Stilstaan
in Bastogne
PZC
W22
Reis in 5 clicks
Kaasconfrontatie
Zestig jaar vrijheid
vieren en herdenken
zaterdag 30 april 2005
Kippenvel in een museum. Dat
overkomt je niet elke dag. Wel in
Bastogne, waar in het kader van
een nieuwe oorlogsexpositie een
donkere schuilkelder is
nagebouwd. Met gedempte
stemmen van mensen die samen
in die benauwde ruimte proberen
te overleven. Om even stil van te
worden.
Door NICOLE OLDE KALTER
Wandelen of genieten op
een van de vele terras
sen. Veel mensen ko
men naar de Belgische
Ardennen voor de rust, natuur en de
gezellige stadjes. Maar de Ardennen
kenden ook minder vredige tijden.
De Slag om de Ardennen, het aller
laatste gevecht van de Tweede We
reldoorlog op Belgisch grondgebied,
had plaats van 16 december 1944 tot
8 januari 1945. Nu nog herinneren
de vele oorlogsrelikwieën en monu
menten in het gebied aan de bloedi
ge veldslagen. Alleen al in Bastogne
is er op dit gebied genoeg te doen en
te zien.
In Bastogne kun je niet om de ge
schiedenis heen. Midden in de stad
loopje gelijk tegen een Amerikaanse
tank aan, die hier in het strijdgewoel
bleef steken. Ook de wit-rood-blauwe
paaltjes (de kleuren van de Ameri
kaanse vlag) die langs de 1145 kilo
meter staan die door de troepen van
generaal Patton werden afgelegd van
af Normandië tot aan de Mardasson-
heuvel in Bastogne, herinneren aan
de Tweede Wereldoorlog. De Mijlpa-
lenweg van de Vrijheid worden ze ge
noemd. Ze lijken wel wat op onze
Amsterdammertjes, maar dan klei
ner en met een rode fakkel erop. De
gebeeldhouwde fakkels zijn replica's
van de fakkel die het vrijheidsbeeld
in New York vasthoudt.
Nieuwe expositie
brengt oorlog
dichter bij kinderen
Omdat het dit jaar precies zestig jaar
geleden is dat de Slag om de Arden
nen plaats had, is in het Oud Semina
rie, in het centrum van de ,stad, de
nieuwe tentoonstelling 'Ik was 20 in
'45 in Bastogne' ingericht. Deze expo
sitie is zeer toegankelijk voor jong en
oud. Hij toont de Slag om de Arden
nen door de ogen van degenen die
hem hebben meegemaakt: 'Ik was
niet bang. Ik was zes, als kind denk je
veilig te zijn zolang je bij een van je
ouders bent.' Voor een houten sil
houet van een soldaat met een televi
siescherm in zijn hoofd staan de
meeste bezoekers een tijdje stil. Op
het beeldscherm is een oudere
vrouw te zien die wordt geïnter
viewd door een kind. De vragen gaan
over de Tweede Wereldoorlog, die de
Belgische vrouw als kind heeft mee
gemaakt. Gedurende de hele tentoon
stelling komt de bezoeker soortgelij
ke houten soldaten tegen. De kinder
lijke verwondering en de spontane
manier waarop de vragen worden ge
steld, maken het bij elke 'getuigen-
zuil' de moeite waard te kijken. 'Wat
aten jullie dan?' en 'Konden jullie
wel buiten spelen?' zijn vragen die
de kinderen zonder aarzeling stellen.
Deze expositie laat vooral de mense
lijke kant zien van de oorlog. Zo is er
een schuilkelder nagebouwd. Als je
deze binnenloopt krijg je letterlijk
kippenvel. Het is er donker en kil en
De begraafplaats in het museum ziet er behoorlijk echt uit.
Foto MUSEUM OUD SEMINARIE
0De komende maanden rijden veel Nederlanders weer via Bastogne (Bastenaken) naar
het zonnige zuiden. Probeer dit jaar, nu zestig jaar bevrijding wordt herdacht, eens
stil te staan bij wat er zich in de Ardennen afspeelde Op 10 mei 1940 werd Bastog
ne bezet door de Duitsers, op 10 september 1944 zorgde de aanvankelijke bevrijding
door de Amerikanen voor grote vreugde Niemand wist toen dat de bloedigste veldslag nog
gestreden moest worden. Op 16 december 1944 begonnen de Duitsers met een tegenaanval
in de Belgische Ardennen en pas op 18 januari 1945 werd de Slag om de Ardennen beslecht
in het voordeel van de Amerikanen.
