9
Blauwalg gedijt uitstekend
De Griete is geen slaapvlek
Resten van vroege
bewoning ontdekt
Pelican 1 lekt
opnieuw olie
Veilig achter muraltmuurtje
maand, na maand
na maand...
Inwoonster Colijnsplaat vindt dat er genoeg campings en bungalowparken zijn
Scheef
zeeuwse almanak
BEVELANDEN/THOLEN
dinsdag 12 augustus 2003
Fietsster
aangerand
in Terneuzen
vanaf de dijk
Bij Orange vinden we dat waar jij voor betaald hebt, altijd van
jou moet blijven. Daarom blijft alleen bij Orange je beltegoed
altijd geldig. Onbeperkt, zonder voorwaarden.
Of je nu prepaid belt, of met een abonnement. Meer weten?
Kijk op www.orange.nl.
the future's bright, the future's Orange
orange
Actie tegen huisjes Kamperland
Hnnr Rob Paardekam
KAMPERLAND - Er zijn plan
nen voor een klein vakantiepark
bij het havenkanaal in Kamper
land. De gemeente is positief, in
tegenstelling tot L. Versluis uit
Colijnsplaat. Zij vindt dat
Noord-Beveland genoeg cam
pings en bungalowparken heeft
en is een handtekeningenactie
tegen het plan begonnen.
Volgens Versluis zijn er de afge
lopen jaren veel voorzieningen
op het gebied van dagrecreatie
verdwenen. „In onze dorpen
zijn bijna alle voorzieningen al
weg en straks kunnen we als be
woners van Noord-Beveland
ook al nergens meer terecht als
we een dagje willen recreëren",
;ze. Volgens de actievoerster
heëftNoord-Beveland meer dan
oeg campings, mini-cam
pings en bungalowparken. Toen
ze geruchten hoorde over het op
handen zijnde vakantiepark bij
Kamperland, niet ver bij na
tuur- en recreatiegebied de
Goudplaat vandaan, besloot ze
TERNEUZEN - Een 22-jarige
fietsster uit Terneuzen is zon
dagochtend rond vier uur in de
Klaprooslaan in haar woon
plaats aangerand.
Een man op een scooter had
haar gepasseerd maar keerde,
kwam terug en reed haar klem.
Vervolgens betastte hij haar.
Hierop begon de vrouw te gillen
en sloeg ze hem in het gezicht.
Daarna ging de man er op zijn
scooter vandoor.
signalement van de man:
Turks uiterlijk, ongeveer 1,75
meter, donkere kleding, spreekt
gebrekkig Nederlands. Hij reed
op een grote zwarte scooter en
droeg een oude zwarte helm.
tot actie over te gaan. Ze vindt
dat er niet nog meer verblijfsre-
creatie moet komen en zeker
niet bij een gebied als de Goud
plaat. Versluis is bij omwonen
den van het Veerse Meer langs
de deur gegaan en stond afgelo
pen weekeinde met een stand op
de Colijnsplaatse dagen om
haar actie te promoten en hand
tekeningen in te zamelen. „De
reacties waren alleen maar po
sitief", vertelt ze. „Iedereen is
tegen de komst van nog meer
campings en bungalows." Uit
eindelijk verzamelde Versluis
zo'n 500 handtekeningen, die ze
waarschijnlijk zal aanbieden
aan het gemeentebestuur.
Woordvoerster M. van Zeven
bergen van de gemeente Noord-
Beveland zegt de actie niet zo
goed te begrijpen. Volgens haar
liggen er absoluut geen plannen
om bij de Goudplaat iets te rea
liseren. Dat gebied blijft zoals
het nu is: agrarisch gebied en
dagrecreatie. Van Zevenbergen
geeft toe dat er wel plannen zijn
voor een nieuw vakantiepark.
„Maar dat komt bij het haven
kanaal in Kamperland", zegt ze.
„Dat ligt een heel stuk noorde
lijker dan de Goudplaat." Vol
gens Van Zevenbergen bevin
den de plannen zich nog in een
prematuur stadium, maar ze
voegt daaraan toe dat de ge
meente niet negatief heeft ge
reageerd op het ballonnetje dat
is opgelaten.
