NIEUWS 17
VOEDING KAUW- EN SLIKPROLEMEN
Een frikandel die eruit ziet als een echte frikandel, een pizza die niet van echt te
onderscheiden is of een koekje dat ook echt op een koekje lijkt? En toch is niets wat
het lijkt. Alle drie zijn ze namelijk vloeibaar. En alle drie staan ze in een nieuw kookboek,
ontwikkeld door een logopediste en diëtiste van Mijzo.
De voorbeelden hierbo
ven zijn bedacht door
diëtiste Ineke van Put
ten en logopediste Laura
van Beijsterveldt die in
de verpleeg- en verzorgingshuizen
van de Brabantse zorgaanbieder
Mijzo dagelijks te maken hebben met
mensen met kauw- en slikproble-
men. Speciaal voor deze groep schre
ven ze Het oog wil ook wat, een kook
boek met ruim tachtig gepureerde
gerechten.
Veel meer Nederlanders dan we
denken lijden aan dysfagie, zoals de
medische term voor kauw- en slik-
problemen luidt. Het merendeel van
mensen met COPD, MS, Parkinson,
ALS of die een vorm van hoofd- en
halskanker hebben, maar ook men
sen die aan het dementeren zijn of
met een verstandelijke beperking
hebben er in meer of mindere mate
moeite mee. Vermoedelijk gaat het
om minstens honderdduizend men
sen.
Toch is er voor deze groep op culi
nair gebied nauwelijks een passend
kookboek voorhanden. Terwijl we
worden doodgegooid met recepten
boeken om af te vallen, gezond te le
ven of om voortaan vegan door het
leven te kunnen gaan, is het aantal
publicaties met gerechten voor dys-
fagiepatienten op de vingers van één
hand te tellen.
Onderschat
Dat moet anders, dachten Van Putten
en Van Beijsterveldt. „Temeer", legt
Van Beijsterveldt uit, ,,omdat we da
gelijks zien hoeveel problemen het
geeft als je moeite hebt met kauwen
en slikken. Het is een onderschat
probleem. Niet alleen is het gevaar
lijk - mensen kunnen stikken als er
eten in hun luchtpijp terechtkomt of
een longonsteking ontwikkelen - het
is ook in sociaal opzicht heel lastig
voor deze groep. Mensen trekken
zich terug, doen niet meer mee als er
gezamenlijk gegeten wordt.''
En dus gingen Van Beijsterveld en
Van Putten aan de slag. Van Putten:
,,Het moest vooral een boek worden
waarin de presentatie van het gerecht
voorop staat. Nu wordt vaak gezegd:
joh, gooi de ingrediënten maar door
de blender en klaar. Maar een gepu
reerd appeltaartje smaakt zo veel lek
kerder als het er ook écht uitziet als
een appeltaartje. Of neem een sprits.
Als dat er echt uit ziet als een koekje,
proefje ook sprits. Zo werkt dat nou
eenmaal in je hoofd."
Een kleine twee jaar duurden de
voorbereidingen voor het boek dat
begin dit jaar uitkwam. Van Putten je dan achteraf hoort hoe blij je de
lachend: ,,Veelal maakte ik de gerech- mensen er mee maakt, dan was het
ten en proefde Laura. Nee hoor, we dat allemaal waard.''
hebben er beiden heel veel tijd, en Van Beijsterveldt knikt: ,,We heb-
nog meer afwas, in gestopt. Maar als ben een bewoner van één van onze
We hebben
vooral
gekeken naar
feestelijke
momenten en
daarde
recepten bij
gezocht
tehuizen, die gek is op frikandellen
maar vanwege zijn slikproblemen die
niet meer kan eten, een levensechte
maar wel gepureerde frikandel voor
gezet. Hij straalde gewoon toen ie 'm
opat. Kijk, daar doe je het voor."
De recepten in het boek zijn onder
verdeeld in thema's; van Pasen tot
Bella Italia, van high tea tot 'naar de
friettent', van ijssalon tot rijsttafel en
van snoeperijen tot barbecue. Stuk
voor stuk zijn het zogeheten dikglad-
vloeibare recepten. Dat wil zeggen
gepureerd, zonder stukjes. Van Beij-
sterveldt: ,,We hebben vooral geke
ken naar feestelijke momenten en
speciale gelegenheden en daar de re
cepten bij gezocht. Want er is niets
zo vervelend om bij zo'n gelegenheid
verstek te moeten laten gaan omdat
je toevallig niet zo goed kunt kauwen
en slikken.''
Zult
Voor vrijwel alle recepten gebruikten
de twee een verdikkingsmiddel. Toch
lukte niet alles wat ze in vloeibare
vorm probeerden te maken. Van Put
ten: ,,Zult bijvoorbeeld, dat vinden
veel ouderen erg lekker, dat recept
hadden we graag in het boek opgeno
men. Maar die harde stukjes krijg je
gewoon niet gemalen, hoe lang je ook
met de mixer aan de gang bent. Het
zelfde geldt voor pasta. Ook dat is ons
niet gelukt."
Als proef op de som hebben de dië
tiste en logopediste, speciaal voor de
verslaggever, twee gerechten ge
maakt. Een bordje met daarop twee
spritsen en een kommetje met daarin
een cupcake met appelmoes en slag
room. „Probeer maar eens", nodigt
Van Putten uit. Met name de spritsen
zien er zo echt uit dat ik de neiging
heb ze te willen oppakken. Wat dus
prompt mis gaat. Grote hilariteit aan
tafel. Van Beijsterveldt: ,,Haha, ze lij
ken dus, een groter compliment kan
je ons niet geven."
En dat niet alleen. De gepureerde
spritsen proeven ook echt als sprit
sen, moet ik even later beamen. Het
zelfde geldt voor de cupcake. Het
kookboek mag dan de titel Het oog wil
ook wat hebben meegekregen, de
smaakpapillen worden zeker niet
vergeten.
Het boek van Laura van Beijster-
veld en Ineke van Putten is in een op
lage van vooralsnog duizend exem
plaren gedrukt waarvan een groot
aantal al is uitgedeeld op de zorgin
stellingen van Mijzo in West- en
Midden-Brabant.
zaterdag 6 maart 2021
VL
Een kookboek met vloeibare
koeken en frikandellen
Peter Ullenbroeck
Oosterhout/Waalwijk
Ineke van Putten
(links) en Laura van
Beijsterveldt hebben
twee jaar aan hun
kookboek gewerkt.
FOTO'S RAMON
MANGOLD/PIX4PROFS
De omslag van 'Het oog wil ook wat'.
- Laura van
Beijsterveldt
Het boek, 22,50 euro exclusief ver
zendkosten, kan binnenkort ook be
steld worden via mijzo.nl/kookboek-
het-oog-wil-ook-wat.
