41
Schelpdierkwee
Excursies Zeeuws-Vlaanderen
Midwinterproeverij Hof Welgelegen
Wasplaten op Schouwen-Duiveland
dinsdag 8 december 2009
Hoewel de dagen kort zijn worden er deze maand in Zeeuws-Vlaanderen volop
buitenactiviteiten ontplooid. Een deel van de activiteiten is gericht op onder
houd van natuurgebieden. Andere activiteiten zijn bestemd voor stevige stappers, die
met een gids in de grote natuurgebieden willen ronddwalen.
zaterdag 12 december: Jongerengroep de Vlaamse Gaaien van natuurbeschermings
vereniging de Steltkluut werkt in het Gaaienbos bij Axel. Verzamelen om 10.30 uur
op de parkeerplaats van het Kunstbos. Einde 15.30 uur. Werkkleding, stevige schoe
nen en een lunchpakket meenemen. Info 06 107 555 86.
zaterdag 19 december: Wilgen knotten. Locatie wordt nog nader bepaald. Info
0117 301835.
zaterdag 26 december: Excursie in het Verdronken Land van Saeftinghe. Aanvang
13.30 uur. Aanmelden bij bezoekerscentrum Saeftinghe, 0114 633110. Kinderen jon
ger dan tien jaar en ouderen die een beperkte actieradius hebben, kunnen niet mee.
Kniehoge laarzen zijn aanraders.
zondag 27 december: Wandeltocht in natuurontwikkelingsgebied de Margarethapol-
der bij buurtschap De Griete, ten oosten van Terneuzen. Vertrek onder leiding van
een gids om 9.30 uur bij Café De Griete. Info 0115 431511.
zondag 29 december: Een gids van de Stichting Het Zeeuwse Landschap leidt be
langstellenden rond door natuurgebied het Zwin. De wandeling duurt ongeveer 2,5
uur. De route gaat door de duinen en over het strand van Cadzand, dat bekend staat
om de fossielen. De wandelaars stappen ook door een stukje schorrengebied. De ex
cursie begint om 14.00 uur bij bezoekerscentrum Het Zwin, G. van Hoekestraat 2 in
Retranchement.
Natuurgebied Het Zwin.
maandag 28 december: Jeugdvereniging de Stekkertjes (Oost-Zeeuws-Vlaanderen)
gaat wilgen knotten. Aanvang 13.00 uur, einde 15.00 uur. Info 0115 617524.
Zaterdag houdt het biologische groenteteeltbedrijf't Hof Welgelegen aan de
Noordweg in Middelburg een midwinterproeverij. Ard en Esther van de Kreeke
runnen het teeltbedrijf en de bijbehorende boerderijwinkel sinds juni van dit jaar. Ze
telen bijna honderd soorten bekende en minder bekende groenten, van rode kool
tot moerbeien en pastinaak. Zaterdag kan er geproefd worden van vergeten groen
ten zoals winterpostelein, wortelpeterselie, schorseneren en paarse worteltjes. Ver
der worden er zelfkweek-baaltjes en -stammetjes van paddenstoelen geïntroduceerd,
't Hof Welgelegen is sinds kort verkooppunt van Casa Foresta (www.casaforesta.nl)
en Groene takken (www.groentetakken.nl).
door Harmen van der Werf
Het lijkt te gek voor woor
den. De Oosterschelde,
de natuurlijke producent
van schelpdieren, ligt bin
nen handbereik. Toch wagen de
Yersekse schelpdierbedrijven
Roem van Yerseke en Koninklijke
Prins 8c Dingemanse de stap naar
het kweken van kokkels, mosselen,
tapijtschelpen en oesters aan de
droge kant van de dijk. „Geen re
sultaat is ook resultaat", zegt aqua-
cultuur manager Pieter Geijsen
van Roem van Yerseke heel nuch
ter.
Het eerste wonder is al geschied:
de concurrenten Roem van Yerse
ke en Prins 8c Dingemanse hebben-
elkaar gevonden in het gezamenlij
ke plan Zeeland Aquacultuur BV.
Samenwerking tussen schelpdier-
bedrijven in Yerseke is op z'n
zachtst gezegd niet sterk ontwik
keld. „Maar", geeft aquacultuur ma
nager Ronald de Vos van Prins
Dingemanse aan, „bij de ontwikke
ling van innovaties, zoals de bin-
nendijkse kweek van schelpdieren
en algen, moet je elkaar wel opzoe
ken en kennis delen."
Sinds 2005 is hier al naartoe ge
werkt. Den Haag verbood de me
chanische kokkelvisserij in de Wad
denzee. In reactie daarop stichtte
Roem van Yerseke een hatchery,
een broedhuis, voor de kunstmati
ge kweek van schelpdieren.
