a
HET WEEKBLAD WAAR JE
LEKKER VOOR GAAT ZITTEN
89-jarige exposeert in Souburg
Wandel besteedt dagelijks zes
uur aan schoonschrijfkunst
WIJZIGING
AFSLUITTIJDEN
SCHELDEBODE
De Ruyter Jaarmarkt telt
220 kramen, 30 standwerkers
Turks feest
in Dauwendaele
Inpakken
en wegwezen
Wekelijks vele
Verlof
Dagboek
Volksliederen
l.v.m. 2e pinksterdag zijn de afsluittijden
van de Scheldebode als volgt:
Kleine adv. afd. vrijdag 20 mei 16.00 uur
Grote adv. afd. vrijdag 20 mei 1 7.00 uur
Redactie vrijdag 20 mei 12.00 uur
Staat uw fiets erbij?
Inspraak
avond
bebouwing
Spuistraat
ALLE
COMPU
TER
BOEKEN
DElrllimrl
WIE DE POLSSLAG VAN
Z'N STREEK WIL VOELEN
EN Z'N VINGER OP DE
KNIP GAAT EVEN ZITTEN
VOOR DE SCHELDEBODE
M
201 v
de
van
Academie
Service
in voorraad
bij
O
DE
ÏJDEBODE
UITGAVE ZEEBRA WEEKBLADEN-31e JAARGANG-OPLAGE 42.465 EX. WOENSDAG 18 MEI 1983
SOUBURG - Negenentachtig jaar. Toch wel een leeftijd waarop de meeste
mensen het wat rustiger aan gaan doen. Zo niet de heer Wandel uit West-Sou
burg. Hij kruipt nog iedere dag achter zijn bureau en is daar dan gemiddeld
zo'n zes uur bezig met zijn hobby: Calligrafie, ofte wel schoonschrijfkunst. Tot
maandag 6 juni zijn een aantal van zijn werken te zien in de Openbare Biblio
theek in Oost-Souburg.
KANTOOR TORENSTRAAT 5 - VLISSINGEN - TEL 01184-19910 - POSTADRES POSTBUS 5051 - 4380 KB VLISSINGEN
„Ik ben blij dat ik het nog
kan doen", vindt Wandel.
„Mijn ogen zijn gelukkig nog
goed en mijn hand is nog vast,
dat is voor dit werk wel erg
belangrijk. En hard werken
heb ik mijn hele leven ge
daan".
Wandel kreeg pas tijd voor
zijn hobby's toen hij ouder
werd. Het schoonschrijven
leerde hij op de avondam
bachtsschool in Zierikzee.
„Daar heb ik van mijn der
tiende tot mijn zeventiende
jaar de lessen gevolgd, samen
met mijn broer. Het was
eigenlijk zo, dat we alleen de
praktijklessen goed konden
volgen. Bij de theorielessen
kwam het nogal eens voor, dat
we zo moe waren, dat we bo
ven de boeken in slaap vielen.
Voor we naar de avondschool
gingen, hadden we er dan na
melijk al een dagtaak van dik
twaalf uur opzitten in de we
genbouw. Mijn vader was we
genbouwer en na de lagere
school moesten ook wij ons
steentje bijdragen. Het was in
die tijd ondenkbaar, dat je als
jongen van twaalf jaar een
fiets had, dus was het eerst
ook nog een paar uur lopen
voor je op je werk was".
Het harde werken heeft
Wandel niet de liefde voor de
wegenbouw ontnomen. Door
de praktijkervaring en de
avondstudie geschoold, wist
ook hij het te brengen tot aan
nemer in de wegenbouw. „Dat
was na de Eerste Wereldoor
log", vertelt hij. „Ik was toen
net getrouwd en vond het tijd
worden om voor mezelf te be
ginnen. Ik vestigde me in
Oostburg. Gedurende de Eer
ste Wereldoorlog was ik in mi
litaire dienst en daar heb ik in
die vier jaar heel wat meege
maakt. Ik was gelegerd in
Oost- Zeeuwsch-Vlaanderen
en daar kwamen veel vluchte
lingen uit Antwerpen aan. Als
je dat zag, al die mensen met
kleine kinderen en vaak ook
huisdieren bij zich, hun spul
len dragend op de rug, dat
vergeet je je leven lang niet.
