Uitstervende dieren spectrum PZC Zaterdag 18 oktober 2008 Feiten en weetjes over oesters Oesters zijn tweekleppige weekdieren. Ze zijn tweeslachtig> dus hermafrodiet. Ze begin nen als mannetje en na het derde of vierde jaar veranderen ze in een vrouwtje. Bevruchte eicellen ontwikkelen zich tot een larfje. Die larven worden uitgestoten en zoeken een plek om zich vast te hechten ergens op de Oosterscheldebodem. Als dat is gelukt groeit de larf in twee tot vijfjaar uit tot een con sumptieoester. Oesters filteren het water waar ze in liggen en halen daar voedsel en zuurstof uit. Voor de Zeeuwse oesterkwekers zijn er twee productiegebieden. Dat zijn 1550 hectare aan percelen in de Oosterschelde en 500 hectare in het Grevelingenmeer. Frankrijk is het voorbeeld geweest voor de Nederlandse oestercultuur. Weliswaar was er voor 1860 al wilde oestervisserij op banken in de Zuiderzee en de oostelijke Waddenzee, maar het waren heuse baronnen (de eerste echte oesterbaronnen) die op 6 mei 1870 in Tholen samenkwamen voor de eerste ver pachting van oesterpercelen op de Yerseke Bank. Jhr. Groeninx van Zoelen diende in 1874 een plan in voor de aanleg van de oes terputten langs de huidige Havendijk. - De grootte van platte Zeeuwse oesters wordt uitgedrukt in zogenaamde nullen. De klein ste is één nul (40 tot 50 gram), de grootste zes nullen (90 tot 110 gram). Er is ook nog een categorie zes.nul super (meer dan 110 gram). De maat van de creuses wordt weergegeven in Romeinse cijfers. De kleinste is een IV (minder dan 70 gram) en de grootste een I (140-180 gram) of zelfs een 0. Overigens wil het bedrijf Prins en Dingemanse een eind ma ken aan die benummering en het systeem simpeler maken, met de maten fijn, middel en groot. - De Zeeuwse oestercultuur heeft al heel wat klappen te verdragen gekregen. Zo vroor na genoeg het hele oesterbestand kapot in de strenge winter van 1962/1963. Veel oes terkwekers zijn er toen mee gestopt. In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd de ziekte Bonamiasis in de Oosterschelde ont dekt. In de Oosterschelde en het Grevelingenmeer zit nog steeds de parasiet Bonamia ostreae, die de ziekte Bonamiasis bij de platte Zeeuw se oesters veroorzaakt. Deze ziekte tast de vitale delen aan en heeft een sterfte onder driejarige oesters tot gevolg. De ziekte is niet schadelijk voor mensen. Creuses zijn niet be vattelijk voor de ziekte. Het Franse woord huitre voor oester, is komt van het gegeven dat vroeger gezegd werd dat je alleen oesters kon eten in maandden met een R. Dat zijn er - ook in het Frans - acht (huit). Dus werd het huit-R, ofwel huitre. Van oesters wordt gezegd dat ze goed zijn voor het libido. Het hoge zinkgehalte zou dé zaadproductie bij de man bevorderen. Echt wetenschappelijk bewijs ontbreekt. Het is dan ook waarschijnlijk slechts een fabeltje. Oesters zijn gezond. Ze bevatten vitamines A, D, B1 en B2. Verder natrium, calcium, ij zer, een hoog gehalte aan zink en magne sium. Deze laatste elementen spelen een be langrijke rol in de stofwisseling en verhogen de weerstand tegen verkoudheid. Oesters passen ook prima in een calorie- en/of choles- terolarm dieet. Mensen kunnen wel een aller gie tegen eiwitten opbouwen. Dat kan leiden tot misselijkheid en huidirritatie. Oesters kunnen het beste gekocht worden in restaurants voor directe consumptie. Wie ze thuis wil eten kan bij de vishandel terecht. Daar worden ze meestal geleverd in doosjes of mandjes van 12, hoewel de betere visboer de platte Zeeuwse oesters (als hij ze heeft) in verband met de hoge prijs ook wel per stuk levert. Rond de feestdagen zijn oesters ook in Nederlandse supermarkten verkrijgbaar. Oester worden gegratineerd, gefrituurd, ge stoofd of op een brochette gegeten, maar