9
Blauwalg gedijt uitstekend
De Griete is geen slaapvlek
Vliegenplaag door
kippenmest in Spui
Veilig achter muraltmuurtje
maand, na maand,
na maand..,
Scheef
Streekmuseum IJzendijke meest ideale locatie
zeeuwse almanak
ZEEUWS-VLAANDEREN
dinsdag 12 augustus 2003
New Adventure
naar Europese
drumbandfinale
Vooruitgang
vanaf de dijk
Rothoeren
Bij Orange vinden we dat waar jij voor betaald hebt, altijd van
jou moet blijven. Daarom blijft alleen bij Orange je beltegoed
altijd geldig. Onbeperkt, zonder voorwaarden.
Of je nu prepaid belt, of met een abonnement. Meer weten?
Kijk op www.orange.nl.
the future's bright, the future's Orange
orange
PZC
Plannen voor Mauritsmuseum
rinor Raymond de Frel
IJZENDIJKE - Het Streekmu
seum in IJzendijke gaat vanaf
10 mei 2004 wellicht verder als
Mauritsmuseum. Volgend jaar
wordt herdacht dat prins Mau-
rits in 1604 West-Zeeuws-
Vlaanderen veroverde en begon
met het aanleggen van de
Staats-Spaanse linies. De
werkgroep '1604' opperde daar
om het idee voor een Maurits
museum. De provincie heeft in
middels het Streekmuseum
aangewezen als de meest ideale
locatie.
De voorzitter van het Streek
museum, Pol van de Vijver, be
nadrukt dat er nog geen zeker
heid is over de komst van het
Mauritsmuseum. „Er is nog
niets definitief, er zijn nog vele
vraagtekens. Binnenkort verga
deren we weer, maar er zijn in
ieder geval geen dwarsliggers in
de werkgroep. De gesprekken
over het Mauritsmuseum heb
ben dus een positieve insteek",
aldus Van de Vijver.
De werkgroep, bestaande uit
vertegenwoordigers van de ge
meente Sluis, heemkundige
kring en het Streekmuseum,
denkt aan een centrum waarin
de historie rond 1600 centraal
staat. In het museum zelf, maar
ook met verwijzingen in het
TERNEUZEN - Showband
New Adventure uit Terneuzen
neemt op 27 september deel aan
de Europese drumbandfinale
(Drumcorps Europe) in het
Haagse Zuiderparkstadion.
Hieraan nemen 22 korpsen uit
Nederland, Engeland en Duits
land deel. Het Terneuzense ge
zelschap kwalificeerde zich
voorde finale door in mei in Sas
van Gent een voorronde voor
het evenement te winnen.
landschap. Als locatie werd ook
het oude gemeentehuis in Sas
van Gent genoemd, maar dat
was volgens Van de Vijver niet
meer dan een proefballonnetje.
„Het archeologieproject Belve
dere zorgt ervoor dat de Staats-
Spaanse linies (verdedigingsli
nies: forten, wallen en verster
kingen) duidelijk zichtbaar
worden gemaakt. In IJzendijke
moeten al die rode draadjes sa
menkomen", aldus Van de Vij
ver.
De opening van het Mauritsmu
seum zou het einde betekenen
van het Streekmuseum. Van de
Vijver: „Maar we gaan alleen tot
deze stap over als het met zeker
heid een kwalitatieve verbete
ring is. Het moet op alle punten
een vooruitgang zijn, want het
laatste wat ik wil is kwijtspelen
wat we hebben opgebouwd. Zo
willen wij ook de band met de
bevolking blijven behouden.
Een voorbeeld: het Streekmuse
um is in trek voor trouwerijen.
Dat moet ook zo blijven. En de
Cadzandse kamer willen we ook
ergens anders onderbrengen.
