it en
iteit in de
in de L
Het verlaten eiland
ROZENOORD
DE SCHAKEL
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
8e Jaargang Nummer 367
Vrijdag 1 FE3R. 1952
Drukkers-Uitgeverij: Firma SMOOR DE HULSTER - Dorpsstraat 10 - BRESKENS - Telefoon 27 - Giro 358296
Verschijnt iedere Vrijdag
Abonnementsprijs
f 1,per kwartaal; franco
per post f 1,15
Prijs der advertentiën
10 cent per m.m.;
bij abonnement korting
Advertenties met „brieven
onder nr. of bij ons te
bevragen", 10 cent extra
Het gewaad van de Maharadja
en de koeien van Fowler.
Het verhaal doet de ronde van een
Maharadja, ergens in India, die zich
iedere dag tweemaal in een nieuw zijden
gewaad pleegt te hullen, nl. op het
ogenblik, dat een K.L.M.-Constellation
boven zijn paleis vliegt, op weg van
Amsterdam naar Djakarta, en - later
op de dag - als de „Vliegende Hol
lander" passeert, die in tegenoverge
stelde richting het 14.000 km. lange
traject aflegt. Het geronk van de vier
motorige vogel is voor de Maharadja
nl. wat voor ieder ander het kijken op
een horloge is, om de tijd te weten te
komen. „U kunt er Uw uurwerk op
gelijk zetten", zou de slagzin van de
huidige burgerluchtvaart kunnen lui
den, want de regelmaat en punctualiteit
is heden ten dage, zelfs al geldt het
luchtlijnen van „een halve aardbol"
lengte, tot een hoge graad van per
fectie opgevoerd.
Ook in dit opzicht blijkt weer de
enorme ontwikkeling van de luchtvaart,
want hoe anders was het een jaar of
dertig geleden, in de dagen van de
eerste luchtverbindingen, zoals op
's werelds oudste nog bestaande lucht
lijn, de K L.M -verbinding Amsterdam-
Londen v.v. Vlieger Armstrong maakte
toen op dit traject, dat thans zes maal
per dag in anderhalf uur wordt bevlo
gen een vlucht, die, omdat hij nogal
pech met de motorkoeling had, 42 uur
duurde. Hij presteerde het, om liefst
tienmaal een tussenlanding te maken.
Ook keek niemand in die dagen
vreemd op, omdat vlieger Fowler zo
laat arriveerde. Onderweg was nl. de
canvasbekleding van de propeller losge
raakt; hij zette het toestelletje ergens
in een weiland neer, scheurde het can
vas van de schroef en steeg, nadat hij
enkele koeien had weggejaagd, weer
op. In die dagen liet de punctualiteit
dus nogal eens te wensen over.
Ook met de regelmaat was het -
uiteraard - nog niet best gesteld. In
de buurt van het dorpje Veere, waar
het toestel op weg van Amsterdam
naar Londen passeerde, werd nogal
eens „rechtsomkeert" gemaakt, omdat
er ergens op de grond een schoolbord
lag met een groot kruis erop. Dit be
tekende voor de vlieger „het waait te
hard boven het Kanaal" en dus terug
naar de basis Schiphol!
Hoe anders - weliswaar minder ro
mantisch - is het tegenwoordig. De
FEUILLETON
door P. DE VRIES.
„Ze hebben ons ontdekt," was de
eerste reactie van Kees. Maar White-
heaven reageerde anders. „Vooruit
mannen," commandeerde hij als een
volleerde generaal, „er moet iemand
in de buurt zijn. Er achteraan, zo vlug
als mogelijk is".
De zes mannen renden nu, ondanks
hun vermoeidheid, het smalle paadje
langs in omgekeerde richting, hun ge
weren in de aanslag. Kees' hanklopte
van opwinding. Het was weer net als
een paar jaar geleden op java, dacht
hij in een flits. Nu zou hij er dan
achter komen, wie die geheimzinnige
bewoners waren
De race duurde een paar minuten.
