Indrukwekkend
8|
Sjaak de Wit
Wim van den Berge
Ham Reijnhout
donderdag 31 december 2009
Op zoek naar
het beste wat Zee
land op kunstge
bied te bieden
heeft bezocht ik
'Out and about',
de afgelopen week exposities van
Koen Vermeule bij het CBK aan de
Balans in Middelburg en 'Me, we'
van Jan Delauré in Freeman Gallery
aan de Marktstraat in Aardenburg.
Stationcar met geopende deuren in de serie Beached van Vermeule.
Koen Vermeule en Jan De
lauré kiezen uit de veel
heid van beelden er één
en concentreren zich
daarop. Het voorbijgaande wordt
via de schilderkunst iets om bij stil
te staan. Dat opent het oog voor
betekenissen. Picturale kwaliteit is
voorwaarde en in beider werk
ruimschoots aanwezig.
Vermeule werkt met zelfgemaakte
foto's van mensen in stedelijke om
gevingen en van uitgestrekte land
schappen. Soms verplaatst hij zijn
personages naar één van zijn land
schappen. Hij schildert inventief,
licht vereenvoudigend een illusie
scheppend. Vegen, vlekken en ge
varieerde penseelstreken leiden tot
schilderen op het scherp van de
snede. Vermeule gaat uit van wat
hij ziet, Delauré zoekt uit de mas
samedia beelden die spiegelen wat
hem innerlijk beweegt. Misschien
een klein verschil, want de keuze
van Vermeule is natuurlijk mede-
bepaald door wat hem raakt. Maar
zijn drijfveer zit toch meer in het
zichtbaar maken van stukjes reali
teit. De schildertrant van Delauré
is ook inventief, maar verfijnder
dan die van Vermeule, met meer
aandacht voor nuances.
Het introspectieve van Delauré
komt naar voren in het enige ruim
telijke werk: een levensgrote pop
die voor een spiegel staat gebogen
waarin het hoofd verdwijnt: Zelf
portret Het beeld wijst op zoeken
achter de zichtbare werkelijkheid.
Het is tegelijkertijd een afwenden
van de wereld en de toeschouwer.
Door zijn werk geeft Delauré zich
echter wel degelijk bloot. Met een
virtuoze techniek roept hij gela
den voorstellingen op die betrek-
Icing hebben op angst, dood en ero
tiek. Kathleen is het meest intrige
rende doek. Een vrouw ligt in de
takken van een boom, omhuld
door duister. Haar gezicht gaat
schuil achter haar haar. Een arm
hangt slap uit een witte mouw
naar beneden. Vanonder haar
zwarte rok steekt een been om
hoog. In de panty zit een gat, net
op de plaats waar een tak haar
been bijna raakt, een verwijzing
naar de erotische geladenheid.
Wat doet ze daar? Hoe komt ze
daar? Leeft ze nog of is ze dood?
Tegenover dit doek hangt een
klein schilderij met dezelfde
vrouw. Je ziet nu haar gezicht:
bleek, met in de vochtige ogen een
oneindige blik. Ik besluit dat ze
dood is, gevlucht voor wie zich
aan haar vergreep of daartoe actie
ondernam. Dat de vrouw nu zo
één is met de boom, de natuur,
verwijst naar de wortels van het
menselijke bestaan die immers in
de aarde liggen, terwijl de geest
het aardse kan bezielen en zelfs
overstijgen. Maar de geest is wel
licht vaker de bron van het kwaad.
Wie zich zoals Delauré daarvan be
wust is kan soms moeite hebben
hoop te blijven koesteren. Dat
spreekt ook uit de regels: O, hoe
veel van mijn bestaan/ was slechts
het gelogen verleden/van een leven
nog te gaan..., een fragment van
een gedicht uit de bundel Verloren
illusie van Pessoa, gezongen door
fadozangeres Teresa Silva Carval-
ho. Het klinkt in de ruimte waarin
Delauré een aangrijpend schilderij
van een meisje dat tot haar lippen
in het water staat combineert met
een enorm doek waarop een uit
zichtloze grijze zee is te zien. Hoe
troosteloos dit ensemble ook is,
het signaal is: hoop is noodzaak.
