Lindeboom markeert lustrum
Bos bij Westhove krijgt weer allure
Vinvis aangespoeld op strand
Fotografen
ontmoeten
Mondriaan
Een Zwammetje
Kerstviering
voor ouderen
Andreas Burnier geeft lezing
WINKELCENTRUM
DAUWENDAELE
Sinterklaas
Voorheen de B
speelt twee
eenacters
Voordeel en kwaliteit
aan de Vrijlandstraat in Middelburg
Werkgroep landschapsverzorging bestaat tien jaar
Hulp
CJ
Natuurtip
vindt u in:
Gratis parkeren Gemakkelijk bereikbaar S
Meer dan 20 speciaalzaken onder één dak
DE SCHELDEBODE
99e JAARGANG. VERSCHIJNT WEKELIJKS GRATIS HUIS-AAN-HUIS IN DE GEMEENTEN: VALKENISSE. VLISSINGEN. WESTKAPELLE. ARNEMUIDEN. DOMBURG, MARIEKERKE MIDDELBURG EN VEERE
TOTALE OPLAGE: 47.300 EX. DE SCHELDEBODE IS EEN UITGAVE VAN DE STEM WEEKBLADEN. KANTOOR: SCHELDESTR. 7-9 - VLISSINGEN - POSTBUS 5051 - 4380 KB VLISSINGEN.
WOENSDAG
301 MV 30 NOVEMBER 1994
VLISSINGEN Met het
planten van een lindeboom bij
de splitsing Koedijk-Krukweg
memoreerde de werkgroep
landschapsverzorging Walche
ren het tweede lustrum. De
werkgroep heeft als doel een
stukje 'levende geschiedenis' in
het Zeeuwse landschap in
stand te houden, zoals dijken,
vliedbergën, drinkputten en
knotbomen. Het afgelopen sei
zoen deed de werkgroep boven
dien mee aan de landelijke ac
tie 'Knokken voor knotten',
aan een project van de vlinder-
werkgroep Midden-Zeeland
om de biotoop voor vlinders te
verbeteren langs de spoorlijn
bij Groot-Abeele en verleende
de groep hulp aan de KNNV bij
het opzetten van paddenover-
zetplaatsen. Al met al werd
voor het eerst in het tienjarig
bestaan de 'magische' grens
van 1000 werkuren overschre
den.
Er is de afgelopen tien jaar
door de werkgroepleden heel
wat werk verzet. Zo werden er
bijvoorbeeld in totaal 488 wil
gen gepoot, waarvan er nu nog
iets minder dan 300 over zijn.
Het maaien van de taluuds van
de Dijk aan de Krukweg en de
Koedijk, waarbij het gras
wordt afgevoerd zodat de
grond schraler wordt en krui
den weer een kans krijgen,
heeft prachtige bloemendij ken
opgeleverd. En bij onder
houdswerkzaamheden aan de
oude drinkput in Nieuw en St.
Joostland werden afgelopen
seizoen alweer tien watersala
manders gesignaleerd. Andere
jaarlijks terugkerende werk
zaamheden zijn het snoeien
van fruitbomen in de hoog-
stamfruitboomgaard in Nieuw
en St. Joosland en het vrijna-
ken van de oude eiken an het
Eikenlaantje bij Westhove. Het
prunusrooien in het waterwin
gebied bij Oranjezon staat ook
ieder jaar op het werkprogram
ma, evenals het onderhouden
van de broedplaats op de Hoge
Platen.
Bij de actie Knokken voor
knotten, bij het knotwilgenpro
ject aan het Sloeveer en bij het
knotten van wilgen en populie
ren aan de Trekdijk kregen de
vrijwilligers van de werkgroep
landschapsverzorginghulp van
scouts. Bij het rooien van de
prunus of Amerikaanse vogel
kers bij Oranjezon kan de
groep altijd rekenen op de hulp
van basisschoolleerlingen uit
Oostkapelle. Een aantal vrij
willigers van de werkgroep is
inmiddels ook aan het tweede
lustrum toe. De groep groeide
de afgelopen tien jaar gestadig
van 14 medewerkers in 1984
tot 48 in het afgelopen seizoen.
Het is een heterogene groep,
die één ding gemeen heeft: lief-
de voor de natuur. Zoals Luud
Persijn het eerder in een artikel
in deze krant typeerde: „Het
zijn vaak mensen met een klei
ne tuin, die graag buiten bezig
zijn. De een gaat dan joggen en
de ander is liever op zo'n ma
nier bezig."
