Oorlogsmonumenten gezocht
PZC
Tom Poes en het Vergeetboekje
Casper Hobbes
Jf
O"
Nationaal Comité 4 en 5 mei zet vondsten op website
puzzel
11
recept
Hartige galettes
weer
maandag 3 mei 2004
Nederland telt honderden 'on
zichtbare' oorlogsmonumenten.
Teksten op gevelstenen, bankjes
of stoeptegels herinneren aan de
oorlog. Wie in zijn buurt een
'nieuw' monument ontdekt, kan
die aanmelden bij de Nationale
Website Oorlogsmonumenten.
door Carine Neefjes
Even voorbij de vvipkip en de
andere klimrekken ligt het
graf van Keesje Brijde. Het is
geen pas overleden jongetje uit
de moderne, kinderrijke nieuw
bouwwijk: Keesje Brijde stierf
op 13 december 1944. Zijn
naam prijkt op een eenvoudig,
houten kruis. Achter oud. ver
weerd glas hangt een gedicht
waarin staat hoe hij, amper der
tien jaar oud, met een hongeri
ge maag gloeiende stukjes steen
kool ging rapen voor zijn moe
der, totdat de Duitse bezetters
hem doodschoten en hem 'het
graf instuurden'.
Het graf van Keesje Brijde. gele
gen in stadsdeel Zeeburg in Am
sterdam, is één van de onbeken
de oorlogsmonumenten in de
hoofdstad. In totaal staan er
daar 141 en daarmee heeft Am
sterdam van alle steden de mees
te gedenktekens. De monumen
ten zijn voornamelijk gevelste
nen in scholen, huizen en gebou
wen die herinneren aan de jo
denvervolging.
Opvallend is dat juist deze ge
denktekens pas halverwege de
jaren zestig zijn aangebracht. In
de eerste maanden na de bevrij
ding werden er vooral monumen
ten opgericht om omgekomen
verzetslieden en militairen te
eren. Dat tijdens de oorlog ze
ventig procent van de joodse be
volking was weggevoerd en om
gekomen - het hoogste percenta
ge in Europa - speelde toen nog
geen rol Nederland zag zichzelf
als slachtoffer van de Duitse
agressie en wilde vooral eer be
tonen aan de gevallen strijd
krachten
Het enkele monument dat vlak
na de oorlog wel refereerde aan
de jodenvervolging, had een
merkwaardig karakter. Aan de
Weesperstraat in Amsterdam
staat een gedenkteken met bo
venop een Davidster. Het is op
gedragen aan de Amsterdamse
bevolking 'als dank voor de
hulp die zij de joden hadden ge
boden'.
Pas halverwege de jaren zestig
kwamen de eerste monumenten
waarin de vernietiging van jo
den werd herdacht. Typerend is
in dit verband het glazen kunst
werk van Jan Wolkers in het
Wertheimpark: 'Nooit meer
Auschwitz in Amsterdam'.Wie
een snelle rondgang wil maken
langs alle bekende en onbeken
de gedenktekens in Nederland,
kan zoeken op www.oorlogsmo-
numenten.nl. Drie jaar geleden
heeft het Nationaal Comité 4 en
5 mei de website opgezet. De or
ganisatie heeft alle gemeenten
opgeroepen om op zoek te gaan
naar bekende en onbekende ge
denktekens. Inmiddels staan er
meer dan 2600 monumenten op
de site en nog is de verzameling
niet compleet.
„Elk jaar komen er tientallen
nieuwe monumenten bij. Er zijn
altijd wel weer oplettende bewo
ners die op de hoek van de
straat een gek steentje ontdek
ken", vertelt projectleider Josep
hine Lemmens. „Monumenten
worden werkelijk overal gevon
den. Zelfs aan de ingang van
een voetbalveld, zoals bijvoor
beeld in Assen. Daar worden
acht 'Asser Boys' herdacht. Op
een zwerfkei prijkt een plaquet
te: 'Ter nagedachtenis aan hen
die niet terugkeerden'. Dit zijn
van die bijzondere, lokale oor
logsherinneringen."
Eigen verhaal
De website laat zien dat de ge
schiedenis van Nederland ver
stopt zit achter steen. En elke
provincie vertelt zijn eigen oor
logsverhaal. In Noord-Holland
en Friesland herinneren de ge
denktekens aan de hongerwin
ter en het verzet. Veel monumen
ten in Gelderland verwijzen
naar operatie Market Garden
waarbij de geallieerden in het
najaar van 1944 probeerden het
noorden van Nederland te be
vrijden. Drenthe onderscheidt
zich met een eigen, lokaal ont
werp: bijna elk monument be
staat uit een zwerfkei met pla
quette erop. Afwijkende monu
menten in Drenthe zijn opge
richt door Limburgers. Toen in
het laatste oorlogsjaar in delen
van Limburg flink werd gevoch-
In totaal staan er nu meer dan 2600 oorlogsmonumenten op de
website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.
