No. 346
Woensdag 1 November 1916
Orgaan voor Leger en Vlooi.
Ons nieuw adres.
oorlogsnieuws.
ïaleriusstraatl, Amsterdam.
Ons Ooriogsdagboeic.
Een bezoek aasi dg
Artillerie-Inrichtingen.
DERDE JAARGANG.
DE SOLDATENCOURANT
REDACTIE EN* ADMINISTRATIE VALERICSSTH. 109, AMSTERDAM. DIT
RtAD VERSCHIJNT DRIEMAAL PER WEEK. LOSSE NUMMERS VOOR
MILITAIREN 1 CENT, VOORBURGERS 9 CENT. ABONNEMENT BIJ VOORUIT-
BETALING VOOR MILITAIREN 0.75, VOOR BURGERS/1.50 P. KW ART A AL
Voor AdvertentiCn wende m*n zich tot orizo Administratie, Valeria «vraat J09
Amsterdam. Prü» dor Advcrtontitn per regel 80 een'. Voor Ingrzondm ïkdo-
deelingen op «Is tweede, derdo en vierde pagina dubbel tarief, lij abonnement
reductie.
Ais bondgenooten van Duitschland en Oostenrijk-Hongarije hebben de Turken
het niet gemakkelijk. Zij worden geholpen door Duitschers in hun strijd, An bijv.
aan de Dardanellen hebben dezen zeker veel bijgedragen tot de haranekkige
verdediging, maar van den anderen kant helpen zij op verschillende fronten mee,
aan het Oosterfront tegen de Russen, in de Dobroedsja tegen de Roemenen, zij
vechten bovendien harnekkig in den Kaukasus, in Mesopotamië, in Egypte. Wij
zien hier een Tursch veldgeschut in Mesopotamië, gericht tegen.de Engelschen in
het land tusschen Tigris en Eufraat.
Men neme nota van het nieuwe
jdres van de Redactie en Admini
stratie van „De Soldatencourant":
Geen audiëntie.
Blijkens bericht in de Staatscourant'"
trordfc Donderdag a.s. door den Minister van
Oorlog geen audiëntie verleend.
De verspreiding van ons blad.
Onderdeden, die met het toegezonden aan
tal Soldatencouranten niet toekomen, worden
«erzocht een greoter aantal te willen aanvra-
jen, opdat alle abonnó's regelmatig een eigen
ixemplaar kunnen bemachtigen.
Wij brengen in herinnering, dat troepen-
loeien, die soms door een of and9re oorzaak
ran ons blad verstoken zijn, slechts een aan
draag tot ona te richten hebben om regelmatig,
trlemaal per week, een pakket Soldatencouran-
ien te ontvangen. Nergens mag ons „Orgaan
Voor leger en vloot" ontbreken.
ui toestand in dsn feiiienstnjd.
Het merkwaardigste, dat wij uit de oorlogs-
geoi. medenis der laatste dagen hebben te mel
den 13 eens weer... een zeeslag. Eens weer!
Deze oorlog verwent er ons niet mee, en als we
daai uij bedenken hoeveel millioenen en millioe-
nen de groote mogendheden, Engeland en
Duitschland voorop, aan hun zeemacht ten
koste hebben gelegd! Na den slag aan de kust
van Jutland, den iaatsten dag van Mei, heeft
er geen treffen ter zee plaats gehad en do zee
slagen, die daaraan vooraf gingen in bijna twee
jaren kunnen we tellen. Het opmerkelijkste in
dezen zeeslag ,-is, dat zij niet in de volle zee,
maar in het Kanaal plaats vond. Opmerkelijk
in do eerste plaats al, dat een Duitsch eskader
zich zoover durfde wagen, maar in de tweede
plaats ook, dat het zich zoover heeft kunnen
wagen. Want volgens de Duitfiche berichten
kwamen deze oorloegsschepen uit de Kielor
Bocht, achter Helgoland weg, moesten ze dus
de heele Noordzee oversteken en hebben ze dat
gedaan, zonder door Engelsche oorlogsvaartui
gen gehinderd werden. Do Engelsche berichten
vertellen «enigszins andersdeze Duitsche flot
tielje kwam niet van de Duitsche lcust, maar
van de Belgische, die zooveel dichterbij is, van
II6e week.
Van 23 tot 29 Oct.
23 Oct. De Roemeensche havenstad Con-
etanza is door de Bulgaarsche cn
Duitsohe troepen ingenomen.
Viscount Grey betoogt in een
redevoering, dat Duitschland in
Aug. 1914 de aanvaller is geweest
en dat Duitschland geen „waar
borgen tegen een nieuwen aan
val kan eiscken.