Bastogne ligt op zo'n 250 kilometer afstand van Utrecht Voor routes en accommodaties:
www.bastoqne-tourisme.be Meer informatie. VW Bastogne, Place McAuliffe, 6600
Bastogne, tel. 0032-61 21 27 11
De expositie 'Ik was 20 in '45 in Bastogne' is nog tot en met 30 november dit jaar te zien in
het Oud Seminarie aan de Place Saint Pierre, dagelijks behalve maandag van 10.00-18.00
uur, entree €7,50. Meer informatie: tel. 0032-61 50 20 02,
www.20ansen45.org
Het Historical Center op de Colline du Mardasson is dagelijks open van
9.30-17.00 uur, entree €7,50. Meer informatie:
tel.0032-61 21 14 13.
Belgisch Verkeersbureau Wallonië en Brussel, Postbus 2324, 2002 CH Haar
lem, tel. 0900-202 01 07, www.belqie-toerisme.net.
op de achtergrond klinken geluiden
van vele mensen die samen in de be
nauwde ruimte opgesloten zaten.
Doordat het er zo donker is, duurt
het even voordat je door hebt waar je
je bevindt. Als je ogen aan het don
ker gewend zijn, zie je gelijk dat het
geen pretje was om hier uren te moe
ten doorbrengen.
Rijen grafstenen
Plots beland je op een begraafplaats.
Dertig grafstenen, omringd door spie
gels, wekken de illusie van een oor
logsbegraafplaats. Op zich een aan
grijpend gezicht, omdat dankzij de
spiegels de stenen tot in de oneindig
heid lijken door te lopen. Maar nog
indrukwekkender zijn de foto's die
op de beeldschermen verschijnen,
die voor iedere steen in de vloer be
vestigd zijn. Beelden van een overle
den soldaat samen met moeder, va
der, broers, zussen, vrienden of vrien
din. Ook al weet je dat diegene niet
echt onder je voeten ligt, het brengt
de oorlog wel een stuk dichterbij.
Het persoonlijke leed wordt zicht
baar. Dit zijn geen paspoppen met
uniformen, maar zonen, broers,
vrienden en echtgenoten.
Ook voor iets oudere kinderen is de
tentoonstelling erg leuk en interes
sant. Ze zien leeftijdgenootjes vragen
stellen die ze zelf misschien ook had
den gesteld, en lopen rond in een ka
mer zoals die er zestig jaar geleden
uitzag.
Compleet met glasscherven die na
het meest recente bombardement
nog niet zijn opgeveegd, en nu onder
de schoenen knisperen. Bovendien is
deze expositie is veel minder
pro-Amerikaans dan de vaste ten
toonstelling in het bekende, buiten
de stad gelegen Historical Center.
Het Historical Center, het belangrijk
ste museum als het gaat om de Slag
om de Ardennen, kent een altijd toe
gankelijke expositie. Het gebouw,
dat met zijn stervorm refereert aan
de Amerikaans vlag, staat vol oorlogs
herinneringen zoals wapens en
tanks. Je passeert vitrines met 'pas
poppen' met Amerikaanse unifor
men, en de (ook Nederlandstalige) au-
diogids vertelt je precies wat je ziet.
Naast de vitrines zijn opstellingen
met tanks en soldaten en je kunt er
een dertig minuten durende video
film bekijken die precies laat zien
hoe de Britse, Amerikaanse en Duit
se troepen zich zestig jaar geleden be
wogen in de Ardennen. Een aardige
geschiedenisles.
Tegenover het museum staat het Me
morial de Mardasson. Een monu
ment gebouwd ter nagedachtenis
aan de 76.890 Amerikaanse soldaten
die sneuvelden tijdens de Slag om de
Ardennen. Op de binnenmuren van
het immense bouwwerk staat het ver
haal van de strijd graveerd. Op een
steen in het midden van het monu
ment staat in het Latijn de tekst 'Het
Belgische volk herdenkt zijn Ameri
kaanse bevrijders'.
Vanaf de Mardassonheuvel heb je'
een prachtig uitzicht over het
glooiende Ardense landschap. Maar
het monument is ook te beklimmen,
en twaalf meter hoger blijkt het uit
zicht nog beter.
Na al dit 'oorlogsgeweld' is het wel
prettig om het hoofd weer even leeg
te maken. Een wandeling door de om
geving kan dan heerlijk zijn, maar
ook een middagje slenteren door het
knusse Bastogne biedt uitkomst.
Zeker als het zonnetje schijnt is het
heerlijk pauzeren op een terras.
Oostenrijk verplicht
veiligheidshesje
In navolging van Spanje, Italië en Portugal
stelt nu ook Oostenrijk het veiligheidshesje
verplicht voor automobilisten. Per 1 mei van
dit jaar gaat de nieuwe maatregel in en dus
vanaf morgen moeten alle autorijders een vest
in de auto hebben liggen. Ze moeten het hesje
dragen als ze bij autopech de wagen verlaten.
