No. 373
Woensdag 17 Januari 1917
Orgaan voor Leger en Vloot.
Oorlopsnieuws.
Onder redactie van D. MANASSEN,
Me Kamer der Siaisn-Oeiaeraal.
Ons Oorlogsdagboek.
Van een liedjeszangers-tweetal
Gezondheidsleer
Ge leesteed in den reuzenstrijd.
DERDE JAARGANG.
SOLDATENCOURANT
REDACTIE EN. ADMINISTRATIE VALERIUSSTR. 109. AMSTERDAM. DIT
BLAD VERSCHIJNT DRIEMAAL PER WEEK. LOSSE NUMMERS VOOR
MILITAIREN 1 CENT, VOOR BURGERS *0JSNT. ABONNEMENT BI.J YOORÜIT-
r 0.75, VOOR BURGERS/I.óOP.KWARTAAL
BETALING VOOR MILITAIREN 0
Voor Adverteutiën wende men rich tot onze Administratie, Vaieriasstraut 109
Amsterdam. Pry's der Adverter.tiPn per regel 30 cent. Voor Inracondeu Mede-
deeJ ngen op de tweede, derde en vierde pagina dubbel tarief. Rij abonuemen»
reductie.
Hier, op onze plaat, worden we verplaatst in een der rijkste, maar niet der
vruchtbaarste streken van Roemenië, in het petroleumgenied. De zonderlinge bouw
sels, die we hier zien opgericht zijn de boortorens voor de petroleumbronnen, di1
de kostbare vloeistof naar boven brengen. De Roemeensche/petroleumvelden, tl r.
in handen der centralen, vormen een bron van rijkdom voor het land.
Geen audiëntie.
Blijkens bericht in de „Staatscourant"
\verdt Donderdag a.s. door den Miuister van
Oorlog geen audiëntie verleend.
Oorlogsbegrooting f©17.
Memorie van Antwoord.
Militie, landweer, landstorm.
(Vervolg en slot.)
T/«gering de,r troepen, De tegen
woordige legering der troepeu wordt in liet
algemeen voldoende geacht. Iotussebeu is hpt
uit den. aard der zaak niet uitgesloten, dat zij
bier en daar nog te wenschen overlaat. Indien
klachten over de legering bekend worden,
wordt terstond een onderzoek ingesteld en bij
ge gr o p.db e v i n d i n g liet mogelijke gedaan om
aan de bezwaren te geuioet te komen. Voort-:
durende onverzwakte aandacht wordt aan dit
gedeelte tier verpleging vau den troep gewijd.
Dat bij de inkwartiering van liet bewakings-
déiachement van liet Vluchtelingenkamp te
Nunspeet bezwaren oplevert in verband 'met
Belgische vrouwen, kan niet worden toege
in zake de ontruiming van scholen wordt
gedaan, wat» mogelijk is; de toestand is in het
algemeen dan'ook niet onbevredigend al wordt
over 's-Gravenhage nog geklaagd. Op de moge
lijkheid eener voortgezette ontruiming blijft"
voortdurend de aandacht gevestigd.
Geneeskundige diens x. Voor de
naar aanleiding van de motie-Ter Laan in de
vergadering der Kamer van 24 Mei 1916 toe
gezegde mededeelingen nopens hetgeen sedert
dien ter verbetering van don geneeskundigen,
dienst is verricht, verwijst dc Minister naar
een Nota welke omtrent dit onderwerp afzon
derlijk aan de Kamer wordt aangeboden bij de
Memorie van Antwoord.
Er wordt voortdurend naar gestreefd, den
werkelijk zieken eena voldoende verzorging te
verschaffen. Den velen simulanten en aggra-
v anten tijdelijk hospitaalverpleging tc doen
genieten is niet wel mogelijk.
In het militair hospitaal te 's-Gravenhage
wordt alle aandacht gewijd aan de verpleging,
waarin sedert een half jaar, zoowel wat mate
rieel als personeel betreft, belangrijke ver
betering is gebracht.
Het is niet mogelijk, alle dienstplichtigen
vóór hun in dienst treden (bij hun verschijnen
voor de keuringsraden) of dadelijk bij hunne
opkomst onder do wapenen aan eeu psychia
trisch onderzoek te onderwerpen, daar hiertoe
hunne opneming in ecne ziekeninrichting ter
observatie gedurende eenige dagen tot eenige
weken door een psychiater zou nöodig zijn.
Vóór of onmiddellijk na bun in dienst treden
worden derhalve alleen die dienstplichtigen
ongeschikt verklaard die aan uitgesproken vor
men van krankzinnigheid of imbeeiliteit lijden.
1 28e Week.
Van 8 tot 14 Januari.
3 Jan- De centralen nemen de vesting
Focsaui aan de Serethj 3910 man
worden daarbij gevangen genomeu,
terv.-ijl clrie kanonnen en vel
mitrailleurs worden veroverd.