24 De Franschen heroveren het dorp
en fort Douaumont, de steengroe
ven bij Haudromont, terwijl zij
een stelling bezetten aan den weg
Bras—Douaumont.
Mackensen bezet Carmurat,
Medjidia en Rasova.
De Vlaamsche Hoogeschool te
Gent wordt geopend.
25 Mackensen bezet Tsjerpavoda.
Do Roemeniërs laten de Carol-
spoorbrug springen.
26 Tien Duitsche torpedobootjagers
doen een aanval'op de Engelsche
verbindingslijn FolkestoneBou
logne, waarbij eenige wachtsche
pen in den grond worden ge
boord.
M Sh Duitsche rijksdag staat een
Zeebrugge Het is moeilijk te zeggen, wat in
dit geval waar is.
Evenmin als over de herkomst van het aan
vallende eskader, zijn de berichten van beide
kanten het eens over den geleverden slag zei
ven, over de resultaten ervan. Dn Duitschers
beweren, dat zo hier weer een overwinning ter
zee hebben behaald, de Engelschen, dat de
onderneming der Duitschers geheel en al mis
lukt is en niets heeft opgeleverd. De verliezen
worden ook geheel verschillend gegeven: do
Duitschers verklaren, dat twee of drie Engel
sche iorpodobooten vernield en twee andere
zwaar beschadigd zijn, bovendien hebben zij elf
roorpostschepen benevens de mailboot Queen,
oen transportschip, in den grond geboord. Neen,
zeggen de Engelsche telegrammen: één torpe
doboot zal wel vergaan zijn, één was zoo zwaar
beschadigd, dat zij op strand moest loopen, ter
wijl een Jecr v-msportsoliip vernield werd;
dat is alles. De Engelschen beweren ver
der. dat er twee Duitsche torpedobooten ver
nield zijn, terwijl de Duitsohe berichten mel
den, dat heel de uitgevaren flottielje zonder
verlies in de'havens terugkeerde.
Er is dus nog al tegenspraak in de telegram
men. De gioote vraag is echter, of de tocht van
het Duitsche eskader voldaan heeft aan het
doel, waarmee het uittrok, n.l. afbreuk te doen
aan den transportdienst tusschen de Engelsche
en de Fransohe kust. Indien het werkelijk aan
do Duitsche vloot gelukte om hot vervoer van
troepeü en gewonden daar te belemmeren, zou
dit een zeer zware slag zijn voor de geallieerden,
zon daardoor het volhouden van den oorlog
misschien onmogelijk worden gemaakt. Maar
de Entente-mogendheden behoeven zich blijk
baar daarvoor niet bezorgd te maken. Een kra
nig stuk heeft do Duitsche vloot zeker weer ge
leverd, dat eenige barer schepen in het Kanaal
wisten te komen, zonder dat ze verhinderd wer
den. De waakzaamheid der Britsche vloot werd
dus verschalkt. Doch dat is ook alles, of ten
minste bijna alles. In het gunstigste geval heeft
het Duitsche eskader één transportschip, de
Queen", vernield. Verder heeft 't geen stoor
nis, geen de minste belemmering kunnen bren
gen in het zoo levendige transportverkeer tus
schen Dover en Galais. Héb Kanaal is veilig
gebleken voor de Duitsche aanvallen. En voort
aan zal de Efagelsche vloot nog eens zoo waak
zaam zijn, en een herhaling van dezen aanval
zal wel niet mogelijk wezen.
Van de oorlogsterreineu te land komt maar
bitter weinig nieuws. Het offensief' bij Verdun
is door de Franschen niet doorgezet; zij zelf
geven toe, dat alleen de artillcriestrijd er voort
duurt, dat de infanterie niet optreedt. Indien
er aanvallen geschieden, zijn het tegenaanval
len van Duitsohen kant, die echter ook geen
ander resultaat hebben dan een aantal dooden
en gewonden, en dat ze de Franschen tegen
houden. De merkwaardige winst der Iaatsten
bij Verdun is dan zooals steeds meer blijkt, bij
verrassing gemaakt, voor een grootsch offensief
als aan de Somme, schijnen de Franschen hier
niet in staat. Wat zij de vorige week bij Ver
dun gedaan hebben, is trouwens bewonderens
waardig genoeg en weerspreekt de Duitsche
meening, dat Frankrijk uitgeput is en zelf
moord zon plegen, als het nog een jaar den
oorlog voortzette"
nieuw oorlogscrediet van 12 mil-
lard toe.
De O.-H. minister van finan-
tiën v. Körber heeft de opdracht
een kabinet te fortneeren, aan
vaard.
De Bulgaren bezetten Hisjova.
