Film van hollen en stilstaan PZC Mare Claeijs duikt in een onbekende wereld Ik sterf kalm en gerust Ondernemers hebbei moeite met in dienst houden allochtonen Paardenmeesters van IJzendijke nu al op video Beste lassers in de prijzen PSD-historie lezers schrijven Tunnel VI Pest Jacht IV kunst cultuur Vereniging informeert over oorsuizen donderdag 20 maart 2003 IJZENDIJKE - De film Depaar- Zenmeesters van IJzendijke verschijnt in beperkte oplage op video. De documentaire van de in Middelburg geboren Karina Meeuwse geeft een beeld van het West-Zeeuws-Vlaamse platte land en de veranderingen daar in de afgelopen vijftig jaar. De paardenmeesters van IJzen dijke is 23 juni op televisie te zien bij de NCRV. Zaterdag 8 maart werd de film vier maal „voorvertoond in het Ledelthea- ter in Oostburg. Volgens Fransjoris de Graaf, producent van de film, is de belangstelling voor de documentaire zo groot .dat veel mensen niet willen wachten tot 23 juni. Wie de film nu al op video wil hebben, kan - zich aanmelden bij drogisterij José in IJzendijke (0117-306060 of boekhandel Basting in Oost burg (0117-4553158). De video wordt over ongeveer een maand geleverd. Kosten zijn€13,50 per stuk. In De paardenmeesters van IJ zendijke is een grote rol wegge legd voor Pol van de Vijver en zijn zonen Mark en Frank, alle drie veeartsen in IJzendijke. Ook trekpaarden spelen een be langrijke rol. MIDDELBURG - J. Dekker, van het Calvijncollege in Krab bend ij ke en E. de Bakker van het Rcynaertcoilege in Hulst hebben de provinciale laswed- strijden gewonnen. ,De wedstrijden werden voor de tweede keer gehouden door de Zeeuwse Lasgroep, die het vak lassen wil promoten onder jonge mensen. De vmbo-scholen in Zeeland, waar je lassen kunt le- ren, stuurden hun beste leerlin gen, zestien in totaal, naar de scholengmeenschap Nehalen- ,nia in Middelburg, waar de wedstrijd werd gehouden. Er werd gelast in twee categorieën. Dekker won in de categorie boo- j iglassen met beklede elektrode. Tweede werd P Jakobsen van Nehalennia uit Middelburg De Bakker won de wedstrijd MAG- lassen, gevolgd door P. Kloet van scholengemeenschap Pon ies uit Zierikzee. door A. J. Snel Het wordt een film van hollen en stil staan. Waarin een verhaal wordt verteld op een manier die ruimte laat voor de toeschouwer. Die kan er zijn ei gen herinneringen en zijn eigen gevoel bij zoeken. De film die Joost Seelen in de afgelopen jaren heeft gedraaid om, in opdracht van de provincie Zeeland, de laatste jaren van de Provinciale Stoombootdiensten vast te leggen, is over een maand of twee klaar. Het pro ces is nog niet voltooid en de maker kent derhalve zelf het eindproduct nog niet, maar dat die twee elementen - het vreemde ritme en de ruimte voor inter pretatie door de kijker - erin zitten, staat wel al vast. Vanaf eind 2000 tot aan de laatste da gen van de veerdiensten tussen Krui- ningen en Perkpolder en Breskens en Vlissingen is Seelen (45) talrijke uren op en rond de boten aanwezig geweest om een historisch document te maken dat de PSD-medewerkers op video of dvd cadeau krijgen en dat wellicht op 35 millimeter zal worden overgezet om een kwalitatief goede vertoning op een groot scherm in de bioscoop mogelijk te maken. De verwachtingen van de regis seur waren hooggespannen, toen hij aan het project begon. Hij stelt, enkele dagen nadat de laatste filmopnamen zijn gemaakt, voor zichzelf vast dat de bootdiensten visueel nog meer hebben opgeleverd dan hij bij aanvang kon ver moeden. „Het was ontzettend mooi de boten en alle mensen die daarmee te maken heb ben, te filmen. Ik had te maken met een enorm aantal variabelen en dat is voor een filmer een luxe. Je hebt de vier bo ten, twee lijnen, vier fuiken, de seizoe nen, de weersomstandigheden, licht en donker, dag en nacht. Ik heb dan ook meer materiaal gedraaid dan was be groot. Negen uur heb ik bij elkaar. Ter wijl de film ongeveer 25 minuten mag worden." Schaduw Mazzel en mislukking liggen dicht bij elkaar, zo heeft Seelen