Bouw van strandkerken
is een nationale zaak
1
Zeeuwse
Nederlands
voor een
ijskaartje
CHOCOLATERIE
NATUURLIJKE SIGARET
Wordt toeristenzielsorg in
Nederland te eng bekeken
59
óór
iwing
BERICHTEN
IN CODE
Gratie?
Doofpot
Ongewisheid
N
75
'220
I ing Goes
liENS
VATER
'AAR?
aag
?en
ffo-
Een evenwichtige
melange van rijpe
zuivergehouden
tabakken
VIJF TWINTIG VOOR ÉÉN GULDEN
Havenmeester A. van Oort
Hansweert verzorgt
Twee vaarwegen
Twee cijfers
pagblad §ie j§fetn
E
4**-
2
ERHOUT
lagen na een Jaar
urgemeestcr mr. F.
w en vyf kinderen
a.
iveerde de verhuis-
>or het pand West-
uiten gezellig aan-
l ruime, maar vrij
jdelijke huisvesting
r en zijn gezin be
n-en gelukkig door
|boven tot beneden
verhuizing verliep
vele hulpvaardige
ïers van de kinde-
op orde gebracht,
heeft de kinderen
•ie meisjes) gister-
ïuit Tilburg opge-
erd voor de klein-
liet verstandig ge
uit het ziekenhuis
•men. De drie oud-
mdaag waarschijn-
naar de herv. la-
Ichool gaan.
)n het huis pas la-
ianvankelijk werd
Jopzet was voor de
en. Er kwam echter
leider vertelde ons
zijn, dat zij nu ein-
Zjj kent nog niets
Id in Goes. Bij alle
I gisterenavond nog
li heerste, toonde de
Tan de kinderen bij-
lard te zijn.. Omdat
1-oes gekomen was?
Iirzaak te zijn. Het
let hoogste en vro-
redacteur)
|en van Zeeland
ng gehecht aan
pesluit van de
I pand J. A. van
Ie laten verbou-
Ining voor de
|iervoor een kre-
uit te trekken.
Irp daarmee het
Idrie wethouders
louwingsplan aan
1 e laten varen en
I woning te laten
Irstel, dat alleen
Ier PvdA-fractie-
l/ond.
|.A.
'der deel 1: C. J".
lubeltekenaar, deel
eunis te Axel; Be-
ichter (tekenaar)
te Terheijden; Ad-
ïdig Tekenaar: A.
A. Vos te Geer-
Technisch Basis-
J. P. van der
Stoop te Breda;
Zevenbergschen-
te Etten-Leur; C.
donk; Uitgebreid
n Werktuigbouw:
Sluiskil; G.A. Ros
te Breda; Hoger
nen elektrotech-
rs te Geertruiden-
ns te Geertruiden-
Dongen; A. M. de
erg; T. M. A. Hes-
rg; A. H. W. Mus-
berg; Uitgebreid
nen Elektrotech-
Gilze; J. C. Nieu-
Basisexamen Tech-
Vermoet te Sluis-
10 januari, zijn de
aterstanden in de
volgt: Hansweert
gen 1.55 en 14.18
en 14.52 uur; We-
1)9 uur.
?y en Bess, 14 J.
overwinnaar, 14 j.
en Bess, 14
verfluit
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 9 JANUARI 1963
dacht en bescherming verdient van
het Nederlandse Episcopaat.
(Van onze redacteur)
Gisteren is het bestuur van de
Stichting Katholieke Toeristen
zielzorg in Zeeland bijeen geweest
onder meer teneinde zich te bezin
nen op de financiële zorgen, die in
verband met de voortschrijdende
bouw van strandkerken in Zeeland
Steeds groter worden.
De Stichting dient namelijk te
zorgen voor renten en aflossingen
van de geïnvesteerde bedragen.
Een betrekkelijk gering deel van
die last kan worden gedekt door de
(Advertentie)
caramels
chocolade - advocaat
en vanille JA
200 gram Tv
Gevulde
chocolade repen tr
4 voorJ
hoëstme lange ,i r
200 gram Tv
jan hagel~
een heerlijk,
gekruid koekie
250 gram
sneeuwwafels
een bijzonder koekie FA
200 gram 59
£reesma£n
breda-bergen o» zoou
oosterhout
In Cadzand werd vorig jaar gekerkt
in een tent (een flinke, voor onge
veer 1000 toeristen). Alles wordt ge
daan om de katholieke toerist in de
niet-katholieke kuststreeks van Zee
land in de gelegenheid te ste-llen het
H. Misoffer bij te wonen. Maar het
bijwonen van de H. Mis moet, uit een
oogpunt van zielzorg bekeken, wel
het minimum zijn.
collecten, die in de strandkerken
in Zeeland werden gehouden en die
bevredigende opbrengsten hadden.
