Pulsers storten
zich op garnalen
Pluk je appels en peren
zelf in de boomgaard
4
Bert Slingenberg uit Zoutelande was 31 jaar toen hij
als hoofd-luchtmachttandarts eind maart 1977 een
telefoontje kreeg. Of hij tandartsen beschikbaar wilde
stellen om naar Schiphol te komen. Er was hulp nodig bij de
identificatie van de slachtoffers van de vliegramp op
Tenerife. Een Boeing 747 van de KLM was op de startbaan
tegen een toestel van PanAm gebotst. Met in totaal 583
doden is het de grootste ramp uit de luchtvaarthistorie.
Een deel van de pulsvissers is sinds
het verbod in juni namelijk weer op
garnalen gaan vissen, terwijl deze
markt al onder grote druk staat van
wege een enorm overschot aan gar
nalen.
Vissers in Stellendam konden de
afgelopen jaren eindelijk weer een
goede boterham verdienen met het
pulsvissen. Dankzij deze Neder
landse techniek, waarbij wordt ge
vist met lichte stroomstoten, kon er
flink worden bespaard op de brand
stofkosten. Ook werd er veel meer
tong en schol gevangen dan met de
traditionele manier van vissen.
Maar het succes van de Neder
landse vissers op de Noordzee was
een doorn in het oog van de Franse
en Britse collega's, die veel mindere
vangsten hadden met hun verou
derde vloot. Zij begonnen een suc
cesvolle lobby in de Europese Unie,
die begin dit jaar besloot het puls-
vissen te verbieden.
Ombouwen
Voor de meeste pulsvissers in Stel
lendam betekende dit dat ze hun
schepen, waar ze voor tonnen in
hadden geïnvesteerd, moesten om
bouwen. De meesten hebben dat
inmiddels gedaan en zijn terugge-
keerd naar de traditionele boom-
korvisserij. Hierbij trekken de kot
ters sleepnetten over de zeebodem.
Maar een ander deel van de klei
nere pulsschepen heeft zich dus op
de garnalenvisserij gestort. De toe
genomen concurrentie komt de be
staande garnalenvissers slecht uit.
Er is namelijk al een overschot aan
garnalen.
Vorig jaar is er een enorme voor
raad aangelegd, wat voor een daling
van de prijzen heeft gezorgd. Er
mag nu nog maar beperkt, slechts
48 uur per week, worden gevist op
garnalen. ,,Ik denk dat we nu 40
procent minder omzet hebben. Dit
Dit is voor
garnalenvissers
gewoon een periode
van overleven
is gewoon een periode van overle
ven'', vertelt garnalenvisser Koos de
Visser.
Voorzitter Hans Juch van de Vis
serijvereniging Zuidwest Neder
land bevestigt dat een deel van de
pulsvissers 'noodgedwongen' is
overgestapt op garnalen vissen. Het
gaat volgens hem om zo'n 10 tot 15
procent. De keuze voor garnalen is
volgens hem niet zo gek. Die kun
nen met relatief weinig moeite
worden gevangen, legt hij uit. ,,Het
kost veel minder brandstof en je
hebt geen quotum.''
Soms zijn er ook activi
teiten, zoals kennis
maken met een im
ker, een speurtocht
door de boom
gaard, verschil
lende appel- en pe
renrassen proeven,
appelsap persen, of
een uitleg door de teler.
Ook zijn er winkeltjes met
streekproducten, en koffiehoekjes
of een terras.
Kijk voor locaties, data, openings
tijden en bijzonderheden op frui-
tigste.nl/plukdagen. De Fruitpluk-
dagen zijn een initiatief van de te
lers van de Nederlandse Fruittelers
Organisatie. In Zeeland doen mee:
14 september: Landwinkel De
Fruitgaard, Bouwmansweg 1,
Burgh-Haamstede (10-16: uur),
stoofperen gieser wildeman en
saint remy, handperen, conference,
doyenné du comice
7, 14, 21 en 28 september, 5, 12 en
19 oktober: Fruitteeltbedrijf en
Landwinkel Schorre, Vroondijk 2,
Vrouwenpolder (9-16 uur). Appels
en peren.
14 september: Fruitteeltbedrijf
en Landwinkel Weststrate, Sand-
berglaan 10, Middelburg (9-16).
Stoofperen, goudreinetten
en elstar.
21 en 28 september:
Fruitbedrijf W. van
Cadsand, boomgaard
aan de Schepenlaan/
Molenweg te Terneu-
zen (10:00-16:00 uur),
jonagored (appel), hand
peren conference, doyenné
du comice en stoofperen gieser
wildeman en saint remy. Rondjes
door de boomgaard met de 'stoof
peerexpres' (foto).
