Tonino merkt in zijn
proefschrift „Bejaarden thuis" op
dat wanneer de geneesbare
afwijkingen bijtijds medisch vol
ledig behandeld zouden kunnen
worden ongeveer 70 procent
van de bejaarden gezond kan
zijn. Dit percentage bedraagt nu
slechts 21.
Als enige oplossing voor een
betere bejaardenzorg komt uit
het onderzoek, dat onder Breda
se bejaarden werd uitgevoerd,
periodiek herhaald algemeen
medisch onderzoek naar voren.
(Zie ook pagina 7)
MINISTER ROOLVINK heeft de zil
veren legpenning van het ministerie
van sociale zaken en volksgezondheid
uitgereikt aan de Amerikaanse hoog
leraar J. P. Windmuller voor bewe
zen diensten op het arbeidsterrein
van dit ministerie.
(ADVERTENTIES)
(Van onze correspondent
in Brussel)
BRUSSEL Het Bel
gische ministerie van ver
keer onderzoekt op dit
ogenblik een plan voor
het bouwen van een drij
vende reuzentankerhaven
in volle zee, op ongeveer
50 km voor de kust.
Volgens de ontwerpers
van dit plan, de Leuvense
professor Cuypers en de
Antwerpse loods voor gro
te tankers, Ghys, zouden
de kosten van het project
rond 68 miljoen gulden
liggen. Dit zal althans een
groot voordeel zijn ten
opzichte van de andere
projecten voor het bou
wen van havens voor su
pertankers in volle zee.
Andere voordelen: er
zouden geen dure bagger-
werken nodig zijn, omdat
de haven in diep water
kan worden afgemeerd, de
natuurlijke orde in dit
deel van de Noordzee zou
niet worden verstoord, de
toeristische aantrekkelijk
heid van de Belgische kust
zou niet onder het project
lijden en ollieraffinade-
rijen zouden om het even
waar aan de Belgische
kust kunnen worden ge
bouwd.
Een gelijkwaardige drij
vende haven, een soort
van reusachtig schip met
open achtersteven, is in
gebruik voor de Lybische
kust. Zo'n haven kan om
een spil draaien, zodat de
reuzentankers rekening
houdend met wind en
stroming steeds in de
gunstigste positie gelost
kunnen worden. Het ge
heel zou via een pijplei
ding verbonden zijn met
de Belgische kust.
Er bestaat overigens
twijfel of men een derge
lijke haven kan bouwen
voor de berekende prijs.
Men vreest ook dat de
haven weinig stabiel zal
zijn, zodat een stevige
windstoot het hele geval
wel eens zou kunnen los
rukken, zoals reeds meer
dere malen gebeurd is met
booreilanden in volle zee.
(Van onze sportredactie)
VALKENSWAARD De moeilijk
heden met Rik van Looy zijn opge
lost. De Belg, die dinsdag plotseling
liet weten toch liever niet in de Tour
de France te willen starten, is na
langdurige besprekingen bezweken
voor de aandrang, die van directiezij
de van Willem II en Gazelle op hem
is uitgeoefend. Van Looy zal dus deel
uitmaken van de ploeg, die zaterdag j
in Roubaix aan het grote avontuur
begint. „Hij had er tenslotte veel zin
in. Van Looy heeft aangekondigd dat
hij vrijdag, wanneer wij uit Breda
vertrekken, op de fiets naar Roubaix
gaat en dat als trainingsrit be
schouwt". zo zei een woordvoerder!
van Willem II-Gazelle.
SUN,OIL-SUN CREAM
SUN MILK (OOK IN SPRAY)'
- vandaag
200 gram van 105 voor 95
niet te geloven voor die priis!