De lijst ziet er als volgt uit: 1 Gelderland - 413 2. Noord-Holland -
381 3. Zuid-Holland - 319 4. Brabant - 308 5. Limburg - 286 6. Fries
land - 283 7. Utrecht - 152 8. Drenthe - 141 9. Overijssel - 138 10.
Groningen - 104 11. Zeeland - 94 12. Flevoland - 8 Overige: Neder
landse Antillen en Aruba - 4
(advertentie)
VOORJA ARS ACTIE 6 delige pannensets
Genovis van &&F5
3» KW.
Profi van
ffjjgb -
Cook See-&ft5?^
-M)
\kookwinkclJj
Goes St.Adriaanstr.8
Middelburg, L. Noordstraat 25
met GRATIS Actie seldis
tot 30 juni a.s.
Mim-Cooler
Het monumentje voor Kees Brijde in Amsterdam.
Niet het gevraagde woord
invullen, maar een woord
dat bestaat uit de letters van
het gevraagde woord in
dezelfde volgorde min 1 let
ter. (B.v. Omschrijving "die
renverblijf". Antwoord zou
zijn "stal", maar ingevuld
moet worden "sta"of "tal".
Welke van die twee het moet
worden, moet blijken uit de
kruisende woorden.)
Horizontaal: 1. Gelaatskleur; 4.
karig; 7. wolkam; 9. deel v.d. vin
ger; 10. grondsoort; 11. langs;
13. zwaardwalvis; 14. bits
woord; 17. kobaltglas; 18. Ier
land; 19. voegwoord; 21. schar
nier; 24. koppelriem; 26. grap
penmaker; 27. deel'v.h. lichaam;
29. pad; 30. aan alle kanten; 32.
Engelse stof; 33. op elkaar.
Verticaal: 1. Standaardmaat; 2.
drinkbakje; 3. dierenverblijf; 4.
tijdelijk gebruik; 5. oorhanger; 6.
orgelregister; 8. gordel; 11 uit
wijding zonder inhoud; 12. voordeel; 13. totaal; 15. klimwerktuig; 16. windrichting;
17. teken; 19. hoffelijk; 20. streling; 22. kinbaardje; 23. bestuurder; 25. herkauwer;
27. landbouwer; 28. strand bij Venetië; 30. deel v.e. auto; 31. waswater.
Horizontaal:
1Ging dicht langs het weiland
(5); 3. Die spruiten kunnen
getrokken worden (5); 4. Die
godin leidt een dubbel bestaan
(4); 7. Heen en terug voor de
navigatie (5); 10. De verkering
continueren (9); 11. Dit gerecht
bestaat uit buideldier (8).
Verticaal:
1. Eentonig zangstuk om te
zonnebaden (7); 2. Houd op tijd
rekening met deze uitvoering!
(5); 5. Atelier van de omroep
(6); 6. Oneerlijk en gevaarlijk in
het schip (6); 8. Dat dier moet
nodig ontleed worden (5); 9.
Volgens de paus moeten 'r
familieleden bij (5).
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
In deze charadepuzzel zoeken we een woord dat bestaat uit drie lettergrepen.
Elke lettergreep én het woord zelf zijn hieronder min of meer cryptisch omschre
ven. Wat is het gezochte woord?
De eerste heeft aan dat er niks meer is
De tweede stemt er mee in
In de derde zit al je erfelijke belasting
En al met al wordt je prooi er niet rustiger van
Oplossingen van zaterdag:
Kruiswoordraadsel:
Horizontaal:
1. Kuil; 4. unie; 7. en; 8. Est; 10. ne; 13. sti
mulans; 16. OT; 17. gij; 18. ober; 19. have;
20. bl; 22. de; 23. gelauwerd; 25. li; 27. pre;
29. pa; 30. doch; 31. luis.
Verticaal:
1. Keus; 2. un; 3. Ie; 4. ut; 5. in; 6. Eems; 9.
sluw; 11. mitella; 12. pagadet; 14. tobbe;
15. nijver; 21. huur; 23. geld; 24. dras; 26.
lo; 27. ph; 28. el; 29. pi.
Doorloper:
spelonkpeesma
eigenarrestaf
negentientand
tremelkmvetia
irri tatieboek
maansteengeko
enkeierstaker
nlarendiemand
tantetorrente
Visitekaartje:
A.S. Pasticht uit Riel is
hartspecialist.
Het autobusje zette zich meteen weer in beweging en reed
schommelend de landweg af.
