OP DEZE PLAATS
Paraboogie op Midden Zeeland
GRATIS
EL TOR O
DE SCHELDEBODE
keuken
apparaten
Mister Chippendale
verkiezingen
Kraailook
2 2 Cv R-Z
Staatbosbeheer zet forellen uit in strijd tegen algengroei
Vakantiepraat
Stoofwei 17+
076-236882
01184-19953
01184-19910
Gigantische keukenverkoop
in Kaatsheuvel.
kunt u, met kleur,
tegen aantrekkelijke prijzen
adverteren.
Informeer bij onze vertegenwoordiger!
j^et kortM
KAAK
MV 301
OPENING 40e FILIAAL
LlLLtUL
NI
Forellen
ÖSCO CENTER
hoofdprijs 500.-
Aanvang: 22.30 uur
Opgave: tel. 01100-15426
Baggeren
Moeras
Natuurtip
SV*. f
^Ifci v'^vu\:k
4 'MilsïiHHHI
'idröÓNNÜMMErël
I D£ SCHELDEBODE
Mini's
Redactie
Kantoor
In het pand van Keuken Kampioen Kaatsheuvel
wordt dinsdag, woensdag en donderdag een alles-of-
niets-verkoop van showroomkeukens georganiseerd.
Met kortingen die op kunnen lopen tot 70 (zeventig!)
procent en met een aantal modellen die tegen ELK
AANNEMELIJK BOD wegmogen. De oorzaak van
deze discount-verkoop is, dat een groot aantal keukens
plaats moet maken voor de nieuwe modellen, die elk
ogenblik uit Duitsland in Nederland worden verwacht.
De directie van Keuken Kampioen Kaatsheuvel laat
weten dat deze verkoop niet bedoeld is voor de hande
laren maar dat uitsluitend PARTIKULIEREN deze
keukens kunnen aanschaffen.
Het adres van deze showroom verkoop is: Amen-
kastraat 14, Industrieterrein De Kets, Kaatsheuvel.
Op zondag en maandag is het bedrijf gesloten.
Naar circus Aramannt
voor de halve prijs
DE SCHELDEBODE
99e JAARGANG. VERSCHIJNT WEKELIJKS GRATIS HUIS-AAN-HUIS IN DE GEMEENTEN: VALKENISSE, VLISSINGEN, WESTKAPELLE, ARNEMUIDEN, DOMBURG, MARIEKERKE MIDDELBURG EN VEERE
TOTALE OPLAGE: 47.300 EX. DE SCHELDEBODE IS EEN UITGAVE VAN DE STEM WEEKBLADEN. KANTOOR: SCHELDESTR. ,7-9 - VLISSINGEN - POSTBUS 5051 - 4380 KB VLISSINGEN.
WOENSDAG
20 JULI 1994
ARNEMUIDEN - Het vliegveld
Midden-Zeeland bij Arnemui-
den wordt van donderdag 21
tot en met zondag 24 juli voor
het vijfde achtereenvolgende
jaar de Midden-Zeeland boo
gie' gehouden. Tijdens zo'n
'boogie' maken parachutisten
daar dagelijks een vrije val van
14.000 voet (bijna vijf kilome
ter) en vormen daarbij allerlei
figuren. Het vliegtuig dat die
dagen ter beschikking staat
van de ruim 200 para's uit
binnen en buiten land, is de
Pink-Sky-Van, een pimpel
paars gekleurd vliegtuig dat 22
parachutisten tegelijk kan uit
spuwen.
„Het leuke van zo'n boogie is
dat de para's eindelijk eens met
meer dan vier man uit een
vliegtuig kunnen springen",
legt Heieen de Koning van het
Paracentrum Midden-Zeeland
uit. „De mensen die meedoen
aan zo'n boogie zijn allemaal
ervaren springers die eigenlijk
te weinig naar hun zin met
velen tegelijk uit een vliegtuig
kunnen springen. In Nederland
zijn er bijna geen parascholen
met een vliegtuig dat meer dcjn
acht man kan vervoeren. Door
een groter vliegtuig te huren
kunnen er meer mensen mee en
kunnen er dus ook andere en
grotere figuren worden ge
vormd in de vrije val. Een
boogie is dan ook bij uitstek
een gelegenheid om meer erva
ring op te doen in het maken
van allerlei figuren. Aan de
andere kant is het natuurlijk
een gelegenheid bij uitstek om
eens wat oude vrienden of
vriendinnen te ontmoeten,
want eigenlijk is het wereldje
van de para's maar klein."