Toen zag men tussen het groen van
de bomen iets grijs schemeren Maar
onmiddellijk was het weer verdwenen.
De achteivolgde kon in ieder geval
een spurt inzetten. Whiteheaven spoor
dienstregeling van een luchtvaartmaat
schappij is een lijvig boekwerkje ge
worden, waarin de aankomst- en vertrek
tijden in minuten staan aangegeven.
Een vliegtuig, dat van Sydney naar
Amsterdam (20.000 km.) vliegt en dat
om 19.00 uur in plaats van - zoals
aangegeven - 15.40 uur landt, is te
laat. Maar, als deze machine nu om
b.v. 1547 uur landt, is hij dan ook te
laat? Met de hand op de klok wel,
maar welke passagier zal zich in dit
tweede geval gedupeerd vinden? Een
aankomst op 7 minuten nauwkeurig bij
een lange afstandsvlucht is aanvaard
baar. Vandaar, dat er een kleine tole
rantie bestaat, zoals bij de K.L.M. op
het Europese luchtnet 15 minuten en
op de intercontinentale lijnen 30 minu
ten. Bij de verdere ontwikkeling van
het luchtverkeer zal de tolerantie klei
ner worden om als toekomstbeeld nul
te worden.
Het is thans gebleken, dat de regel
maat op het K.L.M.-net in de afge
lopen zomerdienst 99,7 bedroeg. Drie
van de duizend vluchten konden dus
niet worden uitgevoerd en dan nog
slechts op het Europese net, veroor
zaakt door weersomstandigheden. Op
het intercontinentale net konden alle
gepubliceerde vluchten worden uitge
voerd. Hetzelfde geldt voor de winter-
dienst, waarbij het percentage 96,5
bedraagt. Deze cijfers worden des te
sprekender, indien men weet, dat de
K.L.M. iedere dag een tachtig vluch
ten maakt op een luchtnet met een
totale lengte van ongeveer 160.000
km.
Uit het bovenstaande blijkt duidelijk
dat, dank zij moderne landingsmetho
den en andere hulpmiddelen op de
luchthavens, weersomstandigheden zeer
geringe invloed op de uitvoering der
diensten uitoefenen. De graad van
punctualiteit van het gehele K.L.M.-
net bedroeg in de zomer van 1951
87 Belangrijk hiervoor echter is,
dat het beginstation van een lijn het
vertrek zo stipt mogelijk op tijd uit
voert, aangezien een vertraging in het
begin van de dienst de punctualiteit
van de gehele vlucht in gevaar brengt.
Zeker is dit het geval op de korte
trajecten, waar het vrijwel onmogelijk
is de ontstane vertraging in te halen.
Al is het vooralsnog niet aan te ra
den klokken en horloges gelijk te stel
len op het tijdstip, dat een lijnvlieg-
tuig komt overvliegen, toch is het niet
overdreven wanneer de regelmaat en
de punctualiteit in de dienstuitvoering
thans als motto dient voor vele lucht
vaartmaatschappijen.
W.
de de anderen opnieuw tot spoed aan
en zette er nu een solo-ren in die een
Olympische kampioen hem nauwelijks
verbeterd zou hebben. Kolossaal dacht
Kees hijgend, wat kan die man lopen,
ondanks zijn zware rugzak en zijn
spuit. Maar het prikkelde hem om zelf
ook nog sneller te gaan en hij deed
al zijn best om de ingenieur weer in
te halen, hoewel deze al een voor
sprong had van minstens twintig me
ter. De vier matrozen bleven een heel
eind achter.
Whiteheaven bereikte op een gege
ven moment weer een van die open
plekken tussen de bomen en aan de
andere kant van die vlakte zag hij nu
de vluchteling. Bijna liet hij van schrik
zijn geweer vallen. Want de vluchte
ling was niemand anders dan Josien.
HOOFDSTUK XXVIII.
