LA GARE
Een wandeltocht door Zeeuwse tuinen
Keukens
half geld
in goes
RE-carS
Kunst in de Middelburgse grachten
De Fuut is terug
inhèïQ
KJ ff O
Bandvaraan geboren in
Reptielenzoo Iguana
Natuurvereniging gaat padden helpen
Veiling Cronyck van Zeeland
FEESTEN EN PARTIJEN
Vier tuiniersters laten de lezer meegenieten van hun tuinen
Enfant terrible
S
rz
z
QE SCHELDEBODE
076-236882
01184-19953
01184-19910
jr - -
Open Huis in
de Schaapskooi
MENSEN
Zondag
MIDDELBURG Vier Zeeuwse tuiniersters pre
senteren hun tuinen in het boek 'Een wandeling door
Zeeuwse tuinen' dat vorige week verschenen is.
Volgens Commissaris der Koningin drs. W.T. van
Gelder, die het eerste exemplaar in ontvangst nam, is
het niet toevallig dat het juist vier vrouwen zijn die
tuinen maken waar iedereen naar wil komen kijken.
„Tuinieren is een proces", zei Van Gelder. „En
mannen zijn geneigd om alleen in eindresultaten te
denken en niet in het langzaam tot stand laten
komen".
Open Tuindagen
CSJ
KUNSTGEBITTEN
J.P.A. ROSSËL
30 NIEUWE KEUKENS
IN ONZE SHOWROOM
"flLEFOON NUMMERS"
Mini's
Redactie
k Kantoor
Middelburgse kok wint twee
prijzen bij vakwedstrijd
Wij verzorgen al uw
Informeer vrijblijvend: Café-Restaurant
Kanaalstraat 82 - Oost Souburg - 01184-78143
DE SCHELDEBO
89e JAARGANG. VERSCHIJNT WEKELIJKS GRATIS HUIS-AAN-HUIS IN DE GEMEENTEN: VALKENISSE, VLISSINGEN, WESTKAPELLE, ARNEMUIDEN, DOMBURG, MARIEKERKE MIDDELBURG EN VEERE
TOTALE OPLAGE: 47.500 EX. DE SCHELDEBODE IS EEN UITGAVE VAN DE STEM WEEKBLADEN. KANTOOR: KSCHELDESTR. 7-9 - VLISSINGEN - TEL. 01184-19910 - POSTBUS 5051 - 4380 KB VLISSINGEN.
M V
WOENSDAG
9 MAART 1994
MIDDELBURG - De Middel
burgse grachtengordel mag dan
niet zo spraakmakend zijn als
de Amsterdamse, er liggen toch
heel wat mogelijkheden om er,
al is het maar een paar dagen
per jaar, het middelpunt van de
stad van te maken. Zo rede
neerden de bestuursleden van
de Stichting Evenementen
Middelburg (SEM). Ze togen
naar de Amsterdamse Uit
markt om inspiratie op te doen
en na de nodige brainstorm
sessies konden zij vorige week
een plan presenteren voor een
driedaagse manifestatie op en
rond de Middelburgse grachten
van vrijdag 16 tot en met zon
dag 18 september.
'Kunst met een Cccc' gaat het
heten en de titel maakt duide
lijk welke kant het op moet
gaan. Géén herhaling van de
braderie, maar een manifesta
tie waar kunst en cultuur in al
hun vormen en uitingen voorop
staan. "Het binnengrachteng-
ordelgebied vanaf de Lange
Vielebrug tot aan de waterto
ren biedt voldoende mogelijk
heden in de vorm van bosscha
ges, taluds en groenstroken
waar optredens en presentaties
kunnen plaatsvinden", zegt
voorzitter Hans van der Kam
van de SEM. "Het gebied ligt
gunstig; het grenst aan de bin
nenstad. We hebben het in drie
stukken verdeeld: de buiten
ring, het water en de binnen
ring. Langs de buitenring kun
nen commerciële activiteiten
plaats vinden, op het water
muziekoptredens en de binnen
ring is voor culturele activitei
ten. Op vijf plaatsen in de
gracht komen pontons te lig
gen. Eén ter hoogte van het
politiebureau en vier op ver
schillende plaatsen in de He
rengracht." De organisatoren
staat een sfeervol feest voor
ogen, met mooi verlichte
grachten. Daarbij past geen
keiharde rockmuziek, maar
jazz en licht-klassiek. Geen
hamburger- en hotdogkraam-
pjes, maar een stijlvolle 'proe-
verij' met Zeeuwse produkten.