Merijn Kulker, de jongste vrijwilligster van de werkgroep landschapsverzorging Walcheren,
plantte afgelopen zaterdag een lindeboom ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van de
werkgroep.
FOTO HARRY DE LANGE
OOSTKAPELLE Het waterschap Walcheren,
Staatsbosbeheer en de Stichting Buitenplaats West
hove zijn begonnen aan de grote opknapbeurt van het
park- en bosgebied rondom kasteel Westhove. Een
flinke klus, die tot eind 1996 duurt. Dan moet het
park weer in zijn oude glorie hersteld zijn. Daarna
wil Staatsbosbeheer andere delen van de Manteling,
het gebied achter de duinen tussen Oostkapelle en
Domburg, aanpakken. De uitvoering van het hele
plan wordt gespreid over enkele tientallen jaren.
Het kasteel Westhove is waar- hof. Daarna kwam het kasteel
schijnlijk al in de 13e eeuw in handen van welgestelde
gesticht. In de loop der eeuwen Zeeuwse families, die de ge-
hebben vele belangrijke perso- bouwen van het kasteel het
nen het kasteel bezocht. Floris
V bijvoorbeeld, Filips de Scho
ne en zelfs keizer Karei V. Het
kasteel werd in de tijd vóór de
reformatie door de abten van
Middelburg gebruikt als lust-
WESTKAPELLE Van 3 de
cember tot en met 15 januari is
in 'Westkapelle Herrijst' de
tentoonstelling 'fotografen ont
moeten Mondriaan' te zien.
De tentoonstelling in het vere
nigingsgebouw aan de Markt
bestaat uit 103 foto's. Alle fo
to's hebben een relatie met de
schilder Piet Mondriaan die
vijftig jaar geleden in New
York overleed. In chronologi
sche volgorde toont de exposi
tie werk van professionele,
vaak wereldberoemde fotogra
fen zoals André Kertész, Cas
Oorthuys, Femand Fonssagri-
ves, George Plat Lynes, Fritz
Glamer en Arnold Newman.
De oudste foto's van de ten
toonstelling zijn in 1926 in Pa
rijs gemaakt door Kertész en
laten Mondriaan en zijn omge
ving zien. De foto's Chez
Mondrian en Les lunettes et la
pipe de Mondrian behoren tot
de erkende meesterwerken van
de twintigste-eeuwse fotogra
fie. De tentoonstelling eindigt
met foto's van na Mondriaans
dood. Fonssagrives legde het
verlaten atelier van de schilder
vast. Hij organiseerde er zelfs
een kleine modeshow en was
daarmee de eerste die Mond
riaans abstracte creaties com
bieerde met mode-ontwerpen.
De tentoonstelling was al eer
der te zien in Winterswijk,
Uden en Leeuwarden. Na
Westkapelle reizen de foto's
nog naar Den Haag, New York
en Washington.
huidige aanzien en karakter
gaven. Ook het park werd in
grijpend veranderd. Oorspron
kelijk was het park rond het
kasteel volgens de mode van
die tijd symmetrisch ingedeeld
met veel rechte lanen. In de 19e
eeuw gaven de toenmalige be
woners opdracht aan tuinar-
chitecht Slicher om het park in
te richten in de Engelse land
schapsstijl, die toen zeer in
zwang was. De kenmerken van
die arcadische stijl: grillig ge
vormde vijvers, kronkelige pa
den, grote glooiende gazons en
donkere bossen. Die stijl is nu
nog goed te herkennen. Het
'Romeinse bruggetje' hoorde er
ook bij, en werd héél ro
mantisch met opzet in ver
vallen staat gebouwd.
De Manteling behoort tot de
oudste bosgebieden van Zee
land en was niet alleen een
populair toevluchtsoord voor
de geestelijkheid, ook veel
adellijke families brachten hier
graag de zomer door op hun
buitenplaats. Maar je telde pas
echt mee als je bijzondere bol
gewassen uit verre landen in je
'tuintje' had. Van die erfenis
kunnen we nog ieder voorjaar
genieten, wanner je opeens
bloeiende bakkruudjes of sleu
telbloemen tegenkomt, bostul-
pen, een veldje verwilderde
narcisjes of longkruid. De ver
zamelnaam stinseflora is ont
leend aan de stinse of buiten
plaats in Friesland, waar de
hereboeren ook graag op deze
natuurvriendelijke manier van
hun welstand wilden getuigen.