Daarover wil ik zekerheid heb
ben. Anderzijds willen we het
idee voor een Mauritsmuseum
niet in de weg zitten. Het zou
jammer zijn als het Streekmuse
um ophoudt te bestaan, maar
vernieuwing is ook mooi. Ook
dit maakt immers deel uit van
de historie van deze streek."
Hoe het museum zal worden in
gericht, hangt puur van het ma
teriële aanbod af. Een verbou
wing sluit Van de Vijver niet uit.
„Dat kost natuurlijk een hele
boel geld. Op een kostenplaatje
wordt nu hard gestudeerd. Eerst
zullen we echter kijken of we
onze ideeën kunnen verwezen
lijken in het huidige gebouw",
zegt hij.
Als de plannen werkelijkheid
worden, opent het museum op
10 mei zijn deuren, de dag dat
Maurits IJzendijke bevrijdde. Is
dat niet het geval, dan gaat het
Streekmuseum op de oude voet
verder.
Algen kleuren het water bij de Kreekraksluizen.
foto Willem Mieras
door Rinus Antonisse
RILLAND - De blauwalg ontwikkelt zich in
snel tempo tot een beruchte plaaggeest voor
mens en dier. Gesterkt door hoge tempera
turen gedijt deze wiersoort in zoet en vrijwel
niet-stromend oppervlaktewater uitste
kend. Gevolg: een dikke, gifgroene drab op
het water.
In die drijflagen vormt zich de giftige
cyanobacterie. De negatieve invloed die de
blauwalg op het water heeft, is dezer dagen
goed waar te nemen in het bufferbekken bij
de Kreekraksluizen. Zuurstofloos, stinkend
water dat eruit ziet alsof er dagenlang
blauwgroene verfstoffen in zijn gedumpt.
Delen van de drijflagen zetten zich af op de
oevers van het bekken. Dankzij de over
heersende zoute en brakke wateren kreeg de
blauwalg in Zeeland in het verleden nauwe
lijks kansen zich te manifesteren. Door uit
voering van de Deltawerken ontstonden in
het oosten van de provincie zoete randme
ren: Krammer-Volkerak, Zoommeer en
Markiezaatsmeer met Binnenschelde. On
der de juiste condities - veel zonlicht en dus
hoge temperaturen - zijn dergelijke meren
geknipt voor de blauwalg. Dat geldt trou
wens ook voor kreken en plassen. Door het
blauwgroene pigment kunnen deze algen
als ze wat dieper onder het wateroppervlak
zweven, uitstekend zonlicht opvangen. En
wel zo goed, dat andere, minder giftige al-
gensoorten worden verdreven. In het Kram
mer-Volkerak en Zoommeer zorgde de
blauwalgenplaag voorgaande jaren voor
een zwemverbod bij de Thoolse Speelmans
platen. De haven van Ooltgensplaat raakte
verstopt door drijflagen (uit voorzorg is er
nu een oliescherm gelegd). Om de proble
men het hoofd te bieden, opperde Rijkswa
terstaat om de randmeren door te spoelen.
Vanwege de ongunstige effecten van zo'n
operatie op de Westerschelde werd dit afge
blazen. Maar meer en meer klinkt de roep
om een soort Deltaplan ter bestrijding van
de blauwalg. Als de temperatuurstijging
van de laatste jaren doorzet, wordt de kans
op overlast van de blauwalgen steeds groter.
Niet alleen vogels en andere dieren (zoals
honden) lijden er onder, ook mensen: jeuk,
rode vlekken en bij het inslikken van besmet
water maag- en darmklachten. De opkomst
van de blauwalg maakte voor de Otheense
Kreek bij Terneuzen een zwemverbod nood
zakelijk. Voor de andere zoete wateren is dat
nog niet zover. Door de mist moest de pro
vincie een controleronde van de zwem
plaatsen per vliegtuig afgelasten. Wel is
poolshoogte genomen bij de Speelmanspla
ten, waar geen problemen werden gesigna
leerd. Een woordvoerder van de provincie
deelde mee dat, als het zo warm blijft, extra
aandacht aan de zwemwateren en de
blauwalg wordt gegeven.
arirt
o (Spi
IOIP»
Ebro:
el»
'rade
1,6. ft
doorWout Bareman
DE GRIETE - 't Is eb. De bootjes
van de watersportvereniging De
Griete liggen in het slijk. Ook
het drijvende clubhuis, voor
zien van een groot blauw bord
met de tekst Schippers Cen
trum, drijft even een paar uur
niet.
