hbens Nazi-complot tijdig verijdeld L metten kA.H.THEE T O U S E U L zit „diep in Duitsland Gemeente raden Britse Veiligheidsdienst in Duitsland sloeg toe Zeven leiders in arrest gesteld se Federatie in Oost-Afrika De Vierdaagse Contact met Mosley en Degrelle Verdronken Staf blijft humanisme steunen Rode hoed voor nieuwe Kardinalen Twee Amerikanen in arrest SAMENWERKING Publicatie-stunt van dr. Mende 62 - 68 - 76 - 84 ct BOFFIE KOFFIE ALBERT HEIJN DAGBLAD VOOR ZEELAND j Hitiers erfenis I Voor minderjarige militairen: toestem ming van thuis j lichte dooi Wilde vergadering Hoe een ontsnapte in het Bondsdag-gebouw kwam Geert haat.... I In geen geval j f Oncler de ogen van Adenauer Haagse Brieven ifijn crïi. goedkoper i nteel wordt in Londen een rentie belegd tussen de Britse ng en blanke vertegenwoor- uit Noord en Zuid Rhodesia assaland met het doel de drie len tot één Britse dominion ■enigen. Het plan is reeds ja- studie, doch het grote strui- >k is het feit dat de neger- king, die in deze gebieden ver meerderheid is, zich sterk t tegen dit plan. Het verzet vooral de laatste tijd gedra- door de vrees voor toepassing de apartheidspolitiek, zoal! ier Malan die in de Unie van Afrika voert. Er zijn ooi men die beweren, dat d/ rbevolking met deze plantte: e zal hebben indien het g< van het nieuw te vormen c 3B wordt uitgebreid met Ta ;a, Kenya en Oeganda. H< echter ook in dit geval hl >en van de negerbevolking, dt; apartheidspolitiek gevoerd zo. worden. ral op letten le fijnste I voordelig uttschenltl EMENGDE Zaanse Molen ler-Petil Beurre vanaf 72 lik 95 85 vanaf 87 gram 28 pak 17 graift 47 200 gr 69 irote pot 110 gram 21 gram 36 44. 41 gram 45 gram 1 9 )0 per )0 XJ^ Zo eroquanl zo fijn die biscuits van ALBERT HEWN Dat 's pas koffie I 250 GRAM 204 188 183 - 173 DELtCATA- Koffie in busver- pakking 250 1 Beste is voordeliger b ij 03e JAARGANG No. 20623 ITttgavei N. V» Uitgevers Mi}, Neerlandia. Verschijnt elke werkdag Bureaux: Breda, (Reigerstraat 16, Tel. Redactie: 8181, Admi nistratie: 8778. Verantwoordelijk Hoofd redacteur/ J. J. H. A. Bruna. Redactieraad: C.JL v. Hootegem. Mr.Dc. A. J. J. M. Mes. Mr. H. B. L. de Rechter. L. J» w t Westende, P. V. M. Vercauteren. Abonnementsprijs bij vooruitbetaling f 5.45 per kwartaal, per post f 6.15, per week (uitsluitend bij niet-post- foesteil.) f -0.42. Incasso wordt berekend. Losse nummers 13 ct. Postrek. no. 278841. Voor God, Koningin en Vaderland V R IJ D A G 16 JANUARI 1953 - i Advertentieprijs voor de gehele oplage f 030 per m/m. (Ingezonden Mededelingen t 0.75 per m/m). Voor advertenties van plaatselijke aard uit Zeeland, uitsluitend in de Zeeuwse editie f 0.12 per m/m. (Ingezond«n Mede delingen f 0.30 per m/m). Bij contra«t aan-, zienlijke reductie: volledig tarief en Alge mene Voorwaarden worden op aanvraag verstrekt. Staatwerk 3 cent per m/m extra.' Inzendingen op advertenties, welke de uit-j gevers om redenen te hunner beoordeling niet verlangen af te geven, worden vernietigd. Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Westsingel. 98, Telefoon no. 2236 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Dubbele Poort 7, Tel. 102 (Bijbureaux: TERNEUZEN, Noordstraat 56, Tel. 2601. OOSTBURG: Nieuwstraat 41, TeL no^35A Bespreking met Min. Cals r\E MINISTER van O., K. en W. heeft enkele vertegenwoordigers van de Ned. Bond voor Lichamelijke Opvoeding en van de Ned. Wandel sportbond uitgenodigd voor een in formatieve bespreking over de moei lijkheden, die zijn gerezen in verband met de Vierdaagse. Deze bespreking zal in de loop van de volgende week plaats vinden. DE RUS Polotebnof heeft volgens „Tass" reeds in 1872 een verhandeling over peniciline gepubliceerd. Het Westen moet zich dus niets verbeel den DE BRANDWEERAUTO uit Ens (N. O.