In de loop van de jaren is het
gebied rond Westhove er sterk
op achteruit gegaan. Ten eerste
zijn grote delen van het park
pakweg twee eeuwen geleden
aangeplant en veel bomen be
ginnen langzamerhand weg te
kwijnen. Verder zijn er tijdens
de Tweede Wereldoorlog dui
zenden bomen gekapt en is de
ze oorlogsschade nooit goed
hersteld. Daarnaast is het ar
beidsintensieve onderhoud
Ook de paden rondom Westhove ontkomen niet aan een opknapbeurt.
FOTO AREND VAN DER WEL
CD
03
Sinterklaas die zat te denken, wat zal ik André nu
eens schenken. Of Sint lag in zijn bed en sliep, toen
kwam de Pakjes-Piet die riep... Sinterklaasgedich
ten, voor de een een 'makkie', voor de ander een
kwelling. Is het niet bij het maken dan is het wel bij
het voorlezen. Maar een ding staat absoluut voorop,
de pret van het Sinterklaasfeest, de leuke surprises
en de onbevangen blijdschap op de kindergezichten.
Sinterklaas is bij ons een feest voor de kinderen en
het is in de loop der jaren menig keer gevierd. We
hebben daar nog van die 8 mm films van, die pas op
video-band gezet zijn zodat ze weer eens bekeken
werden. Een Sinterklaasavond van lang geleden
herleefde en vooral mijn dochters genoten ervan. Je
ziet de oudste echt een gat in de lucht springen in
het portiek van de voordeur bij het zien van de mand
met geschenken. En daarna, uitpakken maar. Opa en
oma erbij. Nu, jaren later vertelde ze mij over haar
geloof, haar rotsvaste vertrouwen in Sint Nicolaas
van toen. We waren dat jaar op vakantie naar Rosas
in Spanje geweest. Als je daar op het strand zat zag je aan de
andere kant van de Baai van Rosas een enorm groot wit huis
op een landtong staan. „Weet je pa", zei ze, „ik was er heilig
van overtuigd dat Sinterklaas in dat huis woonde!"
Cameleon.
T3
CC
CC
voor particulieren niet meer op
te brengen.
Het water van de bosvijver
en de gracht, belangrijke bron
nen van voeding voor de om-
MIDDELBURG Theater
groep 'Voorheen de B' speelt 10
en 11 december de twee eenac
ters Mrs. Robinson en Dio in
het Minitheater aan de Verwe-
rijstraat.
De eenacter Mrs. Robinson is
gebaseerd op een scene uit de
film The Graduate waarin
jeugdige fantasie en realiteit
zich vermengen. De eenacter
Dio toont verschillende perso
nages die ondanks dat ze in
hetzelfde huis wonen toch in
hun eigen wereldje leven.
De eenacters worden gespeeld
op zaterdag 10 december om
20.30 uur en zondag 11 decem
ber om 14.30 uur. De en
treeprijs bedraagt een tientje
MIDDELBURG Het Leger
des Heils verzorgt op zaterdag
17 december een kerstviering
voor ouderen en alleenstaan
den in Scholengemeenschap De
Wellinge aan de Kruisweg.
De viering begint om 14.30 uur.
Gratis kaarten zijn af te halen
bij het gebouw van het Leger
des Heils aan de Hoogstraat in
Middelburg op woensdag 7 de
cember van 13.30 tot 16.00 uur
en op donderdag 8 december
van 9.30 tot 12.00 uur. De
Wellinge is toegankelijk voor
rolstoelgebruikers.
ringende natuur, is van slechte
kwaliteit. Bovendien begint het
gebied zorgwekkend te verdro
gen. Vandaar dat voor het her
stelplan een nauwe samenwer
king tussen Waterschap en
Staatsbosbeheer onontbeerlijk
is.
Inmiddels is een aanvang ge
maakt met het verwijderen van
het slib uit de slotgracht. Dat
slib is verontreinigd door het
zink dat in de loop der jaren
met het regenwater van de
dakgoten is gespoeld. Ook ligt
er nog munitie uit de Tweede
Wereldoorlog in de gracht. Dat
is ook de reden dat er niemand
dichter dan vijftig meter bij het
werk mag komen en medewer
kers van de explosieven oprui
mingsdienst altijd bij dit deel
van het werk aanwezig zijn.