14, 21 september: Vereecken
Fruit en Boerderijwinkel, Provinci-
aleweg 6, 4581 RN Vogelwaarde
(10:00-16:00 uur)
e eerste ramp blijft je toch
het meeste bij. Je loopt de
hangar binnen waar ze de
Tenerife-slachtoffers naartoe
hadden gebracht en dan lig
gen daar 250 verkoolde men
sen in kisten. Dat was een
enorme confrontatie. Ik was niet gewend aan de
aanblik van zo veel dode mensen.' Het was het
begin van 42 jaar werken als forensisch odonto-
loog. Hij werd te hulp geroepen bij rampen in
binnen- en buitenland en de grootste ramp van
allemaal, de tsunami in Zuid-Oost-Azië in 2004.
,,Ze zeggen weleens forensische tandheelkunde,
maar dat klopt natuurlijk niet. Je heelt niets,
maar bij de identificatie wordt gebruikgemaakt
van je kennis als tandarts."
De vliegramp van Tenerife legde de kiem voor
het Rampen Identificatie Team (RIT), dat later
onderdeel werd van het Landelijk Team Forensi
sche Opsporing. Tegenwoordig hebben de
speurders bij het zoeken van iemands identiteit
meer technieken en hulpmiddelen ter beschik
king dan in de jaren zeventig. ,,Je had geen com
puters, geen dna. Bij de vliegramp van Tenerife
waren er ook geen vingerafdrukken meer door
de toestand van de lichamen. We speelden toen
eigenlijk zelf computertje. We vergeleken de ge-
bitsgegevens van de stoffelijke overschotten met
de gebitskaarten die de tandartsen van de
slachtoffers ons hadden gegeven. Ieder had dan
een stapel van die kaarten. Dan zei ik bijvoor
beeld: ,,Geen verstandskiezen. Dan liep iedereen
zijn stapeltje door. Het gebit had bijvoorbeeld
ook een kroon, rechtsboven op de 1-6. En zo ging
je dan door tot je een kaart had die helemaal
overeenstemde. Tegenwoordig gebeurt dit met
een computer."
Herald of Free Enterprise
Vrij snel na de ramp verhuisde Slingenberg naar
Zeeland. Hij ging werken in het gezondheids
centrum in de Middelburgse wijk Dauwendaele
en wonen in Zoutelande. ,,Vanaf dat moment
heb ik hier alle lokale identificaties gedaan van
onherkenbare personen. Dat kon gaan om ver
dronken mensen die waren aangespoeld, mensen
die verbrand waren of die er zelf een eind aan
hadden gemaakt. Heel vaak heeft de politie wel
een vermoeden van wie het is. Als iemand twee
maanden dood in een huis heeft gelegen, zou het
wel eens de bewoner kunnen zijn. Maar dat moet
wel bewezen worden. Bij de ramp met de Herald
of Free Enterprise (een Britse veerboot die op 6
maart 1987 bij Zeebrugge zonk) spoelden hier ste
wardessen aan. Die hadden een naamplaatje op
hun jas, maar dat is nog geen overtuigend bewijs
dat het die persoon ook echt is. Het kan best zijn
dat er eentje het koud had gehad en dat de ander
zei: doe mijn jas maar aan. Met het gebit kun je
heel snel de bevestiging geven of iemand het ook
echt is. Met dna gaat dat veel langzamer. Het gebit
v
vrijdag 6 september 2019
Het Europese verbod op pulsvis-
sen levert niet alleen problemen
op voor de pulsvissers in Stel
lendam. Ook de garnalenvissers
hebben er last van, omdat puls
vissers hun heil nu ook in de gar
nalen zoeken.
Stellendam
-Koos de Visser, garnalenvisser
Je eigen fruit plukken en proe
ven middenin de boomgaard,
dat kan in september en oktober
bij ruim 35 fruittelers in heel Ne
derland. Ook Zeeuwse bedrijven
doen mee aan de fruitpluk-
maand en stellen hun boom
gaard open voor mensen die
voor een bedrag van rond de
euro per kilo een zakje nieuwe
oogst appels en peren willen
plukken.
Ondine van der Vleuten
Vrouwenpolder
'Die geur
blijft heel
lang bij je'
Theo Giele
Zoutelande
l^nKil
Bert Slingenberg in Thailand aan het werk
bij de identificatie van slachtoffers van de tsu
nami in 2004. FOTO COLLECTIE BERT SLINGENBERG
