io verkiezingen 2010
CÓ
z
ui
CC
4
SP,
groenlinks
PvdA
De politiek mag zich
buigen over het voor
stel van de sociale
partners om de
AO W-leeftijd te ver
hogen. Over het tem
po van de verhoging
verschillen de menin
gen, maar dat die ver
hoging er komt staat
wel vast.
AOW in Nederland
vrijdag 28 mei 2010
o
Aantal AOW'ers
x 1.000 3983
3841
A
3244
3557
d 2831
2010 2020 2040 2060 2100
Grijze golf
Verhouding van de beroepsbevolking
t.o.v. het aantal ouderen
AOW op hogere
J 20-64 jarige "g*
65-plusser
door Ans Bouwmans en Tanja Kits
Werkgevers- en werk
nemersorganisaties
kwamen er vorig
jaar niet uit in de
Sociaal Economische Raad (SER).
Ze zouden een alternatief ontwik
kelen voor het plan van het kabi
net Balkenende-IV om de AOW-
leeftijd te verhogen naar 67. Dat
mislukte. Nu ligt er alsnog een
nieuw voorstel, waar de sociale
partners nog wel definitief ja te
gen moeten zeggen.
Wat ging er vorig jaar mis?
Agnes Jongerius, voorzitter van
Vakcentrale FNV, had tijdens het
crisisoverleg in het voorjaar afge
dwongen dat de SER een uitwijk
mogelijkheid mocht bedenken
voor het kabinetsplan de AOW-
leeftijd te verhogen tot 67 jaar.
Daar zaten de werkgevers eigenlijk
niet zo op te wachten, omdat ze
vóór een hogere AOW-leeftijd
zijn. De vakbonden waren fel te
gen. Het overleg in de SER ging ui
terst moeizaam, en leidde uiteinde
lijk tot rode koppen bij de vakbon
den in plaats van een compromis.
Werkgevers wilden de leeftijd van
het aanvullend pensioen ook ver-
De Algemene Ouderdoms Wet
(AOW) is in 1957 ingevoerd. De
AOW is de opvolger van de door
Willem Drees als minister van So
ciale Zaken in 1947 ingevoerde
Noodwet Ouderdomsvoorziening.
Echtparen krijgen 1362 netto per
maand. Een alleenstaande 65-plus-
ser krijgt 978 euro.
De leeftijd van 65 als datum voor
pensioen stamt al uit de negen
tiende eeuw, toen de gemiddelde
levensverwachting veel lager was.
De levensverwachting van in Neder
land geboren meisjes in 2008 be
draagt 82,3 jaar. Dat is 4 jaar hoger
dan die van jongens, 78,3 jaar.
Al 25 jaar bestaan twijfels of de
AOW bij de verwachte vergrijzing
ongewijzigd gehandhaafd kan wor
den. In de jaren '80 onderzocht
een staatscommissie onder leiding
van Willem Drees jr. de toekomst
van de AOW. Conclusie toen nog:
hij kan worden gehandhaafd.
hogen tot 67, maar daar zeiden de
bonden nee tegen. In een ruzieach
tige sfeer gooiden de werkgevers
eind september het bijltje erbij
neer. longerius noemde de werkge
vers 'tuig van de richel'.
Waarom komen werkgevers en werk
nemers alsnog met een eigen plan?
Dat de AOW-leeftijd omhoog gaat
in de volgende kabinetsperiode, is
min of meer zeker. Een grote meer
derheid in de huidige Tweede Ka
mer ziet het als een onafwendbare
maatregel om de overheidsfinanci
ën te saneren en een tekort aan ar
beidskrachten in de toekomst te
voorkomen. Alleen SP, TON en
PW zijn tegen.
De sociale partners willen met een
eigen plan voorkomen dat de poli
tiek het slechter regelt. Ook willen
ze laten zien dat het poldermodel
echt nog werkt. In de Stichting
van de Arbeid werkten ze de afge
lopen tijd door aan het alternatief
dat al op tafel lag.