Het bestuur nu ging gisteren ak
koord met de verzending van een
circulaire aan katholieke toeristen
wier adressen bij de stichting be
kend zijn. In deze circulaire (op
lage ruim 2000) wordt de toeristen
om nóg meer geldelijke steun ge
vraagd. Maar zélfs als deze toeris
ten extra diep in hun vakantiebui
del zullen grijpen, zal de stichting
geld tekort komen.
Naar de mening van het bestuur
zal de noodzakelijke bouw en in
standhouding van strandkerken in
Zeeland en zullen andere zielzor
gelijke aspecten van het toerisme
daarom steeds meer gezien moeten
worden als een nationale zaak,
waaraan alle Nederlandse katho
lieken zouden moeten bijdragen
als een zaak ook, die de volle aan-
In verband met dit laatste ztf op deze
plaats melding gemaakt van het denken
van een groep praktische toeristenziel
zorgers uit verschillende delen van het
land in de richting van een soort natio
nale contact- en adviesraad voor de
zielzorg in het toerisme. Doel van deze
raad zou o.m. zijn de mogelijkheden van
de zielzorg in het zich steeds uitbrei
dende toerisme te bestuderen en te ge
raken tot een enigszins gelijkgerichte
benadering van de problemen, daarbij zo
mogelijk gebruikmakend van gegevens
over de toeristenzielzorg in andere lan
den. De raad zou over een secretariaat
met een eigen bureau moeten kunnen
beschikken om de nodige gegevens te
kunnen verzamelen. De raad zou door
bedoelde zielzorgers niet zo zeer worden
gezien als een uitvoerend dan wel als
een richtinggevend orgaan. De raad zou
de juiste ideeën over de toeristische ziel
zorg duidelijk moeten maken. En dan
gaat het niet alleen om de bouw van
strandkerken of kerkgelegenheden in
uitgestrekte bos- en heidegebieden. Het
bywonen van de H. Mis tijdens de va
kanties wordt als een minimum be
schouwd. De Kerk in haar totaliteit
moet in het toerisme aanwezig kunnen
zjjn. Dat zou volgens de voorstanders
van de raad o.m. te bereiken zijn door
het stichten van katholieke oriëntatie
centra, door goede lectuurvoorziening
en door „huis"-bezoek. Het graat in West-
Europa om ongeveer honderd miljoen
mensen, die tijdens hun vakanties hui
ten hun eigen parochiegemeenschap
vertoeven.
Het Nederlands episcopaat heeft on
langs kennis van het een en ander ge
nomen en in verband met de storm
achtige ontwikkeling van het toerisme
mag men ervan verzekerd zijn dat het
episcopaat alle aandacht aan dit pro
bleem en zy'n mogelijkheden zal schen
ken.
Terugkerend tot de Stichting Ka
tholieke Toeristenzielzorg in Zee
land kan men zich gaan afvragen
of het werkterrein van de stichting,
gezien in deze ruime opvatting van
de zielzorg in het toerisme, niet te
beperkt is. De stichting heeft alleen
te zorgen voor de bouw en de in
standhouding van strandkerken.
Zouden daaraan geen andere activi
teiten zijn toe te voegen? Het beheer
van een katholiek oriëntatiecentrum
in Zeeland bijvoorbeeld?
Wat de -eigenlijke taak van de stich
ting betreft, begint de bouw van
strandkerken steeds meer gestalte te
krijgen. Er zijn twee strandkerken
Zoutelande en Haamstede)die eigen
lijk niet onder het beheer van de
stichting staan. Men is momenteel be
zig met de bouw van een strandkerk
in Dishoek, de eerste, die onder ver
antwoordelijkheid van de stichting
Katholieke Toeristenzielzorg in Zee
land tot stand zal komen. Architect is
de heer J. Loonen uit Breskens. De
kerk in Dishoek wordt ongeveer het
zelfde als die in Zoutelande. Extra
zijn: een spreekkamer en logiesruimte
voor priesters. Dishoek komt vóór het
zomerseizoen klaar. Er bestaat ook
een kans dat de strandkerken voor
Westkapelle en Cadzand nog voor de
toeristenstroom dit jaar losslaat gereed
kunnen komen. De medewerking van
beide gemeenten is uitstekend. Mocht
Cadzand lukken dan kan de strand-
kerktent, die daar vorig jaar heeft ge
staan, naar Renesse of naar Vrouwen
polder. Na de twee laatstgenoemde
badplaatsen zullen Kamperland en
vellicht ook Kortgene voor de bouw
van een strandkerk in aanmerking
komen.