9 De Entente stelt Griekenland een
ultimatum van 4S uur.
Het Engeische slagschip ,,Coru-
w al lis" wordt in de Middellandse!) e
Zee in den grond geboord.
De Russen zijn over de Serebli
en de Poetna teruggetrokken.
De Russische minister-president
Trepof treedt af en wordt opge-
yolgd door prins Golitzin.
Op bet Rigafront wordt over
eeii |bugte van 100 K.M. hevig
gevochten.
Het Spaansche kabiuet-Roina
non es treedt af, doch behoudt het
vertrouwen van den koning.
10 Het antwoord van de Entente aau
Wilson is aan deu Amerikaanschen
ambassadeur te Parijs overhandigd.
Griekenland aanvaardt het ulti
matum van de Entente.
lï' De federale jury te San Fraucisco
spreekt' het schuldig uit over de
Duitsche samenzweerders, die bom
aanslagen enz. gepleegd hebben.
Het antwoord van de Entente
aan Wilson wordt gepubliceerd -
Lloyd George houdt een rede
voering in Guildhall over Jigfc Duit-
wbü .vTedeeaaubosU
In het algemeen kan worden verklaard, dat de
lcorpscomM andanten bij den minsten twijfel
aan het bestaan van psychische afwijkingen een
onderzoek uitlokken.
Op 1 October 1916 waren met ziekteverlof
afwezig: 2 kolonels, 1 luitenant-kolonel, 2
majoors, 12 kapiteins, 12 eerste-luitenants, 12
tweede-luitenants.
Op dienzelfdeu datum waren ook nog ver
schillende officieren voor één of meer dageD
wegens ziekten van. minder ernstigen aard aan
den dienst onttrokken.
Nog kort geleden is er bij beschikking van
3 Augustus 1916, Vide Afd. No. 102, door mid
del van de Legerorders uitdrukkelijk op ge
wezen, dab aan militairen, die togen vaccinatie
bezwaren hebbon, geen moeilijkheden in den
weg gelégd mogen worden.
Mochten er gevallen bekend zijn dat dit. voor
schrift, niet is nageleefd, dan houdt de Minister
zich voor mededeling daarvan aanbevolen.
Dat het platteland groote bezwaren onder
vindt door het verblijf onder de wapenen van
reserve-officieren van gezondheid, die aldaar
als arts zijn gevestigd, wordt volkomen erkend.
Er bestaan vooralsnog geen aanleiding om de
militaire tandartsen, wier benoeming van den
aanvang van liet jaar 1915 dateert, tob een
koogeren rang te fjevorderen.
Voedi ng, kleedi irg. De oorlogsraut-
soenen levensmiddelen hebben gedurende het
tijdvak der mobilisatie reeds beperking onder
gaan, terwijl bovendien is bepaald, .dat niet
meer levensmiddelen mogen worden ingekocht-,
dan voor het gebruik noodig wordt geacht.
Niettemin is het- uiterst onvermijdelijk en ook
in vredestijd een vast verschijnsel, dat er onge
bruikt eten overblijft. Dit wordt als spoeling
voor veevoeder verkocht. De Minister overlegt
met zijn ambtgenoot van L., N. en H. omtrent
pene zoo doelmatig mogelijke wijze van verdee
ling en verbruik van die spoeling.
Door deu opperbevelhebber van land- en zee
macht zijn strenge voorschriften uitgevaardigd
tob hot betrachten van zuinigheid in liet beheer
der kleeding.
Reseivv e-o f f c i e r e n. De Minister zet
de redenen uiteen waarom het niet gewenscht
wordt geacht tenzij daartoe eene zeer bijzon
dere aanleiding mocht bestaan om personen,
die reeds bij eenig wapen in den offi
ciersrang dienende zijn, en over wier
kundigheden dus reeds in elke richting kan
worden beschikt, naar de categorie van reserve-
officieren voor speciale diensten over te brengen.
De minister is volkomen doordrongen van de
zeer groote bezwaren, die het lange verblijf
onder de wapenen voor vele reserve-officieren
medebrengt en hij tracht dan ook door heb ver-
leeneu van Terloven 'van korteren of langoren
duur aan hun belangen zooveel mogelijk te ge-
mOot te komen.
Ter zake van lief, aan verlofsofficieren ope
nen van de gelegenheid in hun rang in actie
ven dienst over te gaau, kun de minister voor
alsnog geen nadere mededeelingen doen. Ziju
aandacht blijft op dit vraagstuk gevestigd.
V r ij willig kade r. De vraag of posi
tieverbetering: van het. vrijwillig kader noodig
:al opnieuw onder de oogeu moeten worden
gezien, wanneer na den oorlog de economische i
De Duitsche regeering zendt
deu neutralen een nota, waarin zij
haar opvatting uiteenzet over den
stand van zaken.