-polder) rukte uit naar een brand, sloeg bij het uitwijken over de kop, raakte een fietsende jongen (16 jaar) die zeer ernstig gewond werd. DE JOURNALISTEN van Frankrijk gaan hun (en onze) Patroon, de H. Franciscus van Sales op 29 Januari plechtig vieren met o.a. een „Persmis" op te dragen door Pere Gabel, hoofd redacteur van „La Croix". MINISTER VAN THIEL heeft een „werkbezoek" gebracht aan Ooste lijk Groningen. Hij opende o.a. het bauurthuis van de „Stichting Opbouw drie gemeente" (Finsterwolde, Beer- ta en Nieuwe-Schans). HET GOEDERENVERVOER Oosten- rijk-Nederland wordt ernstig be dreigd. De Duitsers willen een ver hoging per ton invoeren waardoor het vervoer waarschijnlijk niet meer via Rotterdam doch via Duitse havens zal gaan. VOOR KERNONDERZOEK zal op de a.s. te Rome te houden conventie van de Europese Raad het volgende voor stel komen: het oprichten van een Europees centrum voor zuiver weten schappelijk onderzoek te Genève. EEN BOEKHOUDER (74) heeft ge lijk nu blijkt in de loop van 19 jaar de firma Joh. Enschedé voor 94 mille weten op te lichten. De man hoorde gisteren 2.5 jaar tegen zich eisen. VOOR TELEGRAMMEN zal bij aan bieding en niet-gerede betaling aan een loket 5 ct. en per telefoon 10 ct. administratiekosten worden bere kend. BIJ EEN ONTPLOFFING in Washing ton in een opslagplaats voor electri- sche apparaten raakten 25 brandweer lieden gewond. Een van hen overleed enige tijd later. TN DE NACHT van Woensdag op Donderdag heeft de Britse veiligheidspolitie 7 leiders gearresteerd van een groep voor aanstaande voormalige Nazi's, die hebben samengezworen om weer aan de macht te komen. De groep werd van centra in de Britse zone van Duitsland uit geleid. Men beschouwt deze arres taties als de vrucht van 2 jaar intensief ondergronds werk van Britse geheime agenten. Deze zijn, volgens Reuter, op de hoogte van het bestaan van handlangers der samenzweerders in de Fran se en Amerikaanse zone. Er worden vooralsnog echter geen nieu we arrestaties vedwacht. Gearresteerd werden dr. Werner Naumann, dr. Gustaf Scheel, ex-S.S. brigade führer Zimmerman, dr. Heinrich Haselmayer, Heinz Siepen, dr. Karl Scharping en Karl Kaufmann. ^/"ORIGE WEEK bracht de Britse Hoge Commissaris in Duitsland sir Ivone Kirkpatrick, een bezoek aan Londen. Men zag dit toen als een rou- tinebezoek. Thans echter blijkt, dat de razzia de voornaamste reden van Kirkpatricks reis was. In het communiqué, dat over de ar restaties werd uitgegeven, werd ge sproken over contacten ..binnen en buiten de Bondsrepubliek", die de ge arresteerden zouden hebben. Officiële woordvoerders wilden zich hierover niet uitlaten, waaruit de conclusie werd getrokken, dat de groep betrek kingen onderhield met medestanders in de Sovjet-zone. Het Franse pers bureau A.F.P. vernam te Bonn, dat de samenzweerders voorstanders zijn van een verenigd Duitsland met een nationaal leger en dat zij gebruik Bij het schaatsen gistermiddag is de 9-jarige Oene Petter uit de buurtschap Dwars- gracht te Giethoorn bij het schaat senrijden in een openliggende vaar geul gereden en verdronken. Op het moment, dat het ongeluk gebeurde, was niemand in de nabij heid. Wel hebben sommige personen een zwak hulpgeroep uit de verte ge hoord, maar toen zij ter plaatse arri veerden en met een vaartuig de geul hadden bereikt, bleek de jongen reeds te zijn verdronken. wensten te maken van de rivaliteit tussen Oost en West, De 70-jarige S. S.