Altijd in opstand tegen onrecht
buitenland 19
Ronald is een winnaar. Hij heeft
zijn occasion helemaal voor niks.
dinsdag 4 december 2012
Voormalige minister Albright beschrijft haar familiegeschiedenis in boek Praagse winter
Madeleine Albright op 10-jarige leeftijd toen ze in een Zwitsers internaat zat. foto uit boek
testants geworden bij mijn huwe
lijk. Ik blijf toch een beetje een bui
tenstaander aangaande de Joodse
tradities. Godsdienst speelde in
mijn jeugd geen rol."
De Holocaust speelde dus niet een
grote rol bij uw opvoeding?
„Niet direct. Ik was natuurlijk op
de hoogte van wat er was gebeurd
in de oorlog, maar de geschiedenis
die we kinderen leren, is nu een
maal niet zo gecompliceerd als de
werkelijkheid. Van mijn persoonlij
ke betrokkenheid was ik me niet
bewust. Het was een enorme
schok toen ik in een synagoge in
Praag de namen van mijn familiele
den zag staan. In het Joodse Mu
seum in Praag hangen tekeningen
die mijn nichtje maakte in het
kamp Terezin. Onwerkelijk. Het is
echter geen goede zaak om haat
door te geven aan de volgende ge
neratie. Het is ook zaak om voor
uit te kijken in plaats van alleen
achterom."
Hoe keek u als gevluchte Tsjech te
gen de inval van de Warschau-
pact-troepen aan die in 1968 een ein
de maakte aan de Praagse lente?
„Onze familie moest direct aan
München denken omdat er weer
niet ingegrepen werd door het
Westen. Ik heb toen mijn docto
raalscriptie gewijd aan de rol van
de Tsjechische pers bij de invasie.
Meer kon ik niet doen. Het heeft
bij mij wel de overtuiging ver
sterkt dat we niet over de hoofden
van kleine naties heen politiek
moeten bedrijven. Dat is een cen
traal thema van het boek. Er werd
in die tijd in Praag een communis
me met een menselijk gezicht ge
creëerd. Het had echt kunnen func
tioneren. De Russen maakten met
die invasie een einde aan de moge
lijkheid tot verandering. Ik heb la
ter tegen Gorbatsjov gezegd dat de
Sovjet-Unie naar mijn mening
daarmee het communisme eigen
handig om zeep heeft geholpen.
Hij was het met me eens."
Was u door uw joodse achtergrond
meer gemotiveerd om een einde te
maken aan de etnische zuiveringen
op de Balkan?
„Ik was al heel erg bij Bosnië be
trokken voor ik wist van mijn ach
tergrond. Het zit in mijn aard om
in opstand te komen tegen on
recht. Van huis uit meegekregen.
Het mocht nooit meer gebeuren,
maar er waren toch weer concen
tratiekampen op Europese bodem
en er vonden etnische zuiveringen
plaats. Omdat ik zo heftig protes
teerde tegen deze 'schoonmaak',
kreeg ik verwijten naar mijn
hoofd geslingerd. 'En wat hebben
de Tsjechen vlak na de Tweede
Wereldoorlog met de Sude-
ten-Duitsers gedaan?' Ik had onge
wild mijn land geïdealiseerd. Wist
eigenlijk niets van de onteigenin
gen en vele moordpartijen die
door wraak waren ingegeven. Het
is begrijpelijk, maar niet goed te
keuren. De massale deportatie kan
men een misdaad tegen de mense
Madeleine Albright
kwam in 1937 in
Praag ter wereld als
Marie Jana Körbelova
in wat toen nog Tsjechoslowakije
heette, in die dagen een van de
weinige Slavische naties met een
duidelijk democratisch, westers ge
richt beleid. Albright was bijna 60
jaar oud toen ze erachter kwam
dat ze van Joodse afkomst was en
dat zeker 25 familieleden tijdens
de Holocaust omkwamen. Over
haar jeugd in oorlogstijd schreef ze
het boek Praagse winter, dat pas is
uitgekomen. Ze had behoefte om
haar ouders in de context van de
tijd te plaatsen.
