de sint van het jaar
Auto-Superette
het terrein van
de automaten
hoogtepunt
Valley Lodge, levend museum
op
van Amerika s oude westen
DOLFJE VERSCHUREN
IN 18000 SCHOENTJES 'N DRIEWIELER!
EIER-BESCHUIT
2 rol 59 ct.!
STOFDOEK
en™N
alleen
een strijdbaar renner
de 2e pot jam
25 ct. goedkoper!
VOOR
SPOTPRIJZEN
INSMEERBORSTEL
GRATIS!
Wereldprimeur
in ons land
Militair in
Hollandia
omgekomen
BEN BELLA
PREMIER
Kaj Jensen gaal
niet op tournee
extra
Bij aankoop van 2 blikken
of een groot blik
wrijfwas
pn betere
Cl I'
procent
de
gruyter
SUPERMARKT ACHTER GLAZEN
RUITJES
Verloofd stel
op dievenpad
Mr. STIKKER NAAR
HET ZIEKENHUIS
Belgisch schip op
zandbank gelopen
In Kongo:
Overlevenden
van vliegramp
onder vuur
Nog gebrek aan
kerk en school
in rode baksteen
ELKE
g«MAN8,ED(n
LRECHT r
Bij aankoop van f 5,-
De Gruytermerk-artikelen,
waaronder 'n pot jam.
mèt recht op 1 speelgoedzegel 10 ct,!
Bij aankoop van 'n pak
Mokkawafels 'n pak
slechts
imèt recht op 1 speelgoedzegel a 10 ct.!
Ovenverse
mèt recht op 1 speelgoedzegel a 10 ct.
Speelgoed, speelgoed en
nog eens speelgoed! Met
duizenden tegelijk door
De Gruyter voor ij ge
reserveerd. Rolschaatsen,
autopeds, radio's, poppen,
tenten, fototoestellen en
wat al niet nog meer! Alle
maal prachtig mooi en vèr
onder de winkelprijs
Met De Gruyter's speel
goedzegels vlug gespaard!
Bij elke gulden aankoop
een speelgoedzegel voor ÏO ct.
Bij elke weekreclame
een speelgoedzegel voor ÏO ct.
Bij elke 3 pakjes margarine
een speelgoedzegel voor ÏO ct.
De prachtige kleuren speelgoedca
talogus krijgt U gratis in elke De
Gruyter-winkel. Vraag er 'n spaar
kaart bij en begin te sparen, nu
meteen!
van 39 ct. gratis
mèt recht op 1 speelgoedzegel a 10 ct.!
BIJ aankoop van 2 blikjes
SCHOENCREME
van 19 of 18 ct.
mèt recht op
\l speelgoedzegel a 10 ctS
DE GRUYTER
Altijd 10%
korting op
De Gruytermerk-artikelen
ook op de weekreclames.
Van deze aanbiedingen
kunt U profiteren van
26 september t/m
2 oktober 1962
I WAAR
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1962
Het is nogal goedkoop om met een zekere zelfvoldane minzaamheid
te spreken over wat er in ons land gedaan wordt. In het buitenland
zijn „ze" immers voortdurend veel verder.
Tot we bemerken dat „ze" integendeel juist grote bewondering heb
ben voor hetgeen hier tot stand wordt gebracht.
Kenmerkend daarvoor is de situatie met het automatisch verkopen.
Het is niet waar, dal we daarmee in Nederland achterop komen en
dat men overal elders verder is dan hier. Beslist niet! Er zijn ont
wikkelingen die zich hier eerder hebben voorgedaan; ja, die uniek zijn.
Dit kwam aan het licht op de Roka
tentoonstelling in Utrecht waar niet min
der dan een wereldprimeur werd getoond
waar velen duizenden kilometers voor
reisden om het te zien: de eerste Auto-
suprette.
Het tekort aan verkoophulp heeft zich
in andere landen (Amerika, Zweden,
Duitsland, Engeland) eerder geopenbaard
en daar ging men er vlugger toe over
een mens te vervangen door een machine.