-De Turken zijn uit Sinai ver
dreven.
12 De Italia ansche minister va!
marine meldt, dat in deu nacht
van 11 Dec. het» oorlogsschip
,.Regina Margherita" op twee
mijnen geloopeu en gezonken is.
Keizer Wilhelm richt eeu mani
fest aan ziju volk iu verband met
de houding der Enteule.
pc Noorsche regeering over-
weegt de instelling van een parle
mentaire commissie vau buifcen-
landsche zaken.
13 Jan. Ban Engeische zijde wordt een
verklaring afgelegd naar aanlei
ding van de nota's der centralen
aan de neutralen.
In Portugal wordt de staat van
beleg opgeheven.
toestaud weder eenigermate tot evenwicht L»
gekomen. Maar dan zal tevens moeten wordan
vastgesteld of het al dan niet. wenschelijk is het
verlofskader tijdens zijn verblijf onder de wa
penen bij het vrijwillig kader in bezoldiging ie
doen achterstaan.
In vaststelling van den termijn van 6 jaar
binnen welken de onderofficieren niet rit zon
huwen, meent de minister na rijpe overweging
geen wijziging to moeten brengen.
Het recht op pensioen wegens langdurigen
dienst ontstaat, voor onderofficieren bij het be
reiken van den leeftijd vau vijftig jaren; mits
dien wordt aan aanvragen om zoodanig pen-
siopn .gevolg gegeven. Voor schrijvers en con
ducteurs der artillerie geldt ais regel, dat zij
behoudens vroegere afkeuring eerst na
liet bereiken van den 60-jarige n leef tijd voor
ontslag mot pensioen in aanmerking komen.
Ten aanzien van de opmerking omtrent ver
wachtingen welke zouden voortvloeien uit dooi
den minister Coüjn getroffen bepalingen, ver
rijst de minister naar het antwoord van 17
Juni 1914 op de door bet Tweede Kamerlid den
heer Duymaer van Twist gedane desbetreffen-
de vraag.
Geestelijke verzorging der
troepen. Bij elke der vier divisies vau bet
veldleger zijn twee veldpredikers werkzaam,
die zich aan de godsdienstige verzorging van
den troep wijdon. De hoofdaalmoezenier is
tijdelijk belast met do waarneming dier funotie
bij de 1ste divisie. Voor den tijd van oorlog zijn.
24 reserve-veldpredikers eu 24 hulp aalmoeze
niers aangesteld, die zich alsdan uitsluitend aan
de geestelijke verzorging der troepen zullen
wijden.
De samenwerking tusschen de militaire
autoriteiten en de veldpredikers laat niets te
wenschen.
Zondagsheiliging. Te g e n.ga a n
van vloeken. Man den miuister is niet te
verwachten, dat hij de wedstrijden of sport-
demonstraties zal tegengaan. Er wordt echter
voor gezorgd, dat niemand rechtstreeks noch
middellijk tot deelneming zal worden gedwon
gen.
Heb is niet to ontkennen, dat ook na de ter
zake uitgevaardigde legerorder het misbruiken
van Gods naam niet geheel heeft opgehouden.
Nochtans is te verwachten, dat hierin gaande
weg verbetering zal komen, maar geheel ophou
den van dat misbruik is eerst mogelijk, indien
buiten het leger niet meer gevloekt wordt.
Ontspanningen ontwikkeling.
Militaire tehuizen. Voor ontwikke
ling en ontspanning zijn sedert bet begin der
mobilisatie uitbetaald
aan de centrale commissie voor ontwikkeling
en ontspanning (voorzitter wijlen dr. D. Bos)
f 25.000Militaire tehuizen f 42.100Bureau
ontwikkeling en ontspanning van liet algemeen
hoofdkwartier f 533.800; te zsmeu f 600.900.
Verloven. Door de laatste wijzigingen
in de regeling der bijzondere verloven wordt
wel degelijk een niet onbelangrijke besparing
van de kosten der mobilisatie verkregen.
Eene verlofsregeling, die een nog vrijgeviger
kara,Icter draagt dan de thans van kracht zijn
de, zou slechts in te voeren zijn door aan het
vastgestelde percentage van toelaatbare afwe
zigheid nog verdere uitbreiding te geven, het
geen voorshands niet in de bedoeling der Re
geering ligt.
In veybaud me.t den door enkele leden uitge
sproken wensoh om te worden ingelicht om
trent een order, welke door den opperbevelheb
ber zou zijn uitgevaardigd en ingevolge welke
de commandanten zich bij voorkeur niet tot de
burgemeesters zouden moeten wenden om in
lichtingen betreffende de wensehelijkheid van
een aangevraagd verlof, diene, dat een derge
lijke order door dea opperbevelhebber niet is
uitgevmrdigd. Naar alle waarschijnlijkheid
hebben bedoelde leden kier het oog op oen door
ovengenoemde autoriteit uitgevaardigde order,
welke echter een gansch andere strekking heeft
als hierboven aangegeven.