We maakten daar ook lange
dagen. Dan stond je vieren
twintig uur achtereen op
wacht en op je vrije dag moest
je dan de orde zien te houden
bij de bakkerij. Door al die
vluchtelingen was er tekort
aan voedsel en als er dan weer
brood gebakken was, dan
vochten de mensen er gewoon
om".
Na vierentwintig weken
dienst, vond Wandel wel dat
hij recht had op een paar da
gen verlof. Zijn meerderen
waren het daar niet mee eens
en het verzoek werd afgewe
zen. Hierop besloot de heer
Wandel een verzoektelegram
te sturen naar koningin Wil-
helmina.
„Alle mannen dokten één
cent, want het telegram kostte
toen al ruim een gulden en dat
was voor ons anders niet te
betalen", weet hij zich nog te
herinneren. „De officieren wa
ren het niet met ons eens en
voor straf werden we naar een
nog verder afgelegen plaats
gestuurd, in de polder achter
Nieuw Namen, waar we wer-
Verschijnt wekelijks gratis huis
aan huis op geheel Walcheren.
Editie Vlisslngen (V). Oplage
22.383, in de gemeenten
Valkenisse, Vlissingen en
Westkapelle.
Editie Middelburg (M). Oplage
22.082, in de gemeenten
Arnemuiden, Domburg,
Mariekerke, Middelburg en
Veere.
Advertentie-exploitatie: J. v.
Emden, privé Bossenburg 10,
Vlissingen; Jos Rentmeester,
privé Hoofdstraat 36, Ovezande.
Redacteur: Ad de Jong, privé tel.
01180-26043
Correspondent: Rina Savic,
o'ivé tol 01184-64830
den ondergebracht in een boe
renschuur. Al zeven weken
lang hadden mensen daar ge
slapen op hetzelfde stro. Het
was er vreselijk. Toch heb ik
er nooit spijt van gehad, want
een week later kwam bericht
terug van de koningin dat het
verzoek was toegestaan en we
kregen twee dagen extra ver
lof. Het grootste gedeelte ging
wel op aan de reistijd, want de
verbindingen naar Schouwen
waren bijzonder slecht, maar
we hebben er toch van geno
ten".
Wandel kan zich nog leven
dig voor de geest halen wat hij
in die vier jaar heeft meege
maakt. Hij heeft er ook een
dagboek over geschreven. Bij
zonder veel indruk op hem
heeft ook het volgende voorval
gemaakt: „Ik was overge
plaatst naar Vlissingen en
daar stond ik op wacht tijdens
het ergste noodweer dat je je
maar kunt bedenken. Toen in
eens, midden in de nacht, zie
ik daar iemand aankomen. Ik
schrok eerst wel, maar tot
mijn grote verbazing zag ik
dat het een vrouw was. Ze
bracht me koffie en vier bo
terhammen met hoofdkaas. Ze
vertelde me hoe ze niet had
kunnen slapen, omdat zij al
maar aan die schildwacht had
moeten denken. Ik raak nu
nog ontroerd als ik aan dat
vrouwtje denk. Die nacht wist
ik haar naam niet, maar jaren
later ben ik er achter gekomen
en tot aan haar dood hebben
mijn vrouw en ik deze Paulina
Vermeersen ieder jaar tijdens
haar verjaardag bezocht".
Tijdens de Tweede Wereld
oorlog was Wandel erg actief
in het verzet. Hij had in huis
altijd wel onderduikers en dat,
terwijl hij midden tussen de
NSB'ers en Nazi's woonde.
Ook over deze periode heeft
hij een dagboek geschreven.
Elk stukje papier wat hij kon
vinden, gebruikte hij er voor.
Later heeft hij het allemaal
overgeschreven, en is het een
boek van twaalfhonderd pagi
na's geworden. Zijn dochter
heeft alles voor hem uitgetypt
en voor al zijn kinderen en
kleinkinderen is er een exem
plaar. Hij heeft het boek opge
dragen aan koningin Wilhel-
mina en het staat nu in het
huisarchief van de koninklijke
familie. Na de oorlog kwam
Wandel weer terecht in de we
genbouw en na zijn vijfenzes
tigste was hij nog twaalf jaar
lang voorzitter van een combi
natie van wegenbouwers.