Dat ballonnetje kwam van re-
creatiebedrijf Sea Track uit Re-
nesse. Volgens woordvoerder A.
Ruijtenberg is het woord 'va
kantiepark' iets te veel voor de
plannen die er liggen. „Het
wordt absoluut niets grootscha
ligs", zegt hij. „We denken aan
iets dat past bij de omgeving.
Een inhammetje met daaraan
een paar huisjes bijvoorbeeld."
Versluis is minder positief dan
het college over deze plannen.
Ze zegt dat verdere acties zullen
volgen als de gemeente akkoord
gaat met de komst van nog meer
verblijfsrecreatie die al dan niet
ten koste gaat van dagrecreatie.
Algen kleuren het water bij de Kreekraksluizen.
foto Willem Mieras
door Rinus Antonisse
RILLAND - De blauwalg ontwikkelt zich in
snel tempo tot een beruchte plaaggeest voor
mens en dier. Gesterkt door hoge tempera
turen gedijt deze wiersoort in zoet en vrijwel
niet-stromend oppervlaktewater uitste
kend. Gevolg: een dikke, gifgroene drab op
het water.
In die drijflagen vormt zich de giftige
cyanobacterie. De negatieve invloed die de
blauwalg op het water heeft, is dezer dagen
goed waar te nemen in het bufferbekken bij
de Kreekraksluizen. Zuurstofloos, stinkend
water dat eruit ziet alsof er dagenlang
blauwgroene verfstoffen in zijn gedumpt.
Delen van de drijflagen zetten zich af op de
oevers van het bekken. Dankzij de over
heersende zoute en brakke wateren kreeg de
blauwalg in Zeeland in het verleden nauwe
lijks kansen zich te manifesteren. Door uit
voering van de Deltawerken ontstonden in
het oosten van de provincie zoete randme
ren: Krammer-Volkerak, Zoommeer en
Markiezaatsmeer met Binnenschelde. On
der de juiste condities - veel zonlicht en dus
hoge temperaturen - zijn dergelijke meren
geknipt voor de blauwalg. Dat geldt trou
wens ook voor kreken en plassen. Door het
blauwgroene pigment kunnen deze algen
als ze wat dieper onder het wateroppervlak
zweven, uitstekend zonlicht opvangen. En
wel zo goed, dat andere, minder giftige al-
gensoorten worden verdreven. In het Kram
mer-Volkerak en Zoommeer zorgde de
blauwalgenplaag voorgaande jaren voor
een zwemverbod bij de Thoolse Speelmans
platen. De haven van Ooltgensplaat raakte
verstopt door drijflagen (uit voorzorg is er
nu een oliescherm gelegd). Om de proble
men het hoofd te bieden, opperde Rijkswa
terstaat om de randmeren door te spoelen.
Vanwege de ongunstige effecten van zo'n
operatie op de Westerschelde werd dit afge
blazen. Maar meer en meer klinkt de roep
om een soort Deltaplan ter bestrijding van
de blauwalg. Als de temperatuurstijging
van de laatste jaren doorzet, wordt de kans
op overlast van de blauwalgen steeds groter.
Niet alleen vogels en andere dieren (zoals
honden) lijden er onder, ook mensen: jeuk,
rode vlekken en bij het inslikken van besmet
water maag- en darmklachten. De opkomst
van de blauwalg maakte voor de Otheense
Kreek bij Terneuzen een zwemverbod nood
zakelij k. Voor de andere zoete wateren is dat
nog niet zover. Door de mist moest de pro
vincie een controleronde van de zwem
plaatsen per vliegtuig afgelasten. Wel is
poolshoogte genomen bij de Speelmanspla
ten, waar geen problemen werden gesigna
leerd. Een woordvoerder van de provincie
deelde mee dat, als het zo warm blijft, extra
aandacht aan de zwemwateren en de
blauwalg wordt gegeven.
door Wout Ba reman
DE GRIETE - 't Is eb. De bootjes
van de watersportvereniging De
Griete liggen in het slijk. Ook
ket drijvende clubhuis, voor
zien van een groot blauw bord
met de tekst Schippers Cen
trum, drijft even een paar uur
niet.