Enkele seconden later was ook Kees
bij de ingenieur en Whiteheaven, die
buiten adem was, wees met zijn vin
ger naar het frêle figuurtje van de
journaliste, die, gekleed in een grijze
rijbroek en een dito blouse, eveneens
Onderzoek Z -Hollandse eilanden
en West Brabant.
Het eerste deel van het onderzoek
van het Landbouw Economisch Insti
tuut naar het arbeidsaanbod in de
landbouw nu en in de toekomst is
thans afgesloten. De gegevens zijn ver
zameld en zij worden thans op het
L E.I. verwerkt.
Het volgend deel van het onderzoek
zal plaats hebben in het Zuid-westelijk
zeekleigebied, n.l. de Zuid-Hollandse
eilanden, West-Brabant en de provin
cie Zeeland. Allereerst zullen hier de
Zuid-Hollandse eilanden en West-Bra
bant in beschouwing genomen worden.
Het program voor de gemeenten in
deze gebieden ziet er als volgt uit
Klaaswaal, 31 Januari t/m 2 Februari
1952; Dinteloord en Prinsenland 5
Februari t/m 8 Februari 1952; Zuid-
land 5 en 6 Februari 1952; Nieuwen-
hoven 7 en 8 Februari 1952; Melissant
4 Februari t/m 6 Februari 1952; Oolt-
gensplaat 6 Februari t/m 9 Februari
1952; Fijnart en Heiningen 11 Febru
ari t/m 15 Februari 1952.
In de week van 11 Februari hoopt
het L.E.I. met de provincie Zeeland
te beginnen.
Het onderzoek in het Zuid-westelijk
zeekleigebied zal hetzelfde karakter
dragen als dat in de beide Hollanden
en Utrecht doch om technische redenen
zal het enigszins anders moeten wor
den uitgevoerd. De gemeenten immers
waar tot nu toe het onderzoek heeft
plaats gehad zijn veel kleiner dan de
gemeenten welke thans nog moeten
volgen. In de afgelopen weken is het
L.E.I. gereed gekomen in verschillende
gemeenten met een paar duizend inwo
ners en met een 40 of 50 arbeiders.
In deze kleine gemeenten kon het
onderzoek vrijwel geheel in de avond
plaats hebben. In het Zuid-westelijk
kleigebied echter - evenals in Groningen
en Friesland - zijn de gemeenten veel
groter en heeft men met veel meer
arbeiders te maken. Daarom kan in
het vervolg het onderzoek niet beperkt
blijven tot de avonduren maar zal het
ook overdag moeten plaats hebben.
Dit betekent dat van de werkgevers
gevraagd wordt overdag hun arbeiders
I a 2 uur in de gelegenheid te stellen
het enquêteformulier te gaan bespre
ken met een vertegenwoordiger van
het L.E.I. en in te vullen. Hiertegen
zullen weinig bezwaren bestaan omdat
het met de werkzaamheden nog niet
zover is dat de arbeiders overdag niet
even gemist zouden kunnen worden.
een grote rugzak torsende, bijna het
bosje aan de andere kant had bereikt.
„Josien!" riep Kees uit. „Loop toch
niet weg, wij zijn het!"
Het meisje hoorde zijn stem en
staakte haar vlucht. Ze keerde zich om
en liep gelaten naar de twee mannen,
waar nu ook de vier matrozen puffend
en blazend arriveerden.
Doodop van de ongewone spurt,
liet Kees zich op de grond vallen
en gespte zijn rugzak los. „Goeie ge
nade," hijgde hij, het zweet van zijn
voorhoofd wissend, „is me dat lopen.
En dat allemaal om die drommelse
meid!"
De „drommelse meid" kwam nu op
haar gemak terugwandelen naar het
zestal, terwijl ze zich met een knaap
van een zakdoek koelte toewuifde. Ze
lachte een beetje, maar in haar gezicht
blonk toch vrees, toen ze de mannen
naderde.
„Hallo!" riep ze flauwtjes. „Hoe
gaat het?"