-generaal Hauser zou als leider op treden. Enige der samenzweerders zouden verbindingen onderhouden met Nazi's in het buitenland, o.a. met Mos- ley in Engeland en Degrelle, die ver moedelijk in Spanje zit. Kirkpatrick beweerde te kunnen bewijzen, dat de ex-Nazi's hadden ge poogd door te dringen in drie recht se partijen. SPECIALE BEVOEGDHEDEN. p\E BRITTEN hebben deze kwestie zeer ernstig opgenomen. Het was de eerste maal, dat zij gebruik maak ten van hun speciale bevoegdheden J I/"orte persoonsbeschrijvingen ge- 2 ven een heider beeld van de i zeven ex-Nazi's, die door de Britse i Veiligheidspolitie werden gepakt: J j Naumann: in Hitiers testament J opvolger van Goebbels, wiens staatssecretaris hij was. Dr Scheel: v.m. Reichsstuden- tenfiihrer en in Hitiers testament S minister van cultuur. i Zimmermann: S.S.-brigade-füh- 1 rer en ambtenaar bij de admini- 2 stratie der concentratiekampen. 2 dr Haselmayer: medewerker S aan Hitiers putsch in 1923. Hij i schreef over rassenwetenschap. J Siepen: v.m. Ortsgrupenführer J en Landrat der NSNAP. J dr Scharping: v.m. ambtenaar aan het Rijksministerie voor pro- paganda. Kaufmann: voormalig gouwlei- der van Hamburg. onder het bezeittingsstatuut, om te gen een politieke macht op te treden. De Franse en de Amerikaanse hoge commissaris waren vooraf ingelicht, evenals Adenauer. Hasso von Manteuffel, v.m. Duits pantsergeneraal, thans militair des kundige van de Vrije Democratische Partij, uitte zijn afschuw over het werk van de ex-Nazi's. „We moeten dergelijke elementen heel goed in de gaten houden", zei hij. ÏV/IINISTER STAF heeft geantwoord op de vragen, die hem waren gesteld door magister Stokman, betreffende het toekennen van extra-verlof aan militairen, die bezinningsbijeenkomsten van het hu manistisch thuisfront willen bijwonen. De minister meent, dat de doel stellingen van het humanistisch thuisfront leiden tot bijeenkomsten, die hij beschouwt als „uitingen van ethische welzijnszorg". Hij ziet niet in, dat hij is afgeweken van de in de Tweede Kamer gebleken overeenstem ming inzake het verschil tussen het godsdienstig werk der kerkgenoot schappen en het verzorgingswerk van het humanistisch thuisfront. Hfj zal zijn verdere medewerking aan volgende bijeenkom sten niet onthouden, maar wel zal bij die g -'«genheden door de commandanten slechts uitzonderingsverlof worden ver leend aan die minderjarigen, wier ouders of voogden schrif- telijk hebben verklaard geen bezwaar te hebben tegen bij- woning. Foto Paul Huf H. K. H. Prinses Margriet, onze „Canadese" prinses, die Maandag haar 10e verjaardag hoopt te vieren. IN DE stadsbussen van Utrecht zal men binnenkort de tijd kun nen doden met het aanschouwen van reclame-filmpjes. Deze wor den vertoond door middel van 'n klein apparaat boven het hoofd van de chauffeur. Een primeur voor Nederland. EEN AUTOMATISCHE knipper] icht- installatie zal op 16 Januari a.s. bij de onbewaakte spoorwegovergang na bij Dubbeldam, gelegen in de spoor weg Breda-Rotterdam, in dienst wor den gesteld. DIT JAAR zal een volkscongres voor heel China worden gehouden, waar op een nieuwe Regering zal worden gekozen. KAPITEIN OOSTERHUIS van de „Klipfontein" heeft wel pech: het vliegtuig, waarmee hü naar ons land reisde, moest een noodlanding maken. Er gebeurden geen ongelukken. Hij zal nu per KLM vanuit Johannesburg vertrekken. VOOR DE DOOD van de Franse mi litair Dubois op 30 Nov. 1952 te Ock- fen, zijn vier Duitsers verantwoorde lijk gesteld. Zij werden tot gevange nisstraffen veroordeeld. De hoofdbe- klaagde kreeg levenslange tuchthuis straf. HET AANKOOPBUREAU van de luchtmacht, heeft, na de order van een half millioen dollar voor kleine trailers, bij de Ned. industrie een or der van een millioen dollar voor trucks geplaatst. RE TURKSE Regering heeft zich in verbinding gesteld met de Regeringen van Engeland en Egypte om beide te bewegen concessies te doen ten aan zien van de Suezkanaalzone en de Soedan. ?kUISIGNALEN waarschuwde in w u-ln^ mensen op 'n perron u.fA g,ton' toen hij de trein door s ^een °P de menigte inreed, personen werden gewond. vfr, HINDERWET, daterend .1952, zal per 1 Februari a.s. in werking gaan. heter-11»'' geid* *i en nevelig weer 5 gen ot af cn toe motre- westelijk??