(Advertentie)
blijken uit twee cijfers. Normaal passe
ren er bij Hansweert gemiddeld 250 sche.
pen per dag. Maandag j.l. toen er dus
beperkte vaart was, kwamen er slechts
27 door.
Al is het soms moeilijk, toch blijven
de Zeeuwse wateren over het algemeen
bevaarbaar. Men moet tot de winter van
1955 op 1956 teruggaan, om te ontdekken
dat de scheepvaart werkelijk volledig
gestremd is geweest: veertien dagen lang.
Daarna vindt men nog slechts enkele
ijscodes in het schrift van de heer Van
Oort en wel in de winter van 1960 op
1961. Maar dat was geen ijs. dat de
scheepvaart ernstig kon verontrusten.
Deze winter liggen de kaarten anders.
Het regent telefoontjes van schippers en
scheepvaartagenten in het bescheiden
kantoor van de Hansweertse havenmees
ter. Eén van die mensen antwoordde hij
gisteren: „Met een beetje flinke motor
is het hier wel te doen. Maar je moet
niet onder de 100 pk aankomen. Dan
kun je wel inpakken
Hier een beeld van de ijsgang in de
zy-arm van het kanaal door Walche
ren bij het Middelburg-dok.
(Van onze redacteur)
De heer A. van Oort is niet al
leen havenmeester van Hansweert.
Hij is ook de man, die de afdeling
ustèr
4» Letter .BOK
pFIF SCHEEPVAART
T GESCHIEDDE HEDEN
IJSTOESTAND
zonder hulp
- T In sleep of konvooi
U in geul van vorige dag
V in heden gebroken geul
W achter iisbrekers
geen vaart
onbekend
Hier een gedeelte van de lettercode
voor rivieren en kanalen van de Ne
derlandse IJsberichtendienst van
A blank water
8 licht drijfijs
C licht vast ijs
C' roiddelawaar verspreid drijfij|
F middelzwaar drijfijs
In geul of slop
G middelzwaar vast ijs
H zwaar verspreid drijfijs
K zwaar opeengepakt drijfijs
L zwaar drijfijs m geul of sic
M zwaar vast ijs
N ijsdam of kruiend ijs
O verdwijnend ijs
niet meer hinderlijk]
onbekend
rijkswaterstaat, zoals die aan de
achterzijde van elk ijskaartje te vul
den is.
ijsberichtendienst van rijkswater
staat elke dag gegevens doorbelt
over de ijstoestand op de belang
rijke vaarwegen, die door Zeeland
lopen. Uit deze gegevens, die over
het gehele land binnenstromen,
wordt dagelijks een ijskaartje ge
maakt, waarop de goed, vrij goed,
moeilijk en niet bevaarbare wegen
worden aangegeven. De ijskaartjes
worden gestuurd naar alle centrale
ijsposten, scheepvaartagenten en
schippersbeurzen in het land. De
schippers kunnen op deze adressen
te weten komen of bepaalde vaar
routes begaanbaar zijn of niet.
De heer A. van
Oort heeft gister
middag om twaalf
uur, in code, de
volgende ijsberich-
ten over Zeeland
doorgestuurd:
Vaarroute van
Hansweert naar
Wemeldinge (het
kanaal door Zuid
Beveland dus):
CMSEQ.
Deze code bete
kent: bevaarbaar
voor vrachtschepen
boven 100 pk; be
perkte vaart zon
der hulp mogelijk;
de schepen moeten
door middelzwaar
opeengepakt drijfijs; de verwachting voor
morgen is, dat de vaart voor kleine
vrachtschepen gestremd zal zijn.
Voor de vaarroute WemeldingeBrui-
nisse werd de volgende code doorgege
ven: CMSDQ. Praktisch dezelfde omstan
digheden dus. Alleen de op één na laatste
letter is anders. Een D inplaats van een
E oftewel middelzwaar verspreid inplaats
van middelzwaar opeengepakt drijfijs.
Voor de route van Kats naar Veere,
door de Zandkreek en het Veerse Meer,
gold de code HQYMU hetgeen wil zeg
gen: heden geen vrachtvaart, doch vaart
wordt mogelijk geacht voor een konvooi
echter een sleepboot of ijsbreker; er is
echter in het geheel geen vaart i.v.m.
zwaar vast ijs; de vaart zal hier gestremd
blijven indien het ijs niet gebroken zal
worden.