Kees sloeg op de grond van ver
bazing zijn handen in elkaar. „En dat
vraagt nog doodleuk: hoe gaat het?
Het L.E.I. meent temeer hierop te
mogen rekenen, omdat opzet en uit
voering besproken zijn in de Hoofd
afdeling Sociale Zaken van de Stich
ting voor de Landbouw en omdat de
standsorganisaties en landarbeiders
bonden zich hier volledig achter ge
steld hebben.
Het onderzoek in deze gemeenten is
van zeer groot belang, want vooral in
deze streken speelt het arbeidersvraag
stuk een grote rol. De Zuid-Hollandse
eilanden en West-Brabant immers lig
gen zeer dicht bij verschillende grote
industrie gebieden die veel arbeiders
aantrekken. Men denke hier b.v. aan
Rotterdam, Dordrecht en Roosendaal.
Daarenboven verbouwt men in deze
streken zeer arbeidsintensieve gewassen
met name suikerbieten, pootaardappelen
en consumptie-aardappelen.
In deze gebieden zullen zowel werk
gevers als arbeiders overtuigd zijn van
het grote belang van het onderzoek en
het L.E.I. rekent er dan ook op dat
beiden hun medewerking zullen verle
nen en dat om de snelheid van het
onderzoek te bevorderen de werkgevers
geen bezwaar ertegen zullen - maken
dat hun arbeiders hier overdag een
paar uur aan moeten besteden.
De oplevering van de nieuwe vleu
gel nadert thans. We hopen de vol
ledige ingebruikstelling met Maart te
kunnen beleven. Momenteel zijn er dan
nog plaatsen vrij. Men twijfelt en re
kent nog, terwijl wij graag met een
volle bezetting zouden beginnen, dit
met het oog op de exploitatiekosten.
Gezien de lange wachtlijsten in andere
delen van het land en gerekend met
onze prijzen, die lager liggen dan in de
meeste andere tehuizen in Holland, zal
ons huis wel vol worden. Maar Zeeuws-
Vlamingen zouden dan wel eens achter
het net kunnen vissen. Men gelieve
daar eventueel rekening mee te houden.
Laat ik hier nog eens uitdrukkelijk
mogen vaststellen, dat het de bedoe
ling is, dat het nieuwe deel zich zelt
bedruipt. Als ik een beroep doe op
uw milddadigheid, is dat met het oog
op het oude gedeelte. Daarvoor maken
we met uw gaven een basisfonds, om
straks, na de huidige zorgen, te be
ginnen aan de restauratie van het oude
deel.
Het is van meet af de bedoeling ge
weest, dat het oude deel zou profiteren
van de nieuwe vleugel, al was het
maar door vermindering van de exploi-
Hoe kom jij hier verzeild, meer dan
zestig kilometer van het jacht?"
„Ik?" antwoordde ze nuchter, ter
wijl ze zich eveneens op de grond
liet zakken, „ik heb van morgen best
gemerkt, dat jullie er stikum tussen
uit wilden knijpen. Ja, Josien is niet
gek! En toen jullie goed en wel ver
trokken waren, heb ik ook een rugzak
ingepakt en ben gevolgd. Maar wie
had nu ook gedacht, dat jullie zo op
stel en sprong zouden omkeren. Daar
was ik niet op verdacht en daarom
was het mogelijk, dat ik ontdekt kon
worden".
„Verroest," riep Kees verontwaar
digd uit, „dus je wist het, dat wij het
waren, die je achterna renden? Ik
ik verkeerde in de veronderstelling,
dat je dacht, dat het die moffen wa
ren".
„Ben je mal," lachte Josien breed
uit. „Maar ik wilde me niet laten ont
dekken. Nooit geweten, dat jullie nog
zo hard konden lopen. Enfin, daar ben
ik dan nu, hè? Zullen we verder dan
maar samen gaan?"
„Lieve help," verzuchtte Kees, „ra-
