Bloot als wapen in
de emancipatiestrijd:
het was hier nog
nooit vertoond. Maar
Dolle Mina was 'baas
in eigen buik'.
VERDIEPING 11
INTERNATIONALE VROUWENDAG
Volle Mina protesteert
voor legalisering van abortus
in i-17 O. Links op de Foto
Connie van Nieuwkerk
Optocht naar het
standbeeld van
Wilhelm/na Drucker
op de verjaardag
van Dolle Mina.
Tweede van links
Dunya Verwey.
foto Spaamestad Photo/HH
collectie Dunya Verwey
VRIJDAG 8 MAART 2013
Dolle Mina: 'We waren
boos met een knipoog'
door Freke Remmers
ijna was de beroemdste fo
to van de Dolle Mina's niet
gemaakt. „Volgens mij was
iedereen vergeten de pers
te waarschuwen. Een van
de Mina's had een vriend
die fotograaf was. Die werd
opgetrommeld en op het station van
Utrecht ergens in een hoek werd die foto
gemaakt", vertelt oud-Dolle Mina Connie
van Nieuwkerk (67).
In 1970 keek zij, links op de foto, brutaal in
de camera en toonde zonder schroom het
opschrift op haar buik: 'baas in eigen buik'.
Samen met haar mede-actievoersters was
ze zo een gynaecologencongres in Utrecht
binnengevallen. „Dat gaf inderdaad op
schudding, maar geen woede. Ze hadden
snel in de gaten dat we Dolle Mina's waren
en we werden niet tegengehouden. Een
van de Mina's liep naar de microfoon en be
gon de tekst voor te lezen."
Dat ging de gynaecologen een stap te ver.
„We werden zéér dringend en boos ver
zocht de zaal te verlaten. Maar we hadden
bereikt wat we wilden en we gingen."
Dolle Mina, 'jonge, voornamelijk bh-loze
dames' in de woorden van Brandpunt des
tijds, werd op 24 januari 1970 in één klap
wereldberoemd. Een kleine groep van circa
tien Amsterdamse studenten viel voor het
oog van de camera's het deftige oplei
dingsinstituut Nyenrode binnen, een man-
nenbolwerk bij uitstek dat destijds geen
vrouwen toeliet.
„We wilden acties met een symbolische
waarde, uit het eigen leven gegrepen. Bij
voorbeeld het recht op toegang tot hoger
onderwijs", vertelt Dunya Verwey (66),
Dolle Mina van het eerste uur. „Maar ook
het openbaar plasrecht: voor mannen wa
ren er krullen (openbare herentoiletten,
red.), vrouwen waren aangewezen op cafés
en warenhuizen waar je ook nog moest be
talen. We waren boos, maar voerden acties
met een knipoog. En we raakten een gevoe
lige snaar."
Ook abortus stond op de agenda van de ac
tievoerders. Vrouwen moesten zelf kunnen
bepalen of een kind wel of niet gewenst
was. Amsterdamse en Utrechtse Dolle Mi
na's bedachten daarom samen de actie
Baas in eigen buik.
„Het lukte me niet om de tekst in spiegel
schrift op mijn buik te schrijven", weet
Van Nieuwkerk nog. En dus pakte haar va
der de lipstick op. „Mijn buik ontbloten
vond ik in het geheel niet eng of erg. Het
was voor een goede zaak en we waren
jong. Niemand had verwacht, ik zeker niet,
dat het zo'n succes, een icoon zou worden.
Maar ook achteraf ben ik daar nog blij mee
en sta ik er helemaal achter."
De 'bazen in eigen buik' in Utrecht waren
bewust mooi. Dolle Mina's wilden voorko
men dat ze het stempel kregen van 'lelijke
vrouwen die geen vent kunnen krijgen' en
ontevreden zouden zijn.
„Mensen zijn altijd enorm verbaasd: ben jij
een Dolle Mina?", vertelt Verwey met een
glimlach. „Ze verwachten het stereotype
van een bozige, verontwaardigde vrouw,
maar vrouwelijk schoon mag zeker een rol
spelen."
Verwey blies onlangs de beweging weer
nieuw leven in en strijdt nu als Dolle Mina
voor toiletten in treinen. Na 43 jaar gaat
het dus nog steeds over plasrecht „Ja, dat is
frusterend, maar het is ook onbegrijpelijk
dat er in sommige treinen geen toiletten
meer zijn. Dit protest is niet alleen voor
vrouwen, maar ook voor mannen, bejaar
den, gehandicapten... Voor mij is dit een
déja vu. Tegenwoordig zie je dat niet meer,
dat mensen de straat op gaan."
Als ze dat al doen, heeft het niet meer zo
veel effect als vroeger, treurt ze. „Ik was
ook bij de cultuurprotesten, maar het kabi
net..." Ze is zo verontwaardigd dat ze niet
eens meer uit haar woorden komt. „Je voelt
je zo machteloos."
„Je ziet een terugval in de reclame", ver
volgt ze. „Vrouwelijk schoon hoeft zeker
niet verstopt te worden, maar het mag niet
worden geëxploiteerd. En je ziet weer de
stereotiepe rolverdeling tussen man en
vrouw terugkomen. Het is zo diep gewor
teld, je moet altijd alert blijven."
Verwey kijkt met bewondering naar vrou
wen in het buitenland, die letterlijk hun
lichaam in de strijd gooien. „Daar is een gi-
gamoed voor nodig. Wij hadden nog de be
scherming van de groep, maar zij treden
vaak op als individu en lopen veel eerder
het gevaar van repercussies."
Van Nieuwkerk: „Ik vind het nog steeds
vreselijk wat er met vrouwen en vrouwenli
chamen wereldwijd gebeurt. Ik voelde me
toen niet dapper, verwachtte geen grote ri
sico's, of dacht daar niet over na. Misschien
was dat naïef. Vrouwen in andere landen
moeten hun strijd wel vaak heel duur beta
len."