O.-H. troepen dringen bij Dorna
Watra over een front van vier
K.M. de Russische stellingen
binnen.
„Ergens iu Nederland" met het oo»
op de veiligheid van den Staat mogen wij
geen plaatsnamen noemen zijn, over een
drietal plaatsen verdeeld, de Artillerie
Inrichtingen gevestigd, welke sedert enkele
jaren een Staats-bedrijf zijn geworden.
De Minister van Ooi-log heeft dezer dagen
de pers in de gelegenheid gesteld een bezoek
aan die A. I. te brengen ten einde ons door
eigen aanschouwing te doen kennisnemen
van de wijze, waarop onder de tegenwoor
dige omstandigheden in de ami vu Hing en
aanmaak van wapens* munitie _en verdere
Aan de Somme staat de strijd niet stil in de
laatste dagen, maar do resultaten zijn vrij poo-
ver. Volgens de laatste berichten zijn dc En
gelschen weer iets vooruitgekomen bij Les-
boeufs, waar zij een loopgraaf veroverde^.
Overigens niets bijzonders hier. In 't Oosten
niet veel meer. Do Russen vallen blijkbaar weer
heviger aau bij de Stochod; waarschijnlijk om
de Roemenen wat te ontlasten van den druk
der Duitschers en Oostenrijkers. Van de Do
broedsja komt weinig werkelijk nieup-s; de
Russen en Roemenen trekken er blijkbaar nog
steeds terug; maar in Zevenburgen schijnt
het to gelukken om de Russen te ontlasten. Wo
lezen in elk geval van heftiger tegenstand, ter
wijl daarentegen de Centralcn hier betrekkelijk
weinig meer vooruitkomen. Maar vooruitkomen
doen zij toch nog, zoowel ten zuiden van den
Rote-Turm-pas, waar zij Azuga bereikten, als
bij Predeal, waar zij iets opschoten in do laat
ste dagen. Daarentegen melden do Roemenen
een zegepraal in hot Jiu-dal, waar zo een 2000
krijgsgevangenen maakten, Ook aau het Mace
donische front is maar luttel verandering go-
komen, de Fransche troepen hebben een dorp
veroverd en vooral de Sends olie troepen zijn
iets verder opgeschoten naar den kant van Mo-
nastir, maar zonder dat er uitzicht ti op een
spoedige inneming dier plaate, welke de geal
lieerden reeds voor eenige weken weldra iu hun
bezit dachten te hebben.
Aau heb Italiaansche front artilleriegevech
ten mijnenwerpersvuur, zwakke artillerie-aan
vallen, maar geen resultaten aan een of ande
ren kant. Zoo gaat de groote oorlog langzamer
hand den derden winter in, zonder dat een dor
partijen een resultaat heeft bereikt-, dat kern
volledige hoop kan geven op de eindelijk© over
winning. Het kan niet anders, of allo zijn zeer
verzwakt in het laatste jaarwant allo hebben
vreeseiijke verliezen geleden in hun measchen-
materiaa-I. De inmenging van Roemenië beeft
geen wijziging gebracht in den algemeenen tod-
stand, noch de vorderingen aan de Somme, noch
feitelijk het voortdringen der Russen. Over 't
geheel, al hebben de Cenbralen meer klappen
gekregen in het laatste jaar, zooals de geal
lieerde in het eerste, wegen hun krachten nog
tegen elkander op. Z3I men. den geweldigen
strijd, die de volken doet doodbloeden, nu nog
een jaar voortzetten? Als er dan een overwin
naar is, zal die haast niet minder zwaar gesla
gen zijn dan de overwonnene!
DUITSCHLAND.
Een onderhoud mot Hindenburgen Ludendorff.
De „Neue Freie Presse" bevat het ver
slag van een onderhoud, dat dr. Paul
Goldmann, Berlijnsche oorrespondent van
het blad, in hot Groote Hoofdkwartier niet
Hindenburg en -den chef van diens staf
Ludendorff heeft gehad.
Uit dit verslag, aan de „Voss. Zeit."
geseind, nemen wij het volgende over
De beide generaals wonen in het Groote
Hoofdkwartier in een villa, welker beneden-
salons als ontvangkamers dienen.
Goldmann werd uitgenoodigd aan het
souper, aan hetwelk ook de hoogst geplaat
sts officieren van den Generalen Staf deel
namen. Het menu was buitengewóón een
voudig: haring met aardappelen, brood en
kaas; aan tafel wijn, later bier.
