Gustaaf
Born
10 NIEUWS
TEGENDRAADSE INTERVIEWS
Astronauten naar Mars laten reizen, vindt hij te ver
gezocht. Te kostbaar, te mensonterend. Filosoof en
wetenschapsethicus Gustaaf Cornells: „Stuur een
robot Die kan er ook putjes graven."
VOOR DE WETENSCHAP
LATEN
Veel pleitbezorgers van bemande
ruimtevaart zullen niet blij zijn
met zijn bedenkingen. Voor
hen was het afgelopen jaar top.
Met de karrenvracht aan infor
matie van de lander Philae op
de komeet 67P. Met de lancering van een stuw-
raket - door het commerciële SpaceX - die na
terugkeer opnieuw gebruikt kan worden. Met
de vondst van water op Mars die de grote
wens van het Amerikaanse ruimtevaartbureau
NASA - een bemande vlucht naar de rode pla
neet - dichterbij brengt.
Gustaaf Cornelis, filosoof en wetenschaps
ethicus, begrijpt alle opwinding niet. „Het
plaatsen van een sonde ter grootte van een
wasmachine op de komeet 67P is een mega-
prestatie, maar het hosanna over het water op
Mars is dan weer sterk overdreven. Allereerst
hadden de waarneming van rivierbeddingen
en poolkappen al gezorgd voor 1+1=2: dan
moet er water zijn. Bovendien gaat het om pe-
kelwater, dus met een gigantische hoeveelheid
zout. Je moet er een hoop warmte in steken
om dat bruikbaar te maken. Waar haal je die
energie vandaan? En de planeet staat al ver van
de zon."
„Wat we al wisten wordt verder uitgewerkt.
Met een tweeledig doel. NASA wil zijn be
staan rechtvaardigen en zoekt naar meer draag
vlak voor een bemande missie naar Mars. Na al
le tegenslagen met bijvoorbeeld het ruimte
veerprogramma wil het wel eens slagen. En als
NASA met astronauten naar Mars wil, vereist
dat politieke steun en enorme fondsen. Maar
de argumenten zijn drogredenen.
Voorstanders halen er van alles bij om de
publieke opinie een rad voor de ogen te
draaien. Ze zijn niet eerlijk. Ze doen dat om
fondsen te krijgen, omdat ze iets sexy willen
doen."
„Onderzoek moet nuttig zijn voor ons wereld
beeld. Om denkbeelden te bevestigen, om be
staande kennis te weerleggen. Dat is weten
schap. De ruimtevaart is een dienstmeid, zij le
vert technologisch instrumentarium om de
wetenschap te dienen. En natuurlijk heeft zij
ons veel gebracht, zoals gps en meteorologi
sche kennis. Maar bemande ruimtevaart is
luchtfietserij. Zij is een op zich staand doel ge
worden. Om te koloniseren, om ergens een ei
gen vlag te planten. Prestige en pr hebben van
meet af aan een grote rol gespeeld."
„Het leven op het aardoppervlak is ons leven.
Als we onder water willen, hebben we flessen
met zuurstof op onze rug nodig. In de ruimte
zitten we in pakken om de kosmische straling
buiten te houden. Aan de kant van de zon bak
ken we, als we ons keren, bevriezen we. Deze
aarde is nu eenmaal de plek waar we moeten
zijn. Het enige wat we moeten zoeken in de
ruimte is kennis. We moeten leren leven met
de beperkingen van de mens. Ik heb niks te
gen een landing op een komeet om te achterha
len wat er in die oerwolk zat waaruit ons zon
nestelsel, met de zon en planeten, is ontstaan.
Maar stuur geen mensen naar Mars om een
putje te graven. Om dat pekelwater te zien
hoefje geen mensen te sturen. Dat is het niet
waard."
„Wetenschappers hebben een eigen verant
woordelijkheid. Risico's, slachtoffers moet je
zoveel mogelijk uitsluiten. Voor de weten
schap mag je geen mensen offeren. Dan ga je
een belangrijke grens over. Die verre reizen
zijn inhumaan. Mensonterend. De bemande
vluchten naar de maan waren al op het randje.
Er zijn astronauten aan onderdoor gegaan. Je
isoleert hen van al het menselijke, van alle be
hoeftes. De recente film The Martian is fictie
maar brengt wel treffend in beeld hoe erg een
leven in eenzaamheid kan zijn. We kunnen
niet zonder de ander. We zijn sociale wezens.
Een beeldcontact met de aarde is geen knuf
fel."
„Alleen met bemande vluchten naar de maan
heb ik geen probleem. Daar zijn we ook al ge
weest. Maar moeten we de maan met mijn
bouw ook nog willen verzieken? Gelukkig is er
internationale reglementering voor de maan
en de exploitatie van de hemellichamen. Wie
Bemande
ruimtevaart
is luchtfietserij'
door Hans van Zon
Maar waar water is is leven. Dat maakt van Mars,
onze buurman, een bijzondere planeet.
Maar dromen, hoe kostbaar die soms ook mogen
zijn, hebben de mens veel gebracht.
Als we niet verder kijken dan onze neus lang is,
verleggen we geen grenzen. Ontdekkingsreizen
hebben hun prijs.
De ruimtevaart telt gezien alle gevaren relatief
weinig slachtoffers.
Waar trekt U dan de grenzen?
foto Eric Brinkhorst