De Minister is zich volkomen bewust van
het groote algemeen belang, dat bij eene goede
regeling der studieverloven is betrokken. Eene
mildere regeling is steeds in werking.
Dat een ieder op grond van studiebelangen
driemaal eeu jaar uitstel van eerste oefening
zou kunnen krijgen, is niet juist.
Dat van de Tandstormruanuen die nog geen
81- maand hebben gediend niemand verlof kan
krijgen, is iu zooverre juist, dat aan hen geen
bijzondere verloven worden verleend.
Deze bepaling is noodzakelijk.
Ook het lérlofskader deelt in de bijzondere
verloven.
Gezinsvergoedingen. Bij nadere
overweging is losgelaten het vroeger besproken
IV. (Slot)
Zingen voor de soldaten.
Op eon avond zouden ze hoog in 'fc noorden
gaan optreden, voor een vijftig stuks matrozen
1) Door Anna E. Zuikerberg, met toestem
ming der echrjjfster overgenomen uit «De
Aa^ershaache Dameekrotnsk"»
en soldaten. In de auto van.den Groningschen
■gnoot-industriecl Schotten, tuften. Koos en
Cees naar de nieuw ingepolderde "Wadden,
richting Roodesobopl. Na een stevigen rit
stopt» cle kar. Wa's dat? Panne? Nee, 't
was maar eeu wog, zóó'n wègdat de auto
geen halve meter verder kon.
..Daar doemde vertelt Koos. ..voor mij de
schim ran Do Genesieb op, die onzë ondoor-
waad'bre wegen lieeft bezongen. Groote hemel,
wat een toestand. Duisternis, regenvlagen,
windstoot-en, kleikluiteu. tot. modderbrei door
weekt. We stapten uit de elegante limousine,
die herinneringen wekte aan heerlijke weelde;
we zagen een paar matrozen en ecu korporaal
met een scheepslantaarn naa-r ons toekomen,
in 't zelfde oogenijl ik zakt C'ees tot ver
over de enkels in de bagger, luid gierend en
gillend van den lach.
Geen nood! Een der matrozen weet raad.
Trekt z'n zeelaarzen uit, helpt m'n vrouw
erin, en bindt ze van boven vast met touwtjes.
Zóó gingen we op stap. Weer een gil; Cees
in een poel. Ze wordt uit de kleverige
massa gesjord en gezet op do ineengestrengel
de handen van een paar matrozen... een paar
uur later waren we er, nadat de dichter-zanger
een p-aar beer iu een, gelukkig droge, sloot
was beland.
In de cantine hebben we toen gezongen voor
onze Ho! land scale jongensG'eos. altijd nog in
de waterlaarzen, zong er:
Holland ons!
Nooit wordt hier een taal gesproken,
Dan de taal van -ons gezag.
Nooit wordt hier een vlag gestoken,
Dan de rood, wit. blauwe vlag.
Niemand zal aa-n Holland raken,
Holland eeuwig voor ons vrij.
Die daar trouw voor zullen waken,
God verhoor ons, dat zijn wij.
En ik. bespat van broekspijpen *ot haardos,
zong mijn deel, terwhl noodweer loeide; don
derstemen ea regenvlagen.,
denkbeeld om bij de berekening van de gezins-
inbomaten cle z.g. zelfkosten tot een verlaagd
bedrag of zelfs in het geheel niet in rekening
te brengen. Daarvoor is in de plaats getreden
de maatregel tot toekenning van een bijslag
aan die gezinnen, voor welke de normaal bere
kende vergoeding niet toereikend zou zijn om
ui de behoeften te voorzien.
Van ongenoegzame bereidvaardigheid van
de zijde van burgemeesters om aan de commis
sies de noodig geachte inlichtingen op de door
haar begeerde wijze te verstrekken, is slechts
in een onkel geval gebleken.
Inkwartiering. Aan de leden, die er
op aarjdrongen om art. 8 jran het Inkwartie-
ringsberiuit te wijzigen ten eindo de gemeenten
in de hoogere kosten der inkwartiering tege
moet te komen, wordt medegedeeld, dat die wij
ziging reeds heeft plaats gehad bij Kon. be
sluit van 23 October 1915, waarbij aan den
Minister van Oorlog de bevoegdheid is gegeven
om iu bijzondere omstandigheden de schadeloos
stellingen, bedoeld in do punt 2o., 3o. cn 5o.
van dat artikel te rerhoogen.
Van deze bevoegdheid is reeds van Mei tot
October van het jaar 191G t§n behoeve van
verschillende gemeenten gebruik gemaakt.
Het voornemen bestaat om over het 1ste
kwartaal 1917 die schadeloosstellingen weder
om op de verhoogde bedragen te bepalen.
