'Mensen moeten nu geen stappen rare maken' :v\ A M 4Ü>) ras,-v, Slechtste jaar uit geschiedenis AEX fel 'of 'Mensen denken dat het slecht gaat met de wereld en dat ze zelfde uitzondering zijn' Ruut Veenhoven, socioloog aan de Erasmus Universiteit PZC Zaterdag 18 oktober 2008 1 3 Martijn Ruissen geeft nota bene bedrijf seconomie en ook hij had geld staan bij Icesave, de inmiddels failliete IJslandse bank. „Ik heb het op tijd weggehaald", vertelt hij, een beetje lachend. „Dat was meer geluk dan wijsheid. Omdat ik financieel management geef volg ik de de forums en de berichten in de krant. Bij die forums zag je mensen bang wor den." Vier docenten economie van de Hoge school Zeeland geven hun visie op de kredietcrisis. Leidraad voor het gesprek zijn de vragen die lezers van de PZC op stuurden. „Het blijft onverstandig, ook van gemeenten", vindt Kees Bergshoef, die ook een deel van zijn geld bij een buitenlandse bank met Nederlandse vestiging heeft staan: bankieren in IJs land was gevaarlijker, omdat de Neder landse garanties niet (helemaal) geld- den. „En toch", zegt Kees Polderman, „vind ik niet dat de bestuurders weg moeten." Minister Bos heeft het goed gedaan, ge ven ze toe. En Sarkozy, de Franse presi dent, ook. Beter dan de Amerikanen. En dat geld dat de overheid nu in ABN-Fortis heeft gestoken, dat ver dient de overheid wel weer terug, denkt Polderman. „Dat levert bij ver koop winst op", voorspelt ook Bergs hoef Waar die crisis vandaan komt? „Je hebt de reële economie", doceert Bergshoef. „En daarboven de financiële economie. Die is veel groter geworden dan de reë le. Terwijl het er vroeger een afgeleide van was." Dekker: „Het was een mid del en het is een doel geworden." In die financiële economie is gebrek aan ver trouwen ontstaan: doordat de risico's van moeilijke producten niet duidelijk zichtbaar zijn en door het beloningsbe leid van managers in de bankensector. En dat geld dat verdampt is, waar is dat? „Dat zat in de aandelen", zegt Bergshoef „Gebakken lucht", zegt Pol derman. Ruissen: „De koersen zijn niets meer dan de teruggerekende winst die een bedrijf in de toekomst zal maken." Bedrijven zijn nu goed koop op de beurs doordat er alleen naar de toekomst wordt gekeken, niet naar resultaten uit het verleden. Met een beleggingshypotheek ben je nu de pineut, stellen de economen toch een beetje vrolijk. „Als je aan het einde van je hypotheekperiode zit, is het ook verstandig om je behaalde re sultaat vast te laten zetten." Verder zijn er vragen over de spaarhypotheek: is het gespaarde bedrag nu een verzeke ring of niet? „Daar moet binnenkort een uitspraak over komen van het mi nisterie", zegt Ruissen. Ook de mensen die in Fortis hebben belegd, hebben pech. „Niemand", klinkt het in koor op de vraag wie de verliezen op die aandelen vergoedt. „Dat is het risico van beleggen", zegt Ruissen. „Als de overheid niets had ge daan", meldt Bergshoef, „dan waren die aandelen ook niks meer waard ge weest." Voor mensen die een beleg gingsproduct hebben is 'de rit uitzin gen' het advies. Bergshoef: „De kans is reëel dat het goed komt. Mensen moe ten nu geen rare stappen maken." De kans dat een bank als Rabobank omvalt, schatten Polderman, Bergs hoef Ruissen en Dekker laag in. „Die kans is bijna nul", denkt Dekker. „En als hij omvalt, dan hebben we pas echt een probleem." Ook bij ABN en Fortis is spaargeld nu veilig. Ruissen: „Daar geldt nu de normale garantieregeling tot een ton spaargeld." „Maar stel dat ABN-Fortis over een jaar aan een bui tenlandse bank wordt verkocht, dan zou ik mijn geld weghalen", stelt Bergs hoef Waarom er in Amerika niet voor is ge kozen om de rente op de foute hypo theken terug te brengen tot het niveau dat ze hadden op het moment dat ze zijn afgesloten? „Omdat die rente ex treem laag was", zegt Bergshoef. „Een lokkertje", vult Polderman