^1"1 matiRC Zuid- wind en lichte dooi. J ^andaa£: Zon onder 16.59 uur. J Maan onder 18.21 uur. Morgen: J Zon op 8.40 uur. Maan op 9.42 1 uur. Mossadeghs bevoegdheden UYE PERZISCHE KAMER is Donder- dagochtend in verwarring uiteen gegaan, nadat zij had gepoogd het wetsontwerp van Premier Mossadegh tot verlenging van diens speciale be voegdheden in derde lezing te be spreken. De voor- en tegenstanders van de Premier kwamen zo scherp tegen over elkaar te staan, dat soldaten de orde moesten herstellen. De vergade ring werd verdaagd. RUSSISCHE SPIONNAGE -yWEE VOORMALIGE LEDEN van het Amerikaanse leger zijn gear resteerd, beschuldigd van spionnage voor Rusland, waarbij ook de Sovjet ambassade te Washington betrokken is. Het zijn Otto Verber en Kurt Fon- ger, beiden uit New-York. Zij zijn genaturaliseerd. De 31-jari- ge Verber diende gedurende de oor log als tweede luitenant in het Ame rikaanse leger. Hij was lid van de ge heime dienst in Europa. Hij heeft o.a. getracht in Wenen een Regeringsfunc tionaris om te kopen. Ponger trad in 1943 in het Amerikaanse leger. Hij is 39 jaar. Zij worden beschuldigd van veertien spionnagedaden, die in Juni 1949 zijn begonnen en in Washington en Europa werden verricht. Amerika heeft van de Sovjet-Unie terugroeping geëist van de Rus No- wikof, tweede secretaris van de Sov jet-ambassade te Washington. Hij zou, evenals Verber en Ponger, voor de Russen allerlei gegevens hebben ver zameld, die betrekking hadden op de omvang van de Amerikaanse strijd krachten en op militaire inrichtingen. Sint Adelbert en Midden groepen CEN GROOT AANTAL verenigingen (kunstenaars, ambtenaren, journa listen, leraren e.a.) hielden dezer da gen een bijeenkomst met het hoofd bestuur van Sint Adelbert. Overleg werd gepleegd over punten van ge meenschappelijk belang voor de aan wezige beroepsorganisaties en de St. Adelbert als standsorganisatie. In beginsel werd tot samenwerking o.l.v. St. Adelbert besloten. Een werk comité is ingesteld om voorstellen uit te werken. Uitvoerig werd gespro ken over de nood van de midden groepen. Er werd besloten gezamen lijk een krachtige actie te gaan voe ren tot ondersteuning van de voor stellen der Commissie Middengroe pen van de K.V.P. Een voorlopig pro gram van actie is opgesteld. RUIM 200 PRELATEN jyjEER dan 20.000 Katholieken van alle volkeren en rassen waren Donderdag in de Sint Pieter te Rome aanwezig, toen de vier en twintig nieuw benoemde Kardinalen uit han den van Z. H. (ie Paus de rode kar dinaalshoed ontvingen. Om acht uur was de basiliek al overvol, ofschoon de plechtigheden van het Openbaar Consistorie pas om half tien zouden aanvangen. In een bijzondere belangstelling verheugden zich de meer dan zestig Indiase pries ters en studenten, die voor de ver heffing van de eerste Indiase Bisschop tot het Kardinalaat, Kardinaal Gra- cias, naar Rome waren gekomen. Ruim 200 aartsbisschoppen en bis schoppen waren aanwezig, waaronder de bijna geheel verlamde, maar gees telijk nog zo vurige Franse Xardinaal Saliège, aartsbisschop v. Toulouse, die op een rolstoel het priesterkoor op gereden werd. De zilveren trompetten schalden de Paushymne, toen onder een ogenblik van indrukwekkende stilte de H. Va der, omhuld met een rode en rijk- bewerkte koormantel en getooid met de gouden mijter, gezeten op de „se- dia gestatoria", de