winter druk bezig met het nieuwe jaar
sera
Beestachtig
dinsdag 22 december 2009
foto's Willem Mieras Akkers in winterkleed.
een kleurenkaart zodat de boer
kan zien waar zijn gewas het beste
groeit."
Klinkt dit al aardig futuristisch,
het gaat nog verder, want sinds de
ze zomer is het mogelijk deze kaar
ten te koppelen aan de kunstmest
strooier die dan precies weet waar
hij niet te zuinig moet zijn met
mest en waar hij wel een beetje
minder kan strooien.
Niet verwonderlijk dat de akker
bouwers van tegenwoordig ook in
de winter druk bezig zijn. Ze zijn
manusjes-van-alles: laarzen in de
klei of vingers op het toetsenbord.
Het lijken twee verschillende we
relden, maar boeren verenigen dat
in één persoon en dan onderhou
den ze ook nog zelf hun machine
park en repareren wat kapot is. Ja
nuari is daar de aangewezen
maand voor. „En voor je het weet
is het weer voorjaar", verzucht Ha-
ge. „Dat is ieder jaar op een ander
moment, maar je moet wel klaar
staan als het zover is." Bemesten is
dan het eerste wat gebeurt.
Hage denkt dat er nog wel akker
bouwers zijn die het in de winter
rustig hebben, maar rekent ze tot
een kleine minderheid. Dat beeld
wordt door andere boeren beves
tigd: „Ik ken er wel die vier maan
den niets doen, maar dat zijn er
niet veel."
De winter is bij uitstek de tijd om
het nieuwe seizoen voor te berei
den. De loonwerker komt een keer
langs om het afgelopen seizoen te
bespreken en afspraken te maken
over het nieuwe jaar. Die afspra
ken worden niet in detail vastge
legd, het is meer een intentiever
klaring: 'Jij komt mijn aardappels
rooien en het graan eraf rijden'.
De rest is een kwestie van vertrou
wen.
Een andere populaire tak van win
tersport is bedrijfsverbreding. Boe
ren beginnen met planten van
spruitkool, selecteren pootgoed of
verhuren zichzelf aan iemand die
personeel nodig heeft. Een boer
op Sint-Philipsland meldt dat de
medewerker die hij vroeger nog in
dienst had in de winter drie maan
den in de machinefabriek ging
werken.
Sommige boeren lopen wat verder
voor de muziek uit en zetten de
deuren van hun bedrijf open voor
de buitenwacht. Dat is in de zo
mer met minicampings al heel ge
woon, maar het in de winter naar
de boerderij halen van eenieder
die dat wil, staat nog in de kinder
schoenen. De organisatie Boerde-
rijUitje.nl opereert als tussenper
soon tussen bedrijven en melk
veehouderijen.
De deelnemer kan zich onder
meer wijden aan een melkclinic
met daarna stamppot en glüwein
of zich storten op balen hooi om
er creatief mee aan de slag te
gaan.
Op dit moment staan er acht
boerderijen op de lijst, waarvan
vijf in Brabant. Zeeuwse boerde
rijen zitten niet in de portefeuil
le, maar er wordt in het Zeeuwse
naarstig gezocht naar boeren die
interesse hebben in het aanbie
den van deze vorm van activiteit.
Er zijn dieren die je maar zel
den ziet. In die groep vallen
veel zoogdieren die bij ons
in het wild voorkomen. Hun spo
ren nemen we echter wel waar.
Want wie heeft zich nooit afge
vraagd van welk dier de kleine hol-
ingangetjes soms met wat losse
grond ervoor zouden kunnen
zijn.
Grote kans dat we met een onder
komen van de veldmuis van doen
hebben. Dit diertje, dat een lengte
kan bereiken van zo'n acht tot
twaalf centimeter, is ons meest
voorkomende zoogdier. De veld
muis is eigenlijk geen echte muis,
zoals de huismuis of de bosmuis.
Hij behoort tot de woelmuizen,
die een zelf gegraven gangenstel
sel tot een diepte van circa vijftig
centimeter bewonen. Sommige
gangen, waarin zich ook de voor
raadkamers en de nestholte bevin
den, kunnen wel zes meter lang
zijn. In aanmerking genomen dat
de veldmuis solitair leeft en alleen
onder barre omstandigheden klei
ne kolonies vormt, is het graven
van een onderkomen voor zo'n
klein dier een bewonderenswaar
dige prestatie.
Al even indrukwekkend is.de snel
heid waarmee de dieren zich
voort kunnen planten. Meerdere
worpen per jaar van zes tot tien
jongen zijn normaal. Bovendien
zijn de jongen op een leeftijd van
twintig dagen al geslachtsrijp. Wa
re geboorte-explosies kunnen er
plaatsvinden. Toch groeit de aan
wezigheid van veldmuizen zelden
uit tot een plaag. De vele vijanden
als uilen, vossen, katten, hermelij
nen en wezels, roofvogels en rei
gers houden de stand op peil. Zon
der uitzondering hoort de veld
muis tot de meest bejaagde prooi.
In jaren waarin er minder muizen
zijn, gedijen ook de predatoren
minder. Naast hun dierlijke vijan
den zijn veldmuizen ook gevoelig
voor koude en ziektes. Daarnaast
wordt hun leefgebied - velden, ak
kers, bermen, bosranden en sloot
kanten - door de mens zodanig be
werkt dat veel muizen sterven. De
gemiddelde leeftijd is dan ook
maar 4 tot 12 maanden. Ondanks
al deze bedreigingen houden de
veldmuizen hardnekkig stand. In
de winter maken ze hun looppa
den bovengronds onder een dikke
sneeuwlaag.
Veldmuizen voeden zich hoofdza
kelijk met bladeren, grassen en al
lerlei zaden. Ze eten ook wel
vruchten, knollen en wortels.
Klein maar dapper, jazeker.
