13
plaat Conferences van een Clown is nog steeds fe
nomenaal.
„Tijdens de eerste jaren van Neerlands Hoop
dacht ik: Ik hoor niks van Bram. Het zal wel goed
zijn wat ik doe. Later zei hij: ik had precies het
zelfde bij jou. We waren naïef, begonnen gewoon.
Maar de tijdgeest, die hadden we te pakken.
„Ons engagement was een combinatie van mijn
calvinistische exegesedrift en de sociaaldemocrati
sche invloed van Bram. Beide vielen perfect op
hun plaats.
„Ons publiek zag in ons perfecte vertegenwoor
digers van een generatie: 'Hé, dit is wat wij ook
denken. Dit is zoals wij willen zijn...' We wisten
onze jaargang een identiteit te verschaffen en ma
nifesteerden die eigenheid op het podium. We
hielden dat vol tot en met onze voorstelling Plan
kenkoorts uit 1972. Daarna werd het toch gewoon
werk."
De opheffing van Neerlands Hoop kwam als een
schok, al wisten velen dat het tussen De Jonge en
Vermeulen niet meer boterde. De kritiek richtte
zich op vooral het muzikale gedeelte - Bram dus.
De onontkoombare scheiding volgde in 1979 toen
het moment daar was dat 'Bram en Freek' zoals ze
liefkozend door de aanhang werden genoemd, niet
meer communiceerden en ook de kleedkamer voor
twee mannen te klein werd. Beiden richtten zich
op een solocarrière, waarbij die van De Jonge grote
indruk maakte. Zijn onemanshows begin jaren 80
waren, net als destijds bij Neerlands Hoop, thea
traal uiterst vernieuwend.
Freek de Jonge: „Ons succes kwam natuurlijk
ook door het geheimzinnige, gevaarlijke en veront
rustende dat rond onze shows hing. Ik spreek soms
mensen die van thuis niet mochten luisteren. Te
genwoordig is satire morsdood. Er is geen publiek
meer dat zich er aan ergert. Wat moet je dan nog?
Je eigen mensen uitschelden? De mensen die naar
Arjen Lubach kijken, zijn niet degenen die zich aan
hem storen. Hun ideeën worden juist bevestigd.
Het is preken voor eigen parochie."
De Jonge is nog altijd actief en mag in die zin ge-
neratieoverstijgend heten. „Ik analyseer nog altijd
de tijdgeest en poog er de vinger op te leggen. Deze
tijd is de tijd van Geen Stijl. Het niveau van discus
sie is dat van de jij-bak: 'Nee, dat moet jij zeggen.
Het cabaret is ingepakt, nergens meer gevaarlijk."
Bovendien, vindt hij, bestaat het woord 'geestig'
nauwelijks meer. „Geestig veronderstelt een geest,
iets van spiritualiteit, van begeestering. Die ont
breekt. Kleinkunst is verworden tot een aaneen
schakeling van zogenaamde grappige situaties. Het
is lachen om burgerlijkheid zonder iets te door
gronden."
Ernst van het leven
„En dan is het ook nog belangrijk dat je iets in je
bestaan hebt meegemaakt. Door mijn opvoeding
kwam ik aanraking met de ernst van het leven. Ik
heb daar altijd gevoel voor gehad."
„Theo Maasen wordt op rijpere leeftijd vader en
deelt daar zijn ongenoegens over met het publiek.
Hoe ingewikkeld het vaderschap toch wel is. Mijn
vrouw Hella en ik hebben een kind verloren toen
ik 27 was. Als je dat overkomt, relativeer je het va
derschap niet meer. Ik ga er niet prat op dat ik vre
selijke dingen heb meegemaakt, maar feit is dat ik
veel verdriet heb gehad. Mijn zoon Jork die over
leed, mijn kleinkind Maggie dat hetzelfde lot trof.
Ik heb het, achteraf gezien, rond het overlijden van
mijn zoon niet geweldig gedaan. Het gebeurde in
1974, we speelden Neerlands Hoop Express. Ik was
in de war door mijn carrière."
„Toen Hella en ik elkaar ontmoetten, had ze in
het begin eigenlijk geen idee met wie ze was, wat
er achter mij zat. Toen we tot elkaar kwamen, ver
loren we Jork. Meteen dreven we continenten uit
elkaar. In geleidelijkheid zijn we er met vertrou
wen en geduld doorheen gekomen."
Freek de Jonge overleefde zijn generatie. 'Freek'
is tot op de dag vandaag een zelfstandig begrip, al
heeft hij geduchte concurrentie van die andere
Freek, de populaire tv-bioloog.
„Op een zeker moment ervaar je het taalgebruik
van nieuwe generaties als kinderachtig. Nieuwe
woorden die je niet kunt plaatsen. Maar ach, in
mijn tijd heetten we 'te gekke vogels'. Vond ik ook
niks. Wat dat betreft ben ik een purist.
„Natuurlijk houd je dingen vast. Als je in je jeugd
het Ajax van Johan Cruijff hebt meegemaakt, hoe
leg je dan latere generaties uit wat goed voetbal is?
Daarom kun je je de kracht van het conservatisme
zo goed voorstellen. Dingen die goed zijn moet je
niet verloren laten gaan. Maar het gaat verloren."
P/T Q
O ZIJN
4 W IJ 3
THE BEATLES
JIM MORRISON
MIES BOUWMAN
zaterdag 5 augustus 2017
MAANDAG
De anticonceptiepil
bracht emancipatie
en seksuele revolutie
DINSDAG
De NS introduceert
in 1969 Tienertour,
acht dagen reizen
voor 20 gulden.
Deze serie
verhalen over
generaties - plus
extra materiaal -
zijn gebundeld in
een boek!
Bestel het Grote
Generatieboek op
pzc.nl/wij, voor 17,50
euro. Gebruik
kortingscode
DZWB17 voor gratis
verzending.
Volg alles over de
generaties op:
pzc.nl/ditzijnwij
Invloedrijkste popgroep uit de mu
ziekgeschiedenis. Vier jongens uit Liverpool: John
Lennon, Paul McCartney, George Harrison en
Ringo Starr. Meest beluisterde en best verkopende
band ooit met meer dan 600 miljoen singles en Ip's.
Tientallen hits voor de eeuwigheid. Lennon (40)
werd vermoord door een gestoorde fan, Harrison
(58) stierf aan kanker. McCartney en Starr treden
nog steeds op, met eigen bands.
De held van een generatie werd
27 jaar, net als Janis Joplin, Jimmy Hendrix en Brian
Jones. Jim Morrison, zanger van de cultband The
Doors, ligt begraven op de beroemdste begraaf
plaats van Parijs, Père Lachaise. Zijn graf is nog
steeds een bedevaartsoord voor Babyboomers.
Dichter, hogepriester van de psychedelische rock
en hypnotiserende performer. Hij ging kapot aan
drank en drugs.
Gewoon 'Mies'. Neerlands onge
kroonde televisiekoningin. Regeerde over genera
ties kijkers met onder meer Eén van de Acht en In
de Hoofdrol. Schreef geschiedenis met Open het
Dorp. Presenteerde daarvoor 23 uur achtereen een
onvergetelijke televisiemarathon waarbij geld werd
ingezameld voor de bouw van een gehandicapten-
wijk in Arnhem.