Het werk van Delauré is een be
zweren van het onheil, het subli
meren van angst en pijn én een
staalkaart van picturale kwaliteit.
Het mooi samengaan van beeld,
vorm en betekenis maakt deze ten
toonstelling een aanrader.
Hetzelfde geldt voor de ex
positie van Vermeule. Hij
raakt met zijn voorstellin
gen het menszijn van alledag. Hij
schildert een man die op een lucht
haven op een vensterbank, achter
een wand van glas ligt te slapen.
Glasshouse heet de gouache. Een
ander werk, Lost toont een groepje
mannen dat iets zoekt in het zand,
in een nachtelijk decor met op de
achtergrond een kruising tussen
een radarstation, een container
schip en een pretpark. Het werk is
gebouwd rond de spanning tussen
mensen en hun omgeving. Dat is
goed zichtbaar in twee schilde
rijen met hetzelfde, hip geklede
meisje in kleermakerszit. Eén keer
plaatst Vermeule haar met de rug
naar een pretpark bij nacht. In een
ander doek zit ze op het strand,
met vooral leegte om zich heen.
Het meisje zoekt in de stilte van
de natuur haar rust en zichzelf.
Die neiging tot romantiek in de
pure zin spreekt ook uit de kleine
olieverven die Vermeule speciaal
voor deze expositie in oplage
maakte. Beached is de titel. Steeds
zie je een stationcar met geopende
deuren en de silhouetten van drie
jongens. Eén ervan gebaart rich-
Sjaak de Wit maakt uitgebalanceer
de, strak uitgevoerde schilderijen
en grafiek waarin hij speelt met
waarneming en verbeelding.
Met name de composities waarin
hij natuur en cultuur naast elkaar
plaatst zijn sterk.
T/m 8 jan., Passerelle, Gemeentehuis
Terneuzen. Ma. v/a 12.00 uur, di. t/m
do. 9.00 - 17.00 uur, vr. 9.00 - 20.00
uur.
Wim van den Berge pakt uit met
een overzichtstentoonstelling van
zijn fotowerk uit de periode
2001-2009. Gaaf gecomponeerde
landschappen en mooie abstrac
ties geven blijk van een mooie ba
lans tussen zien en weergeven.
T/m 16 januari, 'BinnenUit',
Schouwersweg 7, Heinkenszand. Di.
t/m vr. 9.30 - 17.30 uur, za. 9.30-
16.30 uur
jentsje Popma
De Friese kunstenaar Jentsje Pop-
ma concentreert zich op de hoofd
lijnen van zijn onderwerp.
Met brede vegen schildert hij land
schappen en naakten. Kracht en
kwetsbaarheid komen in zijn werk
harmonieus samen.
T/m 17 januari, Jentsje Popma, Galerie
Kos, Verrenieuwstraat 32, Zierikzee.
Vr. t/m zo. 12.00-18.00 uur en op
afspraak: 0111-414912.
Verzameling Warren
Hans Warren (1921-2001) verzamel
de kunst uit verre werelden. Zijn
collectie wordt schitterend gepre
senteerd. Spannende combinaties
van religieus, mythisch en magisch
geinspireerde beelden: Afrikaanse
expressie naast oosterse verfijning:
twee kanten van één medaille.
T/m 31 januari, Zeeuws Museum,
Abdij, Middelburg. Di t/ zo. 10.00 -
17.00 uur.
Han Reijnhout is autodidact met
gouden handen. Zijn tekeningen
en beeldjes leggen haarscherp het
leven aan en met het water vast.
Ook zet hij alledaagse momenten
neer, met mensen in de hoofdrol
en tovert hij een expressief geschil
derd gestrand schip uit zijn mouw.
T/m 7 maart, MuZeeum, Nieuwendijk
11, Vlissingen. Ma. t/m vr. 10.00 -
17.00 uur, za. en zo. 13.00 - 17.00 u.
