FZC
Bij Bema draait alles om kunststof
Tien geboden bij
dreigend ontslag
het bedrijf
7
Subsidies aan boeren grotendeels losgekoppeld van productie
profijt
vrijdag 27 juni 2003
Overschotten
Logica
Alleenstaande
loopt groter
WAO-risico
Kwestbaar
Russisch gas voor Britten
TPG-dochter bezorgt in Irak
Lucht voor luchthaven Twente
Groeiende leegstand winkels
Strijd om EU-geld varkenspest
Onverwacht
Doen
Unie begraaft erfenis Mansholt
dnnrHans Gertsen
BRUSSEL - Het woord 'historisch' viel
„isteren met grote regelmaat te beluis
teren in Brussel. De aanleiding was de
hervorming van het gemeenschappelij -
ke Europese landbouwbeleid waar de
ministers van Landbouw het in
Luxemburg na een marathonvergade
ring van zestien uur over eens werden.
De kern van de hervorming is dat de
subsidies die boeren krijgen in de toe
komst grotendeels worden losgekop
peld van de productie. Boeren krijgen
vanaf 2005 inkomenssteun. De hoogte
daarvan wordt deels afhankelijk van
de hoogte van de steun die ze nu genie
ten en deels van de mate waarin ze mi
lieu- en diervriendelijk werken. Hoe
'groener', des te meer subsidie. „Het
Europese landbouwbeleid wordt groe
ner, marktgerichter en minder han-
delsverstorend", vatte de Nederlandse
minister Cees Veerman het samen.
Nu valt het woord 'historisch' in Brus
sel wel vaker, maar dit keer valt daar
weinig op af te dingen. Het na uiterst
moeizame onderhandelingen bereikte
akkoord betekent een breuk met het
landbouwbeleid zoals dat sinds de ja
ren vijftig van de vorige eeuw gevoerd
is,
De Nederlander Sicco Mansholt stond
in de jaren vij ftig en zestig aan de basis
van het gemeenschappelij k landbouw
beleid. Eerst als minister van Land
bouw en later als Eurocommissaris,
deed Mansholt er alles aan om de Euro
pese landbouw te moderniseren en pro
ductiever te maken. Dat was, gezien de
voedselschaarste na de Tweede We
reldoorlog, hard nodig.
Met subsidies als belangrijkste instru
ment wist de EU de boeren aan het pro
duceren te krijgen. Hoe meer ze produ
ceerden, des te meer subsidie. Dat
werkte jarenlang prima. Zo goed zelfs
dat Europa in de zestiger jaren te ma
ken kreeg met grote voedseloverschot-
ten. Melkplassen, boter- en vleesber-
gen die - opnieuw met veel subsidie - op
de wereldmarkt geloosd werden.
Dat het gemeenschappelijke land
bouwbeleid zijn doel voorbij was ge
schoten, was al jaren duidelijk. Maar
pogingen om het op een andere leest te
schoeien, sneuvelden vrijwel altijd op
Frans verzet. Franse boeren waren en
zijn de grootste profiteurs van de Euro
pese subsidieregelingen.
1 -
- r-
-jijj
Een boer in Beieren legt hooi in rijen.
Twee decennia geleden deed de EU een
eerste serieuze poging om van de zwaar
gesubsidieerde overschotten af te ko
men via de zogenoemde melkquota.
Die regeling legde de melkproductie
per bedrijf aan banden. Boeren die
meer produceerden dan was toege
staan, kregen boetes: de beruchte su
perheffing.
De Ierse Eurocommissaris van Land
bouw MacSharry deed begin jaren ne
gentig ook een poging. Hij verlaagde de
subsidies voor vee- en graanboeren.
Maar ook die hervorming tastte de kern
van het Europese landbouwbeleid niet
aan.
Dat laatste lukt de Oostenrijkse Euroo-
mmissaris Franz Fischler nu wel. Met
de bijna totale ontkoppeling van subsi
die en productie, wordt gebroken met
de logica van de afgelopen jaren. Niet
meer produceren, maar beter staat
voortaan centraal.
Dat Fischler geslaagd is in zijn opzet, is
niet alleen zijn eigen verdienste. Het
landbouwbeleid ligt onder vuur omdat
het te duur is. Bijna de helft van het
EU-budget (zo'n 43 miljard euro per
jaar) gaat naar landbouw. Bovendien
verstoren de subsidies de wereldmarkt,
wat vooral funest is voor ontwikke
lingslanden. Die kunnen niet concurre
ren tegen Europese producten die met
veel subsidie op 'de wereldmarkt wor
den gedumpt. En de uitbreiding van de
EU met tien landen was de derde stok
achter de deur. Zonder hervorming van
foto Stephan Jansen/EPA
het landbouwbeleid, zou dat onbetaal
baar en onuitvoerbaar zijn geworden.
