Itlijnenmlijieiist van de Kon.
Marine ajd. Wester Schelde
DEZWARTEVLEK
ROZENOORD
E SCHAKEL
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
8e Jaargang Nummer 391
Vrijdag 18 JULI 1952
Drukkers-Uitgeverij: Firma SMOOR DE HULSTER - Dorpsstraat 10 - BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,per kwartaal; franco
per post f 1,15
Prijs der advertentiën
10 cent per m.m.;
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
In de afgelopen oorlog werd door
de Britse Marine de behoefte gevoeld
aan een mijnenuitkijkdienst.
Vele magnetische mijnen werden in
de 2e helft van 1940 geworpen in de
vaarwaters rond Engeland, in de toe
gangswegen tot de havens en in de
havens zelf. Het kostte enorme inspan
ning deze verbindingswegen met mijnen
vegers open te houden voor de scheep
vaart, vooral omdat men veelal niet
wist of er in een bepaald vaarwater
al dan niet mijnen waren geworpen en
10 men hiervoor al een redelijke aan
wijzing had, dan wist men toch zeker
niet de posities van de afgeworpen
mijnen.
Het gevolg was, dat de mijnenvegers
dagelijks honderden mijlen vaarwater
moesten afzoeken naar eventueel afge
worpen mijnen. Hiervoor had men
onvoldoende schepen.
Begin 1941 werd daarom in Enge
land eer. „minewatching service" in het
leven geroepen, die tot taak kreeg uit
te kijken naar afgeworpen mijnen, de
posities hiervan te bepalen en deze
gegevens door te geven aan het mari
tiem hoofdkwartier.
In de winter 1944-1945 was er ook
een mijnenuitkijkdienst aan de Wester
Schelde.
Ofschoon de mijnenuitkijkdienst orga
nisaties in de afgelopen oorlog het
werk van de mijnenvegers hebben ver
gemakkelijkt en zodoende hebben bijge
dragen geallieerde scheepvaartverlie-
zen tengevolge van mijnen tegen te
gaan, waren deze organisaties in de
meeste gevallen te geïmproviseerd
opgezet en waren er te weinig posten
om dekkende resultaten voor een be
paald gebied te verzekeren.
Bovendien beschikte men op de wal-
uitkijkposten niet over doeltreffende
apparatuur om nauwkeurige peilingen
te kunnen doen.
In een eventueel volgende oorlog
zullen aan de nauwkeurigheid van de
positiebepaling hogere eisen moeten
worden gesteld.
Ongetwijfeld zullen we dan ook te
kampen hebben met een tekort aan
mijnenvegers en elke aanwijzing, dat er
in een bepaald gebied ergens een mijn
is gevallen is dan ook belangrijk. Maar
de moderne mijn is een vrij ingewik
keld instrument en stelt ook de moderne
mijnenveger voor een moeilijke taak.
Bovendien weten wij niet waar de
vijand, wat het mijnenwapen betreft
mee te voorschijn komen zal.
We moeten er rekening mee houden,
FEUILLETON
14. door NIEK VAN DER ZWAAN.
„Hij was mijn beste vriend," zei
Wijnandse zacht. Hij begroef zijn ge
zicht in de handen en leunde voor
over op het bureaublad.
Miep liep naar het waslokaal en
kwam terug met een glas water.
„Hier mijnheer," zei ze hartelijk,
„drinkt U wat, dat kalmeert altijd
Toen hij gedronken had, vervolgde
ze, nog steeds op zachte toon: „U
moet het zich niet zo erg aantrekken.
U kunt er immers toch niets meer aan
doen
Na enige tijd kalmeerde hij. Een
doosje sigaretten uit zijn zak nemende,
stak hij er een op en dacht een poosje
na. Het meisje stond tegen haar schrijf
bureau geleund en keek hem aan.
