Op Java
LID- enJUINBOÜW
ROZENOORD
DE ZWARTE VLEK
DE SCHAKEL
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCN-VLAANDEREN
8e Jaargang Nummer 404
Vrijdag 17 OCT. 1952
Drukkers-Uitgeverij: Firma SMOOR DE HULSTER - Dorpsstraat 10 - BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,per kwartaal; franco
per post f 1,15
Prijs der advertentiën
10 cent per m.m.;
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
Op het dichtstbevolkte eiland van de
Indonesische Archipel, Java - waar ook
nog duizenden Nederlanders werkzaam
zijn - is in verscheidene gebieden de
rust weergekeerd en vindt het leven
voortgang, in de dorpen (de dessa's),
op de rijstvelden (de sawah's), in en
op de rivieren (de kali's) en visvijvers.
Op de foto zien we Javaanse vissers
aan het werk met een soort kruisnet -
't is in de omgeving ven Tjinindi - zich
misschien nauwelijks bewust van het
feit, dat vis een uiterst belangrijk deel
van de voedselvoorziening in het Verre
Oosten is en dat zónder hun vangst,
samen met die van duizenden van hun
collega's, de volksgezondheid overal in
groot gevaar zou komen. Er heerst
namelijk in heel Azie, van Siam tot
Celebes en van Sumatra tot Formosa,
een permanent gebrek aan proteïnen,
naar dokters van de Verenigde Naties
onlangs rapporteerden. Men is nu
doende in goedbeschermde, afgesloten
vijvers, in de verschillende landen die
hiervoor belangstelling hebben getoond,
vis uit te poten en de bevolking te
leren hoe zij daarmee de visstand op
peil kunnen houden. Natuurlijk zijn er
nog jaren mee gemoeid - aangenomen,
dat men de raadgevingen blijft opvol
gen - doch het doel is belangrijk ge
noeg om het te proberen.
(J. P. de K.)
De eerste jaren in het nieuwe land
Zoals bekend vormt de landbouw
nog steeds een der belangrijkite grond
slagen van de Canadese economie. Door
de industriële expansie echter van de
laatste jaren worden steeds meer
arbeidskrachten aan de landbouw ont
trokken, met het gevolg dat talloze
landbouwbedrijven geen opvolger heb
ben en tienduizenden bosbedrijven te
koop staan. Nederlandse landbouwers
zijn dan ook in Canada zeer welkom,
terwijl hun kansen op een spoedige
zelfstandige vestiging buitengewoon
gunstig te noemen zijn.
Het zij zowel bovengenoemde facto
ren als de geaardheid van de Neder
lander, die aan de Nederlandse land-
bouwmigratie naar Canada een geheel
eigen karakter geven. Zelfstandige
vestiging is hierbij nl. vooropgezet
doel, hetgeen overigens niet alleen
voor landbouwers maar ook voor am
bachtslieden geldt. In verband hier
mede staat dat de landbouwmigratie
naar Canada een typische gezinsmigra
tie is. Slechts io van de naar Canada
vertrekkende emigranten is alleenstaand.
Een ander kenmerk van de Neder
landse emigratie naar Canada is de
omstandigheid dat deze ondanks het
feit dat emigranten meestal in grote
groepen vertrekken - een sterk indivi
dueel karakter draagt. Dit hangt vooral
samen met de omstandigheid dat de
Canadese landbouw in de winter (be
halve op de gemengde bedrijven) vrij
wel stilligt en de vraag naar agrarische
arbeidskrachten dus pas in het voor
jaar begint. Wil de landbouwmigrant
door deze seizoenschommelingen niet
gedupeerd worden, dan dient zijn
plaatsing van te voren verzekerd te
zijn, hetgeen dus een individuele geval-
tot-geval behandeling vereist. Deze
individuele behandeling is ook in zo
verre van groot belang dat de emigrant
hierdoor meer aanzien in de Canadese
maatschappij krijgt en spoediger als ge
lijkwaardig lid in de gemeenschap
wordt opgenomen. Het practische nut
hiervan is daarom zo groot, omdat de
eerste jaren in het nieuwe land nu een
maal altijd zwaar zijn. Ten eerste im
mers komt de emigrant zonder kapi
taal aan; ten tweede is zijn kennis van
het Engels helaas vaak gebrekkig (er
mag in dit verband dan ook nog eens
met nadruk gewezen worden op de
noodzaak, zich vóór het vertrek een
redelijke kennis van de Engelse taal
eigen te maken); en ten derde wijken
de werkmethoden in Canada veelal in
'hoge mate af van die in Nederland.