Het was een gedachte die er niet direct
bij ons in wilde: automaten na sluitings
tijd, prima, maar als vervanging van
personeel, neen, dat was het toch niet.
Er zit natuurlijk een fout in de redene
ring want wat doet een automatiek an
ders dan mensenbemiddeling vervangen?
We zijn het er nu wel over eens,
in principe althans, dat het mogelijk is
personeel te vervangen in de eerste
plaats, maar ook en dat gaat dus een
stap verder tijdens de uren dat de
winkel normaal open is.
Bij diverse proefnemingen is vastge
steld, dat automaten ook overdag meer
en meer gebruikt worden, dat de weer
stand die bij het kopend publiek daar
tegen heet te bestaan eerder in de
verbeelding dan in werkelijkheid aan
wezig is.
Twee afdelingen
Dit alles heeft er toe geleid verschei
dene eigenschappen van de automaten
te combineren met het idee van de zelf
bediening en de supermarkt en zo is
de Autosuperette ontstaan.
Een Autosuperette is dus een winkel
waarvan een (belangrijk) deel geauto
matiseerd is en waar men dientengevolge
vierentwintig uur aan een stuk, het ge
hele jaar door, terecht kan. Er zijn
twee afdelingen die tijdens de normale
openingsuren ongemerkt in elkaar over
gaan. Na sluitingstijd is alleen het auto
matische gedeelte voor het publiek
bereikbaar.
De supermarkt is een begrip gewor
den. Die, op de Roka, was hyper
modern. De allernieuwste winkel
apparaten waren opgesteld, de gehele
inrichting kenmerkte zich door
uiterste doelmatigheid. Er was uiter
aard een compleet assortiment van
kruidenierswaren en zuivelprodukten,
groente en fruit, brood, banket, vlees,
drogisterij-artikelen, parfumerieën,
kousen «en sokken, kleinvaktextiel
kortom alles wat er tegenwoordg
bij behoort.
Datzelfde assortiment zet zich voort in
het automatische deel van de Auto
superette en dat is nog nergens ter we
reld vertoond. Er zijn daarbij twee
interessante aspecten. Het eerste is dat
de gehaaste klant ook overdag vlug via
een automaat iets kan kopen. Het tweede
is dat de winkelsluiting niet meer van
belang is. Immers de automatische win
kel blyft gewoon van de straat af be
reikbaar; het andere deel wordt 's avonds
afgesloten.
400 producten tegelijk
De grote verscheidenheid van artikelen
op een betrekkelijk gering vloeroppervlak
is mogelijk gemaakt door de bijzondere
automaten.
In totaal waren er in de Utrechtse
Autosuperette 26 automaten met meer
dan 250 loketten, waaruit gelijktijdig
zo'n 400 produkten verkocht kunnen
worden.
Een opvallende uitvoering is de draai
trommel automaat. Achter grote ruiten
(drie lagen geïsoleerd glas dat niet kan
beslaan) ziet men duidelijk de artikelen
liggen. Zodra er een uitgehaald is komt
automatisch het volgende voordraaien.
Bijzonder voor deze automaat is dat er
maar één muntgleuf is en dat men daarin
willekeurig guldens en kwartjes kan
deponeren.
Het apparaat kan op 625 verschil
lende prijzen worden ingesteld, het-,
geen maar een ogenblikje werk is.
Het wisselgeld wordt docr de ma
chine berekend en komt feilloos
terug.
Deze automaten zijn gekoeld of ver
warmd (of half om half)! Als de koeling
is ingeschakeld circuleert de lucht zodat
uitdroging van de artikelen wordt voor
komen.
Op 600 vierkante meter
De dertiende internationale levens-
middelenbeurs Roka werd in de afge
lopen week in de Jaarbeurshallen aan
de Croeselaan in Utrecht gehouden. Er
waren meer dan 400 exposanten die ge
zamenlijk ruim 30.000 vierkante meter
expositieruimte in beslag namen. Daar
van werd niet minder dan 600 vierkante
meter opgeëist door de Autosuperette,
namelijk 170 m2 voor de automatenhal,
350 m2 voor de supermarkt en 80 m2
voor het magazijn.