de echte liefhebber slobbert ze toch het liefst rauw naar binnen.. www.zeeuwseoesters.nl Het bedrijf van Adri Bruinooge is ook van vader op zoon overgegaan. Bruinooge han delt niet alleen in oesters. Hij doet in schaal- en schelpdieren en vis- en vispro ducten en alles wat daar bij in de buurt komt, zoals bijvoorbeeld zeekraal. Het be drijf vierde zeer recent het 25-jarig bestaan en opende de deuren van een compleet nieuw gebouw. Als het om oesters gaat signaleert Bruinoo ge een achteruitgang. Vroeger reden er el ke week een paar vrachtwagens vanuit Yer seke naar Italië, vol met oesters. Nu maar eens af en toe. De Fransen hebben dat alle maal overgenomen. „De Fransen hebben toch beter in de gaten gehad wat de klan ten willen.Ze hebben beter voor hun pro duct gezorgd. Kijk maar eens hoe ze daar oesters kweken. Daar liggen ze op tafels en die hebben nooit zand geraakt. Bruinooge importeert al langer Franse oesters als han delaar. Ongeveer 10 jaar geleden was hij een van de eersten die ze impor teerde. Voor hem is de hele Het oesterseizoen is begonnen. Naarmate Kerstmis nadert wordt het steeds drukker in deze branche. Maar hoe staat het er eigenlijk voor? door René Schiröer wereld zijn handelsterrein. Momenteel haalt hij ook oesters uit het Deense Lim- fjord waar al een heel oude traditie van oesterkweek bestaat. Dan weer importeert hij Ierse oesters. „Als je de hele wereld be schouwt dan stelt de oesterbranche in Yer seke niet zo veel voor. Kijk maar eens naar Frankrijk: zo'n beetje langs de hele Atlan tische kust vind je oesterkwekers. Mis schien heeft men het in Yerseke wat op zijn beloop gelaten. Zo van, oesters dat komt vanzelf wel." Volgens Adri Bruinooge kan het imago van de oesters nog wel wat opgekrikt wor den. Zo vindt hij het opvallend dat jonge ren - een uitzondering daargelaten - maar zelden oesters eten. „Het begint eigenlijk zo rond je dertigste. Naarmate mensen ouder worden beginnen ze oesters meer te waarderen. En je houdt natuurlijk mensen die absoluut geen oesters lusten of er niet tegen kunnen." Als het om promotie gaat zie je altijd de mosselen. Daar wordt heel wat reclame voor gemaakt en met succes. De mossel- concumptie is de afgelopen jaren in Neder land flink gestegen. Wat dat betreft kan de oester ook wel een steuntje in de rug ge bruiken. Suggesties als die van Pols en het streven van de pro ducenten organisatie Neder landse oestercultuur zijn wat hem betreft dan ook van harte welkom om de oester weer onder een breed publiek bekend te maken. Zeeuwse oesters zijn de enige winterharde oesters in de we reld. En daar zijn er steeds minder van. Als je dan ziet dat er overal in de wereld ac ties worden gehouden voor uitstervende diersoorten dan zou een actie voor de Zeeuwse oester ook wel op zijn plaats zijn." Het is een frisse maandagmorgen in Yerse ke. Vader en zoon Pols zijn bezig in een van de loodsjes bij de oesterputten. De put ten worden schoongemaakt met het oog op het nieuwe seizoen. „We zouden een kunstmatig cen trum op moeten zetten om deze oesters te kweken. Daar moeten we wel (financiële) hulp bij heb ben. Het zou een project moeten worden om de Zeeuwse oester weer op de kaart te zetten. Daar moet minister Verburg zich voor inzetten." Vader en zoon Pols van de firma Pols-Bom uit Yerseke zijn al gene raties met oesters be zig. Ze vissen en verhandelen de schelpdieren. Ze betreuren het dat de Zeeuwse oes ter niet meer is wat hij vroeger was. Nu de ziekte Bonamia Ostreae ook in het Greve lingen meer zit maakt het be stand aan Zeeuwse oes ters nog geen vijf pro cent van de totale ductie aan oesters Zeeland uit. De oester moet werken aan zijn populariteit vinden ze.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2008 | | pagina 98