Vooral de sterke mechanisatie, met
name in de Prairie-provincies met zijn
voor Nederland begrippen enorme be
drijven, waar dus van de agrariër een
grote kennis van motoren e.d. verwacht
wordt, is iets waar de Nederlander
aanvankelijk nogal onwennig tegenover
zal staan.
De individuele plaatsing en de „good
will", die de Nederlander in het alge
meen zich in Canada verworven heeft,
kunnen de landbouwemigranten daarom
een grote steun zijn, mits hij door
flink aanpakken zijn goede reputatie
weet te handhaven. Voor velen zijn
ook de kerkelijke organisaties van
Nederlandse afkomst een belangrijke
steun, waardoor zij zich minder alleen
voelen en zich sneller in de Canadese
samenleving inpassen. Er zijn dus veel
factoren aan te wijzen die de eerste
jaren in het nieuwe land vergemak
kelijken en hierop berust ook het suc
ces van de Nederlandse emigratie naar
Canada.
Zelf-doen, zelf aanpakken blijft echter
steeds het voornaamste wie uitsluitend
op steun van anderen rekent, heeft
grote kans te mislukken. Niets wordt
in Canada zozeer gewaardeerd als zelf
standigheid, energie en taai doorzet
tingsvermogen.
Mestverwerking in de
moderne stal.
Een van de belangrijkste doeleinden
van de moderne mestverwerking is het
bereiken van de hoogste graad van
hygiëne in de stal. Daarom wordt de
mest langs een met rubber beklede
mestgoot door een rubberhark, die
voortdurend langzaam voortbewogen
wordt, onmiddellijk uit de stal ver
wijderd.
Dat deze mechanische reiniging, voor
al in de grote bedrijven een aanzien
lijke arbeidsbesparing betekent, behoeft
niet nader te worden toegelicht. Neder
landse veebedrijven hebben daarom
deze methode reeds overgenomen.
Een schrikdraad, die boven de schof
ten van het vee is uitgespannen, dwingt
de beesten bij het mesten iets achter
uit te gaan. Kromt het dier de rug,
dan voelt het de stroom. Zodoende
komt de mest op de juiste plaats in
de goot terecht en wordt de ligplaats
niet bevuild.
Natuurlijk wordt op dit bedrijf geen
stro meer gebruikt, omdat dit wegens
de warmte-isolerende eigenschappen
van de rubber stalvloer overbodig is
geworden. Bovendien is rubber minder
hard en levert een uitstekende ligplaats,
zodat dikke knieën en rheumathiek
niet meer voorkomen.
Een ander voordeel is, dat de
atmosfeer stofvrij is; het onhygiënische
broeinest voor bacteriën, gevormd door
het mengsel van stro, mest en urine
is verdwenen.
Het verdere transport van de mest
levert ook een aanzienlijke besparing
van arbeid op. Het stro, dat men ge
bruiken wil voor de bemesting van het
land kan men veel beter met de mest
die in een tank verzameld is, terplaatse
mengen. Mengen in elke gewenste ver
houding wordt hierdoor mogelijk ge
maakt.
Het afzonderlijk bewaren van de
mest in tanks, afgesloten door een
laagje olie, biedt niet alleen het voor
deel, dat de aanzienlijke stikstofverlie-
zen van de gewone composthoop wor
den opgeheven, maar ook bestaat nu
de mogelijkheid voor weidebemesting
strovrije veemest te gebruiken.
Gemakkelijk kan de mest nu met
een rubberslang worden verpompt of
uitgespoten.
Betere melkhygiëne, belangrijke ar
beidsbesparing, verbeterde toestanden
van het dier, een betere mestverzorging
en aangenamer werkomstandigheden
zijn de eerst opvallende voordelen van
deze nieuwe perfectie in het gemo
derniseerde veebedriif.
Reeds geruime tijd is de vrouwen
vereniging van Sluis bezig aan werk
zaamheden voor een bazar voor Rozen-
oord. Dat is een loffelijk streven, dat
bij het bestuur van ons tehuis reeds
lang in goede aarde is gevallen. Gelijk
het zaad moet het nu ook uitgroeien.
Daarvoor zijn meer bepaalde gegevens
nodig.
Met Mevrouw en Ds. Groenveld
spraken we voorlopig af, de bazar a.s.