ervaren. „Ik her inner me dat een klep openging en het licht zo binnenkwam dat een perfecte schaduw van de boot op het paalhoofd viel. Je werkt eraan om zo'n beeld af te dwingen, maar de omstandigheden moeten ook meezitten. Soms valt alles op z'n plek. Dat is meer dan het beslis sende moment waarmee de fotograaf te maken heeft. Want één beeld, daar kun je in een film niets mee. Je hebt meer tijd Even een pilsje pakken tussen Perkpolder en Kruiningen. nodig, meer beelden. En dan heb je soms de andere kant van het verhaal: dat het tegenzit. Mensen die je filmt en die maar in de camera blijven kijken of die naar de lens gaan staan zwaaien. Rampen zijn dat, hoewel niemand kwa de bedoelingen heeft." De lijnen Perkpolder-Kruiningen en Breskens-Vlissingen verschillen van elkaar. Seelen is zich dat vooral tijdens de laatste dagen scherp bewust gewor den. Op Perkpolder-Kruiningen was het, met die mooie, oude schepen, wat gemoedelij ker. Breskens-VI issingen deed wat zakelijker aan. „Het is mis schien een beetje gek, maar ik had het gevoel dat met de boten daar vooruitge lopen werd op de tunnel. De lijn Vlissin- gen-Breskens had computergestuurde apjDaratuur, alle mogelijke modernitei ten. Meer vooruitblikkend naar de mo derne tijd, minder nostalgisch. Ik denk dat het afscheid bij Kruiningen-Perk- polder de mensen gevoelsmatig ook meer heeft gedaan. Dat zal trouwens ook te maken hebben met het feit dat de boten tussen Vlissingen en Breskens nog een tijd als fiets/voerveer blijven varen. Hoe dan ook, de laatste vaarten op Kruiningen-Perkpolder hebben die pe indruk gemaakt. Normaal heb je twee werelden. Die van de bemanning en die van de passagiers. Tijdens de laatste dagen bleken die toch dichter bij elkaar te staan dan je zo op het oog zou vermoeden. Er was echt een eerbe toon aan de mensen van de PSD." Afgelopen De Bredase filmmaker constateert dat zijn blik op de stoombootdiensten is veranderd, nu de meeste schepen uit de vaart zijn. „Terugkijken is iets anders dan vooruitblikken." Het is als met die weinig opzienbarende koektrommel van thuis. Als je die als kind in handen foto Peter Nicolai krijgt na de dood van je ouders, dan krijgt dat ding een andere waarde. See len: „Je ziet niet meer die koektrommel, maar je ouders zoals ze waren toen ze leefden. Het ding wekt herinneringen. J e positie is veranderd. Zo is het met het filmen van de boten ook gegaan. De veerdiensten bestaan niet meer in de vorm die je kende en meteen vanaf dat moment ga je als regisseur anders naar je materiaal kijken. Ik denk dat de Zeeuwen het wel herkennen. Ze hebben al jaren zien aankomen dat het een keer afgelopen zou zijn, maar pas de laatste maanden zijn initiatieven genomen om een boot te behouden. Je beseft de wer kelijke waarde en betekenis van wat je na staat pas echt als het er niet meer is. Iets wat er altijd geweest is, daar kun je je niet goed bij voorstellen dat het een keer verdwijnt. Dat besef komt pas als het te laat is." De film van Seelen zal niet primair gaan over het sterven van de veerdien sten. Het einde, dat maakt slechts in ge ringe mate deel uit van het verhaal. Hij zegt: Ik wil de levende veerdiensten la ten zien. Dat is naar mijn idee de enige manier om recht te doen aan wat is ver dwenen." Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC»^ nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De r«oS beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekentn^V redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrift Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden r? dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten (U1 weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd. Ten eerste alle lof voor de bou wers. De tunnel is voor vele mensen een uitkomst. Maar voor een nog grotere groep een geweldige achteruitgang. Wij moeten hopen dat het bestuur de maximumsnelheid van tach tig kilometer handhaaft. Wan neer de snelheid opgevoerd wordt naar honderd kilometer moet men eerst