Bijzondere Jentoonstelling
DE WALVIS
DE ZWARTE VLEK
De schakel
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH-VLAAN DEREN
8e Jaargang Nummer 393
Vrijdag 1 AUG. 1952
Drukkers-UitgeverijFirma SMOOR DE HULSTER - Dorpsstraat 10 - BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,per kwartaal; franco
per post f 1,15
Prijs der advertentiën
10 cent per m.m.;
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
Breskens lag daar in al zijn vrede.
Over de grote rondbollige kasseien
in de Dorpsstraat bonkten drie zware
grintwagens van aannemer Monjé het
aan ieder menselijk schepsel voor een
tijdlang onmogelijk makend zich te
doen verstaan. Eerst wanneer ze op
hun weg naar de haven rond „de Gla
zen Kast" zwenkten, verstierf hun
ratelende donder en viel de stilte weer
in de lange straat, waar een tram nog
tot do onbekende grootheden behoorde.
Dan konden de venstertjes uitrustend
van hun rammeldans weer stilletjes
gaan gluren staan naar de overzijde;
van het ouwe Strackje naar het win
keltje van Maria de Zeeuw, van do
minee naar brigadier van den Brink,
van Jewanna van Putte naar de „Canon
d'Or".
Maar lang zou de rust niet duren.
Geroep rees uit de verte. Snelle klom
pen kletterden opeens over de straat
stenen. Iets geweldigs stond plots te
gebeuren en joeg het leven in de
stille straat. Het geroep plantte zich
voort, zwellend in kracht, groeiend tot
bezetenheid „een walvis een
walvis voo de kaoje
Haren rezen te berge. Een walvis
Zo een als die van Jonas, je weet wel!
En de mensen holden weg. En de
wagenmaker liet het nieuwe wiel, dat
hij juist op de as wilde schuiven, neer
ploffen. In de smidse zweeg de hoge
heldere toon van de hamer dansend
op het aanbeeld, de grintwagens waren
tot stilstand gekomen en op de haven
lieten de schippers de teerkwast rusten
en stortte het goudgele graan niet
langer in felle scheuten van de schou
ders van de zakkendragers in het
scheepsruim Een walvis
In zijn magazijntje was Oude Jaap
Moelker rustig aan het sorteren van
de eieren, die hij met de kar en met
Flip, de hond, er voor bij de boeren
had weggehaald. Flip had zijn hok
aan de rand van de Voorste Spuikom
en had het daar heel genoegelijk, zo
lang geen westerstorm het water in de
kom omhoog joeg. Dan moest Flip
naar hogere regionen gevoerd worden
door Oude Jaap, die nu zo ijverig aan
het eieren-tellen was.
Maar opeens vergat Jaap zijn tel.
Kon hij zijn oren geloven
„Een walvi ii s
Fel flitste in Jaap de herinnering op.
Waarom ook niet Want eens was hij
een bekwaam harpoenier, jagend de
walvissen tot nabij de Groenlandse
kust. Hoe menigmaal had hij de har
poen geslingerd in de lichamen der
watermonsters. De laatste maal af
monsterend van de walvisvaarder had
FEUILLETON
16. door NIEK VAN DER ZWAAN.
„Beschouw dit huis maar als het
jouwe hoor, lieve kind. Wij zullen het
samen best kunnen vinden".
Een half uur na aankomst belde
Wijnandse zijn zaak op. „En, juffrouw
Jacobs, hoe gaat het? Ja, ik ben weer
terug in Holland".
„Alle* goed gegaan daar was
de eerste vraag van zijn secretaresse.
„Gelukkig wel," antwoordde Wij
nandse niet een zucht. „En in Willems
poort? Kunt U het redden tot Maan
dagmorgen, of is het noodzakelijk, dat
ik vanavond reeds terugkeer?"
„Blijft U maar kalm in Utrecht een
beetje uitrusten van de vermoeienis
sen," antwoordde ze hartelijk. „Het
gaat best".