Omtrent den oorlogstoestand verklaarde
Hindenburg: ,,De zaken staan zoo ghnstig mo
gelijk en alles- zal ook verder goed gaan. Op
de vraag: ,,Hoe lang nog?" gat' hij ten ant
woord: ..Dat zal van onze vijanden afhangen;
profeteeren is een ondankbaar iets, in den oor
log moet men iyfC'beslist nalaten. Het is mo
gelijk, dat in het jaar 1917 de gevechten zullen
plaats hebben, die de beslissing zullen bren
gen. Ik Weet het niet, niemand weet het. Ik
weet, alleen, dat wij zullen doorvechten tot aan
do beslissing. Ludendorf voegde daaraan toe:
„Wij denken aan geen vrede, wij zijn vast be
sloten den oorlog voort te zetten, hetgeen
trouwens duidelijk genoeg blijkt uit alle maat
regelen der bondgenooten."
Volgens een verdere uitlating van Ludendorff
was de munitie weliswaar niet alles, en niet de
granaat, maar de geest van den soldaat
brengt de eindbeslissing en de geest is bij de
Duitsche en O.-H. soldaten beter dan bij de
vijanden. Maar toch is de munitie in den mo
dernen oorlog van ontzaglijk groote beteekenis.
De opvoering van den aanmaak van munitie
t-ot het hoogste punt is de belangrijkste taak
in do oorlogvoering en deze maxtmum-produc-
tie moet werkelijk do uiterste grens zijn, die
men bij mogelijkheid kan bereiken. Allo krach
ten van het land moeten medewerken bij den
aanmaak van munitie. Dat geschiedt bij onze
vijanden en dat moet ook bij ons gebeuren.
'Op de vraag, of de Russische massa's uitge
put raken, antwoordde generaal Ludendorf
„Zij raken reeds uitgeput, daarvoor zor
gen in de eerste plaats de Russische leger
aanvoerders. Maar ook in Rusland groeien
nieuwe geslachten op. Dat geeft echter niets.
Ook wij hebben menschen genoeg, Duitsch
land kan beschikken over overvloedige aan
vulling en ook in Oostenrijk zijn de reserves
neg lang niet uitgeput. Wij zijn nooit bang
geweest voor het groote aantal der Russen. Wij
kennen geen overmacht", waarop Ludemlorfi
liet volgen: „Overmacht nis gevaar bestaat
slechts voor den zwakke. Wie zich over het
noodlot beklaagt, moest zicli eerder over zich
zelf beklagen. Een vaste wil maakt zijn eigen
tot. er bestaat geen noodlot".
Dr. Goldmann vroeg verder: „Kan het
Prnnscho volk deze ontzettende verlie
zen nog lang volhouden?" Hindenburg
.mtwoorddo daarop: „Do Franschen betoo-
nen groote taaiheid. Maar zij roeien zich
zelf door deze strijdwijze uit en ook hun
taaiheid zal hun van geen nut zijn, daar zij
er teu slotte niet meer zullen zijn. Het Fran6che
-olk heeft dit lot iu de eerste plaats te dan
ken aan de Engelschen. Do Franschen roepen
de Engelschen i© hulp e;i de lmlp. di>< deze
bondgenooten bieden, bestaat daarin, dat zij
hen dwingen zich te hunnen behoeve te ver
nietigen. In het offensief aan do Somme is
een groot gedeelte van het Fransohe leger ge
vallen. Mochten de Engelschen in bet voorjaar
een nieuw offensief in denzelfden stijl verlan
gen. dan zullen zij Frankrijk daardoor van de
itót vaat zijn leger en zijn volkskracht beroo-
ven. Wij vinden dat natuurlijk goed. Het is
toch vreemd, dat de Franschen niet merken
hoe duur hun bondgenoot hun te staan komt.
In do meening omtrent de waarde dor mili
taire prestaties van Engeland zal ook deze
oorlog weinig verandering brengen de groote
>'.ratègen zijn ook ditmaal uitgebleven."
„In Zevenburgen", zeide Hindenburg ver
sus-, „gaat het uitstekend. De Roemenen trek-
1vt> terug en krijgen hun verdiende loon. Ik
lob hun toetreden tot den oorlog tnet. blijd
schap begroet, omdat wij daardoor van den
positie-oorlog verlost werden."
Na tafel vertelde Hindenburg onder een
glas bier, dat hij van het begin van den oorlog
f slechts eens een verlof van zeven dagen had
gehad om zijn familie te bezoeken. De hoofd
zaak achtte hij den slaap. Do soldaat moet
kunnen slapen.
„Kan een legeraanvoerder slapen als groote
beslissingen op handc-n zijn?" werd gevraagd.
„Waarom niet?" was het antwoord. „Als niet
alles naar wensch gaat slaapt men misschien
iets minder vast. Gaat het echter goed, dan
slaapt men natuurlijk als een mol!"
Een nieuwe minister van oorlog.