"We houden nadrukkelijk re
kening met de buurtbewoners",
zegt Van der Kam. "Er moet
voor hen geen overlast zijn van
lawaai of zwerfvuil. Suggesties
van de bewoners in de omge
ving zijn dan ook van harte
welkom."
De organisatie wil een hori
zontale programmering toepas
sen, verdeeld in blokken van
steeds een uur, waarbij de mu
ziek zich als het ware door de
gracht verplaatst van het ene
ponton naar de andere. Een
uurtje cultuur met bijvoorbeeld
straattoneel, gevolgd door een
uurtje jazz, waarna een wagen
spel volgt met aansluitend een
uur koperensembles. Met klas
sieke muziek op de zaterdag
middag en -avond en een
brunchconcert op zondagmid
dag. In totaal staan er een
kleine honderd optredens
plaats met professionele- en
amateurgroepen, van binnen en
buiten de provincie. SEM-se-
cretaris Peter Tollenaar noemt
daarbij namen als Berdien
Stenberg, Christian Bor, Ma
rianne Boer en circus Custers,
maar ook de Middelburgse
jazz-formatie de Feen-brothers
en het Middelburgs Minithea-
ter met wagenspelen. Ook met
het Centrum Amateurtoneel
zijn de eerste contacten gelegd.
En bij de voorrondes van de
Kunstbende, de cultuurwed
strijd voor scholieren, die op 1
mei in de schouwburg plaats
vindt, worden de deelnemers
nadrukkelijk uitgenodigd om
hun steentje aan de grachten
manifestatie bij te dragen. In
het kader van de interculturele
uitwisseling gaat de gedachte
ook uit naar Belgische arties
ten.
Bijzondere aandacht krijgt
de invulling van de zondag.
Bestuurslid Ad Riemens: „We
denken aan een oecumenische
openluchtdienst vóór de Klove
niersdoelen met deelname van
een aantal koren. Verder heb
ben we de Norbertijner monni
ken in België al benaderd, die
beroemd zijn om hun prachtige
uitvoeringen van Gregoriaanse
koorzang. De Norbertijner
monniken of Witte Paters heb-
Een gedeelte van de Middelburgse grachtengordel, waar in september een culturele manifestatie
gehouden wordt. f0t0 j0 marinissen
ben, als stichters van onze Ab
dij, bovendien een bijzondere
historische band met de stad.
Hoe het programma er precies
uit gaat zien, hangt af van
subsidies en sponsoring. Een
aansluiting bij Zeeland Cul-
tuurmaand, die in hetzelfde
weekend van start gaat, is wel
gezocht, maar, aldus vice-voor-
zitter Arend de Jonge, jammer
genoeg niet gevonden. "Ze zeg
gen, bewijs je nu maar eerst
eens."
In het kader van de seizoens
verlenging, die door provincia
le en gemeentelijke overheden
gepropageerd wordt, is een
grachtenmanifestatie een inte
ressant initiatief, dat alles in
zich heeft om uit te groeien tot
een jaarlijks terugkerend eve
nement met een uitstraling tot
ver over de provinciegrenzen.
Een plan dat ondersteuning
van zakenleven en overheid ze
ker verdient.
En geduld en doorzettingsver
mogen heb je wel nodig om
zo'n tuin te maken. De twee
tuiniersters uit het Bevelandse,
Ineke Lenshoek uit Kloetinge
en Corrie Poley van Slot der
Nisse streken neer in een be
staande tuin en maakten daar
met veel geduld en liefde een
waar lustoord van. De Wal-
•cherse dames, Ankie Dekker
van De Tintelhof uit Veere en
Madeleine van Bennekom van
De Kempenhof begonnen bei
den op een kaal veld. De weer
barstige Walcherse klei maakte
het hun in de beginjaren be
paald niet makkelijk. „Wij
konden een uien veld kopen",
vertelt Madeleine van Benne
kom uit Domburg, „twee hec
tares land dat onder water had
gestaan toen de dijk van West-
kapelle was doorgebroken in
de oorlog. Onder het zoute wa
ter nog wel, dus er waren ner
gens bomen en hier en daar
kwamen zelfs zeeasters op. Het
was een heel verlaten plek. De
structuur van de grond was
miserabel en er was veel wind.