Onderzoek van klachten van
wege deu Minister.. In zake de niet-
hevordering van deu kornet Sijthoff is tot
driemaal toe een onderzoek ingestelr, laat
stelijk, om zelfs den sohijn van mogelijke par
tijdigheid of vooringenomenheid bij de be
trokken leger-autoriteiten te ontgaan, door
een op verzoek van den Minister daartoe be
reid bevonden oud-oppc-rofficier. Mie dan nog
volhoudt, dat het onderzoek geheel onvoldoende
is geweest, is niet te overtuigen, weshalve
de Minister er ran af ziet verder pogingen in
die richting te doen.
Militaire attach é's. De werkzaam-
stelling van militaire attachés zal ook na dé
beëindiging rail dezen oorlog in eene drin
gende behoefte blijven voorzien. Hunne des
kundige beoordeeling van hetgeen zij waar
nemen, zal ton goede komen aan de zorg
voor en de verdere ontwikkeling van ons
krijgswezen.
Dat militaire attachés zich met spion-
nage zouden moeten inlaten, is eene dwaling.
Zij behooren hunno wetenschap uitsluitend te
verkrijgen langs rechtmatigen weg.
Wijziging der Pensioenwet. Aan
vulling van de Pensioenwet voor de land
macht. meer uitsluitend voor zooveel het hier
besproken punt- betreft, is bij den Minister
niet in overweging.
Consuur. Met de censuur word; beoogt
het verkrijgen van gegevens en aanwijzingen,,
waarvan cle- kennis in <!e tegenwoordige bui
tengewone omstandigheden in het belang van
den Staat is t9 achten. Jn verband met cle
bestrijding van deu smokkelhandel strekt zij
zich ook uit, over handelsoperaties. Te Am
sterdam en Rotterdam, als zijnde niet instaat
van beleg verklaard, kunnen geen aan de post
toevertrouwde stukken geopend worden.
Uitzetting uit een deel des
lands. Dab de uitzetting uit een bepaald
deel des lands van personen, die van spion-
nage verdacht worden, een geheel afdoende
maatregel is, zal de Minister niet- beweren,
al moet z. i. de afschrikkende kracht van
dien maatregel en eventueel de belemmering,
die aan zulke personen daardoor in den weg
wordt, gelegd, niet onderschat worden. Ove
rigens zijn strengere regelen ten aanzien van
heb verblijf van vreemdelingen hier te lande
in overweging, welke mede aan de bestrijding
van spioqnage ten goede zullen kunnen ko-
Loonen in het leger. Bij Nota Tan
Wijziging zijn op de verschillende daarvoor
in aanmerking komende artikelen dezer ont-
werp-begrooting bedragen aangevraagd voor
de verhooging der loonen van de rijkswerklie-
den, behoorende onder het Departement van
Oorlog, voor zoover de daarop vallende kosten
uit deze, Legrooting worden best rede u.
Het, ligt in het voornemen oiu de loonsver
hooging over e©n tweetal jaren te verdeelen,
zoodat de thans aangevraagde bedragen als
eerste termijn moeten worden beschouwd. In
dien deze ontwerpbegroot-ing tot wet zal zijn
verheven, kunnen de loonen van 1 Januari
1917 af worden verhoogd. Deze verhooging
bedraagt in de meeste gevallen ongeveer 2, iu
enkele gevallen 1 cent per uur. Hierop maakt
eene uitzondering de verhooging voor de cor-
veeërsdeze loonen dienen gelet op den
De cantine lekte. Flute haaldeu de matro
zen paraplus te voorschijn, om daarmede de
enkele 'boerinnetjes-toeschouwsters te bescher
men, dio ze hadden uit-genoodigd naar dezen
avondvrouwtjes, die de braniekragen van
onze jongens zoo keurig waschten, hun sokken
stopten en dio nu noodzakelijk naar de kazerne
moesten komen, ..uou d'r een lolletje was."
't Mas beestenweer geworden en 't ergste
moest nog komen. Twee Groningsche studenten
haddeu den tocht met ons meegemaakt, (even
ccD woord van dank aan den braven Wie-rsma
cn z'n vriend, die ons zoo dapper in de moei
lijkheden hebben bijgestaan) en 't bleek on
mogelijk, in de cantine ie blijven logeeren.
We 'moesten terug naar Groningen. 't
Spookte geweldig daar as u de Gmningselie
kust, 't was een an die barre nachten, die
daar in 't noorden ganschelijk niet behooren
tob de uitzonderingen....- de regen stroomde,
de storm joeg toen bood een boer zijn
open kar. waar.'/' een paar bussels hooi en
waar voor twee zware Mecklen b 11 rgers
't Sloeg half tien van de oantineklok. Wij
dronken een warme punch, stapten toen in
den wagon, die anders diende voor 't vervoer
van aardappelen, peen en mest.