.BERLIJN. (Uit het Groote Hoofdkwar
tier.) De Keizer heeft den minister van oor
log Wild v. Hohenborn belast met het bevel
over een legercorps in het westen en den
commandant van het 14de reserve-corps,
1'tenant-generaal v. Steiu, benoemd tot
j^ruisisch oorlogs- en staatsminister.
Deze verandering is het gevolg van de
noodzakelijkheid, dat de over militaire
maatregelen in het land beslissende minis
ter van de toenemende voornaamste behoef
ten van het veldleger door groote ervaring
als trcepenaanvoerder op de hoogte moet
zijn.
Kapitein Bölcke. f
BERLIJN. Kapitein Bölcke botste den
28en Oct. in een luchtgevecht met ri'i vlieg
tuig tegen een andere machine p: *1 -onge
lukte bij de daarop volgende land.;, achter
de Duitsche linies. Den 27en Oct. had hij
het 40e vijandelijke vliegtuig naar benedeu
defensiebenoodigdheden wordt voorzien.
En dan mag als algemeene indruk van
dit, tweedaagsch bezoek onder deskundige
leiding worden vastgesteld, dat er sedert de
mobilisatie hard is gewerkt om in. te halen
wat in vredestijd te kort kwamdat leering
i3 getrokken uit de practijk vau dezen oor
log dat vaak gewoekerd moest worden met
de beschikbare ruimte, zooals bet hier en
daar wel „behelpen" is geworden.
Daarnaast heeft het bezoek ons ook den
indruk gegeven, dab de Minister er goed
aan heeft gedaan de pers tot' haar bezoek
in de gelegenheid te stellen. Want belang
wekkend was het ontegenzeggelijk en wan
neer wij van dit interessante hier het een en
ander gaan vertellen, zal dit er ongetwij
feld toe bijdragen, dat ook dit voorname
onderdeel onzer defensie wat meer bekend,
wat meer gewaardeerd zal worden.
Na den vrede vanin 1679 besloten Ge
committeerd 0 raden van Holland en West-
Friesland tot het vestigen van een affuit
makerij te... Dat was het begin dei' artillerie-
inrichtingen. Vóór dien tijd bestond er wel
een geschutgieterij, doch dit was een particu
liere instelling. Die affuitmakerij voerde lan
gen tijd een kwijnend bestaan. Men had ook
toen reeds in vredestijd weinig over voor do
defensie... In 1750 werd te.... een geweer-
fabriek opgericht. Zij bleef bestaan tot aan
dc vereen'ring wt Rclri©. Tn f nil- 1,-nn men
toen zooveel beter terecht. Na do afsehekling
van België .werd do geweermakerij een pnd.er- J
Hoog bezoek.
BERLIJN. De Keizer en de Keizerin
bezochten Zaterdagmiddag de c-cntrale
keuken voor volksvoeding in de Berlijn
sche centrale raarkthalle en namen daar een
proefje van het gerecht van den dag: witte
kool met- vleesch.
Het keizerlijke paar liet zich zeer waardee-
rend uit over de groote inrichting.
De Keizer voerde op vroolijken toon een ge
sprek met schoolkinderen, die hunnen maaltijd
kwamen gebruiken.
Het keizerlijk paar werd bij zijn verblijf in de
keuken en bij zijn aankomst en vertrek door
het publiek hartelijk toegejuicht.
ENGELAND.
Be Kanaal-tunnel.
Deze dacen heeft Asquith een deputatie
ontvangen uit het parlement, die den steun
van de regeering kwam inroepen ter bevor
dering van den bouw vau de reeds zoo lang
besproken Kanaal-tunnel. De deputatie
drong aan op een nieuw onderzoek van het
vraagstuk, thans iu het licht van de erva
ring van dezen oorlog.
De afgevaardigde Fell, die het woord
voerde, wees erop, van hoeveel nut eu voor
deel een timnel thans zou ziju geweest. Of
ficieren-leden van het Channel Tunnel
déél van de stapel- en geschutmagazijnen, die
voortgekomen waren mt de reeds genoemde
affuitmakerij. Men had toen in dio onge
noemde plaats bij elkaar den geweerwinkel, de
constructiewerkplaatsen, de ijzergieterij, de
patroonfabriek en de vuurworkerij. In het
laatst der 19e eeuw nam het Rijk de bestaande
particuliere geschutgieterij over In 1887 werd
alles vereenigd tot de artillerie-inrichtingen en
tien jaar later, in 1S97, ging alles over naar
behalve de constructiewerkplaatsen, welke te...
gevestigd bloven. In 1904 werd de geschut-
gieter opgeheven.