Sint Pieter werd binnengedragen. Nadat de zeventien nieuwe kardinalen in de kapel van de H. Petronella de eed van trouw aan Krrk en Paus hadden afgelegd, wer den zij door de Kardinalen Spellman Z. H. Paus Pius XII plaatst de rode baret op het hoofd van de nieuw be noemde Canadese kardinaal, Paul Emli Leger, tijdens het Geheim Con sistorie, dat in het begin van deze week te Rome werd gehouden. en Griffin voor de troon van de H. Vader geleid. Zij bogen driemaal hun knieën, kusten de hand van de Paus en ontvingen uit Zijn handen de rode hoed, het uiterlijke teken van hun waardigheid. Onder doodste stilte verhief de H. Vader zich daarna van Zijn troon en gaf in een wijd zegenend gebaar de Apostolische Zegen. Luide toege juicht door de gelovigen verliet de Paus de Sint Pieter. Dadelijk na de plechtigheden in de St. Pieter begon het Geheim Consis torie in tegenwoordigheid van de oude en nieuwe kardinalen en gepre sideerd door de H. Vader. Z. H. de Paus maakte hierin de benoeming bekend van Kardinaal Roncalli, Nun tius te Parijs, tot Patriarch van Ve netië. In een eenvoudige plechtigheid sloot en opende de Paus de mond van de nieuwe kardinalen. Na aanwijzing van de titelkerk schonk Hij aan ieder der nieuwe kardinalen de gouden kardinaalsring. jyjOMENTEEL zit Touseul, de voortvluchtige oorlogsmisdadiger, ergens diep in Duitsland. Dit natuurlijk, omdat hij na het bekend worden van zijn bezoek aan dr. Mende nog iets beter „op zijn tellen moet pas sen" dan voordien. Hoewel dr. Adenauer als zijn persoonlijke mening zich heeft uitgesproken vóór uitwijzing van de zeven ontsnapten, staat nog niets vast over de inhoud van de in voorbereiding zijnde rechterlijke beslissing. Over (de nu dus weer voortvluchtige) Touseul lazen we in „De Tijd" wat hieronder staat afgedrukt. seul heeft gepleit voor het feit, dat hem bij zijn toetreden tot de S.S. was toegezegd, dat hij de Duitse nationa liteit zou verwerven. Voorts heeft hij aan dr. Mende zijn verleden verteld, waaruit zou moeten blijken, dat hij in feite een politieke vluchteling is. zodat hem volgens artikel 16 van de Duitse Grondwet asylrecht zou kun nen worden verleend. QNS is na langdurige onderzoekin gen duidelijk geworden, dat de publicatie van het onderhoud tussen het F.D.P.-lid van de Duitse Bonds dag, dr. Erich Mende en één der ze ven ontsnapten uit Breda, Antoine Touseul niet geringe verontwaardiging heeft gewekt bij degene, die dit on derhoud heeft voorbereid. Antoine Touseul is namelijk onmiddellijk na zijn illegale grensoverschrijding naar de hoofdredacteur van de „Aachener Nachrichten", Herman Schaeffer, ge stapt. De reden hiervan was, aldus Tou seul, dat hü immer met grote inte resse de hoofdartikelen in dit blad, waarvan twintig exemplaren in de Bredase gevangenis werden verspreid gelezen had en een groot vertrouwen in de persoon van Schaeffer heeft ge kregen. De heer Schaeffer heeft Touseul daarop enkele dagen in Aken onder gebracht. Gedurende die tijd heeft de ontsnapte normale bewegingsvrijheid genoten. Hij ging uit wandelen en be zocht zijn begunstiger geregeld. De heer Schaeffer, die, zoals hij la ter verklaarde, een oprechte belang stelling heeft voor de „nood der ont snapten", heeft daarop contact opge nomen met dr. Erich Mende en déze verzocht een onderhoud met Touseul toe te staan. Hierop werd goedgun stig beschikt en op Vrijdag van de vorige week kon Touseul in 't gebouw van de Bondsdag ontvangen wor den. Hij was in gezelschap van een zekere Carl Lohmann, de correspon dent in Bonn van de „Aachener Nach richten", en een andere journalist, wiens naam ons niet bekend is. Zoals gemeld, is tijdens dit onder houd gesproken over de positie van de vluchtelingen in Duitsland. Tou- Tot grote verbazing van de heer Schaeffer heeft dr. Mende enkele uren na dit onderhoud een en ander voor publicatie vrijgegeven. De volgende dag reeds verscheen „Der Mitltag" met uitvoerige berichten over dit ge sprek. De heer Schaeffer concludeerde hieruit, dat dr. Mende, een S.S.