Op de Westerschelde passeert
een enkele zeilboot, in de Put
van Terneuzen lichten twee
drijvende kranen een bulkcarri
er met ijzererts voor Sidmar in
Zelzate. Het karwei voltrekt
zich in flarden mist. Ook in het
café achter de dij k verkeert alles
nog in diepe slaap. In de achter
liggende Kleine Huissenspolder
en de belendende Margaretha-
polder kraait geen haan en loeit
geen koe. Alleen het gesnor van
een 45 kilometer-autootje
wordt luider. De bestuurder
1181
rs»::
inst
sn«
parkeert het vehikel onder aan
de dijk, beklimt de dijk via de
dijktrap (waarvan de stenen
treden altijd leiden tot een ver
keerd loopje) en zakt even later
onderuit op een bankje. Wie De
Griete wegzet als een 'slaapvlek'
heeft het echter mis. Op mooie
zomerdagen jaagt de waterpoli-
tie er op luidruchtige jetski's, zit
het terras van het café overvol
en wijst een thermometerbord
aan de Eendragtweg op het aan
tal geregistreerde hardrijders.
Meer dan tweederde van de au
tomobilisten rijdt er te hard,
zelfs harder dan 100 kilometer
per uur. Toen de boot tussen
Perkpolder en Kruiningen nog
heen en weer voer was het aan
tal overtreders schrikbarend
hoog, nu is er minder vaak spra
ke van laagvliegers.
De bestuurder van het brommo-
biel is wat klein van stuk. Zon
der het te beseffen bevindt hij
zich op de plaats waar op 2 9 sep
tember 1811 een andere kleine
man stond, Napoleon. Op door
reis van Antwerpen naar Vlis-
singen kwam hij even aan land
voor een bezoekje aan 'zijn' fort
De Griete. Eind achttiende
eeuw werden de Franse legers
door de patriotten als bevrijders
ingehaald. Zeeuws-Vlaanderen
werd onder Frans bewind ge
plaatst en De Griete speelde zo
waar een hoofdrol in de strijd
langs het vermaarde café van
Jas en Briene de Ridder, ont
brandde buitendijks de strijd
om het oude haventje. Stamgast
Joost van de Berge verzuchtte in
'74: „We zijn hier altijd zo'n
beetje een haventje voor de ge
wone man geweest. We hebben
nog nooit één cent subsidie van
Terneuzen gekregen, dat wel
geld pompt in de jachthavens
aan de Scheldeboulevard en de
Otheense Kreek. Daar liggen de
dure jachten." De watersport
vereniging De Griete heeft alle
stormen overleefd. Er werd ge
baggerd, er kwamen nieuwe, so
lide steigers en het haventje
blééf voor de gewone man. Café
De Griete is tegenwoordig voor
al populair onder pasgebore
nen. Ze presenteren er zich op
het biljart tijdens extreme ba
byparty's, georganiseerd door
hun liefhebbende ouders.
door Jan Jansen
SPUI - „Het zag er zwart van",
zegt een Spuienaar. Door het
uitrijden van kippenmest heeft
een boer bij Spui zijn omgeving
de afgelopen dagen getrakteerd
op een vliegenplaag. De overlast
strekte zich uit van Axel-noord
tot Terneuzen-zuid. De door de
gemeente Terneuzen ingescha
kelde politie moest echter vast
stellen dat de boer niet in over
treding was.
