spectrum IO
Verboden
PZC
Zaterdag 14 februari 2009
STANDPLAATS
door
Windy Kester
Skating is not a crime', stelden buttons en
stickers in de jaren tachtig. Deze internatio
nale slagzin die skateboarden uit het ver
domhoekje moest halen, had in Noorwe
gen echter een extra betekenis. Hier was skateboar
den namelijk wél een misdaad.
Tot 1989 stonden er fikse boetes op het gebruik en
de verkoop van skateboards. Ook mocht er geen
reclame voor worden gemaakt. Bureaucraten van
het ministerie van Verkeer hadden namelijk in
Amerikaanse statistieken gezien dat er redelijk
wat ongelukken gebeurden in deze relatief nieu
we tak van sport. In plaats van een voorlichtings
campagne voor kniebeschermers te starten, leek
het hen beter de boel maar hélemaal te verbieden.
In Noorwegen weet de overheid namelijk wat
goed is voor de burger. Een Zweedse
handelsminister noemde het land tien
jaar geleden niet voor niets 'de laatste
Sovjetstaat'. Alles is politiek en met na
me gevaarlijke of ongezonde geneugten
worden verboden.
Een bekend voorbeeld is de staatswinkel
voor drank. Tegenwoordig heb je geen
rantsoenbonnen meer nodig om een
flesje wijn te kopen en de keuze van de
staatswinkel, de 'vinmonopol' (wijn
monopolie), doet niet onder voor die
van slijterijen elders in Europa. Maar Va
dertje Staat houdt wel precies bij hoe
veel zijn onderdanen consumeren. En
kan op ieder gewenst moment besluiten
dit aan banden te leggen.
Zo worden de Noren op de
dag van verkiezingen geacht
nuchter hun democratische
plicht te doen. Dus is de wijn
monopolie gesloten en serve
ren de cafés geen hartverster
kers. Op zon- en feestdagen en
na.zes uur 's avonds gaat in de
supermarkt een doek over de
blikken bier.
Roken is een ander voorbeeld. Vol verbazing vol
gen de Noren de problemen rond de rookvrije ho
reca in Nederland. In Noorwegen werd het rook
verbod ingevoerd in de warme zomer van 2002,
op een moment dat iedereen sowieso op een ter
ras wilde zitten. In de daaropvolgende winter
deed Ikea goede zaken met cafés die massaal een
dekentje klaarlegden voor hun kleumende gasten.
Vervolgens hoorde je niemand meer over het
rookverbod.
Inmiddels zijn veel winkels zo ver, dat ze sigaret
ten onder de toonbank en uit het zicht van on
schuldige niet-rokers houden. Om niemand in de
verleiding te brengen, is alle tabaksreclame, recla
me voor alcohol én reclame gericht op kinderen,
uit den boze. Hier geen folders van Bart Smit of
Intertoys waarin je je sinterklaaswensen kunt aan
strepen.
Eén van de nieuwste verboden die de Noren moe
ten slikken, heet 'het verbod op vuurpijlen'. Dit
vuurwerk op een steeltje dat je in een fles moet
zetten, zou op oudejaarsavond verantwoordelijk
zijn voor bijna 70 procent van de ongelukken. De
fles kan omvallen en de pijl kan in de lucht van
richting veranderen. Verbieden dus maar.
Afgelopen jaarwisseling meldden de ziekenhui
zen, op wat afgeschoten vingertjes na, veel minder
oogschade en brandjes dan ooit tevoren. En geen
enkel dodelijk ongeval. Buurlanden Zweden en
Denemarken hebben al interesse getoond in het
volgen van het vuurpijlenverbod. Het lijkt er op
dat deze ban net zo snel ingeburgerd raakt als het
verbod op alcoholreclame en roken.
Het skateboardverbod haalde de 21e eeuw echter
niet. De jeugd knutselde gewoon zelf boards in el
kaar of smokkelde ze de grens over. De politie be
steedde een grote som belastinggeld aan razzia's
bij illegale halfpipes (waar trucs gedaan kunnen
worden) in de uitgestrekte bossen. Maar uiteinde
lijk zag de politiek in dat een wet die skaters ver
plicht bescherming te dragen, voor meer veilig
heid zorgt. En goedkoper is.
Volgens officiële cijfers is de economie
van het onafhankelijke Kosovo vorig
jaar met 6 procent gegroeid. Maar de
inwoners van dorpjes zoals Reznik
merken weinig van deze voorspoed.
door David-jan Godfroid