Details zijn nog onbekend, maar
wat houdt het plan in grote lijnen
in?
De AOW-leeftijd gaat omhoog
naar 66 jaar in 2020 en wordt daar
na afhankelijk van de levensver
wachting. Dat betekent dat de leef
tijd waarschijnlijk in 2025 naar 67
gaat, net zoals kabinet Balkenen-
de-lV van plan was. De pensioen
leeftijd gaat tegelijkertijd omhoog.
Daardoor gaan de aanvullende
pensioenen, dat zijn de bedrijfs
tak- of ondernemingspensioenen
waaraan de werkgevers mede pre
mie betalen, ook pas in op 66- en
later 67-jarige leeftijd. Wie toch op
zijn 65ste met pensioen wil, moet
6,5 procent inleveren op de
AOW-uitkering en/of het pen
sioen per te vroeg gestopt jaar.
Wat is het verschil met het kabinets
voorstel?
De AOW wordt welvaartsvast. Dat
betekent dat het meestijgt met de
reële loonstijging in plaats van de
CAO-lonen. Bij de reële loonstij
ging worden ook incidentele loons
verhogingen en bonussen meege
teld, en daarom ligt die pakweg
een procentje hoger. Verder kan
straks iedereen op zijn 65ste stop
pen, niet alleen mensen die 42 jaar
gewerkt hebben zoals in de plan
nen van minister Piet Hein Don-
ner. Ook komt er geen aparte rege
ling voor mensen met zware beroe
pen. Het vaststellen van wat pre
cies een zwaar beroep was, bleek
zo goed als onmogelijk.
Hoeveel kans maakt het plan?
De eerste reacties van Kamerfrac
ties zijn opvallend terughoudend.
Politici houden hun kruit droog,
totdat ze in detail op de hoogte
zijn gesteld over de oplossingen
voor dit hoofdpijndossier. De be
langrijkste vragen: leveren de voor
stellen van werkgevers en vakbon-
De SP is duidelijk in het verkie
zingsprogramma: handen af van de
AOW. De AOW-leeftijd blijft 65
jaar en vervroegd uittreden blijft
mogelijk.
Mensen krijgen wel het recht om
na hun 65ste door te werken, met
dezelfde rechten en plichten als an
dere werknemer.
Het gisteren uitgelekte akkoord
van de SER om de AOW-leeftijd op
te trekken naar 66 verandert niets
aan het SP-standpunt, stelt Emile
Roemer. Een korting van 6,5 pro
cent voor mensen die met 65 jaar
willen stoppen, betekent 'regelrech
te armoede'.
GroenLinks koppelt het recht op
AOW aan het arbeidsverleden, le
dereen die 45 jaar in de Nederland
se samenleving heeft gepartici
peerd heeft recht op een volledige
AOW-uitkering. Zorg voor kinde
ren boven de 5 jaar wordt door
GroenLinks niet gezien als werk.
Wie toch thuisblijft voor de (oude
re) kinderen bouwt geen
AOW-rechten op.
Mensen die vroeg zijn begonnen
met werken, vaak in een zwaar be
roep, kunnen voor hun 65ste al
AOW krijgen. Wie lang studeert en
later begint, moet langer doorwer
ken
Volgens het verkiezingsprogramma
wil de PvdA in 2020 de AOW-leef
tijd optrekken naar 66, en in 2025
naar 67.
De verwarring deze week omtrent
de PvdA-plannen ontstond door
dat de partij aan het CPB had door
gegeven dat ze al in 2015 de
AOW-leeftijd wilde verhogen. Dat
scheelde aanzienlijk in de doorbere-
king van het partijprogramma.
Lijsttrekker Cohen heeft inmiddels
zijn excuses aangeboden over de
verwarring. Voor de duidelijkheid:
zoals het in het programma staat -
dus pas verhogen in 2020 - zo
luidt het partijstandpunt.
Bronnen: CBS, CPB
3