Maandagsmorgens zei Wijnandse,
na hei ontbijt, tot mevrouw Nieland,
die in de woonkamer van het statige
herenhuis alreeds een vast hoekje had
hij ook zijn laatste harpoen meege
bracht naar huis. Vlak bij hem hing
het wapen aan de muur.
Jaap snelde het duin op en daar
zag hij, wat hij nimmermeer had dur
ven hopen te zien, een heuse walvis.
„Een blauwe" mompelde hij. Ha, hij
herkende de deining, die het grote
dier in zijn vaart als voor zich uit
duwde. Hij zag hoe het dook en hoe
het, weer bovenkomend, twee zilver
witte waterstralen uitstiet, die in een
wolkje uiteenvielen.
En Jaap, groot van gestalte en sterk
naar venant, voelde zijn spieren jeu
ken. In zijn verbeelding zag hij zich-
zelve, staande weer op de voorplecht
van de sloep, klaar met de harpoen
Onder de saamgestroomdé schipper-
lui rezen al spoedig gedachten aan
vervolging en jacht. Enkele drieste
varensgasten schaarden zich om Jaap.
Het plan van aanval was gauw ge-,
vormd. Een sloep werd klaargemaakt;
haken, riemen en lijnen werden er in
geworpen; Jaap rende om zijn harpoen.
Flip, de hond, snapte niets van het
plotseling ontstaande rumoer in huis,
van de felle woorden, het geschrei, de
tranen. Van de zijde van Mietje, Jaap's
ega waren bezwaren gerezen tegen de
voorgenomen gevaarvolle tocht. Vast
beraden wierp zij zich tussen harpoe
nier en walvis. Maar ook Jaap was
onverbiddelijk. Hij ging. Mietje hem
achterna.
Bij de inscheping herhaalde zich de
scene, welke de afvaart reeds aanzien
lijk vertraagde. En toen niets meer
hielp om de drieste jachttocht tegen
te houden, speelde Mietje plotseling
haar laatste troef uit door zich onver
hoeds om des harpoenieren hals te
slingeren en zich daaraan vast te klem
men met de kracht der wanhoop. Geen
drie Japen zouden toen nog bij machte
geweest zijn zulk een stevige omhelzing
ongedaan te maken.
Ginds in de Schelde scheen intussen
de walvis een ogenblik te wijfelen aan
gaande de te volgen koers. Kalm dreef
het dier voort. Waarschuwde zijn instinct
voor de gevaarlijke ondiepten tussen
de zandbanken Het dook nog eens,
waarop het klaarblijkelijk zijn terug
weg zocht naar open zee. Spoedig
joeg het weer aan de haven voorbij,
om weldra als een stip in de verte te
verdwijnen.
Mietje had het pleit gewonnen Oude
Jaap's felle doch eerlijke drang naar
de daad, zijn zonder enige aanstellerij
teruggrijpen naar wat eens was ge
weest, was uitgelopen op niets en ver
drietig hing hij zijn trouwe harpoen
weer op de haak. Hij zag naar de
gesorteerde eieren en de apart gelegde
kneusjes. Opeens glimlachte hij en zei
gekregen: „Het spreekt natuurlijk van
zelf, dat ik, voor zover U het nodig
oordeelt, U gaarne nog steeds van
dienst zal willen zijn, zowel met ad
viezen als daadwerkelijk. Ik zal U mijn
adres geven, zodat U mij op elk ogen
blik van de dag zult kunnen bereiken,
eventueel telefonisch. Maar ik heb zelf
een groot bedrijf en ik ben nu al
veertien dagen weg, het is absoluut
noodzakelijk, dat ik vanmorgen terug
keer naar Willemspoort".
Ze keek hem begrijpend aan. „Ja,
U hebt gelijk," antwoordde ze en
dankbaar liet ze er op volgen„Ik heb
al veel te veel van Uw tijd gevergd.
En ik ben U zeer erkentelijk voor
alles, wat U in deze dagen voor mij
gedaan hebt. U hebt werkelijk getoond
een echte vriend van Peet en van mij
te zijn".
