Geheime boodscha Bellenblazen Schuim Chocola smelten 19 n \®y 21 mei i jDAGxChemiè o Wat heb je nodig? 400 gram rode kool Qfijn gesneden) 500 mi water" Citroensap Penseel Eetlepel Schaaltje Pan Vergiet of zeef Ve! stevig wit papier Plantenspuit Volwassene •Vraag een volwassene om hulp bij het maken van het rodekoolsap. Doe de rodekool met het water in de. pan en zet hem op het fornuis. Wacht tot de rodekool kookt en zet het vuur uit. Laat de rodekool afkoelen. Giet dé rodekool af en bewaar het kookvocht in de plantenspuit. •Doe 2 eetlepels-citroensap in ëen schaaltje en doop je penseel erin. •Teken of schrijf een geheime boodschap op het witte papier met het citroensap. •Wacht tot het citroensap is opgedroogd. Spuit het rodekoolsap op het papier. •Kijk wat er gebeurt/ Wat gebeurt er? Met rodekoolsap kun je je geheime boodschap zichtbaar maken. De-kleurstof in rodekool is heel bijzonder: hij kan namelijk in meer kleuren vóórkomen. De kleurstof is paarsblauw, maar in een zure vloeistof wordt de kleurstof rozerood. Zulke kleurstoffen noemen we met een moeilijk woord indicatoren. Citroensap is zuur, daarom kleurt het papier daar rozerood. Wat kun je nóg meer onderzoeken? Probeer of de proef ook werkt met melk,, water met zout erin opgelost, azijn of water met suiker erin opgelost. Als je melk gebruikt, moet je je tekening strijken om je boodschap •Zet de koffiefilter in de filterhouding en filter het zeewater boven een van de glazen. Als je geen zeewater hebt, los je een eetlepel zout op in een glas water. Dit hoef je niet ie filteren. «Vul het andere glas met kraanwater. •Doe in ieder glas een eetlepel waspoeder. •Roer in de glazen tot alle waspoeder is opgelost •Zet in ieder glas een rietje. •Geef een glas aan je vriendje of vriendinnetje en blaas een minuut lang door •Vul 3 bekers voor de helft met water, j «Doe in beker 1 een halve eetlepel afwasmiddel. Roer goed. I »Doe in beker 2 een hele eetlepel afwasmiddel. Roer goed. •Doe 2 eetlepels afwasmiddel in beker 3. Roer goed. •Probeer alle 3 de soorten bellenblaas. •Welke geeft de beste bellen? W" Wat héb je nodig? Watêr Afwasmiddel 3 bekers 3 eetlepels Beilenblaasraampje Wat gebeurt er? Als je het beilenblaasraampje uit het zeepsop haalt, zie je een vliesje. Dit vllesje wordt gemaakt door de oppervlaktespanning. Water heeft oppervlaktespanning, dat betekent dat de watermoleculen elkaar heel goed vasthouden. Als je tegen het vliesje blaast, rekt het vliesje uit en vormt het een bel. Met alleen water kun je geen bellen blazen. Als je zeep toevoegt aan het water kun je het vliesje 'uitrekken'. Maar met teveel zeep kun je ook geen goede bellen blazen. Wat de beste bellenblaas is, hangt van veel dingen af: hef merk afwasmiddel, de vochtigheid van de lucht en de kwaliteit van het water. Wat heb je nodig? Zeewater (als je dat niet hebtzout Water Waspoeder Koffiefilter Koffiefilterhouder 2 glazen 2 eetlepels 2 rietjes Een vriendje of vriendinnetje Wat heb je nodii 2 stukjes melkchocolade 2 stukjes pure chocolade Heet water uit de kraan 2 theeglazen 2 theelepels Weetje Cacaopoeder zorgt voor de kleur van de chocolade. Doordat er in melkchocolade minder cacaopoeder zit dan in pure chocolade is het lichter van kleur. In witte chocolade zit wel cacaoboter, maar geen cacaopoeder. Daarom is het wit. •Neem in één hand een stuk pure chocolade in de andere melkchocolade. •Knijp je handen dicht. Welke smelt het eerst? •Doe in één theeglas een stukje pure en in een ander een stukje melkchocolade. •Vul de glazen voorzichtig met heet water uit de kraan. Roer met de theelepels tot de chocolade is opgelost. Wat zie je bij het afkoelen? Wat gebeurt er? :Met zeewater kun je minder goed schuim maken dan met kraanwater. Om schuim te maken moeten er zeépmoleculen tussen de watermoleculen ztijen. In zeewater zit zout. Er zitten daarom zout moleculen tussen de watermoleculen en er passen minder zeepmoleculen bij. Ais je de zeep oplost, merk je ook dat ai! moeilijker gaat. in zeewater. Kleding wordt daarom minder goed schoon als je deze in zout water wast. X Meer informatie over proeven zie: www.expeditionchemistry.nl in kleur. In wille .Wa, zje |e b|| he, afkoelen? Dter, maar geen is'het wit. X1 W-... X Wat gebeurt er? De melkchocolade smelt eerder dan de pure chocolade. In pure chocolade zit cacaopoeder en cacaoboter. Aan melkchocolade zijn ook nog melkvetten en melksuikers toegevoegd. De melkvetten smelten eerder dan de cacaoboter. Daarom smelt de melkchocolade als eerste. Als je de chocolade smelt in het hete water, zie je bij het afkoelen twee lagen. De cacaoboter en het melkvet drijven op het water. De cacaopoeder en de melksuikers lossen op in het water. Wat kun je nog meer onderzoeken? Smelt witte chocolade eerder dan melkchocolade?

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2011 | | pagina 73