Op de Westerschelde passeert
een enkele zeilboot, in de Put
van Terneuzen lichten twee
drijvende kranen een bulkcarri
er met ijzererts voor Sidmar in
Zelzate. Het karwei voltrekt
zich in flarden mist. Ook in het
café achter de dijk verkeert alles
nog in diepe slaap. In de achter
liggende Kleine Huissenspolder
en de belendende Margaretha-
polder kraait geen haan en loeit
geen koe. Alleen het gesnor van
een 45 kilometer-autootje
wordt luider. De bestuurder
parkeert het vehikel onder aan
de dijk, beklimt de dijk via de
dijktrap (waarvan de stenen
treden altijd leiden tot een ver
keerd loopje) en zakt even later
onderuit op een bankje. Wie De
Griete wegzet als een 'slaapvlek'
heeft het echter mis. Op mooie
zomerdagen jaagt de waterpoli-
tie er op luidruchtige j etski 'szit
het terras van het café overvol
en wijst een thermometerbord
aan de Eendragtweg op het aan
tal geregistreerde hardrijders.
Meer dan tweederde van de au
tomobilisten rijdt er te hard,
zelfs harder dan 100 kilometer
per uur. Toen de boot tussen
Perkpolder en Kruiningen nog
heen en weer voer was het aan
tal overtreders schrikbarend
hoog, nu is er minder vaak spra
ke van laagvliegers.
De bestuurder van het brommo-
biel is wat klein van stuk. Zon
der het te beseffen bevindt hij
zich op de plaats waar op 29 sep
tember 1811 een andere kleine
man stond, Napoleon. Op door
reis van Antwerpen naar Vlis-
singen kwam hij even aan land
voor een bezoekje aan 'zijn' fort
De Griete. Eind achttiende
eeuw werden de Franse legers
door de patriotten als bevrijders
ingehaald. Zeeuws-Vlaanderen
werd onder Frans bewind ge
plaatst en De Griete speelde zo
waar een hoofdrol in de strijd
door Nadia Berkelder
MIDDELBURG - Het is goed
mogelijk dat er in de twaalfde
eeuw al mensen woonden op de
plek waar het nieuwe theater in
Middelburg komt. Dat blijkt uit
vondsten die archeologen op de
bouwplaats aan de Zuidsingel
hebben gedaan. De vondsten
zijn de oudste die ooit buiten de
middeleeuwse ringwalburg zijn
gevonden.
„Voor Middelburg is dit bijzon
der", zegt projectleider J. Dijk
stra van het Archeologisch
Dienstencentrum dan ook. „Er
zijn al vaker resten uit de
twaalfde eeuw gevonden, maar
die lagen allemaal binnen de
ringwalburg." Die ringwalburg
is in de negende eeuw aangelegd
om bescherming te bieden tegen
de Vikingen. De contouren van
de burg zijn nog steeds terug te
zien in het stratenpatroon van
de stad. Hij liep langs de huidige
Nieuwe Wal, de Lombardstraat,
de Bogardstraat, het Abdijplein
en het Koorkerkhof.
De vondsten op het terrein van
de Generaal Berghuijskazerne
zijn restanten van een stadsuit
breiding in de twaalfde eeuw,
vermoedt Dijkstra. „We hebben
een paalkuil gevonden en scher
ven aardewerk. Dat wijst er op
dat er meer is gebeurd dan dat
mensen hier afval hebben weg
gegooid. Wellicht stonden hier
wat boerderijen." De scherven
die zijn gevonden zijn afkom
stig van kogelpotaardewerk en
pingsdorfaardewerk. Die laat
ste soort werd tot de twaalfde
eeuw geïmporteerd uit Duits
land. „Het kan ook best elfde-
eeuws zijn, maar dat durf ik zo
niet te zeggen." De scherven
worden de komende maanden
door deskundigen onderzocht.