„Dit alles was plicht, mevrouw.
Mocht U ten aanzien van de zaken,
die nu onder Uw leiding staan, nog
eens hulp of raad nodig hebben, belt
U me dan maar gerust op, want ik
zal U steeds zoveel mogelijk helpen.
Hier hebt U mijn adres en telefoon-
zo'n beetje tot zichzelf„Een mens
z'n humeur zou ook wel op een kneusje
gaan lijken Maar 't was toch zonde
van die walvis
Over het dorp zakte weer de vrede.
Flip lag al weer met de kop op de
voorpoten voor zijn hok. De smid zocht
zijn weggeworpen hamer, terwijl de
wagenmaker het wiel weer opraapte
uit het «tof.
Alsof er niets gebeurd was, gluurden
de venstertjes weer naar de overkant.
Op zijn stoep stond het ouwe Strackje,
die eens zijn zwerftocht vanuit Duits
land beëindigde te Breskens. En ge-
noegelijke trekjes doende aan zijn oude
met veel naaigaren omwonden Duitse
pijp liet hij zich alles haarfijn vertellen
van die „kele krote Fisch".
L. B.
„Feest van glas" in gemeentehuis
van Groede
Zaterdagmiddag werd de in het ge
meentehuis van Groede ingerichte ten
toonstelling van glas en kristal geopend.
Deze tentoonstelling werd ingericht op
initiatief van de plaatselijke V.V.V.,
die zich hiervoor van de medewerking
wist te verzekeren van H.M. de
Koningin, door het afstaan voor deze
tentoonstelling van een unieke collectie
antiek kristal. Voorts verleende de
N.V. Ned. glasfabriek „Leerdam" haar
medewerking met een ruime collectie.
De heer P. M. Hoste, voorzitter van
de V.V.V. „Groede", voerde bij de
officiële opening het woord, waarin hij
in het bijzonder mevrouw C. J. Boden-
hausenGast, hoofd van het Kon.
Huis-archief, welkom heette, door wier
bemiddeling voor deze tentoonstelling
de beschikking werd verkregen over
de collectie van H. M. de Koningin.
Als vertegenwoordiger van de Com
missaris der Koningin verwelkomde
spreker mr. J. de Vries, chef van de
eerste afd. Prov. Griffie, voorts het
volledig gemeentebestuur, de vertegen
woordigers van de N.V. Ned. Glasfa
brieken en de verdere aanwezigen.
Spreker bracht hartelijke dank voor
de grote medewerking die de V.V.V.
van verschillende zijden ondervond,
inzonderheid voor de medewerking van
de Koningin, waarna spr. de opvoedende
waarde naar voren haalde, die een
dergelijke tentoonstelling heeft.
Het gemeentebestuur van Groede
werd hartelijk dank gebracht voor de
grote medewerking, die de plaatselijke
V.V.V. steeds mocht ontvangen.
Ook de beschikbaarstelling van het
gemeentehuis voor het unieke „Feest
nummer - hij overhandigde haar zijn
kaartje - en ten aanzien van de heer
Bronkhorst Hij heeft opdracht om
U maandelijks op de hoogte te hou
den van hetgeen op Uw onderneming
gebeurt. Ik heb wel de indruk, dat hij
berekend is voor zijn taak".
Wijnandse keek op zijn horloge en
stond op. „Over een half uur gaat
mijn trein. Staat U me toe, dat ik nu
ga vertrekken?"
Ze stond eveneens op en kwam met
uitgestoken hand naar hem toe.
„Mijnheer Wijnandse, ik dank U
hartelijk voor alles, wat U dezer da
gen deed. Dit zal ik nooit vergeten
Hij drukte haar slanke hand en streek
er met zijn andere liefkozend over
heen. „Mevrouw, we zijn in de we
reld om elkaar te helpen. Ik ben er
van overtuigd, dat Peet het in het
tegenovergestelde geval net zo gedaan
zou hebben. Maar blijf nu niet pieke
ren Zoek wat afleiding ga wat
wandelen in de stad
Ze boog het hoofd. „Ik zal het pro
beren," antwoordde ze met een inge
houden snik.
van glas" werd op zeer hoge prijs
gesteld.