eens goed na denken over eventuele ongeval len. Dan is het leed niet te over zien. Velen zullen de snelheid van tachtig kilometer respecte ren. Laagvliegers doen dat niet dat wordt dan honderd kilome ter. En wanneer het wordt ver hoogd naar honderd kilometer dan wordt dat 120. Ik heb 48 jaar op de touringcar gezeten en vele grote bekende tunnels be reden in de Alpen. Overal in die tunnels hangen bordjes tachtig kilometer en dat is over heel de tunnellengte. Houdt het op tachtig kilometer, P. J. van Hekken A. Coortestraat 12 Middleburg Pestvirus treft steeds meer men sen, een suggestieve kop, vooral met de oorlogsdreiging tegen Irak. Men zegt dat die oorlog be doeld is om een eind te maken aan massavernietigingswa pens, waaronder de uitzaaiers van pest. Een uitstekend idee om tegen burgers gerichte wapens te ver nietigen. Een extreem vreemde zaak blijft dat alle andere lan den, waaronder de USA met su- perhoeveelheden massavernie tigingswapens, geheel niet gemaand worden om hun smeri ge voorraden uit de wereld te helpen. Het schijnt dus verschil te maken door wie welke mas sa's mensen vernietigd worden. Dat wordt nog vele jaren werk voor VN-wapeninspecteurs voordat we van al die onmense lijke anti-beschaving yJ zullen zijn. Nu de kippen en andere?^ gelde reptielen, die zijnn;p,! ons zoogdieren verwant, zo hun virussen direct weggf,-s worden in ons lichaam jjj genstelling tot de op ons» cialiseerde virussoorten.DE gelpest heette vroeger s zover ik weet, en beperkt niet tot onze kweeksootigv wilderde duiven zijn desa verspreiders daar zij voer: ken bij de 'scharrels' en ondervoed zijn. Rodeogenè dit vogelvirus? Welnee komt gewoon door de saia uit de droge verstuivende! penmest. Voortaan een opzetten bij dit ruimwerk voorbeeld, het oude musea Vlissingen is bij zonnigw® vaarlijk voor mensenoge, gens bergen duivenmesu toeristen zonder stofbrii j weggehouden moeten w» Het is een alternatieve 1 kruitfabriek geworden. Bi waar deze gevleugelden j materiaal op laten valleni kooit langzaam zodathetm ruime tijd ontbrandt metz velsporen uit regens? Buskruit is uitgevondenden natuur! N.A.Bk Ruys de Beerenbrouckstw Vim, Jagers willen hun hobby - j -uitoefenen. Steeds word» meer dieren aan het lijstje jaagbare dieren toegevoesi nu ook weer de kat; katte vanouds dieren die ronde ons huis wonen, en als ze verzorgd worden blijven zei bij je. Dumpt iemanddekst ten de bebouwde kom dans kat ook aldaar alleen deztn en zieke dieren bejagen kun je. van de jagers niet zeg U Violeé Vlisu door Ernst Jan Rozendaal MIDDELBURG - De Haagse kunstenaar Mare Claeijs pre senteert morgenavond op het plein van GHL, het gebouw van de Middelburgse Atelierstich ting, zijn film Explorium. De ti tel duidt op het onderzoek dat de in Sas van Gent opgegroeide kunstenaar in de meeste van zijn werken verricht. „Ik duik in een wereld die mij onbekend is en dat levert beelden op." Claeijs is ojjgeleid als schilder, maar acht zich niet gebonden aan het werken met verf op doek. „De ene keer maak ik een schilderij, de volgende keer een foto. Ik kies voor het medium dat nodig is om iets duidelijk te maken. Dat kan net zo goed een schilderij zijn als een perfor mance of een sculptuur. Ik wil me nergens op vastleggen." In zijn oeuvre is een duidelijke lijn waar tenemen. Zijnschilde- rijen waren verwant aan de fo to's die door onderzoekers met enorme ruimtetelescopen zijn genomen. „Foto's van het uni versum, waarin elk lichtvlekje of stipje een gebied voorstelt dat zo groot is als ons eigen melk wegstelsel", verklaart Claeijs. Oneindigheid „De eerste beelden waarin het gelukt was een indruk te geven van de onnoemelijke oneindig heid. In het verlengde daarvan .probeerde ik in mijn schilder kunst de oerknal te benaderen. Ik wilde een big bang creëren op een schilderij. Ik gebruikte al- .lerlei materialen, van verf tot cola en bier, als het maar een il lusie van ruimtelijkheid en diepte zou geven." Thema's als ruimte en tijd leid- .den vervolgens tot