FEUILLETON
27. door NIEK VAN DER ZWAAN.
„Ik wil het wel doen," antwoordde
hij, hoewel hij er inwendig weinig voor
voelde, doch hij kon dit aardige kind
niets weigeren. „Goed," besloot hij,
„zodra de gelegenheid zich voordoet,
zal ik eens met hem praten. En nu
gauw naar beneden, want ze zullen
niet weten waar je blijft".
Het meisje lachte even en liep toen
op hem toe. Onbeschroomd drukte ze
een kus op zijn wang en zei op kin
derlijke toon: „Ger, je bent een schat".
Toen liep ze de kamer uit, Wijnandse
in een verdwaasde houding achter
latend.
De volgende dag - Woensdag - be
zocht zijn moeder met mevrouw Nie-
land zijn drukkerij. Zelf begeleidde hij
de dames door het bedrijf en vertelde
hen op eenvoudige wijze iets van de
druktechniek, zodat beiden zich enigs
zins konden voorstellen, hoe een boek
tot stand kwam.
's Middags aten ze gevieren - Miep
was ook van de partij - in het hotel,
waar Wijnandse enige weken gewoond
had en hij zag tot zijn genoegen, dat
er weer enige kleur kwam op het ge
zicht van de jonge weduwe.
Toen de wagen weer voor was ge
reden om de dames terug te brengen
naar Utrecht, omhelsde Wijnandse zijn
moeder op tedere, hartelijke wijze.
Miep, die op korte afstand stond te
kijken, werd ontroerd. Wat moet hij
veel van zijn moeder houden, dacht ze.
Welk een geluk zal de vrouw bescho
ren zijn, die door hem ten altaar ge
voerd wordt. Zijn volle, grote liefde
zal voor haar zijn. En op dit moment
kwam Miep Jacobs tot de ontdekking,
dat zij Gerben Wijnandse lief had.
HOOFDSTUK IX.
Des avonds - het was de dag voor
Sinterklass - haalde Wijnandse op weg
naar huis Willem de Rooy in. De be
groeting was enigszins vormelijk en
gedachtig aan de woorden van Jo,
vroeg Wijnandse, nadat men eerst een
paar woorden had gewisseld over de
ingevallen dooi
„Zeg, Willem, doe me een plezier
en kom na het eten even óp mijn ka
mer, wil je? Ik wou wat met je be
spreken".
Willem keek de ander even aan,
maar niets op zijn gezicht verried, wat
er op dit ogenblik in zijn binnenste
omging.
„Best,"antwoorddehijkorten bondig.
Het avondmaal verliep, als gewoon
lijk, onder gezellige kout. Men sprak
over het komende Sinterklaasfeest en
Wijnandse veroorzaakte een teleurstel
ling, toen hij meedeelde, dat hij die
avond niet van de partij zou zijn, daar
hij afgesproken had dit feest bij zijn
moeder in Utrecht te vieren.
Jo keek hem begrijpend aan. Alleen
Daan kon niet nalaten te zeggen:
„Josie, wat jammer Ger. We hadden
er zo vast op gerekend, dat je thuis
zou zijn".
„Voor mij is het aardiger als ik bij
mijn oudje ben, anders is zij de ge
hele avond alleen en voor jullie is het
immers veel leuker, als er geen
vreemde bij is".
Maar dit woord wekte een storm
van protest op. Zelfs Willem betoogde,
dat hij niet als een vreemde werd be
schouwd, maar als een huisgenoot.
„Overigens," voegde hij er aan toe,
zijn pap rijkelijk bestrooiend met sui
ker, „kan ik me begrijpen, dat je lie
ver bij je moeder bent. Ook dat is in
je te eren".
„We zullen Sinterklaas vragen het
cadeau op je kamer te brengen," zei
Gonnie, die bij uitzondering eens uit
gelaten was. „Zet je schoen maar klaar
Ger en een goeie grote, anders is er
geen ruimte genoeg".
„Stil nou!" mopperde Daan, „anders
is de aardigheid er af!"
Wijnandse lachte. „Hij zal het toch
met maat vier en veertig moeten doen.
Ik heb geen grotere".
Na de maaltijd stak Wijnandse een
sigaar op en verdween naar boven, op
de voet gevolgd door de oudste zoon,
die, op de vraag van zijn moeder
waar hij heenging, schertsend ant
woordde: „Een geheimpje, moeder.