Spreker hoopte dat de tentoonstel
ling een succes zou zijn voor de V.V.V.,
doch ook voor de ondernemer, de
N.V. glasfabriek „Leerdam", die de
moeite heeft willen nemen een gedeelte
van haar kleurige glas in Groede te
exposeren.
Namens de Commissaris der Koningin
sprak mr. J. de Vries, chef der Prov.
Griffie, de grote waardering van het
Prov. bestuur uit, dat de V.V.V.
„Groede" een dergelijk cultureel eve
nement naar een plaats als Groede
weet te trekken, vooral uit het oog
punt van de bevordering van het
vreemdelingenverkeer. De Provincie
staat zeer sympathiek tegenover het
initiatief van de actieve V.V.V.Groede'.
Namens het Prov. bestuur sprak de
heer de Vries de wens uit, dat een
groot aantal bezoekers zullen komen
genieten van schitterend kunstgenot.
Burgemeester J. C. Everaars legde
er de nadruk op, dat men door het
organiseren van culturele evenementen
de aandacht van landgenoten en buiten
landers wil vestigen op Groede als be
scheiden badplaats, dat met zijn unieke
scheepvaart naar de Schelde, een zeer
aparté plaats als badplaats inneemt.
Ook de burgemeester bracht dank
aan allen, die met zoveel clan mede
werkten aan de totstandkoming van de
tentoonstelling.
De heer F. Dorsman, gemeente
ambtenaar, werd dank gebracht voor
de bijzondere wijze waarop deze zich
voor de tentoonstelling heeft ingespan
nen. Aan mevr. C. J. Bodenhausen
Gast bood de burgemeester, namens
het gemeentebestuur, een prachtige tuil
rose anjers aan.
De heer A. H. C. de With, waar
nemend directeur van de N.V. glas
fabriek „Leerdam", bracht hartelijk
dank aan H.M. de Koningin, die Haar
prachtige collectie kristal heeft willen
tentoonstellen naast dat van de N.V.
glasfabriek „Leerdam". Spreker noemde
het zeer verheugend, dat naast de
voortschrijdende mechanisatie het oude
handwerk van glasblaaskunst, zich heeft
kunnen handhaven.
Aan mevr. Bodenhausen werd een
prachtige kristallen tafelschel aange
boden, waarna de echtgenote van de
burgemeester, mevr. J. C. Everaars,
de tentoonstelling met een slag op de
kristallen gong opende. De expositie
ruimte werd door de aanwezige gasten
direct druk bezocht.
Er is heel wat mofis te zien, daar
in Groede's sierlijke raadszaal.
Allereerst is daar een prachtige col
lectie antiek kristal, dat H.M. de
Koningin voor de tentoonstelling be-
Na een kort afscheid van zijn moe
der vertrok Wijnandse naar bet station
en was een klein uur later weer in
zijn bedrijf.
Miep Jacobse begroette hem met
een blijde lach. En met een zucht van
verlichting.
„Gelukkig, dat U er weer bent," zei
ze met overtuiging. „Ik zou me anders
geen raad meer geweten hebben
Er is zoveel post, die nog beantwoord
moet worden. Ik heb zelf al zoveel
mogelijk gedaan Dan zijn er twee
nieuwe manuscripten gekomen en weer
een heleboel bestellingen. Er is al twee
keer opgebeld uit Groningen, of U
iets kunt zetten en drukken voor een
collega U weet wel, diezelfde firma
van laatst En er is prijsopgaaf ge
vraagd voor drukwerk door verschil
lende mensen Er is ook een order
uit Gouda, van een firma, die ik hele
maal niet ken Hemeltje, wat ben
ik blij, dat U er eindelijk bent. Ik was
ten einde raad
Ze legde vermoeid de handen in
haar schoot en leunde achterover in
haar stoel. Wijnandse keek haar ver-