Speciaal ter gelegenheid van
het vijf-jarig boogie-gebeuren
staan er op vrijdag en zaterdag
wedstrijden 'achtmansforma
tie' op het programma. Bij deze
wedstrijden is het de bedoeling
dat de springers en sprin'gsters
in hun vrije val zoveel mogelijk
figuren vormen. Omdat een en
ander natuurlijk vanaf de
grond moeilijk is te controle
ren, worden er tijdens die wed
strijden door meespringende
(of vallende) para's video-op
names gemaakt zodat een en
ander later nog eens op het
gemak kan worden bekeken en
er een duidelijke winnende
groep kan worden aangewezen.
Wie de vlinders in zijn buik
voelt en ook wel eens zo'n vrije
val van ettelijke kilometers wil
maken kan als duo- passagier
mee met een van de tandem-
masters, die speciaal voor deze
boogie naar Midden-Zeeland
zijn gekomen. Wie met een van
die drie specialisten meegaat,
wordt overigens niet plompver
loren aan de tandem-master
gekoppeld. Eerst volgt er een
uitleg wat er allemaal gaat ge
beuren en wordt er droog geoe
fend. Onderweg blijft de tan-
den-master de 'patiënt' op zijn
gemak stellen. En als de sprong
in het diepe eenmaal daar is
zijn alle zenuwen achter de rug
en is het een kwestie van genie
ten, want de enige ervaring die
de passagier heeft is te verge
lijken met een gelukzalig drij
ven op een luchtbed. Géén
achtbaangevoel, geen maag die
omhoog komt en zeker geen
gevoel dat het allemaal met een
vaart van 180 kilometer per
uur gaat.
Parachutisten maken een vrije val van bijna vijf kilometer.
Voor die tandemsprong moet
overigens wel 340 gulden voor
worden neergeteld. Maar daar
krijgt men dan ook een erva
ring voor het leven voor. Het
vier dagen durende spektakel
begint tegen tien uur in de
ochtend en gaat door tot zons
ondergang.
Rammekenskreek wellicht moeras
RITTHEM Grofweg ingeklemd tussen de verste
delijkte gebieden van Vlissingen, Souburg en Middel
burg en de industriezone van het Sloegebied ligt een
van Zeelands mooiste natuurgebieden: Rammekens-
hoek. Voor velen een ideale wandelplaats om even bij
te komen van de drukte van alledag. Over het gehele
gebied uitgestrekt ligt een kreek die een belangrijke
rol speelt in dit natuurgebied. Wie de kreek in alle
rust aanschouwt zal niet vermoeden dat er wat aan
schort. Want rond en in het water zou het een
bedrijvigheid moeten zijn van dierlijk leven. Zou
moeten, want er is iets grondig mis met de Ramme
kenskreek: te weinig watervogels, te weinig vis, te
weinig waterplanten. Het evenwicht is er zogezegd
verdwenen. Zou er niet door de mens worden inge
grepen dan is het niet denkbeeldig dat de kreek over
enkele tientallen jaren in een stinkend moeras is
veranderd.
Staatsbosbeheer, de eigenaar
van de kreek, constateerde al
enkele jaren geleden dat het
niet goed ging met de kreek. In
(ADVERTENTIE)
Alle Hans Verkerk Keuken
Filialen in Nederland en België
vieren een dubbel feest. Hans
Verkerk Keukens bestaat nu
30 jaar en opent zijn 40e filiaal.
En dat vieren wij met een
ongelofelijke actie. Als u deze
week in één van onze filialen
een complete keuken koopt
krijgt u 5 apparaten gratis:
OVEN - KOOKPLAAT
KOELKAST - AFZUIGKAP
VAATWASSER
of de helft van de geldwaarde
als extra korting. Kom snel
langs en profiteer NU van deze
waanzinnige actie.