-ma- joor tijdens de oorlog, een interview ^ls een soort propagandastunt heeft gebruikt. In een zeer scherpe brief aan dr. Mende heeft de heer Schaef fer aan deze gedachte uiting gege ven. Daarbij heeft hij toegestaan dat zijn naam in dit verband in de openbaar heid komt. Hij verklaart in de brief, dat het hem weinig kan schelen of hem hierover moeilijkheden in de weg zullen worden gelegd. De heer Schaeffer betreurt, dat door deze pu blicatie een „groot rumoer" is ont staan, dat thans ook het politieke ge moed van de in deze zaak geinteres- J r\E WESTDUITSE Minister van J Binnenlandse Zaken, Robert Lehr, heeft verklaard, dat het J geval van de zeven uit Breda ont- J snapte oorlogsmisdadigers „in geen geval" de betrekkingen tus- en Nederland en Duitsland zou moeten verstoren. „Wij hebben twee van hen ge- pakt en zullen onze uiterste best doen, de vijf andere voortvluchti- gen te pakken te krijgen". i Hij was van mening, dat het voor de Duitse autoriteiten ge- makkelijker zou zijn de oorlogs- misdadigers uit te wijzen dan hen S uit te leveren. seerde internationale autoriteiten op windt. „Ik hoop. mijn beste heer Men de, dat de tactloosheid van de krant die als eerste het onderhoud publi ceerde ertoe bijdraagt de houding van de Bondsregering te versterken en dat U geen negatieve reacties mag ontvangen", aldus Hermann Schaef fer in zijn brief. Naar uit de enige bron die het we ten kan vernomen wordt, Is Touseul momenteel ergens diep in Duitsland, „mehr als hundert Kilometer von Aachen entfernt". De heer Schaeffer heeft Touseul gedurende het week einde voor het laatst gezien. De ont moeting vond plaats in een café te Aken. Naar Schaeffer vertelde, maakt de voortvluchtige een zeer rustige indruk en koestert h(j geen haat je gens de Nederlanders die hem veroor deelden. JXE DUITSE Minister Lehr ver klaarde, dat een van de zeven naar Rhoendorf in de buurt van Bonn was gegaan, waar Kanselier Adenauer woont. „Dat was heel slim van hem. Want wie zou hem daar gezocht hebben?" zo vroeg de minister la chend. Hij verwisselde z'n gevan- genkledij voor 'n nieuw pak als het ware onder de ogen van de Kanselier". De man is nog niet gegrepen. De autoriteiten vernamen pas la ter van zijn kort verblijf in Rhoen dorf. fWER DRIE MAANDEN vindt de officiële candidaatstellirag voo® de gemeenteraadsverkiezingen plaats. En voordien moeten de par tijen zich in eigen kring beraden over de namen der candidaten en de volgorde, die zij op de lijsten zullen gaan innemen. In verschillende plaatsen is reeds activiteit op dit.ge bied merkbaar. Plaatselijke activi teit, die heel anders is dan die, wel ke in dezelfde gemeente voor de Kamerverkiezingen geconstateerd wordt. Het gaat immers om de eigen mensen, om de eigen gemeen teraad. De band tussen kiezers en candidaat is veel sterker in het ge meentelijke, dan in het landelijke vlak. Allerlei situaties, die bij Ka merverkiezingen geen rol spelen hebben grote invloed op de candi- daatstelling voor de gemeenteraad. In katholieke kring merkt men het verschil tussen de plaatselijke en landelijke verkiezingen wel heel duidelijk, terwijl in het Noorden van het land in vrijwel alle ge meenten de K.V.P. als zodanig aan de gemeenteraadsverkiezingen deel neemt, zijn er in het Zuiden talrijke gemeenten, met name de kleinere, waar dit niet plaats vindt. £)e reden van dit verschil in optre den der