De EU breekt nu dus met de erfenis van
Mansholt. De enkele jaren geleden
overleden Mansholt zou overigens wel
de laatste zijn geweest om daar proble
men over te maken. Eind jaren zestig,
kort na zijn pensionering, werd Mans
holt 'omgeturnd', om in het jargon van
die tijd te spreken. Hij sloot zich aan bij
de Club van Rome en streed fel tegen de
uitwassen van het door hemzelf in gang
gezette beleid. GPD
DEN HAAG - Werkgevers
moeten alleenstaande
werknemers extra in de
gaten houden, omdat deze
groep een verhoogd risico
loopt arbeidsongeschikt
te raken. Zij hebben thuis
niemand die hen helpt met
allerlei privé-werkzaam-
heden en ze hebben ook
minder gelegenheid om
hun hart uit te storten.
Dat stellen de onderzoe
kers M. Coppinga-Roest
en R. Selten van het Cen
traal Bureau voor de Sta
tistiek in een gisteren ver
schenen artikel in het
economenblad ESB. Uit
eerder onderzoeken
kwam naar voren dat ook
de plaats in het huishou
den een rol speelt bij het
risico om in de WAO te
recht te komen. Reden
voor Coppinga-Roest en
Selten om de rol van de
(eventuele) partner nader
te bekijken.
De conclusie dat het heb
benvan een partner het ri
sico op WAO-instroom
verlaagt, geldt niet voor
alle groepen. Werknemers
jonger dan 25 jaar met een
partner, raken juist weer
vaker arbeidsongeschikt
dan werkende leeftijdge
noten zonder partner. Dit
wordt voornamelijk ver
oorzaakt door de jonge
stellen met kinderen. Ge
zinsuitbreiding geeft ex
tra stress waar werkne
mers op jonge leeftijd
kennelijk minder goed
tnee om kunnen gaan dan
oudere werkende ouders.
Het positieve effect van
het hebben van een part
ner treedt in bij de groep
35-plus. Verder blijkt dat
tweeverdieners minder
kans lopen in de WAO te
recht te komen dan werk
nemers met een partner
zonder baan. Dit bestrijdt
het beeld van stressvolle
tweeverdieners. Ook
werknemers die een part
ner hebben met een beter
inkomen zijn minder ge
voelig om arbeidsonge
schikt te raken. Andersom
geldt het wel: hoofdkost-
winnaars voelen mogelijk
meer druk op de schou
ders en worden dan ook
sneller ziek dan de part
ner met een lager inko
men. GPD
door Inge Heuff
ZIERIKZEE - Het maatbeker-
tje, de muggenstifthouder, de
beschermdoppen onder het
huishoudtrapje, de autovelg of
het telefoontoestel, veel mensen
komen ongemerkt regelmatig in
aanraking met de kunststof
producten van Bema Kunststof
fen uit Zierikzee. De markten
waarop Bema Kunststoffen zich
beweegt zijn dan ook divers:
verfindustrie, verpakkings-
markt, technisch spuitgietwerk
en, incidenteel, premiums.
„Bema Kunststoffen kent zijn
oorsprong in de premiums", legt
één van de drie directeuren,
Bart Gravendeel, uit. Samen
met zijn collega's Jaap Niemans
en Rob Peters heeft hij drie jaar
geleden Bema Kunststoffen
overgenomen van de vorige ei
genaar, J. deRomph. „Doorvra
gen uit de markt heeft het be
drijf zich echter steeds meer
toegelegd op andere werkvel
den. Maar de premiums zijn
nooit helemaal uit het zicht ver
dwenen."
De producten die de fabriek van
Bema Kunststoffen verlaten,
zijn veelal op specificaties van
de klant ontworpen. De specia
listen van de kunststoffenver-
werker kijken wat de mogelijk
heden zijn en komen soms met
aanpassingen. „Als wij, door
een bepaalde verandering, bij
voorbeeld minder reststoffen
overhouden, kan dit voor de
klant een flinke kostenbespa
ring opleveren", zegt Graven
deel. „Wij hebben een eigen re-
cycle-afdeling en veel van de
resten kunnen hergebruikt wor
den. Toch is nog het natuurlijk
interessant om zoveel mogelijk
kunststof te besparen."