GOES
RINGBAAN WEST 2b - 01100-16451
het najaar van 1991 werden er
infrarood-luchtfoto's van de
kreek genomen. Bij nadere be
studering van die foto's vielen
toen nog onverklaarbare nuan
ceverschillen op in de kleur
van het water. Onderzoek wees
uit dat zich over de hele kreek
verspreid een soort riffen be
vinden die zijn gebouwd door
het mosdiertje Electra crustu-
lenta, beter bekend als paling
brood. Hoewel de effecten van
dit mosdiertje op de kwaliteit
van het water nog niet bekend
zijn, is er wel reden te veron
derstellen dat de paling-
broodriffen op belangrijke
plaatsen in de kreek de door
stroming belemmeren. En dat
werkt de nadelige gevolgen in
de hand.
Die nadelige gevolgen kunnen
in een woord gevangen worden:
eutrofiëring. Anne Fortuin,
bioloog van beroep en project
leider voor de Rammekens
kreek, legt uit wat dat bete
kent. "Eutrofiëring is een zo
danig sterke toename van voe
dingsstoffen in het water, dat
er een overmatige groei van
algen plaatsvindt. Het gevolg
van die algengroei is verstik
king van het leven onder water.
Veel soorten planten verdwij
nen en de verscheidenheid aan
dierlijk leven neemt sterk af.
Dit effect treedt vooral op in
De Ritthemse kreek ligt er zo op het oog schitterend bij. Onder het wateropppervlak is echter een en ander grondig mis.
FOTO HARRY DE LANGE
Nu de vakanties weer aangebroken zijn kunnen wij
om ons heen weer volop andere talen horen. De
toeristen worden in ons land vaak op hun wenken
bediend als zij in hun eigen taal iets vragen. Immers,
wij Nederlanders staan in Europa bekend als
meerdere - talen - sprekers. Het wordt ons blijkbaar
met de paplepel ingegoten op school. Wij kregen
onze vroegste 'buitenlandse' taalles van de groente-
^■4 boer op het dorp. Hij bediende zich van een steenko-
lenduits, dat meer gruis dan cokes bevatte. Kwamen
er 's winters Duitsers in de winkel dan begroette hij
die steevast met: „Het is kaus bausen", om er in het
vervolg van het gesprek op te wijzen dat „de
kartoffels goetkauf bin vandaege.Maar hij bereikte
zijn doel, hij verkocht zijn handel. Nu, vele jaren
later slaan wij onze vleugels uit en gaan op vakantie
naar het buitenland, waar wij het met onze talen
kennis wel redden. Zo ook een stel uit Kruiningen,
Kees en Jane. Ze gingen naar Spanje, een mooi land
en een makkelijke taal want alle woorden eindigen
op A. Na een week Spanje wisten ze al een beetje de weg en
ze gingen op het eind van de ochtend op een hapje uit. Kees
loodste Jane de Spaanse cantina binnen en ze bestelden pinos
morunos, vlees op een stokje. De serveerster lachte begrij
pend en kwam even later terug met een fles zure morrellen-
wijn en twee glazen. Terwijl het duo stomverbaasd zat te
kijken, schonk de Spaanse de wijn in en morste daarbij op de
tafel. „Kiek, ze smost nog 'ok", zei Kees, maar Jane veerde op
en riep druuzig in haar beste Zeeuwse Spaans: „Signorina,
smossaü!"
Cameleon.
03
S3
stilstaande wateren. Het water
in de Rammekenskreek heeft
door die algengroei slechts een
doorzicht van enkele decime
ters. Snorkelende onderzoekers
zien daardoor nauwelijks een
hand voor ogen."
Maar hoe komen die voedings
stoffen in dat water terecht? De
Rammekenskreek is ontstaan
als gevolg van de bombarde
menten in de oorlog om Wal
cheren onder water te zetten.
Zo zijn er nog drie kreken
ontstaan: de Veerse Kreek, de
Westkapelse kreek en de Nolle-
kreek. De vier kreken hebben
een grote overeenkomst: ze be
vatten allemaal brak water.