Archeologie is puzzelwerk,
blijkt op het kazerneterrein. De
twaalfde-eeuwse resten zijn ge
vonden onder de restanten van
het oude mannen- en vrouwen
huis dat in de zeventiende en
achttiende eeuw op die plek
stond. Daar weer bovenop is in
de negentiende eeuw de kazerne
gebouwd. Die oude kazerne is
later weer vervangen door een
nieuw gebouw. Dat is onlangs
gesloopt. Al die bouwactivitei
ten maken het voor de opgra
vers niet makkelijker. „Mis
schien komt er nog een boerderij
tevoorschijn, maar er is in de
loop der tijd zoveel verstoord."
langs het vermaarde café van
Jas en Briene de Ridder, ont
brandde buitendijks de strijd
om het oude haventje. Stamgast
Joost van de Berge verzuchtte in
'74: „We zijn hier altijd zo'n
beetje een haventje voor de ge
wone man geweest. We hebben
nog nooit één cent subsidie van
Terneuzen gekregen, dat wel
geld pompt in de jachthavens
aan de Scheldeboulevard en de
Otheense Kreek. Daar liggen de
dure jachten." De watersport
vereniging De Griete heeft alle
stormen overleefd. Er werd ge
baggerd, er kwamen nieuwe, so
lide steigers en het haventje
blééf voor de gewone man. Café
De Griete is tegenwoordig voor
al populair onder pasgebore
nen. Ze presenteren er zich op
het biljart tijdens extreme ba-
byparty's, georganiseerd door
hun liefhebbende ouders.
door Rob Paardekam
NIEUWDORP - De Pelican 1,
het schip dat drie weken gele
den werd aangevaren in het
Nauw van Bath en nu in de Sloe-
haven ligt, is het afgelopen
weekend opnieuw olie gaan lek
ken.
Doordat steeds meer containers
uit het ruim van de Pelican wor
den weggehaald, komt het schip
hoger te liggen. Toen het gat,
waaruit al eerder olie lekte, bo
ven water kwam, is opnieuw een
kleine hoeveelheid brandstof
uit het schip gelekt en in het wa
ter terecht gekomen. De schade
is beperkt gebleven; alleen in de
nabije omgeving van het schip
ligt olie en ook twee schepen
raakten besmeurd. Zij mogen
pas weer varen als ze helemaal
zijn schoongemaakt. Het lek
kende gat is inmiddels gedicht
door het aanleggen van een olie-
absorberend scherm rond het
schipGisteren zi j n de bedrij ven
Multraship uit Terneuzen en
Martens Cleaning uit 's-Heeren-
hoek begonnen met het oprui
men van de brandstof. De Peli
can lekte ook olie nadat hij was
aangevaren in het Nauw van
Bath. Toen raaktenenkele na
tuurgebieden in het Belgische
deel van de Schelde besmeurd.
De twee Zeeuws-Vlaam.se
fietsmaten hadden een mooi
plan bedacht. De een zou fiet
send de Tourmalet beklim
men, terwijl de ander er als
bezemwagen achteraan zou
rijden. Halverwege de fa
meuze col begon de hitte zijn
tol te eisen.
De dappere pedaalridder ge
baarde naar zijn maat dat hij
even wilde recupereren en
waar kan dat beter dan in een
van airconditioning voorzie
ne automobiel.
Om de airco te laten werken
moet echter wel de motor
draaien. En die motor heeft
benzine nodig.
U voelt hem al aankomen,
waarde lezer, na een tiental
minuten sloeg het noodlot
toe en de motor af. Quelle
malheur! De dichtstbijzijnde
benzinepomp lag in het dal.
Opize fietstoerist en zijn be
geleider wisten echter dat er
niets anders op zat dan voor
bijgangers aan te houden en
te smeken om een jerrycan.
Om vervolgens per fiets af te
dalen en vervolgens weer met
een kannetje benzine aan de
beklimming te beginnen.
Op zo'n moment blijken
maar weinig mensen een jer
rycan bij zich te hebben. Eén
Fransman adviseerde ze ech
ter de handrem los te laten en
de auto een klein eindje naar
achteren te laten rijden. Naar
de vlakke gedeelte van de
weg. En het wonder ge
schiedde: de naald van de
benzinemeter bewoog zich
naar het midden.
Advertentie
Uitzicht op het haventje van De Griete.
van de Fransen tegen de Britten.