..W>rt", zei de koetsier en we gingen op
weg door de drassige polders, bestegen een
dijk, daalden even later weer af en meenden
niet. anders, dan da(, ous laatste uur was ge-
Jagen. 't Ging voort in slierten eu slingers
Cees en ik, beiden ir. oliejas en zuid-wester
(Cees nog altijd in de zeelaarzen) hielden el
kander krampachtig vast: de guitaar rimbel-
debebimbelde door den wagen en onze studen
ten hielden den moed er maar in. Ook Cees
zat, te midden der hevigste stooten, hartelijk
te lachen, waarover de matrozen, die ons naar
de limousine brachten, grooten schik hadden.
,,De juffer lacht d'r maor bie". zeien ze en
dar, stelde ze gerust, want ze hadden kort ge
leden, ..een paor aandere juffers vortbrocht,
dei zoo doodsbenauwd wazzen".... daar sche
merden do autolichten; we wekten den chauf
feur» the was ingeslapen en ziet» dank zij den
lagen stand daarvan in 6terkere mate to
worden verhoogd. Voor de corveeërs is gere
kend op 2,24 per week meer. Echter zal
daardoor tevens komen te vervallen de onder
stand, welke aan corveeërs, die g<«n pensioen
genieten, jaarlijks wortit. toegekend; hierbij
zal intussohen vermindering aan inkomsten
worden vermeden.
Naar aanleiding van liet onlangs bij het
Departement van Oorlog ingekomen adres van
do samenwerkende organisaties der rijkswork-
lieden, waarin ingrijpende wijzigingen op do
tot nu too bestaando loonregelingen worden
aangegeven, wordt medegedeeld, dat liet iu
de Bedoeling ligt deze aan een nauwkeurig
onderzoek te onderwerpen. Met. den uitelag
van dat onderzoek kan dan rekening worden
gehouden bij de bed ragen welke als 2de ter
mijn voor loonsverhooging op de ontwerp-be-
grooting voor het jaar 1916 zullen worden aan
gevraagd.
Bij de A r t i k e 1 o n merkt do Minister o.a.
nog het v olgende op;
De lessen uit dezen oorlog te putten voor dc
beteeken is dor cavalerie leeren, dat dit wapen
ook in de toekomst een onmisbaar onderdeel
van elk. wel-georganiseerde strijdmacht zal moe
ten uitmakenDe zeer beperkte sterkte aan
cavalerie, waarover ons leger beschikt in dan
ook niet voor vermindering vatbaar. De voor
gestelde maatregelen in het belang der remon-
teerine hebben overigens niet uitsluitend ten
doel d« paardenvoorziening der cavalerie te
verzekeren, maar zijn evenzeer noodig ten be
hoeve van de bereden artillerie. De Minister
is dan ook niet bereid deze voorstellen terug
te nemen.
Voor de ontwikkeling van den militair ve-
teriuairen dien3t is het geen bepaald ver-
eisebte, dat deze in vredestijd een zelfstandig
dienstvak vormt. Derhalve ligt het- mede ge
let op -de ko6ten die daaraan zouden zyn ver
bonden niet in het voornemen om voorshands
tot eene zoodanige reorganisatie over te gaan.
Tegen het roekeloos rijden met militaire
dienstauto's zijn strenge bevelen gegeven en
daarop wordt zorgvuldig toegezien. Overtre
ders dezer bevelen stellen zich bloot aan be
straffing.
In verband met de in overweging zijnde
loonsverhooging dor werklieden waaronder die
der Centrale Magazijnen is een desbetreffend
begrootingsartikei met f 20.600 verhoogd en in
verband tot de voorgenomen loonsverhooging
van de werklieden bij de militaire verplegings-
inricht-ingen wordt een ander artikel met
f 10200 verhoogd.
Het aantal mitrailleurs is vermeerderd, doch
aangezien de aangeschafte mitrailleurs niet alle
van hetzelfde model konden worden verkregen
werd er de voorkeur aan gegeven, deze bij af
zonderlijke afdeelingen cn niet "ij de regimen
ten in ie dcek-n. Ook ten aanzien van de uit
breiding van de veldartillerie zijn maatrege
len genomenbet daarvoor benoodigde geschut
wordt aangemaakt.
In verband met reeds plaats gehad hebbende
aanschaffingen kan art. 113 met f 131.000 wor
den verminderd.
De loonen van de magazijnknechts der ar
tillerie en van die bij het regt genietroepen
worden ook door den Minister te laag geacht.
Met een rerhooging daarvan tot ecu bedrag
van 11.108 is rekening gehouden bij de ver
hooging van de loonen van Rijks werklieden.
Bij Nota van Wijzigingen is in nog een aan
tal" artikelen verandering gebracht.