Het begin van de tuin was dan
ook een lange worsteling en het
is maar goed dat ik van tevoren
niet wist hoe moeilijk het zou
gaan. Pas na tien jaar leek het
ergens op. Ik heb geleerd dat je
moet werken met planten die
van je grond houden. Kramp
achtig tuinieren in de trant van
'deze plant vind ik zo mooi, die
moet ik proberen heeft hier
geen enkele zin, dan wordt het
een trieste toestand met gele
bladeren".
Ook Ankie Dekker worstelde
met de Zeeuwse klei: „dit ge
bied, het Schellach, is de
slechtste grond van Walcheren
en toen wij dit kochten werkte
de oorspronkelijke drainage
niet meer. In het begin stond
het gras weieens blank. Nu is
het water geen probleem meer
want de bomen zuigen het wa
ter weg.
Toen Ankie Dekker pas met
tuinieren begon was Madeleine
de enige met wie ze ervaringen
uit kon wisselen. „Ook het aan
bod bij de Nederlandse kweke
rijen was in die tijd nog erg
eenvoudig. Voor iets speciaals
moest je naar Engeland, wat
natuurlijk een leuk uitje was,
maar wel erg omslachtig".
Ineke Lenshoek begon niet op
de kale klei maar tuiniert in de
tuin die haar grootvader in
1890 liet inplanten. Het is een
historische tuin met mooie
oude bomen die de sfeer bepa
len. „Mensen denken weieens
dat aan zo'n oude tuin niets te
doen is", zegt Ineke Lenshoek
verontwaardigt, „maar het is
juist heel arbeidsintensief. Al
leen met het opruimen van het
oude hout zijn we weken zoet".
Ook Corrie Poley van Slot der
Nisse tuiniert in een bestaande
tuin. Haar tuin heeft, net als
die van Ineke een vliedberg.
Corrie Poley was de tuinierster
die min of meer de aanzet heeft
gegeven tot het fenomeen
'Open Tuindagen'. Het begon
Marijke Heuff (links) en Ankie Dekker in De Tintelhof in Veere.
CT3
03
De moeder van een gezin uit Haarlem, dat in het
Zeeuwse neergestreken was, vond dat in haar huis
meer aan cultuur gedaan moest worden. Om het
nuttige met het aangename te verenigen viel haar
'yJ J oog op de Franse taal. Het is goed om daar iets van
te weten en het zou bovendien aardig van pas
kunnen komen op de jaarlijkse vakantie in Frank
rijk. En zo geschiedde. De pijprokende echtgenoot
werd 'papa fume une pipe', en inplaats van 'schatje'
2e* ^ij 'cherie' tegen haar. De kinderen, werden 'les
enfants', en voor de jongste, Margreet, zou het zeker
goed zijn, want het was een doom in moeders oog,
CïJ dat die kleine al een aardig mondje Zeeuws sprak.
Ze reden voortaan met de auto, 'la voiture', door de
'Rue de l' église' de Kerkstraat. En mama, elle
f* chante, zij zong. Margreet had haar eigen visie op
r JS"deze Franse cultuur en deed mee met frisse tegenzin,
zeg maar gerust met de Franse slag, wat haar
blijvend het predikaat 'enfant terrible' bezorgde. Op
een zaterdagavond nam zij tijdens het diner haar
kans waar om de idylle wreed te verstoren. De kinderen
hadden boven een bord patat al wat zitten ginnegappen op
z'n Frans. La mama had papa juist gevraagd haar de
'compote' te passeren. Margreet zat er net ongeduldig op te
wachten om haar frites ermee te versieren. Toen het ouder
paar, content in het Frans door bleef keuvelen riep zij, het
wachten beu: „Allee, allee, heef mien dien
appelmoes -is- an!.
CAMELEON
als een grapje. „We waren eens
op bezoek bij de buren en we
filosofeerden erover wat we
zouden kunnen doen om geld
bijeen te krijgen voor het on
derhoud van de kerk in Nisse.
De buren zeiden 'd,oe je poort
open en laat je tuin zien'". Dat
sloeg zo aan dat de tuin nu
ieder jaar tijdens de schaap
scheerdersfeesten geopend is
voor publiek. Ook de drie an
dere tuinen zijn tijdens open
dagen in het eerste weekend
van juli te bezichtigen.
Het boek voert de lezers mee
op een rondwandeling door de
tuinen. Onderweg vertellen de
eigenaresen honderd uit over
de aanleg en het onderhoud en
de eigenaardigheden van som
mige planten. Tussen de regels
door lezend proef je het en
thousiasme van de tuiniersters.