Opeens werd Wijnandse weer ac
tief. Hij keek op zijn horloge en nam
daarna de telefoon in de hand. Toen
de verbinding tot stand gekomen was,
dat sommige mijnen, die in betrek
kelijk ondiepe vaarwaters worden ge
worpen, niet door mijnenvegers zullen
kunnen worden geveegd.
Deze mijnen zullen dan op andere
wijze moeten worden opgeruimd, b.v.
door duikers, die de mijn onderwater
onschadelijk maken of naar boven
brengen, zodat ze verder kunnen wor
den onderzocht, opdat middelen wor
den gevonden dit type onschadelijk te
maken. Het is hiervoor echter nodig
om de positie van een op te ruimen
mijn nauwkeurig te weten en de tegen
woordige opzet van de mijnenuitkijk
dienst is daar in het bijzonder op afge
stemd.
Aan de Wester Schelde is thans een
uitgebreid uitkijkpostennet uitgezet,
zowel op het land als op het water.
De waluitkijkposten bestaan uit
opstellingen (die reeds opgericht zijn)
waarop een nauwkeurig peilinstrument
kan worden gemonteerd. Voor het
doorgeven van geobserveerde mijnacties
wordt beschikt over doeltreffende ver-
bindingsapparatuur (radio en lijntele-
fonie). In materieel en organisatorisch
opzicht is de Wester Schelde dan ook
gereed.
De personeelsbezetting van de posten
staat nu voor de boeg en K.M. doet
daarvoor een beroep op de Zeeuwen,
voor wie het belang van het open
houden van de Schelde voor de geal
lieerde scheepvaart niet nader behoeft
te worden uiteengezet.
Het aantal mijnenwachters, dat de
Kon. Marine hier nodig heeft is groot,
maar omdat de Schelde vooral een
Zeeuwse aangelegenheid is, meent de
Kon. Marine, dat zij de Zeeuwen in
de eerste plaats moet benaderen om
dit vaarwater in oorlogstijd te obser
veren. Bovendien betekent dit, dat er
dan geen of minder marinepersoneel,
waarvoor andere oorlogsbestemmingen
zijn weggelegd behoeft te worden
ingezet voor de mijnenuitkijkdienst.
De mijnenwachters uit Zeeland, die
thans worden gevraagd, worden pas in
oorlogstijd gemilitairiseerd, doch ook
dan blijven zij thuis wonen.
In vredestijd worden ze natuurlijk
reeds opgeleid voor hun taak. Bijzon
derheden staan vermeld in de folders,
die op alle secretarieën van de ge
meenten, waaruit mijnenwachters wor
den gevraagd gratis verkrijgbaar zijn.
De mijnenwachter verricht in oorlogs
tijd geen spectaculaire en ook geen
specifieke gevechtstaak.
Zijn bijdrage in het bevorderen van
de geallieerde bevoorrading kan echter
zeer hoog zijn. De mijnenuitkijkdienst
wordt dan ook als zeer belangrijk be
schouwd en de instelling ervan heeft
thans in NATO verband een hoge
vroeg hij een ijlgesprek aan met
Schiphol.
„Ik moet er heen," zei hij, de mi
crofoon weer neerleggend. „Ik kan
haar onder deze omstandigheden niet
alleen laten. Ze zijn in staat om ook
haar te vermoorden
Ze keek hem ongelovig aan. „Hele
maal naar Indië?" vroeg ze.
„Ja, natuurlijk. Hier moet geholpen
worden. Beiden waren alleen op de
wereld, in het geheel geen familie
meer. Ik moet er heen
Binnen vijf minuten was de verbin
ding tot stand en op Wijnandse's in
formatie, of er geen mogelijkheid was
om per vliegtuig naar Batavia te gaan,
werd geantwoord, dat er om half een
een toestel vertrok, waarin nog plaats
was. Wijnandse reserveerde onmiddel
lijk een plaats en zei, dat hij om kwart
over twaalf aanwezig zou zijn.