Heeft u een idee waarom uw ouders
dit altijd hebben verzwegen?
„Mijn ouders en ik zijn eigenlijk
tweemaal gevlucht. In 1938, na het
verraad van München waarbij het
Sudetenland door Frankrijk en En
geland verkwanseld is aan Hitier,
vertrokken we naar Londen. Na de
oorlog keerden we terug naar
Praag. Mijn vader, Josef Körbel,
werd aangesteld als ambassadeur
in Joegoslavië. Toen in februari
1948 de communisten de macht
grepen in Tsjechoslowakije, vroeg
hij asiel aan in de VS. Mijn ouders
waren echte democraten en liepen
dus gevaar. Dat bleek wel uit de
dossiers die ik als minister heb
kunnen inzien. Hij was bij verstek
ter dood veroordeeld. Ik vermoed
dat mijn ouders mij een zo nor
maal mogelijk leven hebben wil
len geven. Ik denk dat na de oor
log, toen duidelijk werd dat er mil
joenen Joden zijn vermoord, mijn
ouders definitief de woorden
kwijt raakten om het te vertellen."
Absorbeert u nu alles wat met het Jo
dendom te maken heeft?
„Ik ben katholiek opgevoed en pro
lijkheid noemen, al staat deze exo
dus niet in verhouding tot de gru
welijke daden van de nazi's. Juist
in de nasleep zou je de eer aan je
zelf moeten houden. President Va
clav Havel heeft zich in 1992 bij de
regering in Berlijn verontschuldigd
voor de wandaden van kort na de
Tweede Wereldoorlog. De actie
van een waar democraat en een
groot leider, maar het kostte hem
veel goodwill. Het communisme
was immoreel. Havel heeft ge
tracht het land weer humaan te
maken. Hij wilde graag dat ik hem
zou opvolgen als president. Dat
leek me geen goed idee, want ik
heb maar een paar jaar in Praag ge
woond, ben toch ook echt een
Amerikaanse. En je treedt toch in
de voetstappen van een groot
staatsman."
Wat vindt u ervan dat Europa dit
jaar de Nobelprijs voor de Vrede is
toegekend?
„Een beetje ironisch in het kader
van de grote budgettaire proble
men. Het is een soort aanmoedi
gingsprijs geworden. President
Obama werd immers ook direct
na zijn aantreden gelauwerd. Er is
kennelijk een politieke agenda in
Zweden. Ik hoop dat de prijs als
een katalysator kan werken. Een
sterke EU is ook goed voor de VS.
Als de Europese leiders de verschil
len enigszins kunnen uitbannen,
dan kan het werken."
Hillary Clinton als eerste vrouwelij
ke president?
„Voormalig vice-president Walter
Mondale was in 1984 bij de verkie
zingen de democratische kandi
daat. Hij had het lef om een
vrouw, Geraldine Ferraro, als 'run
ning mate' te kiezen. Zij plaveide
de weg die anderen hopelijk bin
nenkort kunnen gaan volgen. Ik
voer eigenlijk al campagne sinds
mijn kinderjaren. Wanneer Hilla
ry Clinton besluit om zich kandi
daat te stellen, zal ik haar zo goed
als mogelijk steunen, net zoals ik
de afgelopen maanden achter presi
dent Obama heb gestaan. Ik ken
Hillary al van voordat haar man
president was. In feite heb ik mijn
post aan haar te danken. 'Doe het
nu maar,' zei ze tegen Bill. 'Ze kan
het aan en bovendien maak je
jouw moeder er erg blij mee.'
Madeleine Albright, ex-mi-
nister van Buitenlandse Za
ken van de VS (1997-2001),
schreef het boek Praagse win
ter, dat over haar tragische
familiegeschiedenis gaat.
door Guus Bauer
Win ook je aankoopbedrag terug!
Koop in december of januari een occasion viaAutoTrack.nl en win
net als Ronald, winnaar van 2010, het aankoopbedrag terug. Kijk
op AutoTrack.nl voor de actie en de voorwaarden