Bij Bema Kunststoffen kan het
gaan om seriematige productie
lijnen die, middels een kwali
teitszorgsysteem, onderdelen in
enorme aantallen maken, maar
ook om zeer specialistische,
kleine oplages. Daarnaast ont
werpt de kunststoffenverwer-
ker ook eigen producten. Voor
het ministerie van Defensie
heeft Bema Kunststoffen een se
rie transportboxen ontwikkeld
in veertig verschillende maten.
Daarmee kan onder meer
kwetsbare elektronische appa
ratuur vervoerd worden. „Het
ontwerp en de uitvoering van
deze transportboxen moesten
aan de strengste eisen voldoen",
vertelt Gravendeel. „Zo is de
binnenkant bekleed met stoot-
werend en beschermend mate-
S.rTO-t,.
Een afdeling van Bema Kunststoffen in Zierikzee.
riaal en hecht er niets aan de
kunststof buitenkant. We heb
ben gekozen voor een noppen
systeem. Daardoor zijn de do
zen uitstekend stapelbaar."
De verfindustrie is een belang
rijke opdrachtgever voor Bema
Kunststoffen. Gravendeel: „De
verfindustrie gaat, in verband
met milieueisen, steeds meer
over op watergedragen verven
in plaats van oplosmiddelenge
dragen verven. Dat heeft wel
bepaalde consequenties. Zo
kunnen de traditionele blikken
gaan roesten als er zuurstof bij
komt. Ook droogt watergedra
gen verf veel sneller. Dat bete
kent dat de verf, na opening van
het blik, ook eerder indroogt in
het blik."
Met name voor de autoschade-
bedrijven, die soms maar kleine
hoeveelheden lak hoeven te do
seren, is dat indrogen een pro
bleem. De ontwerpafdeling van
Bema Kunststoffen heeft, in
overleg met enkele grote op
drachtgevers, een kunststof
'verfblik' ontworpen dat na
tuurlijk niet kan roesten maar
dat er ook voor zorgt dat de verf
niet kan indrogen. De beweeg
bare bodem, die omhoog ge
schoven kan worden, drukt via
een tuitje de verf uit het blik.
Door gebruik te maken van een
speciaal hiervoor ontworpen
Naam:
Bema Kunststoffen BV
Plaats:
Zierikzee
Opgericht:
1967
Aantal werknemers:
32
Omzet:
3,5 miljoen euro
luchtdichte, kunststof bidon
sluiting is de benodigde hoe
veelheid verf precies af te me
ten. De combinatie van de
bidonsluiting en de verschuif
bare bodem zorgt ervoor dat er
geen loze ruimte kan ontstaan
waar zuurstof bijkomt. Het
schuiven van de bodem zorgt er
meteen ook voor dat vrijwel alle
verf gebruikt wordt. „Heeft een
verfblik meestal een residu van
vijf tot acht procent, met dit sys
teem blijft er minder dan een
half procent aan verf achter in
de kunststof verpakking", weet
Gravendeel. „Dat scheelt na
tuurlijk enorm in de verspilling
van verfstoffen maar ook in de
milieuheffing. Want met zo wei
nig restmateriaal wordt de ver
pakking niet als chemisch afval
beschouwd. Dat werkt aanzien
lijk kostenbesparend."
Momenteel worden de laatste
tests uitgevoerd met een pig-
mentpastaverpakking. Pig
mentpasta wordt gebruikt door
doe-het-zelf en verfspeciaalza-
ken om verf in de door de consu
ment gewenste kleur te mengen.
Deze verpakking moet het tra
ditionele verfblik voor de meng
machines vervangen. Speciaal
voor deze markt is er, behalve de
verpakking met beweegbare
bodem, een kunststof applica-
tiedop ontwikkeld die het
plaatsen van de verpakking op
de mengmachine niet langer tot
een knoeierig karweitje maakt.
Ook hier zorgt de verschuifbare
bodem weer voor een optimaal
gebruik van de verf. Bema gaat
in de loop van 2003 deze verf-
verpakkingen in grote aantallen
in productie nemen.
Een nieuwe productiehal van
J
LONDEN - Groot-Brittannië en Rusland hebben gisteren een
voorlopige overeenkomst ondertekend voor de aanleg van een
gaspijpleiding voor het transport van Russisch gas naar de
Britse markt. Het project zou een investering vergen van on
geveer 5,7 miljard dollar.