Het was nu bijna negen uur. Wij
nandse was weer geheel tot zichzelf
gekomen.
„Juffrouw Jacobs, ik ga vanmiddag
met een vliegtuig naar Java en het
zal wel een dag of veertien duren,
prioriteit.
De K.M. zal de Zeeuwen dankbaar
zijn, als zij deze haar opgelegde taak
met hun hulp op korten termijn kan
nakomen.
Het spreekt vanzelf, dat andere in
de NATO opgenomen landen ook hun
aandacht aan de mijnenuitkijkdienst
hebben gewijd. De organisatie in België
sluit voor wat de Schelde betreft aan
op mijnenuitkijkdienst van de Kon.
Marine, afdeling Westerschelde. De
apparatuur die door de Belgen wordt
gebruikt stemt vrijwel overeen met de
onze.
Hun personele organisatie is echter
geheel anders en hun uitkijkposten
worden bezet met dienstplichtigen van
de Belgische Zeemacht. Vandaar dat
zij reeds verder gevorderd zijn met de
opleiding en oefening van het perso
neel.
In Engeland wil men de uitkijkposten
ook bemannen met burgers, die zich
daarvoor vrijwillig beschikbaar stellen
en dit is dan de Home Guard van de
Britse Navy. Als bijzonderheid kan
worden vermeld, dat de Britten ook
vrouwen in dit korps (de Minewatching
Service) opnemen.
Het uitkijken is meestal een eentonig
bedrijf. Dagen lang gebeurt er soms
niets. De op post staande uitkijken
moeten echter toch steeds paraat blij
ven en als er iets te observeren valt,
dit met grote accuratesse en plichtsbe
sef uitvoeren.
Men heeft in Engeland in oorlogstijd
de ervaring opgedaan, dat vrouwen in
dit soort taken bijzonder goed voldoen
en bij die eentonigheid soms beter hun
paraatheid en accuratesse handhaven
dan mannen.
Dienstname bij de mijnenuitkijkdienst
van de Kon. Marine staat nog niet
open voor de vrouwen.
Het ligt voorlopig ook niet in de
bedoeling.
Misschien komt het echter nog wel
eens zover en gevoegelijk kan worden
aangenomen, dat de prestaties van de
Nederlandse (en voor wat de Wester
schelde betreft de Zeeuwse) vrouwen
zeker niet minder gunstig zullen zijn,
dan die van de Britse mijnenuitkijksters.
Het is een hele tijd geleden, dat we
iets over Rozenoord meldden. We stel
len ons voor ter gelegener tijd in de
krant te komen als daar aanleiding toe
is. Wij willen niet onbekend worden,
omdat onbekend weer onbemind maakt.
En degenen, die zich met ons interes
seren voor het wel en wee van ons
Tehuis zullen het op prijs stellen op
de hoogte te blijven.
voor ik terug ben. Ik geef U volledige
volmachten gedurende mijn afwezig
heid. Ik zal enkele blanco checques
tekenen, zodat U steeds over voldoen
de geld zult kunnen beschikken. Han
del verder, zoals U denkt, dat het
nodig is. Indien er een mogelijkheid
daartoe bestaat, zal ik over enkele da
gen vandaar uit radiografisch opbellen".
Het normale werk bleef die morgen
liggen. De loopjongen kreeg een briefje
mee naar mevrouw de Rooy, waarin
deze verzocht werd een koffer met
kleding te pakken. Zelf zond hij een
telegram naar Amerika voor overboe
king van de passage op de K.L.M.-
rekening in New-York en een op
dracht tot storting van een bedrag op
de bank in Batavia, zodat hij daar bij
aankomst over voldoende contanten
zou kunnen beschikken. Zijn pas was
in orde, zodat hij met de Nederlandse
douane geen last zou hebben.