Het hesje dient te voldoen aan de norm van de
Europese Unie EN 471, en fluoriscerend geel of
oranje zijn. Dit soort hesjes is onder meer ver
krijgbaar bij de ANWB.
Finnair vliegt halve
eeuw op Schiphol
Finnair, de nationale luchtvaartmaatschappij
van Finland, vliegt deze maand vijftig jaar onaf
gebroken van en naar Schiphol. Óp 17 april
1955 werd begonnen met vier keer per week
de route Helsinki-Hamburg-Amsterdam-Parijs,
al snel volgden Londen en in 1969 het traject
Helsinki-New York met een tussenstop in Am
sterdam. In die jaren is veel veranderd, vooral
de prijs. Betaalde men vroeger voor een retour
vlucht Helsinki-Amsterdam 587 gulden (266 eu
ro), nu wordt al vanaf 168 euro gevlogen.
Brochure met korte
vakanties Lorraine
De Noord-Franse regio Lorraine heeft een nieu
we brochure met tips voor korte vakanties uit
gebracht. Het aanbod in de Nederlandstalige
brochure bestaat uit 36 arrangementen, voor
namelijk in de Vogezen, de Franse Maasstreek
en de directe omgeving van Nancy. De reizen
zijn samengesteld rondom thema's als Art Nou-
veau (Nancy), wandelen en fietsen (de Maasval-
lei), shoppen (Metz), ontspanning (Vittel) en
sport en natuur (de Vogezen).
De brochure 'Even weg naar Lorraine' is ver
krijgbaar bij het Comité Régional du Tourisme
de Lorraine, Abbaye des Prémontrés, BP
97-54704 Pont a Mousson Cédex, Frankrijk,
tel. 0033-383 80 01 80 of via crt@crt-lorraine.fr.
Tips en toeristisch nieuws staan voorts op
www.crt-lorraine.fr.
Ryanair vliegt
ook op Dublin
De Ierse hoofdstad Dublin is de vijfde bestem
ming die Ryanair aanvliegt vanaf de luchtha
ven Eindhoven. Er zijn dagelijkse avondvluch
ten, op zaterdag wordt vroeg in de middag ge
vlogen. Ryanair vliegt al vanuit Nederland naar
Londen, Barcelona/Gerona, Rome en Milaan.
Royal Hansa Tours
in andere handen
Kuoni Travel Nederland neemt Royal Hansa
Tours Holland over. Onder de vlag van Kuoni
vallen reeds reisorganisaties als Special Traffic,
African Holidays en NetVacations. Royal Hansa
Tours Holland is opgericht in 1986 én is in Ne
derland een van de toonaangevende aanbie
ders van expeditie cruises.
Online hotels
Het aantal hotelboekingen via internet blijft
toenemen. Dat is niet zo gek, want het web
kan goedkoper zijn en biedt ruime keuze en
vaak kun je goed prijzen vergelijken. Op de
meeste websites is het mogelijk te zien welke
kamers beschikbaar zijn, maar online boeken
kan niet altijd.
In Nederland is zoeken in de restantcapaciteit
van hotels inmiddels ook mogelijk. Dat bete
kent een beperkt aanbod, maar lagere prijzen.
U betaalt wel reserveringskosten.
Op andere sites geven vakantiegangers hun
oordeel over hotels wereldwijd, van vriende
lijk personeel in Oostenrijk tot kakkerlakken
in Turkije.
Verschillende aanbieders: www.zoekhotels.nl
Internationaal: www.expedia.nl
Kamers en arrangementen: www.ehotel.nl
Aanbiedingen: www.nachtieweq.nl
Beoordelingen: www.vakantiereiswiizer.nl
Het interieur van de auto vulde
zich met een lucht die in mijn
neusgaten nog het meest rook
als 'moet de vijfling niet nodig
verschoond worden?' Alleen, we hadden
geen achterbank vol baby's bij ons. Wel
lag er een plastic tas met daarin een fles
perencider en een rond, spanen doosje
dat als verpakking diende voor een rijpe
camembert.
De kaas walmde dwars door alle bescher
mende maatregelen heen. Zelfs opslui
ting in een betonnen bunker met drie
meter dikke wanden kon de ontsnap
ping van die scherpe luierlucht niet voor
komen.
Ik geef toe, ik hou niet van kaas. Zo lang
als ik me kan herinneren is dit zuivelpro
duct me een gruwel. Ik haat de reuk, de
aanblik en die smeltende zweterigheid.