Nog een paar gegevens: er zijn 35 me
ter wandstelling en „gondolastraten" ge
maakt, er is een „parkeerterrein" voor
boodschappenwagentjes, een ontvangst
ruimte voor leeg fust, een zuivelafdeling
met koelmeubels, een verkoopafdeling
voor vlees en vleeswaren, een afdeling
voor groente en fruit, voor brood en
banket. Er zijn drie afrekeningsuitgan
gen, een kantoortje en een magazijn
ruimte.
Er was een jaar gewerkt voor vijf
dagen winkeltje spelen in Utrecht. Maar
het is dan ook nog nooit en nergens
voorgekomen dat zo'n winkel als de
Autosuperette op deze manier geheel
compleet is opgebouwd.
Er is een klein vermogen in dit expe
riment gestoken. De organisatoren zijn
ervan overtuigd, dat het een zeer groot
succes zal blijken. Zij worden daarin
gesterkt door de overweging dat er uit
vele landen, o.a. uit Amerika, bezoekers
kwamen die speciaal voor de Autosupe
rette de lange reis maken. En deze we
reldprimeur bewijst nog eens te meer
dat het automatisch verkopen in Neder
land een factor van belang is geworden.
(Van onze sportredactie
Duizenden Zuidnederlandse wie-
Ierliefhebbers hebben het bericht
gelezen. Dolf Verschuren, de Ant
werpse stayer, heeft besloten zijn
fiets aan de wilgen te hangen.
Het betekent, dat er een markante
figuur de winterbedrijvigheid
vaarwel zegt. Dolf zal niet meer
met een vaartje van tachtig, ne
gentig kilometer over de houten
latten van de Antwerpse piste
daveren. Hij zal niet meer „allez"
roepen tegen zijn gangmaker en
het tempo verhogen. Hij zal niet
meer demarreren en boven in de
baan hangen om zijn tegenstan
ders te passeren. De vele wieler
vrienden zullen „den Dolf" mis
sen. die zich vreselijk kwaad kon
maken als het hem niet lukte een
concurrent murw te maken. Zij
zullen de man tevergeefs zoeken,
die na een fel opgevoerde uit
looppoging plotseling de rol losliet
en zodoende de gehele tribune in
rep en roer zette. De „jeugdige"
renner met het wijnrode gezicht
heeft er genoeg van. Hij bergt
zijn racefiets op.
De grote periode van de strijd
lustige Verschuren was voorbij.
Dolfs grootste daden vielen in de
jaren 1952 tot en met 1954. In
1952 werd de Belg voor de eerste
maal wereldkampioen in de halve-
fond. Hij reed in Parijs alles en
iedereen uit de wielen. In I uur,
29 minuten en 49 seconden vol
tooide hij de honderd kilometer
voor de Duitser Walter Lohmann
Dolf Verschuren in actie op de
Antwerpse wielerbaan.
en de Fransman Henri Lemoine.
Een jaar later, op de piste van
Zurich, herhaalde Verschuren zijn
Parijse staaltje. Nu reed hij in
1 uur, 26 minuten en 30 seconden
naar de wereldtitel. Weer was de
Fransman Henri Lemoine een van
zijn belangrijkste belagers, te
zamen met Roger Quegnet.
In Keulen, in 1954, werd Dolf nog
eenmaal drager van de regenboog
trui. Jan Pronk en Joe Bunker
finishten na hem in een fantas
tische race, die weer in 1 uur en
20 minuten werd afgedraaid.
Merkwaardig genoeg kwam Dolf
daarna niet meer in de wereld
titelstrijd voor. Geen tweede, zelfs
geen derde plaats kon hij nog ver
overen. Een laatste poging om een
belangrijke rol te spelen deed hij
het vorige jaar in Zurich. Dolf
zat niet slecht toen hij door de
Duitser Karl Heinz Marsell werd
gehinderd. Daarover wond de
Antwerpenaar zich zo op, dat hij
slaande ruzie kreeg en uit de wed
strijd werd verwijderd. Een knok
partij was het gevolg van het een
en ander. Het was een laatste
wapenfeitvan een voormalig
wereldkampioen, die nimmer zijn
strijdbaarheid verloor.