Het slib van de bosvijver is niet
verontreinigd en hoeft dan ook
niet afgevoerd te worden. Het
land aan de achterkant van het
kasteel wordt ingericht als de
pot om dit slib te laten drogen.
De waterhuishouding wordt
verbeterd door het aanleggen
van een klein gemaal en twee
stuwen. Ook de oevers worden
opnieuw ingericht; minder steil
aflopend, zodat planten mak
kelijker kunnen wortelen en de
eendjes en waterhoentjes met
minder moeite in en uit het
water kunnen komen. De bre
de, rechte lanen voor en achter
uit het kasteel, die nog uit de
16e eeuw dateren, worden ver
beterd en hersteld. Oud bos
wordt gekapt en nieuw bos
aangeplant om de Engelse
landschapsstijl te herstellen en
mooiere doorkijkjes te bewerk
stelligen. Het werk aan de slot
gracht is vóór de kerstdagen
afgerond, terwijl het werk aan
en rond de bosvijver, het her
stel van de paden en het aan
brengen van de stuwen en het
gemaal in de eerste drie maan
den van het komende jaar aan
bod komen.
De expositie 'De Manteling -
een verleden met toekomst', die
tot in maart te zien is in het
Zeeuws Biologisch Museum
aan de Duinvlietweg, brengt de
noodzaak van Westhove's her
stel in beeld.
VALKENISSE Op het strand bij Klein-Valkenisse spoelde vrijdagochtend een jonge
dwergvinvis aan. Het vijf meter lange beest belandde tijdens laag water op de kust.
Onmiddellijk na de vondst werd een kuil rond de vinvis gegraven en gevuld met water, in een
poging het dier te redden. Het mocht niet baten, want het dier overleed aan het begin van de
middag. Bij het Dolfinarium in Harderwijk vermoeden ze dat het jonge dier zijn moeder is
kwijtgeraakt. „Het raakt dan snel de weg kwijt. Omdat het nog niet goed voor zichzelf kan
zorgen, verliest het kracht en wordt het vatbaar voor ziekten. Instinctief zoekt het dan al gauw
een hogere plaats." Toen de vinvis overleden was werd het met een shovel overgebracht naar
een opslagplaats van de gemeente. Daar hebben biologen van het Dolfionarium sectie verricht.
De vinvis komt maar zelden voor in de Noordzee. Deze diersoort leeft vooral in de diepe
noordelijke Atlantische wateren. Volgens gegevens van het informatiecentrum voor Wadden en
Noordzee, Ecomare, spoelde de laatste dwergvinvis in 1974 aan op de Nederlandse kust.
De uitdrukking 'geeft me even een vlammetje'
is er typisch een van deze tijd. Onze voorou
ders vroegen elkaar niet om een vlammetje
maar om een zwammetje. Dat 'zwammetje' zat
tn een tondeldoos. Het bestond uit gedroogd
T? vezels van paddestoelen en dan met name van
de tonderzwam. Die vezels zijn in gedroogde
toestand gemakkelijk ontvlambaar en blijven
lang nagloeien. Vandaar dat ze gebruikt wer
den om de tondeldoos te vullen.
Waarschijnlijk hebben ook andere zwammen
dan de tonderzwam dienst gedaan om' de
tondeldoos te vullen, want tonderzwammen
waren bepaald niet algemeen. Wat je wel erg
veel aantreft zijn vuurzwammen. Het meest
talrijk in onze provincie is wel de duindoornvuurzwam. Er is
vrijwel geen ouder duinstruweel te vinden waar je deze zwam
niet tegenkomt.
Tegenwoordig is ook de tonderzwam niet meer echt zeld
zaam. Net als veel andere paddestoelen die op dood hout
groeien profiteert de tonderzwam van de beroerde kwaliteit
van onze bossen. Dode en verzwakte bomen zijn een prima
groeiplaats voor allerlei paddestoelen.
Heel algemeen zijn ook de hieronder afgebeelde zwavelkop-
pen. Maar de naam van deze soort heeft niets met vuur
maken of tondeldozen van doen. Zwavelkoppen danken hun
naam aan de oranje-gele hoedjes, die in dichte toefen
verschijnen op de stobben van afgezaagde bomen.
Jammergenoeg zijn er naast de paddestoelen die hun over
vloedig galgemaal vinden in onze door zure regen aangetaste
bossen erg veel soorten die schrikbarend in aantal achteruit
gaan. Dat zijn de paddestoelen die in een ingewikkeld
samenlevingsverband met bomen groeien, de zogenaamde
mycorrhizapaddestoelen.