Al bladerend door het boek
komt als snel de gedachte brij je
boven: 'ik wil ook zo'n tuin
Totdat je bedenkt wat een
hoop werk daar in gaat zitten.
Een tuin is namelijk nooit 'af'.
Voor de tuiniersters is dat
maar gelukkig want voor hen is
een tuin geen monument maar
een levenswerk waarin zij wil
len werken, verplanten en ver
nieuwen.
Het boek is natuurlijk een mo
mentopname. Fotografe Marij
ke Heuff maakte in de afgelo
pen jaren ongeveer tienduizend
dia's. „Vijftien jaar lang heb ik
de Zeeuwse tuinen gefotogra
feerd. Het viel niet altijd mee
want dan weer regende het en
dat was het licht weer veel te
hard, maar af en toe waren er
toch van die momenten waarop
de eerste zonnestralen door de
ochtendmist heenbraken. Op
zo'n moment proef je de
.\J-^ geen
ingevallen
gezichten meer!
met porseleinen tanden en
perfecte pasvorm. Repara
ties: klaar terwijl u wacht
Tandprotheticus
Hobeinstraat 52 - Viissingen
Tel. afspraken 01184-14533 i
(ook voor part. verzekerden)
(ADVERTENTIES)
Hans Verkerk Keukens is bezig
zijn 32e filiaal te bouwen in
Goes. Tijdens deze opbouw
hebben wij een te gekke voor-
Verkoopactie. Wij verkopen een
aantal keukens en apparaten
voor h£lf^geIcL-Xe-v©ns-het
wirieen a root
Wést*2b', voorheen van Dijke
vakantieland, te Goes. Bel voor
info: 01100-16451.
MAANDAG.21 EN DINSDAG 22
MAART ZIJN WIJ GESLOTEN
auiohih
W AUTO ALARM WW
r AUTO TELEFOON
INBOUW STATION
KLEIN VLAANDEREN 91-93
unn finnen tfi 01180- 40A/
ZIE ADVERTENTIE ELDERS IN KRANT
(Kleine advertenties
zonder adm. kosten)
(Fax 11446)
10.00-12.00 u.
14.00-15.30 u.
(Fax 11446)
foto harry de lange
schoonheid van een tuin en ben
je de overnachting in je auto
snel vergeten".
Florentine van Eeghen-Elias
verzorgde de tekst van het
boek. Zij tekende het eigen
verhaal van de tuiniersters op
zodat het net lijkt alsof je als
lezer zelf door de tuinen geleid
wordt.
Het boek kost 49,90 in de
boekhandel.
Natuurtip
Een van de vroegste lenteboden is altijd weer
de fuut. Deze fraai gekuifde watervogel begint
al heel vroeg in het voorjaar met de bouw van
zijn drijvende nest. Veelal ligt dat zo maar
open en bloot aan de waterkant als een drij
vend platformpje van rottende plantendelen.
Dat lijkt gevaarlijk, zeker als je bedenkt dat de
witachtige eieren niet bepaald een goede
schutkleur hebben. Maar de vogel verlaat het
nest nooit zonder eerst de eieren af te dekken
met hetzelfde materiaal als waarmee het nest
is gebouwd en daardoor zijn de eieren zowel
tegen te sterke afkoeling als tegen mogelijke
eierrovers beschermd.
De fuut is als broedvogel in het Zeeuwse sterk
In grote delen van Zeeland kwam de soort vroeger
maar tegenwoordig is in iedere wat grotere
waterpartij wel een broedpaar te vinden. Het is niet helemaal
duidelijk waar die toename aan te danken is. Van een viseter
als de fuut, die een voorkeur heeft voor helder, plantenrijk
water zou je eerder een achteruitgang verwachten.
Jonge futen zijn koddige beestjes. In hun gestreepte pyama-
pakje zijn ze al van jongsaf in staat om watervlug te
zwemmen en te duiken. Bij gevaar, of ook wel gewoon zonder
duidelijke reden kruipen ze bij de oudervogels op de rug en
ze blijven daar ook doodgemoedereerd zitten als de oudervo
gel onderduikt.
Na de broedtijd verzamelen futen zich in grote groepen op het
open water. Ze missen dan de opvallende kuif, maar zijn
gemakkelijk te herkennen aan het slanke postuur en de diepe
ligging in het water. Vooral in het Grevelingenmeer kunnen
enorme groepen voorkomen. Voor de kust van Scharendijke
bijvoorbeeld zijn ze soms met vele duizenden bij elkaar te
zien. Als zo'n groep oplost in allemaal afzonderlijke paartjes
is duidelijk de lente weer in aantocht.
in opmars,
niet voor,
MIDDELBURG In de
stadsschouwburg vindt don
derdag 10 maart een veiling
van Zeeuws antiek plaats.
