oriëntatie kwijt. Dat is niet goed voor thuis'
'De grens is
voor mij als ik
korzelig word
naar mijn
dierbaren'
y WOUTER
KOOLMEES (43) X
Minister van Sociale Zaken
15
het er nog weleens over gehad, ook
over de druk op topambtenaren."
Koolmees: ,,Rutte zegt dan: 'Let
wel op, trek je grenzen, neem vol
doende rust en afstand'.'' Dan:
,,Carola let daar meer op, die zegt
dat vaker.'' Van Ark: ,,Het waren
Bruno zijn woorden: 'Let een
beetje op elkaar.' De Jonge: ,,Het is
geen aanleiding geweest voor een
diep en reflectief gesprek: doen we
het wel goed met zijn allen?''
Het derde kabinet-Rutte dat het
van alle naoorlogse regeringploe-
gen misschien wel het zwaarst te
verduren heeft van allemaal, kent
geen cultuur die leidt tot het be
spreekbaar maken van stress en
gezondheidsproblemen. Er zijn
geen personal of mental coaches,
er zijn geen medici. Het kabinet
dat zich bekommert om de ge
zondheid van Nederland, vergeet
zichzelf. Wat is dat toch?
Tamara van Ark: ,,Dit is wel een
vak waarin het risico bestaat dat
kwetsbaarheid als een zwakte
wordt gezien. Maar we zijn geen
robots of supermensen, dus heb
het erover. Ik zeg weleens na een
week met zware besluiten en een
situatie in de zorg die vreselijk
werd: ik ga na deze vergadering in
de uitstand, ik ben erg moe. Dan
flitst wel door me heen: had ik dat
wel moeten zeggen? Ja, anders
krijg je als kabinet een ongezonde
bedrijfscultuur als dat niet meer
kan. Het voelt soms ongemakke
lijk, maar het moet.''
,,Eerlijk gezegd vind ik dat we
het daar als collega's te weinig over
hebben'', zegt Schouten. ,,Via een
huisarts in Den Haag heb ik wel-
eens het aanbod gekregen van
meerdere medici: we willen jullie
als kabinet in deze tijd wel onder
steunen als dat nodig is.'' Schou
ten gaf de brief door aan Algemene
Zaken, maar hoorde er nooit meer
wat van.
Een bodycheck, ze hebben er al
lemaal wel eentje gehad de afgelo
pen vier jaar. ,,Eén keer! Het was
goed, geloof ik.'' Schouten zou het
goed vinden als er een groepje me
dici rond de bewindslieden be
schikbaar zou zijn. ,,Bij elk zichzelf
respecterend bedrijf met mensen
die topprestaties leveren staan
mensen klaar. Zonder dat je er
meteen gebruik van moet maken.
Dat er soms iets wordt aangebo
den. Dat er vanuit die hoek wordt
„Mijn relaxmoment? Het is meer
dat ik even niet zoveel hoef op een
zaterdag. Een uurtje boodschappen
doen is lekker alleen zijn.
's Avonds op de bank liggen
k met mijn zoon en naar
IwV Wie is de Mo/?kijken.'' y7^
dingen, dan krijg je energielek
kage. Veel onderwerpen kunnen
oplaaien in de publieke arena. Als
je daar probeert grip op te krijgen
word je gek. Je moet mee judoën
en het over je heen laten komen.''
Van Ark: ,,De grens is voor mij
als ik korzelig word naar mijn
dierbaren en de hele week vrien
delijk heb geglimlacht op het mi
nisterie. Het kan niet zo zijn dat je
dan thuis niet te genieten bent. Ik
vraag of ze me daar op attenderen.
Er is begrip voor, maar als het te
lang duurt, moet je ingrijpen.''
Schouten: ,,Als ik nota's moet le
zen en eigenlijk niet meer opneem
wat er staat. Dat ik acht halfuurtjes
met afspraken heb staan en acht
meningen moet hebben. Dat lukt
dan niet meer. Als ik dan kijk naar
hoe vol mijn agenda zit, krijg ik
zo'n beklemd gevoel en denk ik:
het moet weg, het moet eruit!''
Vrijdag is het moment dat de
ministers elkaar langer zien in de
ministerraad en even pas op de
plaats kunnen maken. Er is lunch,
ook de staatssecretarissen mogen
een broodje doen en wat zaken re
gelen ook als er geen onderwerp
van hen op de agenda staat.
Schouten, De Jonge en Kool
mees zitten naast elkaar. ,,Bij Hugo
kun je aan zijn gezicht zien als hij
het zwaar heeft'', zegt Schouten.
,,Bij Wouter komen er dan soms
vlekken in zijn gezicht. Degenen
die naast mij zitten hou ik wel een
beetje in de gaten. En Eric ook.
(Wiebes, de oud-minister van
Economische Zaken, red.) Het is
niet zo dat ik de hele ploeg scan.''
Grappen
Rondkijkend in de ministerraad
registreert Koolmees wat er met
wie aan de hand is. ,,We zien ook
echt wel wie er van de collega's
onder druk komt te liggen. Aan de
blik, aan de responsiviteit. Reage-
ren mensen nog op de juiste toon,
weten ze nog een grapje te waar
deren? Als ze dat niet meer kun
nen, dan weet je dat een niveau is
bereikt dat er iets anders aan de
hand is. Zolang je nog grappen
kunt maken - 'Het is terecht dat ze
jou moeten hebben' - en er wordt
gelachen, dan weet je dat het goed
komt.''
,,Soms knettert het in de minis
terraad'', zo keek Rutte afgelopen
najaar terug op een paar heftige
sessies. ,,Als de druk groter wordt,
worden de lontjes korter'', zegt
Schouten. ,,Wat bij sommigen niet
goed valt die in de frontlinie van
Covid staan, is dat anderen hen
dan nog even komen vertellen wat
ze moeten doen.''
Volgens Koolmees gaan de con
flicten in de Covidcrisis niet zo
zeer over de mentale conditie.
,,Vorig najaar was zo'n moment.
Het kwam door de onzekerheid:
waar gaat het heen?''
Wiebes maakte zelf grappen
over zijn staat van vermoeidheid.
Hij schertste vaker dat hij in aan
loop naar een reces op het vlieg
veld van de brancard werd afge
trokken, het vliegtuig in, naar de
zon. Maar als minister Bruno
Bruins op 18 maart 2020 omvalt in
de Tweede Kamer, is het schrikken
voor iedereen. Het oogt aanvanke
lijk als te lang vergaderen zonder
schorsing. Koolmees ziet het aan
komen en schiet uit zijn stoel in
vak K om Bruins op te vangen.
,,Tussendoor zo'n klef broodje uit
een zakje, we gingen maar door
door-door. Het was de druppel,
het laatste zetje.''
Collega De Jonge zat thuis voor
de televisie het debat te volgen. ,,Ik
schrok heel erg. Die week ervoor
had ik al wat dingetjes van hem
overgenomen. Ik was achter de
schermen al bezig hem te onder
steunen, maar het is ook heel
moeilijk je te laten helpen. Dat
snap ik ook.''
Schouten: ,,Er is wel kort over
gesproken, maar meer ook niet.
Het heeft geen indruk op mij ge
maakt. In het Catshuis hebben we
GO ZATERDAG 6 MAART 2021
LEES VERDER OP PAGINA 16