Dat komt natuurlijk vooral
door de inundatie in 1944 maar
nog steeds sijpelt er zeewater
door in de kreken. Dit is het
zogenaamde kwelwater. Dat de
Rammekenskreek er het
slechtst aan toe is komt onder
andere door de hoeveelheid
kwelwater dat onder de Rit
themse zeedijk doordringt. Dat
komt weer door de omvang van
de dijkgaten in '44 en de ma
nier van afdichten met enorme
caissons en stortsteen. "Dit
kwelwater", zegt Anne For
tuin, "voert veel voedingsstof
fen aan, vooral fosfaten en
nitraten, die in de veenbodem
zitten. Daardoor ontstaat een
overvloed aan plantaardig
plankton, dat ook in hoofdzaak
het geringe doorzicht veroor
zaakt. Om het plantaardig
plankton te verminderen is
dierlijk plankton nodig maar
hiervan is weer te weinig om
dat er in de kreek een teveel
aan garnalen zoals aasgarnalen
en brakwatersteurgamalen
leeft. Deze garnalen zijn verzot
op dierlijk plankton. De over
matige algengroei heeft nog
twee gevolgen: een zuurstof te
kort in het water waardoor
vissen geen leven hebben en
een gebrek aan licht waardoor
waterplanten ernstig belem
merd worden in hun groei."
De weg naar herstel moet deze
winter worden ingeluid. Eind-
(ADVERTENTIE)
OUDE VISMARKT 2 - GOES
presenteert vrijdag 22 juli
doel is een kreek met helder
water waarin waterplanten
zich goed kunnen ontwikkelen
en waar vogels en vissen vol
doende voedsel vinden zodat
een evenwichtige dieren- en
plantenwereld ontstaat. Anne
Fortuin omschrijft een aantal
mogelijke maatregelen. "Vorig
jaar is een proef genomen met
het uitzetten van forellen in de
kreek. De forellen eten aasgar
nalen. Minder aasgarnalen
leidt tot meer dierlijk
plankton, die op hun beurt
weer plantaardig plankton
eten, waardoor het doorzicht in
de kreek verbetert. De proef is
deels mislukt omdat de forellen
te laat werden uitgezet, in een
relatief warme periode met een
hoge watertemperatuur van
circa 25 graden. Hierdoor was
de overgang voor de vissen te
groot. Door zuurstofgebrek zijn
er veel doodgegaan of ze moes
ten zo dicht aan de oppervlakte
zwemmen dat ze een gemakke
lijke prooi werden voor reigers
en aalscholvers. Deels is de
proef wel gelukt omdat bleek
dat een deel van de forellen
kon overleven en groeien. Aan
de hand van verschillende
maagonderzoeken bleek dat de
forellen zich inderdaad te goed
deden aan de garnalen. We
hebben daarom besloten de
proef op grotere schaal te her
halen, maar dan de forellen op
een vroeger tijdstip uit te zet
ten.
Daarnaast moet de kreek uit
gebaggerd worden want de
kreek is op sommige plaatsen
te ondiep. In de loop der jaren
heeft zich een dikke sliblaag op
de bodem afgezet waardoor het
bufferend vermogen van de bo
dem is verminderd. En dat
heeft weer invloed op de grote
hoeveelheden voedingsstoffen.
Een derde maatregel is het ver
lagen van de stuw waar de
afwatering van de kreek
plaatsvindt/In de kreek is na
melijk sprake van gelaagdheid,
een laag brak water drijft op
zouter en dus zwaarder water.
De lagen mengen zich niet. De
grote hoeveelheid voedings
stoffen bevindt zich voorname
lijk in de onderste laag, die
door de te hoge stuw niet afge
voerd wordt. Ook de paling-
broodriffen verminderen de af
voer van het kreekwater. Daar
om is de vierde maatregel het
verwijderen van de riffen op
die plaatsen waar ze de door
stroming belemmeren."
Rijst de vraag nog waarom de
mens moet ingrijpen in een
gebied dat zich ogenschijnlijk
op natuurlijke wijzë ontwik
kelt, ook al is dat dan in een
negatieve richting. Voor Anne
Fortuin is het heel duidelijk.