Het is zo vast als het ijs daar, dat
men het Veerse Meer niét zal openbreken
De schepen uit het noorden kunnen Vee-
re en Middelburg zonodig bereiken via
het kanaal door Zuid-Beveland en de
Westerschelde.
Voor de overige vaarroutes in het res
sort Zeeland (het Westerscheldegedeelte
van Hansweert tot Bath, het Kanaal door
Walcheren en het Kanaal van Terneuzen,
naar Sas van Gent) behoefden gistermid-j
dag geen waarschuwingscodes te worden
doorgegeven. Zij waren uitstekend be
vaarbaar. Er was in het geheel geen ijs
op de Westerschelde en in het Kanaal
van Terneuzen naar Sas van Gent. In
het Kanaal door Walcheren was hier en
daar heel licht drijfijs, dat de scheep
vaart niet kon belemmeren.
A. VAN OORT
De heer A. van Oort heeft vooral twee
waterwegen in de gaten te houden: het
Zeeuwse gedeelte van de internationale
vaarweg van Antwerpen via Bath, Hans
weert, Wemeldinge en Bruinisse naar
Rotterdam en naar Duitsland en de se
cundaire vaarweg vanuit het noorden via
-Cats en Veere naar Middelburg. Het Ka-
laal van Terneuzen naar Gent levert
looit moeilijkheden op, omdat het ka
naal dermate wordt verwarmd door de
hete afvalvloeistoffen van de vele in
dustrieën langs deze waterweg, dat be
vriezing vrijwel uitgesloten is. Alleen het
zijkanaal aan de Axelse Sassing ligt dicht
en is afgesloten voor het verkeer.
Heel in het algemeen gesproken ove
rigens blijven de vaarwegen door Zeeland
doorgaans lang open, langer dan in de
rest van het land, hetgeen vooral komt
door het zoute water. Eind vorige week
heeft het ijs zijn vaste greep op de
Zeeuwse waterwegen gehad. Er kwam
toen middelzwaar opeengepakt drijfij>
op de Oosterscheide en zelfs licht drijfij:
op de Westerschelde voor. Er was géén
vaart die dag op de Oosterscheide, hoe
wel zulks wel mogelijk was geweest. E:
lagen eind vorige week ongeveer 100
vrachtschepen in het Kanaal door Zuid-
Beveland te wachten op soepeler vaar
water.
Hoezeer de scheepvaart belemmerd
wordt ((oor het drijfijs moge alleen al
en pleidooi voor gratie aan de vier
Duitse oorlogsmisdadigers, die nog
in de strafgevangenis te Breda ver
blijven, is geleverd door de hoogle
raren Pompe en Van Bemantelen. Het
zijn strafrechtgeleerden van grote
naam, hun betoog verdient alle aan
dacht. Het kernpunt ligt in de rede
nering, dat levenslange gevangenis
straf, naar de letter uitgevoerd, een
onmenselijke straf is. Vandaar dat de
praktijk in Nederland altijd geweest
is, dat deze straf na een zeker aan
tal jaren in een tijdelijke wordt ver
anderd door gratieverlening. Behal
ve als terugkeer van de gestrafte in
de vrijheid een groot gevaar voor de
samenleving zou kunnen betekenen,
wat in het geval van deze vier niet
verondersteld kan worden.
De beide hoogleraren hebben ech
ter wel voorzien, dat tegen hun rede
voering oppositie zou rijzen. Het be
treft hier immers mensen, die uit
zonderlijke misdaden hebben bedre
ven, waarvoor aanvankelijk zelfs de
doodstraf was uitgesproken, die reeds
door gratie was verzacht. Fischer is
schuldig verklaard aan de dood van
twaalfduizend joden, Lages achtte
men verantwoordelijk voor de depor
tatie van zevenduizend joden, Aus der
Fünten heeft de deportatie van 1100
geesteszieken georganiseerd, wat hun
dood betekende, Kötalla was een be
ruchte kampbeul in Amersfoort. De
professoren Pompe en Van Bemme-
len vragen ons nu echter te beden
ken, dat hun misdrijven werden ge
pleegd in een tijd van oorlog, die
over de gehele linie zedenverwilde
ring en verruwing en grote zenuw
spanningen met zich bracht. Ze me
nen voorts, dat de vier mannen als
Duitse ambtenaren onder uitzonder
lijk zware druk van de nationaal-so-
cialistische dictatuur stonden. En
landverraad hebben ze niet gepleegd.