Maar heer Ollie was vastbesloten zijn vergeetachtigheid
goed te maken, en daarom raasde hij achter het voertuig
aan om het in te halen. Gemakkelijk was dat niet; de weg
was smal en kronkelend en op de noodbrug over de Rommel
lagen de planken los. Het is dan ook geen wonder, dat agent
Raasde de hand opstak toen hij de Oude Schicht zag nade
ren.
„U hebt zeker haast", sprak hij, van zijn motor stappend.
„Waar moet u zo vlug naartoe?"
„Laat me door!" riep heer Bommel gejaagd. „Ik moet die
G alettes worden in Frankrijk be
schouwd als het gebak uit het stenen
tijdperk. Ze werden destijds dan ook op
hete platte stenen gebakken. Meestal be
treft het zoet gebak, maar ditmaal zijn de
galettes pittig gekruid en kunnen, met
een laagje fijngeraspte kaas erop, ook als
een warm voor- of hoofdgerecht worden
opgediend. Zonder geraspte kaas kunnen
ze als een bijgerecht bij gebraden of ge
roosterd vlees en gevogelte worden gege-
Hoofdgerecht voor 2 - 3 personen
400 gram aardappelen, zout, 1 1/2 dl
melk, 3 eieren, 175 gram gezeefde
bloem, witte peper uit de molen, en
kele druppels tabasco of hot pep-
persauce, 2 eetl. fijngehakte (blad)pe-
terseiie, 1 eetl. fijngehakte (bladsel
derij, 2 fijn gesnipperde bosuitjes,
ca. 1 1/2 dl olijfolie, traditioneel, ca.
4 eetl. fijngeraspte Parmezaanse
kaas en 1 flinke toef krulpeterselie,
voor garnering.
Kook de aardappelen gaar in ruim water
met zout. Laat de aardappelen even
droog stomen en afkoelen. Wrijf ze daar
na door een zeer fijne zeef.
Maak van melk, eieren en bloem een glad
beslag. Roer de aardappelpuree erdoor
en voeg naar smaak zout, peper, tabasco
of hot peppersauce toe. Roer er vervol
gens de peterselie, selderij en bosuitjes
door Laat het beslag een half uur rusten.
Zeeland: Onstabiel
ten, werden hele dorpen geëva
cueerd naar Drenthe. Uit dank
baarheid voor hun gastvrijheid
hebben Limburgers de inwoners
van het dorpje Roden een water
pomp geschonken.
Sommige monumenten komen
pas jaren na dato tot leven. Dat
wordt goed zichtbaar in Breda,
waar een bronzen beeld van een
vrouw met kind aan haar hand
'De Vlucht' symboliseert.
Het beeld herinnert aan de
rampzalige evacuatie van mei
1940, waarbij 114 slachtoffers
zijn gevallen. Eén vrouw verloor
in een klap haar moeder en drie
zussen. Tot aan haar dood in
1985 heeft zij zich nooit geuit
over de ramp die haar familie is
overkomen. Pas sinds enkele ja
ren na haar dood wordt bij 'De
Vlucht' een herdenking gehou
den. GPD
Gisteren was het tamelijk kil met wol- Door: Tom van derSp-
kenvelden, maar vandaag zal de zon
geregeld schijnen. De komende dagen is de kans op buien grota
en wordt het 's middags tussen 13 en 17 graden. De warme
Koninginnedag werd vooral in Zuid-Beveland door flink onweer
afgesloten. Op de grens met Brabant viel daarbij de meeste neer
slag, Hoogerheide kwam tot 44 millimeter. Er volgde een veel kus-
Ier, maar wel droog, weekeinde. Vanochtend komen er flinke
ge perioden voor, maar ook een paar mistbanken. De nevels ver
dwijnen vrij snel, en verder wordt het een dag met redelijk wata
neschijn. Er gaan wel stapelwolken groeien, die echter het Duien-
stadium niet bereiken en langs de kust blijft het vrij zonnig. Daar
wordt het 14 a 15 graden, in het oosten van Zeeuws-Vlaanderene
in West-Brabant een graad of 18. Komende nacht neemt de bevw
king wederom toe en ook morgenochtend is het tamelijk bewolkt
en kan er een enkel buitje vallen, 's Middags volgen er opklaring
en blijft het meest droog. De
wind is matig en eerst west,
later zuidwest. De middagtem-
peraturen lopen uiteen van 13
graden langs de kust tot 16
graden in West-Brabant.
De dagen daarna is de atmo
sfeer behoorlijk onstabiel van
opbouw, zodat de kans op
buien groter wordt. De meeste
zon is dan steeds weggelegd
voor de ochtenden, terwijl het
's middags half tot zwaar
bewolkt is en er vooral de
tweede middaghelft en gedu
rende de avond enkele
(onweers)buien tot ontwikke
ling zullen komen.