Om half twaalf was hij klaar voor
de reis. Een taxi werd besteld en na
een stevige handdruk nam Wijnandse
van zijn secretaresse afscheid, nadat
deze eerst nog vlug een paar krenten-
Wij danken al degenen, die tot nog
toe ons met gaven steunden. We wil
len er op verzoek nogmaals de nadruk
op leggen, dat al uw gaven ten dienste
komen van het oude huis. Het nieuwe
gedeelte is geen afdeling om giften en
gaven voor te vragen. Dat zal zich zelf
moeten bedruipen en al gaat het ons
wat langzaam, we hebben goede en
gegronde hoop, dat dat ook spoedig
het geval zal zijn. Maar ambtelijke
molens malen langzaam; men kan ook
daar geen ijzer met handen breken.
Dus, geduld, dat is een schone zaak.
Wanneer dat veilig op de proef ge
steld is, hopen we weer nadere mede
delingen te kunnen doen.
Wij verantwoordden tot heden
aan ingekomen giften f 4679,56
Van buiten W. Z.-Vl.
bijgekomen f 540,
Van N.N. te Oostburg f ro,
Totaal f 5229,56
U ziet, men heeft ons toch niet ver
geten. Wij zijn dankbaar en menen,
dat aller steun onze protestantse zaak
ten volle waardig is. We ontmoetten
natuurlijk wel eens aan- en opmerkingen,
soms gemoedelijke, soms sarcastische.
Er zijn nu eenmaal zoveel zinnen als
er mensen zijn, zolang we onze zinnen
nog persoonlijk mogen gebruiken. Het
zou mij zeer aangenaam zijn, als men
mij de enkele opmerkingen eens op
papier zou willen toezenden. Dan kwa
men we zo gemakkelijk tot een ge-
dachtenwisseling ten bate waarschijn
lijk van ons tehuis. Want als men het
niet bedoelt als bate, dan doet men
beter te zwijgen en het werk aan ons
over te laten, in de hoop dat de goede
„Men" iets beters te doen heeft. Over
het algemeen loopt het met de afbre
kende critiek nog al af. Wij wensen
niets dan het positief opbouwende
werk, wat we aan onze protestantse
geest verplicht zijn. In deze geestesge
meenschap danken we alle medewer
kenden hartelijk en bevelen we ons
werk verder in hun goede aandacht
aan. Ende versaegt niet 1 1
Namens het Bestuur,
M. Maas, Biervliet.
Giro 84634.
FILMNIEUWS
Luxor Theater te Breskens brengt
a.s. Zondag een zeer spannende film,
die ieder liefhebber van de motorsport
zal boeien. Bill wordt aangenomen als
nieuweling op de race-baan. Zijn ouders
zijn er op tegen en zijn ook .teleurge
steld, omdat hun andere zoon naar
Spanje is vertrokken. Bill ontmoet
Dotty en samen gaan zij in een flat
broodjes had gehaald in een bakkerij
aan de overkant.
„Hier," zei ze op hartelijke toon,
„eet dat nu straks in de auto op. Be
looft U me dat?"
Hij keek haar een ogenblik geroerd
aan. „Hoe zou ik dit kunnen weige
ren?"
Wijnandse stak de broodjes in zijn
wijde jaszak, zette zijn hoed op en
verdween, nageoogd door Miep Jacobs,
die nog lange tijd in dezelfde houding
bleef staan, in diep nadenken ver
zonken. Toen keek ze rond. Op het
bureau van haar patroon lag het nood
lotstelegram nog. Ze vouwde het dicht
en legde het daarna in een der laden
van zijn bureau.
Toen ze 's middags wilde gaan
eten, bedacht ze eensklaps dat ze geen
sleutel had van de voordeur. Enfin,
dan moest Oosterhout, de chef, de
zijne maar zolang lenen. Dan kon
daarvan wel een duplicaat gemaakt
worden.
HOOFDSTUK VI.
Drie dagen later arriveerde Wijnandse