Overheden reageerden met een
krachtig pleidooi voor innovaties.
Met een drieledig doel: de druk op
wilde schelpdier- en visbestanden
beperken; het aanbod van schelp
dieren en vis garanderen met nieu
we productiemethoden; en: boe
ren alternatieven bieden voor ge
bruik van verzilte grond.
Het leidde in 2006 tot een krach
tenbundeling in stichting Zeeuwse
Tong, met het ministerie van Land
bouw, de provincie, bedrijfsleven
en onderzoeksinstituten. Zeeuwse
Tong heeft de eerste jaren gebruikt
om de haalbaarheid van de ge
droomde initiatieven te onderzoe
ken. De Vos: „De eerste fase is ach
ter de rug. We gaan nu de fase van
praktijkproeven in."
In de Wilhelminapolder vindt
mosselkweek plaats met zilt grond
water. Zeeuwse Tong gaat bij proef-
boerderij De Rusthoeve in Colijns-
plaat aan de slag met onder meer
de kweek van tong. Roem van Yer
seke en Prins 8c Dingemanse doen
hun deel in het met Zeeuwse Tong
Aquacultuur manager Pieter Geijsen van Roem van Yerseke met enkele gekv
opgerichte proefstation Zeeland
Aquacultuur. Onlangs is het sta
tion geopend in de Olzendepolder
bij Yerseke.
Alles draait om het vergaren van
toepasbare kennis. Prins Sc Dinge
manse gaat in bovengrondse bak
ken allereerst de relatie tussen al
gen (voeding voor schelpdieren)
en kweektechnieken onderzoeken.
Roem van Yerseke pakt het direct
groter aan, met achttien algenvij-
vers van 125 vierkante meter en
acht schelpdiervijvers van vijftig
bij twee meter.
Het basismateriaal, de broedjes,
Wasplaten zijn erg in trek
bij natuurbeheerders.
Niet alleen zijn ze bui
tengewoon kleurig en fraai om te
zien; wasplaten zijn ook nog eens
uitermate gevoelig voor de kwali
teit van het beheer. Een natuurbe
heerder die graslanden vol waspla
ten kan laten zien mag gerust een
beetje trots zijn op de resultaten
van zijn werk en andersom is het
een veeg teken als een weidege
bied na tientallen jaren natuurbe
heer nog steeds geen enkele was
plaat herbergt. Reden genoeg dus
om met een groep vrijwilligers
een kijkje te nemen in verschillen
de graslandgebieden op Schou
wen-Duiveland om op zoek te
gaan naar wasplaten. Schouwen
heeft in dat opzicht een naam op
te houden, omdat er in het verle
den, vooral langs de binnenduin-
rand wel tien verschillende soor
ten gezien zijn. We beginnen in
de Zouten haard bij Renesse. Bij
plantenkenners een fameus ter
rein waar in het voorjaar duizen
den harlekijnen en andere orchi
deeën groeien. De mosrijke, kort-
grazige duintjes meteen langs de
weg lijken een ideale wasplaten-
biotoop. Maar wat een desillusie:
we vinden maar één soort, name
lijk het sneeuwzwammetje. Dat is
van alle wasplaten de gewoonste
en bovendien de minst kritische
soort. Op het veel vlakkere noor
delijk deel van het terrein komt
het toch nog goed. Ineens zijn
daar de elfenwasplaat en het pape-
gaaizwammetje en nog in behoor
lijke aantallen ook. Ertussen staan
onopvallende, want bijna vergane
exemplaren van de zwartworden-
de wasplaat. Als we kort daarna
de kabouterwasplaat ontdekken
weten we dat het helemaal goed
komt. De scharlaken wasplaat en
de geurende wasplaat complete
ren ons lijstje. Op ons volgende
terrein, de Brouwersdam, treffen
we alleen de duinwasplaat en de
zwartwordende wasplaat aan. Op
de vroongronden vinden we het
sneeuwzwammetje en het vuur-
zwammetje, maar de uit dit ge
bied bekende slijmwasplaat laat
helaas verstek gaan. De echte klap
per komt aan het eind. In Dijkwa-
ter bij Dreischor vinden we vele
honderden papegaaizwammetjes
en sneeuwzwammetjes. Maar bo
vendien nog drie nieuwe waspla
ten voor die dag: de bruine was
plaat, de ridderwasplaat en de
hooilandwasplaat. Al met al een
topscore en een pluim op de hoed
van beheerder Staatsbosbeheer.
Papegaaizwammetjes. foto Chiel Jacobusse