Toch klaagden bewoners van
het 'getroffen gebied' steen en
been. Volgens hen begon de
plaag woensdag al met een vre
selijke stank. Een dag later wa
ren de vliegen er. Spuienaar
K. van Hoeve: „Het was heel
erg, en dat bij dit weer. Lekker
buiten eten was er niet bij. Dan
had je zo honderden vliegen op
je bordje."
„Ik heb er nooit zoveel bij elkaar
gezien", zegt de in Spui wonen
de wethouder K. van Schaik.
„Je moest vliegenmeppers en
vervolgens de stofzuiger bij de
hand hebben. En alles dicht
houden natuurlijk. Nee, buiten
zitten was geen pretje." Als wet
houder kon hij weinig onderne
men. „Het mag gewoon, dan ben
je snel uitgepraat. En de regels
zijn landelijk vastgesteld, die
kunnen wij niet veranderen. Het
enige wat je kunt doen, is netjes
aan de boeren vragen of ze een
beetje rekening willen houden
met de omgeving."
Daarop legt ook akkerbouw-
voorman J. van Waes uit Philip
pine de nadruk. Hij denkt te
weten wat er in dit geval is mis
gegaan. „Het zal natte kippen
mest geweest zijn, daar gedijen
de vliegen in, zeker bij dit weer.
Maar als het meteen onderge
werkt wordt, mag het wel. Toch
zou ik collega's aanraden droge
re mest te gebruiken, dan heb je
dit probleem niet. Maar ja, dat is
duurder, dus dan speelt het eco
nomische plaatje weer een rol.
Hier zal wel mest gebruikt zijn
die ineens per se ergens weg
moest."
De ZLTO-bestuurder is zich be
wust van het imago-probleem:
daar heb je die rothoeren weer.
De ene keer is het een onafge
dekte mesthoop die een bron
van stank en een broeinest van
vliegen is, de andere keer begint
de ellende met het uitrijden. „Ik
weet het, en zeker met die kip
penmest komt dat ieder jaar te
rug. Daarom zeg ik: doe het zo
goed en fatsoenlijk mogelijk.
Inmiddels is de plaag wel over
zijn hoogtepunt heen.
foto Peter Nicolai
De twee Zeeuws-Vlaamse
fietsmaten hadden een mooi
plan bedacht. De een zou fiet
send de Tourmalet beklim
men, terwijl de ander er als
bezemwagen achteraan zou
rijden. Halverwege de fa
meuze col begon de hitte zijn
tol te eisen.
De dappere pedaalridder ge
baarde naar zijn maat dat hij
even wilde recupereren en
waar kan dat beter dan in een
van airconditioning voorzie
ne automobiel.
Om de airco te laten werken
moet echter wel de motor
draaien. En die motor heeft
benzine nodig.
U voelt hem al aankomen,
waarde lezer, na een tiental
minuten sloeg het noodlot
toe en de motor af. Quelle
malheur! De dichtstbijzijnde
benzinepomp lag in het dal.
t Onze fietstoerist en zijn be
geleider wisten echter dat er
niets anders op zat dan voor
bijgangers aan te houden en
te smeken om een jerrycan.
Om vervolgens per fiets af te
dalen en vervolgens weer met
een kannetje benzine aan de
beklimming te beginnen.
Op zo'n moment blijken
maar weinig mensen een jer
rycan bij zich te hebben. Eén
Fransman adviseerde ze ech
ter de handrem los te laten en
de auto een klein eindje naar
achteren te laten rijden. Naar
de vlakke gedeelte van de
weg. En het wonder ge
schiedde: de naald van de
benzinemeter bewoog zich
naar het midden.
Advertentie
Uitzicht op het haventje van De Griete.
van de Fransen tegen de Britten.