Ons bezoek gold dan eerst de wapen
fabriek. Vooraf kregen we wat bijzonder
heden ter toelichting van de zijde van 'de
direptio der A I.
Aanvankelijk bestond er alleen een geweer-
fabriek voor het herstellen der geweren en om
als school te dienen. Maar in 1901 werd dan be
sloten de geweren ook zelf te maken. Men ver
vaardigde toen het wapen zelf voor twee derdo
deel. In 1904* werd de fabriek ook ingericht
voor het nog ontbrekende derde. Zoo kon men
dus het heele geweer zelf maken, maar liet be
zwaar deed zich toch voor, dat hetzelfde werk
tuig voor verschillende onderdeden moest wor
den gebezigd. Sedert de mobilisatie echter is
men zoo volledig geoutilleerd, d3i alle onder
deden naast elkaar kunnen worden vervaardigd.
De daarvoor noodige werktuigen heeft men uit
het binnenland moeten verkrijgen. Vat er bij
het maken van een geweer zoo al komt kijken,
kan h ieruit worden afgeleid, dat een geweer uit
et minder dan acht en tachtig onder-
n bestaat! l'- i mOg«t samengesteld* ondft'
deel, bet „Staartstuk", heeft niet minder dar
honderd aokt as d e r t i a bawerkin-
Committee hadden met klem op den bouw
aangedrongen na hun terugkeer van het
front. De commissie was tot do conclusie ge
komen, dat het geheele land nu den bouw
verwacht.
Ec-n ander spreker betoogde, dat men in
Frankrijk er algemeen vóór is, terwijl ma
joor Courthopo verklaarde, dat iu militaire
kringen algemeen de opinie bestaat dat een
tunnel noodig is.
De heer Asquith antwoordde, dat de re
geering al het mogolijkc zou doen om tijd te
vindon ook deze hoogst belangrijke quaesüe
in studie te ueinen. De premier deelde nog
mede. dat in Juli 1914 de Verdedigings-
coznmissje een tot dusverre niet gepubli
ceerde beslissing had genomen in het tun-
nelvraagstuk, waarvan de conclusie luidde,
dat „de strategische omstandigheden niet
zoodanig veranderd waren, dat daardoor een
afwijking van do beslissing der regeering
in 1907 gerechtvaardigd zou zijn".
Asquith erkende, dat inderdaad de erva
ring van den huidige» oorlog een nieuw licht
op de aangelegenheid werpt, hetwelk een
grondig onderzoek terdege wettigt-.
FRANKRIJK.
Van het Wentelijk Oorlogèterrein,
Het Engelsoh-Fransche offensief.
LONDEN. De Engelschen maakten Zon
dagochtend nog vorderingen ten noord
oosten van Lesboeufs en namen daar een
loopgraaf van den vijand.
De Duitschers beschoten hevig verschil
lende gedeelten van het Engelsche front
ten zuiden van de Ancre.
Overigens niets andera dan nu en dan
beschieting en actie van bommenwerpers.
Ondanks den hevigen tegenwind deden
Engelsche vliegers gisteren een aantal nut
tige verkenningen. Een Engelsche machine
wordt vermist.
PARIJS. Na een hevige beschieting
deden de Duitschers Zondagnamiddag een
aauval op de Fransche stellingen ten noor
den en ten zuiden van Maisonette, waarbij
zij gebruik maakten van vloeibaar vuur.
Het Fransch#mitrailleurvuur brak de aan
vallen der Duitschers. Dezen werden terug
gedreven naar hun eigen loopgraven.
BERLIJN. (Officiec-1.) Legergroep
van. jrrhti KupprcchtDo ben he
vig vuur tusschen Gueudecourt en Les
Boeufs zich ontwikkelende aanvallen wer
den grootendeels door de Duitsche artille
rie gestuit, en, waar het tob gevechten
kwam, met verliezen - afgeslagen. Daarbij
werden twee gepantserde auto's vernield.
Later drongen twee vijandelijke compag
nieën in de voorste Duitsche loopgraven.
Daar wordt nog gestreden.
Legergroep run den Dnittchen Jcrcejn-
prine: Alleen aan den oostelijken oever van
de Maas werd het artillerie-gevecht nu en
dan tob groote hevigheid opgevoerd.
Bij Verüun.
PARIJS. Do Duitschers bombardeer
den lievig da Fransche stellingen tus
schen het Haudremont-bosch. en de spoor
lijn DouaumontVaux. De Franschen
losten schoten cp de batterij en gin
gen overigens vc-orb met den arbeid tpt
versterking der veroverde stellingen,- die
zij op verschillende punten verbeterden.