„Pas daarna kon ik me echt
aan mijn hobby's gaan wij
den", vertelt hij. „Ik heb toen
ook het schoonschrijven weer
opgenomen. Het is echt een
hobby die me veel voldoening
geeft. Ter gelegenheid van
verjaardagen van mijn kinde
ren en kleinkinderen, goede
vrienden en leden van het ko
ninklijk huis, stuur ik altijd
een zelfgeschreven correspon-
dentiekaart. Op de achterkant
schrijf ik een toepasselijke
tekst. Ik ben dan met een
kaart vijfentwintig uur bezig.
Veel mensen beseffen niet
hoeveel werk daar aan is. Je
moet alles precies uitmeten,
alle letters netjes even groot
maken en zo, dat is een heel
precies werkje en ik ben niet
gauw tevreden".
Niet alleen schrijft hij deze
kaarten, maar ook vaak volks
liederen: het Wilhelmus, het
Zeeuwse volkslied, het Westk-
appelse volkslied en dergelij
ke. Een aantal van deze liede
ren heeft hij aangeboden aan
verschillende gemeenten in
Zeeland. „Ze hangen in heel
wat raadzalen", zegt hij trots.
„Met een mooie lijst erom zijn
het echte kunstwerkjes. Ook
in de rijksarchieven zijn ze
wel opgenomen. Met zulke za
ken ben ik blijdat is de kroon
op mijn werk. Ik ben altijd al
vaderlandslievend geweest.
Toch lijkt het wel of de men
sen tegenwoordig steeds min
der liefde hebben voor konin
gin en vaderland. Vroeger
wapperde op feestdagen vanaf
ieder huis de vlag. Nu moet je
ze zoeken. Dat vind ik erg
jammer".
Op zijn kast prijken ook fo
to's van verschillende pausen.
Ook hen had hij aangeschre
ven en kreeg als dank een foto
terug. De pastoor moest nog
komen om de teksten die daar
op stonden te vertalen, want
het was in het Latijn.
Omdat een mens nooit te
oud is om te leren, is Wandel
vorig jaar begonnen met een
cursus schoonschrijven in
Middelburg. „Er zijn altijd nog
wel lettertypes bij, die je niet
beheerst en ik heb er nu de tijd
voor. Ik leer iedere week weer
wat bij. Ik vind dat we een erg
goede leraar hebben. Hij prijst
zijn leerlingen nooit en dat is
maar goed ook, want daar
word je maar verwaand van,
maar hij heeft wel veel opbou-
Él I'
wende kritiek".
Het is de eerste keer dat
Wandel zijn werk tentoonstelt.
Het is te zien in de bovenzaal
van de Openbare Bibliotheek
in Oost-Souburg tot 6 juni. De
toegang is gratis. De openings-
5V-.4T'Vv. 0
O*
Foto Cor Schuilwerve
tijden zijn maandag tot en met
vrijdag van hal/twee tot half-
zes. Tevens zaterdag van tien
uur tot halfeen en woensdag en
vrijdagavond van zes tot acht
uur
MIDDELBURG - Fiets kwijt? Bromfiets kwijt? Misschien
staat hij tussen deze rijen op het parkeerterrein van de Middel
burgse politie. Tachtig a negentig heeft de politie er her en der
aangetroffen in de afgelopen maanden.
Donderdag 19 mei kunnen gedupeerden van vier tot halfzes op
het bureau (Achter de Houttuinen 10) terecht om er mogelijk
hun rechtmatig eigendom weer mee naar huis te nemen.
^iiiuiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifmmiiimwMmiiiHiiiiiiHiifiiiiiiimiii
in
VLISSINGEN - Ook dit
jaar wordt op de zaterdag
voor Pinksteren, 21 mei
dus, in Vlissingerfge tradi
tionele De Ruyter Jaar
markt gehouden. Het is de
achtste keer dat dit evene
ment plaatsvindt.
Omdat de krentenbroden
die voor een gulden per
stuk verkocht werden vorig
jaar een groot succes ble
ken, wordt deze aanbieding
dit jaar weer herhaald. Om
nog meer mensen van dit
aanbod te laten profiteren,
zijn er deze keer vierdui
zend broden te koop.