De wind is daarbij meest
matig en waait uit zuidelijke
richtingen.
Opklaringen
urvoor vandaag
ir voor de komende nacjn
Vooruitzichten
foto Harmen de Jong/GPD
weer
dinsdag
woensdag
donderdag
vrijdag
max.
15°
14°
14°
14°
min.
8°
8°
7°
8°
wind
ZW 4
Z 4
ZO 4
ZW 4
Zon
vandaag
op 6 ,1
onder 21.11
3
Maan
vandaag
op 19.28
onder 5,37
Toonder Studio's
Nautisch bericht
De wind is matig, kracht 4 en eerst westelijk, later zuidwest. Hel
zicht is goed, watertemperatuur 11 graden.
bus tegenhouden omdat er een dame in zit, die iets wil gaan
vergeten. Dat is heel vreselijk voor een heer van mijn stand,
zodat ik haar moet tegenhouden om alles recht te zetten, als
u begrijpt wat ik bedoel." „Juist", hernam de politiebeamb
te een ballonnetje te voorschijn halend. „Wilt u even bla
zen, meneer?"
„Ik heb geen tijd!" riep heer Ollie achteruitdeinzend. „Be
grijpt u dan niet, dat ik haar moet inhalen voordat ze me
vergeet?"
„Inhalen is hier verboden", verklaarde de agent koeltjes.
„Zodoende kunt u beter even dit ballonnetje opblazen. Ik
ben erg benieuwd naar de kleur."
Waterstanden
maandag
Hoog water
Laag water
3 mei
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
Vlissingen
1.42
206
14.06
242
8.06
214
20.20
Terneuzen
1.59
232
14.22
269
8.36
224
20.48
Cadzand
1.15
199
13.37
234
7.46
208
19.55
Roompot Buiten
1.38
149
14.01
185
7.44
159
20 05
Roompot Binnen
2.45
117
15.31
146
8.55
144
21 13 1
Zierikzee
3.10
140
15.40
171
9.10
162
21 35
Krammersl. West
2.59
151
15.34
181
9.12
168
21 38 1
Hansweert
2.28
243
14.56
279
8.56
242
21 13 2
Stavenisse/Yers.
3.16
146
15.40
178
9.16
164
21.36
dinsdag
Hoog water
Laag water
4 mei VM
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
Vlissingen
2.16
230
14.41
257
8.49
227
21 02
Terneuzen
2.38
257
15.00
284
9.15
238
21 28
Cadzand
1.53
223
14.15
251
8.22
222
20 38
Roompot Buiten
2.15
169
14.37
196
8.25
167
20 42
Roompot Binnen
3.47
126
16.10
148
9.40
145
21.53
Zierikzee
3.52
151
16.25
173
9.50
165
22.10
Krammersl. West
3.35
160
16.27
182
9.55
170
22.16
Hansweert
3.09
267
15.36
291
9.40
255
21.55 2
Stavenisse/Yers.
3.56
156
16.31
180
9.55
166
22 16
door Bill Watterson
lichte sneeuw
at
matige sneeuw
zware sneeuw
-
Schie regen
mabge regen
zware regen
isobaar
Europa: Wisselvallig
Hans Belterman
Roer het daarna nog even krachtig
door.Verhit een bodempje olie in een koe
kenpan. Schep er, met een onderlinge af
stand van tenminste zes centimeter drie
bergjes beslag in. Houd er rekening mee
dat het beslag nog enkele centimeters zal
uitvloeien. Bak de galettes in ca. 7 minu
ten aan weerszijden goudbruin en gaar.
Houd ze daarna warm op een voorver
warmde schaal die met aluminiumfolie
wordt afgedekt. Bak hierna nogmaals
twee maal drie galettes.
Presentatie: bestrooi de galettes met ge
raspte kaas. Schik ze dakpansgewijs op
een voorverwarmde schaal. Leg er, als
garnering, een flinke toef krulpeterselie
bij.
Wisselvalligheid is troef in grote delen van Europa. In Scc rdit -
vië (Finland uitgesloten), de Britse eilanden, Benelux F a:iK ij*.
Duitsland, Alpenlanden, Noord-ltalië en deels Spanje en
Portugal vallen dagelijks regenbuien, soms kan het er zelfs lan
gere tijd achtereen blijven regenen of onweert het. Verder koelt
het veelal een paar graden af. Stabiel is het weer voorlopig
alleen in een strook van Zuid-ltalië naar Griekenland en Turkije
met daar alle dagen zon en warmte. Het kwik stijgt er later deze
week naar rond 25 graden. In het zuiden van Spanje en Portuga
start de week eerst met een bui, maar daarna blijft het aan de
zuidelijke Costa's ook droog met zon en relatief hoge temperati
ren.