De vijandelijke infanterie deed geen tegen
aanvallen, de bloedige verliezen van Don
derdag eu Vrijdag j.l. hebben haar onte
genzeggelijk verzwakt.
Fransche infanterie deed een volkomen
gelukte plaatselijke operatie ten noordoos
ten van Douaumont; zij nam n.l. de steen
groeve ten zuiden van het Hassoule-bosch,
die vlak voor het Yauche-bosch ligt, waar
in Februari j.l. verwoede gevechten hebben
plaats gehad. De krachtig versterkte steen
groeve diende tot steunpunt voor de Bran
denburgers. Dezen vluchtten naar de bos-
schen van Hardoumont eu Hassoule.
De regen belemmert nog steeds de ope
raties in Picardië. De Duitschers hebben
geen nieuwe aanvallen gedaan. Die kalmte
wordt ten deele toegeschreven aan een ze
kere verzwakking der troepen tengevolge
van het defensief, dat'zooveel offers heeft
gekost. Dit blijkt uit een order van gene
raal v. Bülow om de tegenaanvallen te
beperken tot de hoogst noodige gevallen.
gen noodig vóór het gereed is. oor de ver
vaardiging alleen van dit staartstuk zijn dan
ook twee verdiepingen in gebruik.
Het aantal werklieden is door de reusachtige
toeneming der werkzaamheden sedert de mobi
lisatie belangrijk vergroot. Dat toont een
graphiek, welke in do directiekamer is opgehan
gen. In het begin «Ier mobilisatie stijgt de
lijn, welke het aantal werklieden aangeeft, zeer
snel. Zij daalt weer in October 1914 men
dacht toen namelijk nog, dat de oorlog spoedig
uit zou zijnom vervolgens weer vrijwel
gestadig ie stijgen. He; aantal werklieden is
thans dan ook ongeveer' v ij f en twintig
maal 7.00 groot als toen de wapen- en munitie
fabriek hier pas was en tienmaal zoo groot
als bij het begin der mobilisatie. Naar die mate
is ook de productie toegenomen.
Bij die ontzaglijke uitbreiding van het perso
neel deed zich nog deze moeilijkheid voor. dat
het toezichthoudend personeel vrijwel hetzelfde
bleef, zoodat hiervan heel wat gevergd werd en
nog wordt, want het verloop onder het perso
neel is nog steeds vrij groot. Weliswaar zijn
de werkzaamheden, van eiken man gevraagd,
over het algemeen vrij eenvoudig, maar ze
moeten hem toch eerst geleerd worden.
In de nijpende behoefte aan fabrieksruimie
werd voorzien door den inhoud van verschil
lende magazijnen naar elders over te brengen.
Maar desondanks is het nog behelpen gebleven,
omdat die ruimten nu eenmaal met voor
fabriek waren ingericht.
Voor Nederland -vc-é n 1 ',a"ve gewone
r-, r ii'rb'Vi! karabijnen
Prnóhili-
'at e ook ©rn bajonet gekregen, in verband
naai da «rrarinaen van den loongravenoorlog.
Tn de bladen wordt het feit herdacht dat
juist een jaar goleden een handjevol Belgi
sche soldaten én Fransche fuseliers en ma
trozen vier Duitsche corpsen op den weg
naar Calais tegenhielden eu een grenslijn
trokken, die sindsdien nooit overschreden
werd, zoodat aan België een gebied over
bleef, groot genoeg om er zijn vanen te
planten.
Aan de Somme.
LONDEN. „Reuter s" zJjzondere corres
pondent bij het Engelsche hoofdkwartier in
Frankrijk seint: „Zondag was liet tamelijk
inooi weer, ofschoon er ook een paar «tort-
buien vielen, de wind droogde de regen op,
maar de grond in do gevecht-zon?» blijft
ontzettend week en de ©ppérvlakte bestaat
slechte uit lagen modder.
Desondanks behaalden onze troepen iu
kleine operaties tegen d© Duitaohe stellin
gen tusschen les Boeufs en 1© Transloy een©
zeer nut-tigo terreinwinst.
D© vijandelijke loopgraven en versterkte
granaattrechters zijn in slechteren toestand
dan de onze, wat ongetwijfeld moet toege
schreven worden aan het feit, dat zij groo
tendeels iu lager gelegen terrein liggen.
Men is in zekere kringen van mecning.
dat er waarschijnlijk opnieuw een loopgra
venoorlog zal komen, zooalj die in den vori-
gen winter heerschtc.
Ofschoon het weder actieve operaties ge
durende belangrijke perioden zal kunnen be
letten, moet men dit onderscheid wel in het
oog houden. Verleden jaar vielen wij niet
aan, omdat wij niet geheel gereed warenj
Dezen winter is het offensief aan ons en zijn
wij. wat manschappen en materiaal betreft,
gereed ora de Duitschers te blijven terug
slaan!