"Gewoon", zegt hij, "omdat de
Rammekenskreek ook door
menselijk handelen is ontstaan.
Bovendien, als we niets zouden
doen, krijgen we misschien in
derdaad een stinkend moeras
en dat zal waarschijnlijk veel
meer klachten opleveren. Ram-
mekenshoek is een gevarieerd
gebied en dat moet zo blijven.
Het is belangrijk om zijn na
tuurwaarde, het is belangrijk
in cultuurhistorisch opzicht,
het is van betekenis voor de
houtproduktie en het is belang
rijk voor de recreatie. Reden
genoeg om er veel aandacht
aan te besteden. En wij leren er
zelf ook veel van."
vi. V Van veel planten die door mensen verbouwd
worden, kun je in het wild één of meer
verwanten aantreffen. Worteltjes vinden we als
wilde peen in de berm terug, witlof en wilde
cichorei zijn nauwelijks van elkaar te onder
scheiden en ook wilde postelein lijkt prekend
op die uit de groentetuin. Ook van uien komen
we diverse wilde verwanten tegen. Zij behoren
tot de look-familie, waar ook bieslook en prei
toe gerekend worden. De meest talrijke berm-
plant uit deze familie is ongetwijfeld kraai
look. Het is een middelhoge plant met aan de
top een bolletje van allemaal 'zaadjes' die aan
elkaar geklit zijn. Dat zijn geen echte zaden,
maar zogenaamde broedbolletjes, die overigens
wel voor uitzaaiing van de plant zorgen. De lange taaie
stengel die door de wind heen en weer zwiept doet daarbij
dienst als kogelwerper.
Ondergronds heeft kraailook een bolletje ter grootte van een
zilveruitje. Daaraan worden vaak nevenbollen gevormd,
waaruit ook weer nieuwe planten opgroeien.
Lookplanten hebben een doordringende uiengeur en smaak.
Dat maakte ze vroeger in het weiland tot een gevreesd
onkruid. Koeien die veel kraailook eten leveren melk met een
onmiskenbare uiensmaak. Door bemesting en bespuiting i$ in
de meeste weilanden vrijwel geen kraailook meer te vinden.
Maar in bermen is het nog steeds een heel gewone plant, die
met de roze bloempjes, die tussen de broedbolletjes verschij
nen bijdraagt aan de kleurenrijkdom van de bonte berm.
v; A
W.
ém '1 'I T :r S i I I iH
fï«!b* N!f?| -UW m -4#<f tv
KOUDEKERKE Tennis
vereniging De Stoof verwacht
grote drukte op het derde
Stoofwei Toernooi 17+, dat van
23 juli tot en met 31 juli gehou
den wordt op het tennispark
aan de Biggekerksestraat.
Het is de derde keer dat het
toernooi gehouden wordt. Dit
jaar is er een extra categorie,
die voor C2 spelers. Alle onder
delen in de Dl en D2 categorie
zijn ook vertegenwoordigd op
het toernooi. In de C2 categorie
zijn echter alleen dubbelspelen
te zien. In totaal gaat het om
180 partijen en een deelne
mersveld van 222 personen.
Om het toernooi een beetje aan
te kleden is er vrijdagavond 29
juli vanaf 21.00 uur een grote
verloting en live muziek.
(ADVERTENTIES)
I
(Kleine advertenties
zonder adm. kósten)
(Fax 11446)
10.00-12.00 u.
14.00-15.30 u.
(Fax 11446)
Deze bon geeft recht op een korting van vijftig (50) procent
op de avondvoorstellingen van circus Aramannt. De avond
voorstellingen vinden plaats op 20 juli in Zoutelande, om
20.00 uur en in Westkapelle op vrijdag 22 juli om 20.00 uur.
De kaartjes kosten normaal tussen de twaalf en dertig
gulden. Bij inlevering van een ingevulde bon aan de kassa
betaalt u per plaats een bedrag van zes tot vijftien gulden. De
bon geldt slechts voor één persoon.
Ja, ik kom naar een voorstelling van circus Aramannt met
een kortingsbon uit de Scheldebode.
Naam
Adres
Woonplaats.