Behalve het befaamde
krentenbrood zijn er na
tuurlijk nog wel andere re
denen om de markt te be-
Cpeken. In totaal komen at
naast de vaste zeventig kra
men van de weekmarkt,
zo'n honderdvijftig extra
kramen met kooplieden uit
het hele land.
De heer Van Krimpen,
hoofdbestuurslid van de
vereniging voor ambulante
handel: „De De Ruyter
Jaarmarkt is bij de markt
kooplui erg in trek. We
hadden dit jaar weer zo'n
zeshonderd aanvragen,
maar het is natuurlijk on
mogelijk die allemaal naar
Vlissingen te laten komen.
Daarvoor is gewoon niet
genoeg ruimte. We hebben
de plaatsen dan ook door
loting toegewezen, wel
hebben we er voor gezorgd
dat er zowel mogeljk ver
schillende branches verte
genwoordigd zijn. In totaal
zijn dat er nu dertig, varië
rend van koekepannen tot
paling".
Om al die kramen een
plaats te geven is het
marktterrein uitgebreid
met de Zeemanserve en de
Schutterij straat. Naast de
zogenaamde stille kramen
zullen ook de standioerkers
weer proberen op luid
ruchtige wijze hun waren
aan de man te brengen.
Voor hen is er een wed
strijd aan verbonden. De
kampioen krijgt een wis
selbeker. Daarnaast zijn er
nog twee bekers beschik
baar gesteld door het Vlis-
sings Activiteiten Fonds en
de Gemeente Vlissingen.
Een jury onder xxxyrzitter-
schap wn de heer Macqui-
nie zal de hele dag op het
marktterrein aanwezig zijn
om de standwerkers te be
oordelen op hun verkoop
kunst.
Evenals vorig jaar zal on
der meer Bertus de Regt
aanwezig zijn met zijn
groenteschaven en ook
Stroeve zal iveer proberen
zijn pakjes met onbekende
inhoud te verkopen. Daar
naast zijn er standwerkers
met pannen, plantenmest,
zakdoekjes enzovoorts. In
totaal komen er dertig.
De kinderen kunnen zich
ook deze keer weer uitleven
op het grootste mobiele
luchtkasteel van Neder
land, dat bij de Sint-Ja-
cobskerk tvordt neergezet.
De markt wordt om half-
tien feestelijk geopend
door burgemeester Wester
hout. De sluiting is om vijf
uur met het uitreiken van
de prijzen aan de stand
werkers op het podium in
de Schutterijstraat.
Om parkeerproblemen te
voorkomen, plaatst de poli
tie ook dit jaar weer spe
ciale borden om de mensen
te verwijzen naar de
dichtstbijzijnde parkeerge
legenheid. Er is plaats voor
vijftienhonderd auto's. Of
dit voldoende is moet nog
blijken, want de organisa
toren verwachten niet
minder dan vijfentwintig
duizend bezoekers.
rOlillllllllilliliilltlllllllllllllllilllllllllllllllllllillillllllllllllllll
llllllilllllllliHilllllllillllllllllllllllllllliltlillllllliiilllllllllltillllllllllllllillllllilillllllllllllilllllllllllllülllillliillllllllllllllilllllllirc
MIDDELBURG - De Turkse
Werknemersvereniging houdt
in verband met de dag van de
vrijheid een feestavond op za
terdag 21 mei in het wijkcen
trum in Dauwendaele, Vrij
landstraat 51.
Er is een kleine expositie in
gericht met specifieke Turkse
gebruiksvoorwerpen en hand
werken.
Het feest wordt om
halfzeven geopend met het op
treden van een Turks orkest
onder leiding van Kaya Alkan.
Daarna zijn nog verschillende
Turkse en Nederlandse folklo-
regroepen te zien met onder
meer volksdansen en er treedt
ook een Turkse zangeres op.
Het hele programma duurt tot
een uur. Voor de jeugd zijn er
op donderdag 19 mei al feesten
en sportwedstrijden.
VLISSINGEN Donderdag
19 mei is er in de openbare
kleuterschool Het Mezennest
in Vlissingen een inspraak
avond over de bebouwing aan
de westzijde van de Spui
straat.
Paul Krugerstraat 55-57
VLISSINGEN
01184-12733
Vlissingen Walstraat 32
01184-19710
Goes Westwal 13
01100-27600
Middelburg Damplein 3
01180-16755
64-33