Alles bij elkaar genomen ziet het er voor paddestoelen niet
erg gunstig uit. Want ook voor soorten van dood hout kan de
opbloei niet anders dan tijdelijk zijn. Paddestoelen bescher
men kan alleen maar door omzichtig om te springen met hun
(en ons) milieu.
MIDDELBURG - De schrijver
Andreas Burnier geeft dinsdag
6 december een lezing over re
ligie, cultuur en jodendom. In
de aula van de Zeeuwse biblio
theek om 20.00 uur.
Zoals vele joodse Nederlanders
van mijn generatie (mijn ge
boortejaar is 1931) heb ik voor
de oorlog een „geassimileerde"
liberaal-joodse opvoeding ge
noten en tijdens de Duitse be
zetting van Nederland - als
onderduikkind van elf tot veer
tien jaar - op tal van adressen
een voor het grootste deel pro
testant-christelijke. Joodse
kinderen van mijn generatie
konden de Duitse concentratie
kampen normaal gesproken
niet overleven. Vrouwen en
mannen van joodse afkomst die
nu in de vijftig of in de zestig
jaar oud zijn, zijn dus vrijwel
zonder uitzondering destijds
onderduikkind geweest.
Een gereformeerde opvoeding
van joodse onderduikkinderen
kwam veel voor. Er zijn echter
ook overlevende onderduikkin
deren die een rooms-katholieke
of een humanistische of een
socialistische opvoeding kre
gen, en het verschil in achter
grond kun je tot de dag van
vandaag soms merken. In mijn
geval volgde op de overwegend
calvinistische onderduikjaren
een vrijzinnig-christelijke mid
delbare schooltijd en daarna
vele jaren een intensief contact
met de anthroposofie. Als
hoogleraar was ik vervolgens
in de jaren zestig en tachtig
verbonden aan een rooms-
katholieke universiteit. Toen ik
op latere leeftijd over het hin
doeïsme en het boeddhisme be
gon te lezen, raakte ik onder de
indruk van de subtiele metafy
sica en vooral de religieuze
psychologie ervan.
Noodgedwongen was ik dus
een ecleticus en tevens nergens
thuis. Het kerkelijke christen
dom sprak mij niet aan. Het
„esoterische christendom" (in
de vorm van anthroposofie)
vond ik interessanter. Maar het
overwegend germaanse ele
ment in de anthroposofische
cultuur, plus het daarin heer
sende eurocentrisme en chris-
tocentrisme, stootten mij steeds
meer af.
Grote angst voor het jodendom
(of beter gezegd: voor de bloed
dorstige agressie tegen joden
die ik aanvankelijk had erva
ren) weerhield mij ervan, mij in
de joodse traditie te verdiepen
of mij er mee te verbinden. Pas
toen ik daar eindelijk toe
Andreas Burnier
kwam, ervoer ik dat in het
jodendom althans voor mij „al
les" is te vinden en dat het mij
- die nu eenmaal als jood ben
geboren - paste als een maat-
jas: de meest adequate vorm
voor inhouden die ik mij in een
lang leven van exploratie had
verworven.
In mijn literaire werk spelen
mijn joodse afkomst en mijn
oorlogservaringen een beperkte
rol. In de meeste boeken komen
zij niet of en passant ter spra
ke, bij voorbeeld in Een tevre
den lach (1965) en-in De lite
raire salon (1983). Een uitzon
dering hierop vormen twee
boeken: Het Jongensuur (1969)
en De trein naar Tarascon
(1986).
Verder zijn in diverse essays
wellicht een impliciet „joodse"
betrokkenheid te vinden. Zie
bij voorbeeld: Essays
1968-1985, 1985, (Heruitgave,
1995), Mystiek en magie in de
literatuur, 1988, De achtste
scheppingsdag: Essays
1987-1990, 1990, De droom der
rede, (1982). De rondgang der
gevangenen.
De ook voor mij zelf aanvanke
lijk verrassende doorbraak van
het joodse element in mijn lite
raire en essayistische werk
(sinds 1990) zal in de lezing ter
sprake komen en met voorbeel
den uit nieuw proza en recente
poëzie worden geïllustreerd.
Toegangskaarten kosten vijf
gulden en zijn verkrijgbaar bij
boekhandel Fanoy aan de
Nieuwe Burg en bij de biblio
theek.
i