Antiquités B. Witte brengt
vanaf 13.30 streeksieraden,
schilderijen, meubels en de
Cronyck van Zeeland onder de
hamer. Vooral de Cronyck is
een topstuk. De Cronyck is ge
drukt in 1696 en voorzien van
tientallen kopergravures van
steden, dorpen, kastelen en
buitenhuizen in Zeeland. Het
geheel complete boek heeft een
wapenkaart van alle familie
wapens van Zeeland.
De kijkdag voor de veiling is
vandaag, woensdag 9 maart
van 14.00 tot 21.00 uur.
VLISSINGEN Zondag 13
maart is er in De Schaapskooi
naast het winkelcentrum Papè-
gaaienburg een open huis. Van
14.30 tot 17.00 uur is er tijd
voor ontmoeting, ontspanning
en gesprek.
In de kerkzaal, de hal en de
grote zaal exposeren kunste
naars uit Groot-Lammeren-
burg hun werk. Er is pargama-
no, schilderkunst en houtsnij
werk te zien. Verder is er gele
genheid om brieven te schrij
ven voor politieke gevangenen
en te mediteren.
Rinaldo Traas, werkzaam als kok in de keuken van het Zorgcen
trum Jacob Roggeveen Noordsingel heeft in de categorie 'Koude
Schotels' een tweede en een derde prijs behaald tijdens de Salon
Culinaire Zuidlaren 1994. In de categorie Hors d'oeuvre kreeg
Rinaldo de tweede prijs voor een schotel waarin kreeft, haas,
konijn, wulken, mosselen en kalfsvlees verwerkt waren. Zijn
Visschotel bestond uit Schotse zalm met een hoed van Volendam-
se paling en Westlandse groenten. De keuken van het Jacob
Roggeveenhuis is blijkbaar een goede voedingsbodem voor prijs-
koks, want de chef-kok van de instelling, Sjaak Jobse, won al
twee keer de eerste prijs.
VLISSINGEN - In de reptie
lenzoo Iguana in Viissingen
is voor het eerst een Bandva
raan, met de wetenschappe
lijke naam Vara nus Salvator
uit het ei gekropen.
De Bandvaraan, een reuzen
hagedis uit Zuidoost-Azië is
de op een na grootste hagedis
ter wereld, die een lengte
kan bereiken van drie meter.
In de reptielenzoo worden al
15 jaar Bandvaranen ver
zorgd, maar tot nu toe was
het niet gelukt met deze die
ren te kweken. Moeder Mo
nica is zes jaar geleden als
jong varaantje in Viissingen
gearriveerd. Vader Max
komt uit Hamburg. De bore
ling heeft de naam Doortje
meegekregen. - Het ei heeft
ruim zes maanden op een
temperatuur van 31 graden'
in de couveuse gelegen.
OOSTKAPELLE Het voor
jaar breekt aan en de padden
gaan op zoek naar zoet water
om daar hun eieren te leggen.
Hun tocht is niet van gevaar
ontbloot en heel wat padden
leggen het loodje bij het over
steken van de rijbaan. De Ko
ninklijke Natuur Historische
Vereniging is nu een actie be
gonnen om de padden heel
huids naar de overkant van de
weg te brengen.
Een bekende oversteekplaats
van padden ligt bij de buiten
plaats Duinvliet aan de Dom-
burgseweg in Oostkapelle. De
Natuurvereniging wil gaas
langs de weg zetten en op re
gelmatige afstanden emmers
ingraven. Daar vallen de pad
den dan in en de volgende dag
worden de padden dan veilig
door mensenhanden naar de
overkant van de weg gedragen.
Een praktische oplossing waar
natuurlijk wel extra hulp voor
nodig is. Wie mee wil helpen
wordt aanstaande zaterdag 12
maart om 9.30 uur verwacht bij
de ingang van Duinvliet. Voor
De Padden in Oostkapelle krijgen hulp bij het oversteken van
de weg foto archief de schelderode
deze keer mag de auto op het
erf van de villa geparkeerd
worden. Deelnemers worden
verzocht om zelf een spa mee te
brengen. De natuurvereniging
'verwacht om half twaalf de
klus geklaard te hebben.
Zodra de paddentrek achter de
rug is wordt het gaas weer
verwijderd.