Die strijdbaarheid heeft Dolf on
gelofelijke populariteit bezorgd
bij de duizenden wielervrienden,
die van tijd tot tijd de Antwerpse
piste omringen. Zij zijn hun favo
riet kwijt.
De politie te Groningen heeft klaar
heid gebracht in een groot aantal dief
stallen en inbraken gepleegd in de af
gelopen maanden in de stad Groningen.
De daders, een verloofd stel, een 21-ja
rige jongeman en een 19-jarig meisje,
zijn gearresteerd en ingesloten.
Een surveillerende politieman trof on
langs een fietsende jongeman, die een
groot t.v.-toestel achter op zijn fiets ver
voerde. „Wilt u het overnemen?", vroeg
de jongen. „Ik heb het op de zand
vlakte van de Westerhaven gevonden".
Bij onderzoek bleek dat het toestel die
zelfde nacht gestolen was bij een Gro
ningse handelaar. Het meisje had daar
bij geholpen. Vastgesteld werd dat het
tweetal nog een serie andere diefstallen
heeft gepleegd.
MAX TAILLEUR ligt in het ziekenhuis.
„Ik slik pillen voor mijn maag, maar
die bezorgen me reuma. Nu heb ik ook
iets tegen reuma gekregen, maar daaf"
krijg ik maagpijn van", zei de onvea-
saagde Max door de telefoon. Tailleurs
„Doofpot" is voorlopig gesloten.
In de marinekazerne te Hollandia is
dinsdag de schrijver der eerste klasse
Gerard Kooy om het leven gekomen. Hij
was 22 jaar oud, ongehuwd en afkom
stig uit 's-Hertogenbosch.
D^ militair is in aanraking gekomen
met de elektrische stroom en heeft daar
door het bewustzijn verloren. Medische
hulp was snel ter plaatse en door kunst
matige ademhaling toe te passen heeft
men getracht de levensgeesten op te
wekken. Dit mocht helaas echter niet
baten. Naar de oorzaak van het onge
val wordt een onderzoek ingesteld.
De secretaris-generaal van de NAVO,
mr. D. U. Stikker, moet een lichte ope
ratie ondergaan in verband waarmee hij
zijn voorgenomen officieel bezoek aan
de Ver. Staten (29 sept.) heeft afge
zegd.
Mohammed Ben Bella, hoofd van het
politieke bureau van het nationale be
vrijdingsfront (F.L.N.), is gisterenavond
door de Nationale Vergadering tot eer
ste premier van het onafhankelijke Al-
gerië gekozen.
Van de 189 aanwezige afgevaardigden
stemden 141 voor Ben Bella en dertien
tegen. De overige stembiljetten waren
vrijwel alle oningevuld.
De 45-jarige nieuwe premier, die een
applaus van de vergadering kreeg, zei
dat hij bij de uitoefening van zijn func
tie altijd zou worden geleid door een
geest van eendracht en broederschap.
Het Belgische motorschip „St.-Anto-
nio", dat naar België op weg was met
een lading zout en bindzand, is op de
Krammer uit de koers gelopen en op
een zandbank gevaren. Toen het eb
werd is het schip gebroken. Getracht
zal worden de „St-Antonio" te lossen.
Kijkje in de Autosuperette
De centrale Kongolese regering heeft
toegegeven dat Kongolese troepen het
vuur hebben geopend op degenen die het
er levend hadden afgebracht nadat op 20
september een Zweeds V.N.-vliegtuig in
Katanga was neergestort.
De militairen van de centrale Kongo
lese regering meenden dat een Katan-
gees vliegtuig met blanke huurlingen
aan boord een landing had gemaakt,
maar zij hielden onmiddellijk op met
schieten toen zij beseften dat zij abuis
geweest waren.
De Deense wereldkampioen achter
volging amateurs, Kaj Jensen, heeft er
van afgezien met zijn Nederlandse coach
Jan Buis op tournee te gaan naar Zuid-
Aftika.
