EENS EEN ZEEUW
ift
r B
8
Marien Brouwer (66) groeide op in Middelburg. Hij vertrok in 1987 naar Ierland. Sinds 2012 woont hij in Senegal en
geniet er van het leven. „Mijn idee is hier te blijven tot ik doodga. Zolang ik mijn stukje land maar heb, is het goed.”
Heel apart als vrouwen
die je niet kent
aanbellen en zich
aanbieden
„Ja, ik heb me al Jong voorgenomen
geen kinderen op de wereld te zetten.
Ik nam me voor nooit te trouwen. Al
leen leven bevalt me prima. In Sene
gal vinden ze dat raar. Hier komen
vrouwen naar Je toe, al kennen ze Je
helemaal niet. Ze willen trouwen,
zeggen ze. Het is de droom om te
trouwen met een blanke. Heel apart
als vrouwen die Je niet kent aanbel
len en zich aanbieden.”
„Ik zit in de natuur, in de wildernis,
heerlijk. Er is een dorp twee kilome-
Je bent al meer dan je halve leven
weg, voel je je nog Nederlander?
„Ik voel me meer Zeeuw dan Neder
lander. Het is iets met de taal, met de
streek denk ik. Steden zeggen me so
wieso niets. Amsterdam, daar heb ik
niks mee. Brussel, Parijs, Amsterdam,
het is voor mij hetzelfde.”
„Een zus tipte me te gaan werken in
de verpleging, net als zij. Ik ben be
gonnen toen ik 17 Jaar en 2 maanden
was. Ik werkte in het Gasthuis in
Middelburg en woonde in de zus-
terflat met nog twee Jongens. We
waren de eerste Jongens in die zus-
terflat. Het werk liep goed.”
„Maar na Jaren in de verpleegkunde
verlangde ik steeds meer naar buiten
wonen en werken. In mijn Jeugd had
ik al boer willen worden, maar
Zeeuwse grond was onbetaalbaar. Ik
zag een advertentie voor grond in
Ierland. Ik ben gaan kijken, kocht een
ander stuk land met een huisje. Ik
had eigenlijk helemaal geen plan,
wilde gewoon weg.”
„Ik had eerst schapen en ben overge
stapt op het verbouwen van groente.
Ik heb er bijna 15 Jaar gewerkt. Ik
leefde alleen, in Ierland waren men
sen afhoudend, ze groeten Je hooguit
of praten zonder echt iets te zeggen.”
„Ik groeide op in Middelburg, de
derde in een gereformeerd gezin met
elf kinderen. Ik was een moeilijke
Jongen. Ik was Jong in een tijd waarin
er veel veranderde in de maatschap
pij. Ik stelde altijd kritische vragen.”
„Het liefst was ik aan het werk op de
boerderij van een oom. Die had var
kens en later ook gladiolen en bloem
bollen. Ik zag daar wel mijn toe
komst. Buiten zijn vond ik heerlijk.
Maar mijn oom besloot op een gege
ven moment te emigreren naar Ame
rika. Ik was 16, bijna klaar met de
mavo.”
„Na de middelbare school wilde ik
eigenlijk tropische bosbouw stude
ren, maar op die opleiding werd ik
niet toegelaten. Het is grappig dat ik
via een omweg in de landbouw in de
tropen terechtkwam.”
„Ik vind het fijn om mijn familie
jaarlijks te zien. Maar in coronatijd
kon dat natuurlijk niet. Ik was in 2019
voor het laatst in Zeeland. Als ik er
ben, fiets ik ook rond en verbaas me
over wat er allemaal is veranderd.”
„Helemaal terugkomen doe ik niet,
als het aan mij ligt. Ik heb helemaal
geen verlangen terug te gaan. Mijn
idee is hier te blijven tot ik doodga.
Zolang ik mijn stukje land maar heb,
is het goed. Hopelijk houd ik dit le
ven vol tot het einde.”
groente te verbouwen en leerlingen
wegwijs te maken in de landbouw. In
Dakar vond ik een stukje dat nog niet
bebouwd was.”
„Maar onderwijs geven was niks, ik
ging op mezelf verder. Ik heb nog een
tijdje kippen gefokt, maar ik ben ve
getariër, dus kippen mesten was het
niet helemaal. Ik werkte een aantal
weken per Jaar in Senegal en was de
rest van het Jaar in Ierland.”
„Ik kreeg problemen met mijn ogen,
ik ben in Ierland zes, zeven keer ge
opereerd. Mijn gezichtsvermogen
was enorm verminderd. Ik durfde
geen auto meer te rijden. In Ierland
had ik een auto nodig om bijvoor-
„In Ierland waren veel hulpprojecten
voor Afrika. Boeren gaven bijvoor
beeld koeien, kippen of geiten aan
mensen in Senegal. Als tuinbouwer
kon ik in de winter weinig doen in
Ierland. Het is er dan koud, donker en
miserabel. Overwinteren en werken
in een land met lekker weer, leek me
wel wat.”
„Ik kwam hier voor het eerst in 2009.
Helemaal stilzitten kan ik ook niet. Ik
heb in Dakar even als verpleegkun
dige gewerkt. Maar het is er allemaal
zo anders, de zorg loopt niet, het is
onvoorstelbaar hoe het hier gaat.”
„Ik ben nog een tweede keer naar Se
negal gegaan. Mensen hier moedig
den me aan om land te kopen. Dat
heb ik gedaan, kocht grond om
ter van hier maar daar ga ik zo min
mogelijk naartoe. Ik heb een huisje
op één hectare grond. Ik heb vlakbij
nog drie andere stukken land, in to
taal vier hectare. Op die grond wo
nen ook mensen die bij me werken.”
Overdag scharrel ik rond, doe een
beetje werk en ga naar de verschil
lende stukken grond, kijken contro
leer of alles loopt. Ik denk dat ik zelf
het hardst werk, dat is ook geen punt.
„Het leven is makkelijk hier, ik kan
de hele dag buiten zitten. Groente en
fruit groeien hier goed. Eigenlijk ben
ik altijd buiten en loop in mijn korte
broek.”
„Ik heb weinig nodig en leid een heel
simpel leven. Ik ben blij dat ik niet
steeds nieuwe spullen nodig heb,
geen nieuw huis, of een nieuwe auto.
Al die hebzucht, ik heb dat nooit ge
snapt. De dingen die iedereen wil,
interesseren me geen biet.”
beeld naar de markt te gaan. Boven
dien zag ik niet meer zo goed wat on
kruid was en de groente die ik
kweekte. Wonen in een land met
meer licht leek me beter. In 2012 ver
huisde ik naar Senegal.”
„De stad Dakar rukte op, ik zou daar
niet altijd kunnen blijven boeren. Ik
ben naar de streek Casamance in het
zuiden gegaan, waar ik nog steeds
woon en werk. Ik heb eerst tuinbouw
geprobeerd, heb nu vooral fruitbo
men, sinaasappels, bananen, ananas.”
- Marien Brouwer
Marien Brouwer in
Senegal in een Wan-
delmarathon-shirt.
FOTO MARIEN BROUWER
Arie Westeneng
Middelburg
Je leeft alleen in Senegal?
Hoe leef en woon je nu?
Hoe verliep die omweg?
Hoe was je jeugd?
Keer je ooit nog terug naar Neder
land?
Hoe kwam je in Senegal?
DONDERDAG 3 NOVEMBER 2022 GO
Marien boert in Senegal: ‘Geen
verlangen om terug te komen'