Als bijlage is bij de Memorie van Antwoord
gevoegd de briefwisseling tusscllen het Depar
tement van Oorlog en het Gemeentebestuur
van 's-Gravenhage in zake e ontruiming van
door militairen bezette scholen.
door J, P. BIJL, officier van gezondheid.
LXXVII.
Verspreidingswijze besmettelijke ziekten. X
Wij hebben toen gezieu, dat melk typhus kan
overbrengen en liet is goed hierbij uog even te
wijzen op een onjuiste meening, die daarom
trent bij sommige mensc-hen heerscht. Veelal
wordt gedacht, dat de melk zooals zij tan de
koe komt typhusbacilku bevat, dat de koe
ziektekiemen in haar liohaaui heeft en dat
deze meegaan in de melk. Dit nu is onjuist;
een koe is onvatbaar voor typhus, het is ecu
ziekte, die nooit bij runderen, ja* zélfs nooit
bij dieren voorkomt. De typhusbacillen komeu
eerst later in de melk bijv. door d<m boer
of de melkmeid die besmette panden hebben.
Er ziju evenwel wèl ziekten waarbij de
goeden zorgen van onze stu de eren de vrienden,
ontdekten we een flescli Oud-Hollandsche Jan-
Doedel. In Groningen was 'i in hotel Willdtas
een prettige ontvangst... goed gedekte tafel...
champagne... we gingen slapen in de overtni-
fging, dat we daar in 't hooge noorden onze
jongens voor eenige oogenblikken den dienst
iiaddcn verlicht.
Verder ging het: nu uaar Groningcns
zuidoosthoek en daar in Ter Ape!, na een vier-
maaudelijkschen tocht langs forten en sclia-n-
sen en kippenhokken, werd mijn vrouw ziek:
we moesten via Asseu. naar Rotterdam, terng-
ga.au.
-Hoe', wat stoffelijke en geestelijke herinne
ringen hebben wij meegenomen van deze voor-
drachtenavonden eu ondanks de enkele minder
aangename, van den wil van soldaten en offi
cieren onafhankeiijko ervaringen, zullen wo
steeds met. genoegen terugdenken aau deze
avontuurlijke tochten. We zijn van plan, in
Februari weer een paar dagen aan onze sol
daten af te staan.
De Groningscbe jongens! Van hen, dio
toen nog in :t noorden zaten, zijn er sintsdien
velen naar liet zuiden gegaan. Wat waren ze
rgzaam! Ze versierden het. tooneel met bie
zen en goudsblommen en lof van beetwortels
met alles, wat maai- groen was en hoopvol.
"Warme koffie eu wanne rats was ste©ds in
voldoende mate voorradig eu als dc Groning
scbe polders ondoorwaadbshr waren van dras
sigheid en modderputren geleken, droegen ze
mijn vrouw en mij, desnoods een kwartier lang.
op eén plankje tusschen ziek in. En als zij,
zooals dat eens in Ulruni is gebeurd, hun
erwtesoep met konuuiesbrood verorberden, kre
gen wij, behalve de dikke, loodzware, van vet
doortrokken en met spek belegde, boterham
men en soep, waar in de lepel recht bleef
staan, ook nog koffie met bitterkoekje?. Dc
snoeperij was speciaal ,.veur de juffer oet
Gronnegeu mitbrocht"'ik kreeg bovendien
een paar duidelijk ruikende sigaren.
Da .Groninger soldaat zingt gey-iWh';,
ziektekiemen voorkomen in de melk zooals die
uit dc koe komt, ziektekiemen dio afkomstig
zyn uit het lichaam van het zieke dier. A
zoodanig noem ik b.r. tuberkelbacillen. Wij
hebben er reeds op gewezen, dat tuberkelbacil
len door hoesten, niezen, enz. van den een op
den ander kunnen worden overgebracht, maar
vele geleerden zien voor do verspreiding vnn
tuberculose voel grooter gevaar in het gebruik
van melk van tuberculose kooien. Een groot
deel van onzen veestapel is tuberculeus hr-t
is nu zeer good mogelijk dat in r>»inmige ge
vallen tuberkelbacillen met dc melk worden
uitgescheiden om dan op die manier in het
menschel ijk lichaam te komen.
De mogelijkheid dat ziektekiemen van die
ren den- dó melk den menseh besmetten blijkt
nog duidelijker bij een ziekte, die in ons land
onbekend is maar in zuidelijke landen, vooral
landen bij de Middellandsohe Zee talrijke men-
séheu aantast. I>e ziekte wordt naar oen
eiland in dio zee, Maltakoorts genoemd. De li;,
ders aan Maltakoorts hebben hooge tempera
tuur en doen soms denken aan typhnspatiënten.'