Jensen zou op 28 september uit zijn
woonplaats Odense vertrekken, samên
met -Buis. Het plan was dat Buis met
Jensen en vijf Nederlandse renners een
tournee van twee maanden zou maken
in Zuid-Afrika.
Jensen heeft echter voorlopig genoeg
van fietsen. Het wereldkampioenschap
betekent niet alleen maar roem. Jensen
had veel uitnodigingen gekregen van
binnen- en buitenlandse banen om te ko
men rijden. Veel van die uitnodigingen
vielen samen, zodat Jensen er een aan
tal moest afwijzen, ook van Deense ba
nen. Dat zette daar kwaad bloed en
ook de Deense pers ging zich er mee be
moeien. Dit alles heeft de kampioen op
de zenuwen gewerkt en hij wil nu een
poosje rust nemen „ver weg van de
banen en de wedstrijden".
Wie misschien een kerk met hoge to
ren of een klein in rode baksteen opge
trokken schooltje te koop weet, moet
even naar een plaats in Texas gaan,
waar ze er om zitten te springen.
Die plaats heet Valley Lodge, een
„achtergebleven" stadje op 56 km ten
westen van Houston in de Amerikaan
se staat Texas-
Valley Lodge is de reincarnatie van
het „oude westen" en zijn manier van
leven. Er zit natuurlijk wel wat moder
ne franje aan omdat men niet achter
lijk wil zyn.
Valley Lodge is gebouwd op 64 hec
tare grond die van iedereen is.
De mensen in Valley Lodge rijden op
hun paarden door stoffige straten langs
een „saloon", een smidse, wat huizen
en een jail". En wat er nu nog aan
ontbreekt zijn die kerk, en dat schooltje
waar we het in het begin over gehad
hebben. A.e. (zeg maar Snake) Bailey,
een van de scheppers van Valley Lodge
zit om die gebouwen te springen om
dat ze het aanzien van zijn .plaats zul
len completeren.
Eailey heeft de juiste sfeer getroffen
Het zou de bezoeker van zijn stad niet
verbazen als daar in de verte ineens
de figuur van Wyatt Earp zou opdoemen.
De gebouwen in Valley Lodge zijn
uit vele delen van Texas bijeengebracht.
Ze werden gedemonteerd, naar Valley
Lodge gebracht, en daar weer in elkaar
gezet. Die gevangenis, zegt Snake in zijn
langzame dialect, „haalden we helemaal
in Sealy". Wat ze er nu hebben is niet
veel beter.
De gevangenis van Valley Lodge
heeft twee vertrekken met dikke hou
ten wanden en roestige ijzeren tralies
die erom vragen doorgezaagd te wor
den. Er heeft ooit iemand in opgeslo
ten gezeten, een beschonken inwoner
die een dame het hof had gemaakt
zonder dat hierop prijs was gesteld.
Valley Lodge heeft een heuse sheriff,
al rijdt die dan niet meer rond op een
witte hengst, maar in een moderne
witte sedan met rood politielicht op
het dak. „We hebben hem in dienst om
mensen weg te houden die hier niets
te maken hebben," zegt Snake.
In Valley Lodge staat een clubhuis
met een eetzaal aan de muur waarvan
een kodiakbeer hangt.
In Valley Lodge mogen zaken te zien
zijn die niet helemaal overeenkomen
met de sfeer van het oude Westen, de
omgeving, is er helemaal aan aange
past. Overal ziet men ranches en huizen
in western stijl. Hoe kreeg men de grond
eigenaren zo ver?
Heel eenvoudig, zegt Snake, „ze moe
ten beloven dit soort huizen te bouwen
voordat ze land kunnen kopen (tot vijf
duizend dollar per veertig are.)
Niemand zet hier ook keten neer, al
dus Snake. „Ze moeten een minimum
van negenduizend dollar besteden plus
land voor hun huizen."
Overal in Valley Lodge ziet men rij
tuigen en sjezen. Meestal staan ze daar
als decoratie, maar er wordt ook nog
wel mee gereden.
Op de vraag of de akkers rondom
Valley Lodge goede landbouwgrond is,
antwoordt Snake: „De beste grond aan
deze kant van de Nijldelta."