We geloven, dat deze argumente
ring een groot deel van ons volk niet
zal aanspreken. Men ziet deze mannen
niet als slachtoffers van de nazi-dic
tatuur, maar als overtuigde uitvoer
ders van hetgeen de nazi-leer voor
schreef. Op deze manier wordt o.i.
het pleidooi voor gratieverlening eer
verzwakt dan versterkt- We zouden
ons liever willen verdiepen in de
vraag of de zeventien jaren van stren
ge opsluiting hun ogen niet geopend
hebben voor de verfoeilijkheid van
hun misdaden, of het nog enige zin
heeft nu nog vast te houden aan deze
straf die, ook al worden de delin
quenten 100 jaar toch nimmer een
vergelding kan opleveren voor hun
wandaden. Het omzetten van de dood
straf in levenslang was er reeds een
blijk van, dat men andere overwe
gingen dan die van de vergelding liet
meespreken. Het verlenen van gratie
zou een doortrekken van deze lijn be
tekenen.
We staan dan ook niet zo afwijzend
tegenover het pleidooi van de hoogle
raren Pompe en Van Beminelen als
de meeste commentatores. We gelo
ven, dat zulk een daad van edelmoe
digheid ons niet zou berouwen.
ATen kan van de gedragingen van
J Oe Thant als secretaris-generaal
van de V.N. niet goed hoogte krijgen.
In zijn actie tegen Tsjombe is hij erg
flink. Maar als het gaat om het vast
stellen van verantwoordelijkheden we
gens gruweldaden toont hij zich on
zeker. Een jaar geleden werden er in
Noord-Katanga 20 missionarissen ver
moord. Gebleken is, dat soldaten van
de regering van Leopoldstad er schul
dig aan waren. Er zijn wel een' paar
mensen voor opgesloten, maar van
hun berechting hebben we naderhand
niets meer gehoord. Een jonge Ne
derlander, die bij een ambulance in
Katanga werkte, is in december 1961
doodgeschoten. Het Internationale
Rode Kruis stelde vast, dat het ge
schiedde met Amerikaanse kogels, die
door de Ethiopische VN.-soldaten
werden gebruikt. Oe Thant weigerde
het desbetreffende rapport te publi
ceren, „omdat de analyse niet bevre
digt". Nu zijn er door Ethiopische
soldaten weer misdaden gepleegd. De
ze gevallen zullen ook wel weer de
doofpot ingaan. Oe Thant houdt ook
op ander terrein van het verzwijgen
van de waarheid. Hij nam het besluit
om radio-uitzendingen van de V.N.
bestemd voor Hongarije, stop te zet
ten. Hij gaat binnenkort op bezoek in
Boedapest en wil nu alvast een wit
voetje halen. De Hongaren echter blij
ven nu verstoken van nieuws, dat een
nuttig tegenwicht vormde tegen het
eenzijdig propagandageschetter waar
aan men in volksdemocratieën bloot
staat. Het gold hier een zuivere
nieuwszender zonder speciale propa
gandistische doeleinden. Maar de se
cretaris-generaal laat de Hongaren
liever in de kou staan. Geen wonder
dat de Russen onlangs geen bezwaar
meer maakten tegen Oe Thants ver
kiezing.
Innen een week of zes zal nu de be
slissing moeten vallen omtrent
Engelands toetreding tot de E.E.G-.
Anders is de kans op het binnenhalen
van dit land in de kring van de Zes
waarschijnlijk voor geruime tijd ver
keken. Het knelpunt zit vooral in
Parijs. De vraag is, of De Gaulle En
gelands toetreding eigenlijk wel wil
dan wel of hij door het varen van een
scherpe koers de grootst mogelijke
concessies van Albion wil afdwingen.
Er is ook twijfel gerezen over de ge
zindheid van Adenauer en een deel
van zijn kabinet in dit opzicht. Prof.
Ehrhardt bijvoorbeeld loopt er zeker
ook niet warm voor. Geruststellend
is echter, dat de minister van buiten
landse zaken dr. Schroder een over
tuigd voorstander blijkt te zijn. Hij
voert momenteel besprekingen in Lon
den. Grote betekenis hecht men ook
aan een bijeenkomst van Adenauer
en De Gaulle over een dag of veertien
in Parijs. Als die twee oude heren tot
een voor Engeland aanvaardbare ge
dragslijn besluiten, dan zou de zaak
wel eens spoedig beklonken kunnen
zijn. De onderhandelingen kunnen
niet eeuwig aanslepen. Dat heeft men
in Londen duidelijk laten weten- De
onzekerheid is ook schadelijk voor
het bepalen van de koers, welke de
E.E.G. nu verder moet volgen. Daar
om verlangt ieder naar een spoedige
beslissing. Ook als ze ongunstig mocht
uitvallen, zou dat altijd nog beter zijn
dan deze ongewisheid.