De handtekeningen werden gezet tijdens het bezoek van de
Russische president Poetin aan Groot-Brittannië. Rusland en
Groot-Britannië hebben eerder de handen ineengeslagen op
energiegebied. Zo vormt British Petroleum een onderneming
met de Russische bedrijven TNK en Sidanko. ANP
HOOFDDORP - TNT Express, een dochter van het post- en
logistieke bedrijf TPG, gaat pakketjes bezorgen in Irak.
Daartoe heeft de onderneming een overeenkomst gesloten
met het Iraakse bedrijf IKE.
TNT zal documenten, pakjes en andere vracht over de weg
tussen Amman in Jordanië en de Iraakse hoofdstad Bagdad
vervoeren. De vervoerder verwacht dat deze route later wordt
doorgetrokken naar andere steden in Irak. De klanten zullen
waarschijnlijk oliemaatschappijen en niet-gouvemementele
organisaties zijn. Om de TNT-chauffeurs te beschermen, rij
den er gewapende bewakers mee op de vrachtwagens. ANP
ENSCHEDE - Enschede Twente Airport blijft voorlopig
open. Dat hebben de drie nieuwe eigenaren verzekerd. Strik-
werda Beheer in Blaricum, Reggeborgh Beheer in Rijssen en
de OAD Groep Holten hebben gisteren officieel de aandelen
van de luchthaven overgenomen.
Enschede Twente Airport maakt gebruik van de faciliteiten
van de militaire vliegbasis Twenthe. Het ministerie van De
fensie wil echter het militaire complex sluiten.
De aandeelhouders doen op korte termijn geen grote investe
ringen. Binnen vijf jaar moet het aantal chartervluchten in
het zomerseizoen verdubbelen naar twaalf per week. ANP
AMSTERDAM - De leegstand van winkels is in april opgelo
pen tot 1,6 miljoen vierkante meter op een totaal van 24 mil
joen vierkante meter. Twee jaar terug was dat 1,2 miljoen.
Locaties die het moeilijk hebben, zijn vooral kleine winkel
centra, losstaande zaken en die aan aanlooproutes naar de
binnensteden.
Dit stelt NVB Vereniging voor ontwikkelaars bouwonder
nemers gisteren in de tweejaarlijkse Thermometer Winkels.
Ondanks de leegstand veroorzaakt de aanhoudende vraag
naar moderne, goed bereikbare en vooral grootschalige win
kels voor een stroom aan nieuwe bouwplannen. Dat vergroot
het gevaar op overbewinkeling en een grotere kloof tussen
goede en slechte locaties. ANP
BRUSSEL - Nederland lijkt deels gelijk te krijgen van Euro
pese rechters met zijn bezwaren tegen een korting op Brussel
se subsidies voor de varkenspestbestrijding in 1997 en 1998.
Advocaat-generaal Stix-Hackl van het EU-Hof van Justitie
in Luxemburg wijst de klacht af over de 25 procent lagere uit
kering van bijna 110 miljoen euro over 1997. Wat het veel la
gere bedrag van 6,3 miljoen euro over 1998 betreft, staat ze
aan de kant van Nederland en adviseert ze vernietiging van
het besluit van de Europese Commissie. ANP
foto Marijke Folkertsma
ruim 1700 vierkante meter moet
de verwachte groei in productie
kunnen opvangen. Deze hal be
vat ook een brandwerende bun
ker waar de matrijzen worden
opgeslagen. „In de meeste ge
vallen zijn de opdrachtgevers
eigenaar van de matrijzen maar
zorgen wij voor de opslag", legt
Gravendeel uit. „Die matrijzen
zijn heel kostbaar en moeten
goed bewaard worden. Elke be
schadiging maakt een matrijs
onbruikbaar. Vandaar dat wij
speciale procedures volgen en er
een aparte bewaarbunker is ge
bouwd."
De kunststofmarkt is een groei
markt. Steeds vaker worden
metalen onderdelen vervangen
door kunststof alternatieven.
Door ontwikkelingen in de
kunststoffen en door technische
vooruitgang in het spuitgieten
en vacuümvormen zijn telkens
weer nieuwe producties moge
lijk. Bema Kunststoffen levert
door heel Europa en heeft zo'n
veertig vergelijkbare concur
renten. „Iedereen heeft zo zijn
eigen werkterrein als bijvoor
beeld veilingfust, bierkratten of
de auto-industrie. Wel is te mer
ken dat door recessie bedrijven
zich ook oriënteren op andere
dan eigen markten. Dat ver
hoogt de onderlinge concurren
tie."
door Hans Sonders
Er waart een ontslaggolf door
het land, aantallen van tien
duizend personen per maand
worden genoemd. Sommigen
krijgen een gouden handdruk
mee, anderen moeten het stellen
met een (magere) werkloos
heidsuitkering. Een ont
slagaanzegging kan mensen
daarom flink in verwarring
brengen.