katholieken is heel duidelijk. In Noord-Nederland is een gemengde bevolking, waar de verschillende politieke richtingen elkaar en soms op felle wijze bestrijden, waar elke richting een zo sterk mogelijke fractie in de ge meenteraad verlangt. In het Zuiden gaat men daar over tot deelname door de K.V.P. aan de verkiezingen, als andere groeperin gen ook meedingen, als dus door de eenheid zo groot mogelijke kracht móét worden verkregen. De uitslag van de verkiezingen van 1952 heeft in het Zuiden de in vloed der socialisten vergroot; dat zij deze winst willen consolideren of liefst vergroten, ligt voor de hand. Deze situatie moet voor de afde lingen der K.V.P. in verschillende gemeenten een aansporing zijn om zich er over te beraden of de katho lieke partij als zodanig aan de ge meenteraadsverkiezingen moet deel nemen. Regels kunnen hiervoor niet gegeven worden, de plaatselijke situatie moet daarvan grondig wor den bekeken. Vast staat wel. dat de P.v.d.A, scherp zal letten op de houding der K.V.P. in het Zuiden. Indien in meer gemeenten dan in 1949 de K.V.P. niet met een eigen lijst uitkomt (om niet te spreken over een „onverant woord" optreden van de K.N.P.) en het aantal formele K.V.P.-afgevaar digden dus kleiner zou worden, zal men hieruit een verlies van de K.V. P., van de katholieke eenheid distil leren. Hierdoor zou de positie der K.V.P. als Nederlandse Katholieke Partij in ernstige mate worden ge schaad. Immers, als één zaak van belang is bij de raadsverkiezingen, dan is het de demonstratie van een herstel der katholieke eenheid. Op de situatie in katholieke kring zal aller oog bij deze verkiezingen ge richt zijn; daarom gaat de betekenis van de a.s. gemeenteraadsverkiezin gen boven haar eigen karakter uit. Jn het kader der gemeenteraads verkiezingen is er bovendien een interessante questie, die bij de andere verkiezingen nooit speelt en dat is de verkiezing bij enkele can- didaatstelling. Dit geval doet zich telkens en in een zeer beperkt aantal gemeenten voor, met name in het Zuiden. Dat het daartoe niet beperkt behoeft te blijven verwijst een hoofdartikel in het Katholieke Noord-Hollands Dag blad in welk verschijningsgebied blijkbaar in kleine gemeenten thans aan deze mogelijkheid aandacht ge schonken wordt. Wanneer n.l. in een gemeente slechts één lijst wordt ingediend, vindt geen verkiezing plaats en worden in de volgorde van de lijst zoveel candidaten gekozen ver klaard als 't aantal gemeenteraads leden bedraagt. Zoals gezegd, in een beperkt aan tal gemeenten wordt van deze mo gelijkheid gebruik gemaakt. De wet Iaat haar toe, maar zij lijkt mij niet in volledige overeenstemming met de geest van de wet, die immers de burgers zo ruim mogelijk gelegen heid wil geven van hun rechten ge bruik te maken, ook door het indie nen van candidatenlijsten. Heeft een kleine gemeente een homogene, b.v. geheel katholieke bevolking, dan is deze wijze van verkiezing nog het meest aanvaardbaar. Hoewel ook daar de indieners van de lijst min of meer misbruik maken van de inac tiviteit der gemeentenaren. Is de gemeente heterogeen van samenstel ling, d.w.z. heeft zij een gemengde en tevens stabiele bevolking, dan is de methode zeker minder juist. Want dan stemt men ook personen, die principiëel een andere politiek willen. In België in vrijwel geheel ka tholieke gemeenten heeft men 't vorig jaar in vele gevallen een ge meenteraad bij enkele candidaat- stelling gekozen. Er waren dan geen C.V.P.-lijsten, De Belgische socialis ten hebben toen reclame gemaakt met de achteruitgang van de C.V.P. Een dergelijke reclame kunnen we dit jaar in Nederland best missen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1953 | | pagina 1