Gedurende de jongste gevechten in d©
streek van le Transloy bezetten onze man
nen een loopgraaf, waar de post juist aan
gekomen was. Deze werd genomen. Er wer
den vele pakjes met brood en worst en flev
schen rum gevonden. Uit verschillende brie
ven bleek, dat in Duitecnland de meeniiig
heerscht, dab de soldaten niet genoeg te
eten krijgen.
De verliezen van den vijand op den rech
tervleugel van ons front, waar do jongste
gevechten meestal plaats hadden, zijn
zwaar geweest en er liggen een groot aantal
lijken in veldgrijze uniform in Niemands
land, dat op sommige punten meer dan
12U0 meter breed is.
ITet valt op, dat de gevangenen steeds
meer gaau vragen, h©e lang de oorlog nog
duren zal Terecht of ten onrechte wordt er
beweerd, dat de Duitsche Keizer den troe
pen definitief beloofd had, dat er geen der
de oorlogswinter zou zijn. Ifct schijnt dat
Duitschland er op gerekend heeft, dat de
oorlog voor Kerstmis uit zal zijn.
Aan het westelijk front heerscht bij den
vijand weinig geestdrift om het succes van
von Mackensen in den Balkan. Integendeel
wordt alles wat oorzaak kan zijn van eene
verlenging van den oorlog, in de Duitsche
loopgraven vervloekt.
RUSLAND.
Van het Oostelijk oorlogsterrein.
Het Russische offensief.
PETROGRAI). In de streek van Dorna
Watra is de vijand in den Iaatsten tijd zeer
actief geweest. Hij slaagde er in aan de lin
kerflank twee hoogten te nemen, ten zuiden
van Dorna Watra gelegen; maar de poging
tot een algemeen offensief is mislukt.
BERLIJN. (Officieel.) Front ran prin*
LcoqteJ.d- v. li eieren: De Russen hielden bijna
de geheele Stochcdünie onder een levendig
vuur, dat ten westen van Loezk buitenge
woon hevig werd.
Een aauval der Russen uit het bosrii-
gebied ten oosten van Szelwof liep dood in
het Duitsche spervuur.
De strijd aan de Narajoefka.
Wilhelm Hegeier seint aan het „Ber.i
ner Tageblatt" uit het hoofdkwartier vai.
generaal Von Gerok, d.d. 21 October:
De hevige slag aan de Narajoefka, die zeven
dagen heeft geduurd, is heden geëindigd. JJ.
droom der Itussen van hieruit naar Lembei.
door te breken, is vervlogen. Volledig vers!;
gen en terug geworpen op den oostelijken oevi
van den stroom, dio door het bloed van duize:
den gekleurd is, beleeft de vijand eea bittr-i
De marechaussee-karabijn heeft dit bijzonder,
dat de bajonet ervan kan worden nec-rgekiap
Dan hebben nog afzonderlijke modellen
genie, pontonniers en torpedisten en de wb~
rijders- en mitrailleur-afdeelingen. De kalouü
hebben weer andere soorten karabijnen.
Voor de sabels is naar men weet k.
klewang-mode! gekozen,' dat eveneens door
A. I. vervaardigd wordt. De lange sabel won
in vier soorten aangemaakt.
Ook revolvers met toebehooren word-
door onze artillerie-inrichtingen gefabriceer.
Er zijn er al duizenden afgeleverd.
Het hout voor do geweren is notenhout.
groote productie van dit oorlogstuig heeft hf
noodig gemaakt, dat de directie der A. I. heel.-
noteboomen aankoopt, ze elders laat zagen en
dan uit de planken de „laden", dat is de koü
met het verlengstuk, waarop de loop rost, laat
zagen. De afval wordt niet weggeworpen, cocn
dient weer voor bet vervaardigen van onder
deden, zooals handbesehermers. De loop word»
eerst gesmeed uit een stuk staal en" daarna
uitgeboord en getrokken. Zooals men w©e:.
loopt in het inwendige van den l«v»p e6n spi
raaldraad, waardoor het projectiel bij het ver
laten van het geweer een draaiende "beweging
krrtit van eventjes 3-500 omwentelingen per
seconde!
In het algemeen geldt voor de onderdeden,
welke uit ijzeren oi stalen platen worden gesla
gen. dat 6.7 van het materiaal wordt wegge
haald en dat het resteerende 1'7 het voltooide
stuk vormt.
Zoo hebh>n rim eerst door de fa
briek rond toegekeken ty de ver
vaardiging line zoovt.el mogelijk
i aeweeriadea uit één plank worden gezaagdj