Wat moet u doen als u zo'n
'slecht nieuws gesprek' boven
het hoofd hangt? En nog belang
rijker: wat moet u absoluut na
laten?
Eerste gebod: lever om te begin
nen niet te snel bedrijfseigen
dommen in. De auto-van-de-
zaak, laptop en mobiele tele
foon mag u blijven gebruiken
tot het dienstverband definitief
beëindigd is. Ga daarom niet
akkoord met het verzoek deze
zaken 'maar alvast' in te leve
ren. Dit kan later worden uitge
legd als een verkapte instem
ming met het ontslag. Mr. Van
Gelderen, gespecialiseerd ad
vocaat arbeidsrecht en oprich
ter van de ontslaglijn, hoort
het de rechter al vragen: „Waar
om had u deze zaken al ingele
verd?"
Tweede gebod: ga om dezelfde
reden niet akkoord met een
'vrijstelling van werkzaamhe
den'. Vaak gebeurt dit onder het
mom dat de betrokkene dan kan
bijkomen van de ontslagaan
zegging. Laat weten dat u wilt
doorwerken. Als de werkgever
per se niet wil dat u op het werk
verschijnt, dan stelt hij u maar
op non-actief. Dat is een eenzij
dige maatregel van de werkge
ver. 'Vrijgesteld zijn van werk'is
een afspraak tussen werkgever
en werknemer.
Derde gebod: geef de werkgever
geen onnodige informatie. Ga
tijdens het ontslaggesprek niet
in op opmerkingen als 'dit komt
voor jou toch niet onverwacht?',
'was j e niet al ergens aan het sol
liciteren?' of 'jouw kansen op de
arbeidsmarkt zijn toch niet zo
slecht?'. „Pas op", waarschuwt
Van Gelderen. „Laat de werkge
ver het woord voeren en ant
woord op lastige vragen dat j e er
later wel op terugkomt."
Vierde gebodlaat u niet terzij de
staan door een adviseur die de
werkgever u aanbiedt. Een goe
de adviseur kan slechts één par
tij dienen en dat is in dit geval de
tegenpartijuw werkgever. Ook
al wil deze het advies betalen.
Maak duidelijk dat u het be
langrijk vindt om een eigen ad
viseur in de arm te nemen.
Vijfde gebod: maak vooral geen
ruzie. 'Als ik al geen reden had
voor ontslag, dan heb ik die nu
wel', kan de werkgever dan zeg
gen. Hoe begrijpelijk emoties in
dergelijke situaties ook zijn, u
kunt dingen zeggen die later in
uw nadeel uitpakken. Stel voor
schriftelijk te communiceren.
Heeft u zichzelf niet meer in
de hand, neem dan een vrije dag
op.
Nu de dingen die u juist wel
moet doen.
Zesde gebod: protesteer tegen
de ontslagaanzegging. Instem
men verzwakt niet alleen uw
rechtspositie, maar kan ook uw
WW-uitkering in gevaar bren
gen.
Zevende gebod: vraag aan de
werkgever alles op papier te zet
ten, zoals de reden voor het ont
slag en de eventuele financiële
vergoeding. Soms doet een
werkgever een voorstel en eist
binnen een paar dagen een reac
tie. Ga daar nooit op in. Ook in
het arbeidsrecht is haastige
spoed zelden goed.
Achtste gebod: roep deskundige
hulp in. „Ik preek weliswaar
voor eigen parochie, maar het
arbeidsrecht is juridisch een
slangenkuil", waarschuwt Van
Gelderen. Voor een eerste gratis
advies is er de internetpagina
www.ontslag.nl. Een telefo
nisch advies met een advocaat
die is gespecialiseerd in ar
beidsrecht kost 50 cent per mi
nuut (0900-404.0123).
Negende gebod: soms komt een
ontslag onverwacht, soms ook
heeft de werkgever al langer een
'dossier' over de betrokken
werknemer opgebouwd. Doe
hetzelfde. Laat brieven van uw
werkgever met kritiek op uw
functioneren nooit onbeant
woord. De baas een dossier, u
ook een dossier.
Tiende en laatste gebod: werk
door. De sfeer zakt door de ont
slagaanzegging vaak tot onder
het nulpunt, ziek melden bete
kent niet dat u niet ontslagen
kunt worden. Met doorwerken
geeft u tevens een belangrijk
signaal af: u bent het niet eens
met het ontslag. GPD