Het werd een belangrijk militair
steunpunt, met een enorme ka-
nonnenbatterij gericht op de
Westerschelde. Op 16 augustus
1809 passeerde een groot Brits
konvooi De Griete. En de Brit
ten troffen doel: het kruitmaga
zijn van de Fransen werd met
een voltreffer geraakt en 23
Franse soldaten vonden de
dood. Na de Franse tijd werd het
fort snel ontmanteld. De haven -
oorspronkelijk een polderha
ventje - bleef anderhalve eeuw
intact. Het deed tot ver in de ja
ren negentig nog dienst als
landbouwhaventje voor de af-
foto Peter Nicolai
voer van bieten en andere pro
ducten van het land. In de jaren
zeventig braken nieuwe woelige
tijden aan. Terwijl de ambte
naar van de burgerlijke stand en
de gemeentebode van Terneu
zen bij terugkeer van een huwe
lijksvoltrekking in Zaamslag
even een omweggetje maakten
De muraltmuurtjes in Hoek stammen uit het be
gin van de vorige eeuw. foto Peter Nicolai
doorWout Bareman
Jonge koeien zoeken er beschut
ting bij hevige regen of felle
wind. Vroeger speelden de kinderen
uit de polder op en om de muurtjes.
Nu staan ze er hier en daar verwaar
loosd bij. Verscholen ook, achter
struikgewas en kniehoog gras. Al
leen de kenner weet wat hun functie
ooit was, waarom ze daar decennia
geleden plotseling op de kruin van
de dijk werden neergezet; één meter
hoge muurtjes van gewapend be
ton.
Muraltmuurtjes. Waterbouwkun
digen spraken ooit van een prakti
sche en ingenieuze vinding. Ze
stammen uit het begin van de vorige
eeuw, toen na de stormvloed van 12
maart 1906 naarstig werd gezocht
naar oplossingen om het wassende
water te keren. Drie jaar eerder was
jonkheer Robert Rudolph de Muralt
beëdigd als ingenieur bij het water
schap Schouwen-Duiveland. Op
die twaalfde maart veroorzaakten
springtijd, harde wind en zware
buien verschillende dijkdoorbra
ken in het oosten van Zeeland.
Schouwen-Duiveland ondervond
minder last, maar op verschillende
plaatsen bereikte het water wel de
kruin van de dijk. Het was een
waarschuwing, die de deskundigen
van het waterschap serieus namen.
Er werd besloten tot dijkverhogin
gen, maar al direct bij de aanpak
van het eerste dijkgedeelte - dat van
de Zuidernieuwlandpolder tussen
Zierikzee en De Val - stuitten de
dijkwerkers op problemen. De
kruin van de dijk was er zo smal dat
dijkverzwaring aan de land- of zee
zijde te kostbaar zou worden. Jonk
heer Muralt kreeg opdracht een al
ternatief te zoeken en vond dat in de
constructie van gewapend beton. In
1991 was al 22 kilometer van die
muurtjes op de dijk geplaatst en
toen er op 30 september van dat jaar
een hevige stormvloed op de dijken
beukte, doorstonden de muralt
muurtjes de test met glans. In 1935
waren de Zeeuwse dijken over een
lengte van ruim 120 kilometer voor
zien van de betonnen afscheidin
gen. Nu duiken ze nog hier en daar
op. Een poging van een hoofdinge
land van het voormalige water
schap Zeeuws-Vlaanderen om de
muurtjes in de Lovenpolder bij
Hoek op de monumentenlijst te la
ten plaatsen mislukte.
Ze kunnen niet worden beschouwd
als 'zeer bijzondere monumenten'.
Waarom niet? Omdat er nog te veel
zijn. De enige dienst, die de muur
tjes aan de Oosterschelde door de
jaren heen nog bewezen was ten tij
de van de actie voor een open Oos
terschelde, begin jaren zeventig.
Piet van der Maas, destijds hoofd
van de technische dienst van het
toenmalige waterschap Noord- en
Zuid-Beveland: „Er werden regel
matig leuzen op de muurtjes ge
kalkt. Stond er de ene week 'Ooster
schelde open', las je een week later
'Oosterschelde dicht'.