En iedere keer als ik daar in gezelschap
voor uitkom valt er een dodelijke stilte.
Je kunt op meer begrip rekenen als je
zegt datje hobby het wurgen van kleine
konijntjes is. 'Wat? Lust jij geen kaas?' is
de geschokte reactie. 'Je weet niet watje
mist!' Waarna men zich als één man op
mij stort om me alsnog te bekeren.
Zonder kaas heeft het leven geen zin, is
Door DIRK MULDER
de algemene opinie, dan kun je je net zo
goed verhangen.
Dat brengt me soms aan het twijfelen.
Zouden de mensen toch gelijk hebben?
Loop ik voorbij aan de poort tot het para
dijs?
Misschien was het dan ook niet toevallig
dat ik, toerend door de milde heuvels
van Normandië, op een wegwijzer zag
dat het dorpje Camembert slechts vier ki
lometer verderop lag. Normaal gespro
ken zou ik met gierende banden stop
pen, onmiddellijk keren en zo hard mo
gelijk de andere kant op rijden. Maar
vandaag dacht ik: nee, ik ga de confron
tatie aan.
Camembert bleek een allerschattigst ge
hucht met een kerk, een gemeentehuis
en een wel zeer in het oog springend ge
bouw, la maison du camembert. De ar
chitect heeft de vorm van de karakteris
tieke, ronde spanen verpakking speels
in de toegang verwerkt. Het lijkt alsof er
een gigantische camembertdoos voor
het gebouw ligt, met de deksel half eraf
geschoven. Via deze doos kom je binnen
in een winkelachtige ruimte, die over
eind gehouden wordt door een muur
van geur. Camembert en andere streek-
kazen als Livarot, Neufchatel en
Pont-l'Evêque zijn hier in allerlei varian
ten verkrijgbaar. Ik probeerde niet in te
ademen. 'Zoek maar iets lekkers uit,' zei
ik gul maar met samengeklemde lippen
tegen mijn reisgenoot, die wel van het
kaasgeloof is. Verlekkerd keek hij om
zich heen. Ik bracht het niet verder dan
een fles perencider, hij koos het product
waar dit dorp beroemd om was gewor
den. Vanavond zou ik mijn tegenzin
overwinnen en er een stukje van proe
ven, nam ik mij voor.
We stapten in en reden verder. Naarma
te de kaasdamp in de auto dichter werd,
voelde ik mijn goede voornemen weg
smelten. Ook deze keer zou het niet luk
ken, besefte ik.
Op 5 mei 1945 capituleerde het Duitse leger in Nederland. Op 4 en
5 mei hebben in ons land tal van herdenkingsbijeenkomsten, jubi
leumactiviteiten en bevrijdingsfestivals plaats. In Groesbeek is op 3
mei een herdenkingsfeest en stiltewandeling op de Canadese oor
logsbegraafplaats. Op 4 mei is de nationale herdenking in de Am
sterdamse Nieuwe Kerk, gevolgd door een kranslegging om 20.00
uur. In Holten is op datzelfde tijdstip een herdenkingsbijeenkomst
op de Canadese begraafplaats.
Op 5 mei zijn er, verspreid door het land, dertien gratis toegankelij
ke bevrijdingsfestivals, en Brabant is dit jaar de provincie waar het
startschot wordt gegeven, om precies te zijn in Den Bosch. Aanslui
tend zijn Amsterdam, Almere, Assen, Groningen, Haarlem,
Leeuwarden, Roermond, Rotterdam, Utrecht, Vlissingen, Wagenin-
Diverse steden onthalen weer veteranen. Foto's ARCHIE
gen en Zwolle aan beurt. In de meeste steden staan muziek, thea
ter, dans en optochten op het programma, met extra aandacht voor
de mensenrechten omdat dit jaar het thema 'Vrijheid delen is de
kunst' is. Wageningen heeft nog iets extra's in petto: daar nemen
prins Willem-Alexander en mr. Pieter van Vollenhoven vanaf 16.00
uur het défilé af. Ook in veel andere steden en dorpen zijn veelal
gratis activiteiten die in het kader staan van zestig jaar bevrijding.
Zo trekken in Bodegraven, Bussum, Enschede, Vorden en IJssel-
stein oude legervoertuigen, deels bemand door veteranen, door de
straten. Op Texel wordt met klassieke parachutes uit het vliegtuig
gesprongen, en aan de oorlog gerelateerde musea hebben bijzonde
re exposities en activiteiten.
Meer info: Comité 4 en 5 mei, tel. 020-620 96 88, www.4en5mei.nl
Zie ook www.bevriidinqsfestivals.nl en www.60iaarbevriidinq.nl