aan. „Geen enkele bank wil die hypotheken onder die voorwaarden overnemen, het ging vaak om twee procent." Nederlanders moeten zich óók meer bewust worden van geld, vinden de economen. Ruissen: „Hoeveel mensen zijn er die geld op hun creditcard stor ten voordat ze op vakantie gaan? Ze bouwen wel een schuld op tegen twaalf, dertien procent rente als ze die card gaan gebruiken." Bergshoef: „Ik ben ook benaderd door bedrijven die beleggingen willen verkopen. Blijkbaar weten ze dat ik overwaarde opmijn huis heb." Is het verstandig om weer te gaan spa ren? „Waarom niet?", vraagt Bergshoef „Tenzij mensen ophouden met consu meren, maar iemand die een appeltje voor de dorst wil, die moet gaan spa ren." Mensen moeten weer Teren om eerst te sparen voordat ze iets kopen, vinden ze allevier. Ook in Nederland is de afgelopen jaren wel erg makkelijk omgesprongen met leningen. Beleggen kan, voor de langere termijn, maar nooit met geleend geld. Wat de gevolgen van de kredietcrisis voor Zeeland zijn? Meer werkloosheid, misschien. En mensen zullen de aan schaf van luxe goederen uitstellen, voor spellen ze: een nieuwe bank of een an dere auto is niet écht nodig. Maar als de wasmachine stuk gaat, wordt die nog wel gewoon vervangen. „Het toeris me zou er iets van kunnen merken", denkt Bergshoef „Verder is het zo dat de Zeeuwen veel spek op de ribben hebben", weet Polderman. 260 Oe 25 fondsen die samen de belang rijkste aandelenin- dex van Nederland vormen (AEX) zijn dit jaar met meer dan 50% gedaald. Het wordt daarmee waarschijnlijk het slechtste AEX-jaar sinds 2002. Dat jaar daalde de index zo'n 35%. De index bestaat sinds 1983. okt. febr. 2006 2007 juni 2007 okt. 2007 juni 2008 okt. 2008 - Kv% ^EGON 11 - 10- 9- 8 - 7 - A.00Ahold okt. febr. juni 2006 2007 2007 okt. febr. 2007 200S 2008 okt. 2008 okt. febr. juni okt. febr. juni okt 2006 2007 2007 2007 2008 2008 2008 A /vj 'I AkzoMobe - 60- 50- 40- 30- ArcelorMittal okt. febr. juni 2006 2007 2007 okt. febr. 200.7. 2008 juni.. 2008 okt. 2008 okt febr .'juni okt.. febr juni okt 2006 2007 2007 2007 2008 2008 2008 ASML 22 - 18 - 14 - 10 - ^bam okt. febr. juni 2006 2007 2007 okt. febr. 2007 2008 200S okt 2008 okt febr. juni okt. febr. juni okt. 20Ö6 2007 2007 2007 2008 2008 2008 M. CÖRIO l 40- 38 - 36- 34- 30- 2S - DSM 1$ y 1 okt. febr. juni 2006. 2007 2007 okt." febr. 2007 2008 juni 2008 okt. 2008 okt. febr juni okt. febr. juni okt. 2006 2007 2007 2007 2008 2008 2008 50 - 15 - 1 40 - 35 - 30 - 25- ScstoiOss® okt. febr. juni 2006 2Q07 2007 okt febr. 2007 2008 ^008 okt. 2008 ókt febr. juni okt. febr. juni okt 2006 2007 2007 2007 2008 2008 2008 V ING StóT 13 - 12 - 11 - 10- 9- okt. febr juni 2006 2007 2007 ökt. febr. 2007 2003 2008 okt 2008 okt. febr juni okt febr. "juni okt. 2006 2007 2007 2007 2008 2Ó08 2008 - PHILIPS 60- 50 40 30 20- randstad okt. febr juni 2006 2007 2007 okt. febr: 2Ö07 20Q8 juni 2008 okt 2008 okt. febr. juni okt, febr. juni okt. 2006 2007 2007 2007 2008 2008 2008 Reed Elsevier 30- 28 26- 24 22 20- 18 okt. febr. juni 2006 2007 2007 okt. fcbr. 2007 200S 2008 okt. 2008 okt febr. juni okt. febr. juni okt. 2006 2007 2007 2007 2008 2008 2008 SP 34- 30- 26- 22 18 okt. febr. juni 2006 2007 2007 okt, febr. 2007 2008 2008 okt 2008 okt. febr. juni okt febr. juni okt. 2006 2007 2007 2007 2008 2008 2008 tomtom 190 180 170 160 150 140 130 - 120 - ^^Mbai 1 rodamco okt. febr. juni 2006 2007 2007 okt. febr. 2007 2008 juni 2008 okt 2008 okt. febr juni okt febr. juni okt. 2006 2007 2007 2007 2008 2008 2008 40 35 30 25 20- 15 10- usg people - okt. febr. juni 2006 2007 2007 okt. febr. 2007 2008 2008 okt. 2008 okt febr. juni okt febr. juni okt 2006 2007 2007 2007 2008 2008 2008 UJEREUKWVE V 22 20 18 16- 14 v"J Wolters Kluwer y infographic: JD bron: Beurs.nl

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2008 | | pagina 13