Het werd een belangrijk militair
steunpunt, met een enorme ka-
nonnenbatterij gericht op de
Westerschelde. Op 16 augustus
1809 passeerde een groot Brits
konvooi De Griete. En de Brit
ten troffen doel: het kruitmaga
zijn van de Fransen werd met
een voltreffer geraakt en 23
Franse soldaten vonden de
dood. Na de Franse tijd werd het
fort snel ontmanteld. De haven -
oorspronkelijk een polderha
ventje - bleef anderhalve eeuw
intact. Het deed tot ver in de ja
ren negentig nog dienst als
landbouwhaventje voor de af-
foto Peter Nicolai
voer van bieten en andere pro
ducten van het land. In de jaren
zeventig braken nieuwe woelige
tijden aan. Terwijl de ambte
naar van de burgerlijke stand en
de gemeentebode van Terneu
zen bij terugkeer van een huwe
lijksvoltrekking in Zaamslag
even een omweggetje maakten
De muraltmuurtjes in Hoek stammen uit het be
gin van de vorige eeuw. foto Peter Nicolai
door Wout Bareman
Jonge koeien zoeken er beschut
ting bij hevige regen of felle
wind. Vroeger speelden de kinderen
uit de polder op en om de muurtjes.
Nu staan ze er hier en daar verwaar
loosd bij. Verscholen ook, achter
struikgewas en kniehoog gras. Al
leen de kenner weet wat hun functie
ooit was, waarom ze daar decennia
geleden plotseling op de kruin van
de dijk werden neergezet; één meter
hoge muurtjes van gewapend be
ton.
Muraltmuurtjes. Waterbouwkun
digen spraken ooit van een prakti
sche en ingenieuze vinding. Ze
stammen uit het begin van de vorige
eeuw, toen na de stormvloed van 12
maart 1906 naarstig werd gezocht
naar oplossingen om het wassende
water te keren. Drie jaar eerder was
jonkheer Robert Rudolph de Muralt
beëdigd als ingenieur bij het water
schap Schouwen-Duiveland. Op
die twaalfde maart veroorzaakten
springtijd, harde wind en zware
buien verschillende dijkdoorbra
ken in het oosten van Zeeland.
Schouwen-Duiveland ondervond
minder last, maar op verschillende
plaatsen bereikte het water wel de
kruin van de dijk. Het was een
waarschuwing, die de deskundigen
van het waterschap serieus namen.
Er werd besloten tot dijkverhogin
gen, maar al direct bij de aanpak
van het eerste dijkgedeelte - dat van
de Zuidernieuwlandpolder tussen
Zierikzee en De Val - stuitten de
dijkwerkers op problemen. De
kruin van de dijk was er zo smal dat
dijkverzwaring aan de land- of zee
zijde te kostbaar zou worden. Jonk
heer Muralt kreeg opdracht een al
ternatief te zoeken en vond dat in de
constructie van gewapend beton. In
1991 was al 22 kilometer van die
muurtjes op de dijk geplaatst en
toen er op 30 september van dat jaar
een hevige stormvloed op de dijken
beukte, doorstonden de muralt
muurtjes de test met glans. In 1935
waren de Zeeuwse dijken over een
lengte van ruim 120 kilometer voor
zien van de betonnen afscheidin
gen. Nu duiken ze nog hier en daar
op. Een poging van een hoofdinge
land van het voormalige water
schap Zeeuws-Vlaanderen om de
muurtjes in de Lovenpolder bij
Hoek op de monumentenlijst te la
ten plaatsen mislukte.
Ze kunnen niet worden beschouwd
als 'zeer bijzondere monumenten'.
Waarom niet? Omdat er nog te veel
zijn. De enige dienst, die de muur
tjes aan de Oosterschelde door de
jaren heen nog bewezen was ten tij
de van de actie voor een open Oos
terschelde, begin jaren zeventig.
Piet van der Maas, destijds hoofd
van de technische dienst van het
toenmalige waterschap Noord- en
Zuid-Beveland: „Er werden regel
matig leuzen op de muurtjes ge
kalkt. Stond er de ene week 'Ooster
schelde open', las je een week later
'Oosterschelde dicht'.