De ziekte put do lijders zeer uit. Langen tijd
was het onbekend hoe de ©pidomiën van die
ziekte tot stand kwam. Vooral onder de En-
gelscho soldaten op Malta kwam do ziekto
veel voor. Afzondering hielp niet. Besmetting
van persoon op persoon kon men zelden aan
nemen. Zelfs in de ziekenhuizen trad besmet-
ting op. Bij niyler onderzoek bleek toon, dat
vooral <]e officieren werden aangetast cn na
gaande in welk opzicht het voedsel van offi
cieren en manschappen zich onderscheidde
bleek dat de offjrieren vooral geitenmelk
dronken. Het bleek toen verder dat
overal waar in die streken geitenmelk ge
dronken werd, dp ziekte optrad. Men onder
zocht toen dc geiten en daarbij bleek dat bij
10 van de geiten de smetstof van Malta
koorts in dc melk voorkwam, ïn 1906 is toen
aan de soldaten op Malta verboden geitenmelk
te gebruiken en van stonde af verminderden do
ziektegevallen. In 1905 kwamen 643 gevallen
van Maltakoorts voer. in 1906 151 en in 1907
11 gevallen.
Wij zullen nu nog even moeten stil staan
bij ziekten, waarbij do smetstof niet uit liet
lichaam wordt uitgescheiden noch met ontlas
ting noch met urine, waar de keel evenmin als
de huid de smetstof loslaat. Bij sommige ziek
ten toch zit de smetstof in het bloed en wordt
niet door het lichaam uitgescheiden. Torb ziju
het besmettelijke ziekten, ziekten die epide
misch kunnen optreden. Zij kunnen, zij het dan
ook langs een omweg, .van den eenen menscb
op den anderen overgaan.
Bij sommige van deze ziekten kent men de
microbe, de baci;, die de ziekte veroorzaakt.
Men kan daardoor precies aantooucn waar de
smetstof is en haar van 'ten eenen meuzcli
near den ander vervolgen. Bij andere ziekten
is de smetstof evenwel niet bekend r-u uien
moet zich dan behelpen met allerlei waar
nemingen en dierproeven om voldoende zeker
heid te krijgen aangaande de verspreidings
wijze van die ziekte.
(Wordt vervolgd.)
Er is ditmaal over den algemeenen toe
stand niet veel te vertellen, over den oor
log noch over den vrede. Do vredesengel
lijkt al meer terug te wijken. De nota's
der jongste weken hebben haar verschrikt
gemaakt. Het antwoord der Entente aan
president Wilton, de verklaring der cen
tralen aan de neutralen spreken van nieis
andera dan van nieuwen harden kamp,
van een ijzeren strijd". De geallieerde.;
verklaren, dat Duitsehland militair ver
nietigd moet worden, dat het zelfs zijn ver
overingen van vroeger jaren moet terugge
ven, dat Oostenrijk-Hongarije hun natio
naliteiten" moeten vrijlaten, wat zegg.u
wil, dat een etuk van Oostenrijk bij Italit
een stuk van Hongarije bij Roemenie kcrut;
verder zal Bulgarije geheel b.rvië weer
moeten ontruimen en Turkije zal verdwij
nen van de kaart van Europa....
Da); zijn de eischen der Entente, die deze
stelt aan haar tegenstanders, welke feitelijk
in den strijd van 21- jaar de overwinnaars
zijn op het slagveld, eu zij kan die eischen
alleen daarom met eenig recht stellen om-
mee en luistert goed. Als de jongens met
elkaar san 't praten waren, verbeeldden we
ons in Schotland te zitten of ergens in En-
gelsch-Indiëmaar als we onze liedjes zongen,
bemerkten we, dat ze ons wel verstonden
opperbest
Nooit zullen we bet afscheid vergeten van
een van onze ooriogshavens! Na een acht-
daagsch vèrblijf zouden we met den morgen-
trein van omstreeks zeven uur vertrekken.
Kijk, wat een verrassingAan 't s-aiion wer
den we ontvangen door veertig muzikanten
van den Staf, in onze coupé lagen boiiquetien
en kransen, do muziek speelde vaderiandsehe
en Speenhoviaansche liederen, tot de trein uit
het gezicht was verdwenen, c M'as voor bet
kleine stadje, op dien Zondagmorgen, een ge
weldige gebeurtenis.
Och, de jongens zijn zoo goedig! In "Limburg
ontmoetten we eens een troep op marsch...
militaire muziek... we luisteren goed Jawel,
daar klink£ 't weer... Holland ons! En,
midden op den wog, vielen we in
Holland heb je 't begrepen.
Hou' je voor de toekomst kiaar,
Holland hou je zwaard geslepen
Voor het komende gevaar.
Daarmee zult ge nooit versagen.
Neemt- het onvervaard ter hand.
Sla ze neer die je belagen
Oog om oog en tand om tand.
Dc Hollandsche soldaten, laat ons dat tot
besluit zeggen, zijn eenvoudige, we! onder
wezen. zéér op hun fatsoen gestelde jonge
menschen.
Weinig insubordinatie! A. E. Z.