experimen ten met geluid en snelheid. Zo filmde Claeijs twee jaar geleden met twee collega-kunstenaars de derby van de volbloeds op Duindigt. Met acht camera's werd de race vastgelegd vanaf het binnenterrein van het par- cours. Vervolgens werden in een ..parkeergarage in Den Haag rondom grote videoschermen opgesteld. Daarop waren stills te zien van die film, terwijl het geluid van de paardenrace zich achter de schermen om door de parkeergarage bewoog." Snelheid, gewichtloosheid, ge luid en de verplaatsing van de ene plek naar de andere zijn ook De raketinstailatie staat klaar, terwijl kunstenaar Mare Claeijs overvliegt. foto Lex de Meester motieven in Explorium. Voor het project met de racepaarden nam Claeijs paardrijlessen, voor deze film vliegles. Eigen lijk is de film het verslag van de vliegles die Claeijs afgelopen vrijdag van Rotterdam naar Middelburg voerde. Onderweg wordt geëxperimenteerd met gewichtloosheid - enkele si naasappelen en blauwe cow boyhoeden zweven door de cockpit - en als het vliegtuig bo ven Middelburg cirkelt wordt vanaf het plein bij GHL een ra ket afgeschoten. Beelden die gemaakt zijn op het plein, zijn in de film doorsneden met beelden vanuit het vlieg tuig. Samenvallen Claeijs: „Voor het creëren van gewichtloosheid hoef je niet per se de ruimte in. Dat laat ik in de film zien Het fascineerde me ook om twee momenten, één in de lucht en één op de grond, te laten samenvallen. Ik ben altijd gefascineerd geweest door het perspectief dat astronauten hebben als ze naar de aarde kij ken. Als je je planeet van zo'n grote afstand bekijkt, ga je vol gens mij het dagelijks leven be hoorlijk relativeren. Het liefst zou ik dat ervaren door met een space shuttle de ruimte in te gaan, maar helaas zijn de kunst budgetten daarvoor niet toerei kend. Daarom heb ik het op deze manier gedaan. Door van zulke onderzoeken beelden te maken, stel ik vragen Ik hoop dat de toeschouwer bij het zien van zo'n film zich in mijn gedachten kan verplaatsen." Morgenavond om 19.30 uur ver toont Claeijs Explorium op het plein voor GHL, waar nog steeds de raketinstallatie staat. Volgende week is de film nog te zien in de 'gedachtengang' van GHL, waar Claeijs ook wat at tributen uit dit laatste en enkele andere kunstprojecten heeft tentoongesteld. ..Ik hou ervan om de vervreemdende situatie van twee werkelijkheden op te roepen. Dat mensen denken: Hé, dat is de hoed die ik in die film zie." Het thema van de boekenweek is Styx, leven en dood in de lette ren. In een dagelijkse serie gaat de PZC op zoek naar de laatste rustplaats van Zeeuwse schrij vers. Hoe werden ze kort na hun dood herdacht en hoe liggen ze er nu bijIn de achtste afleve ring J. H. van Dale (1828-1872). door Ernst Jan Rozendaal 1\/Tet zijn kromme bomen en -LVJLscheefgezakte stenen is het oude gedeelte van de nog net binnen de wallen gelegen be graafplaats van Sluis een spookachtige plek. Hier ligt Jo- han Hendrik van Dale begra ven, naamgever van Neerlands bekendste woordenboek. Op zijn graf staat een gedenksteen, 'opgericht door zijne vrienden', in een formaat dat past bij zijn kloeke levenswerk, in de volks mond 'de dikke Van Dale' gehe ten. De hoofdonderwijzer en archi varis van Sluis overleed iro nisch genoeg aan de pokken, een ziekte waarvoor hij zijn hele le ven bang was geweest. Vlak voor zijn geboorte waren zijn ouders het Belgische Eeklo ont vlucht, want daar was een pok kenepidemie uitgebroken. Zij vestigden zich in Sluis, waar Jo- han Hendrik werd geboren. Dat de schrik voor de pokken er goed inzat, bleek uit het feit dat Van Dale altijd zijn paraplu op stak als hij langs een huis moest waar iemand aan een besmette lijke ziekte leed. Het mocht niet baten. In de eer ste week van mei 1872 liep de taalkundige het pokkenvirus op. Hij leed 'de hevigste pijnen en smarten'. Hoewel zijn woor denboek nog niet was voltooid, zei hij op 17 mei tegen dominee Janssen, zijn beste vriend: 'Ik sterf kalm en gerust, in 't geloof en 't vertrouwen op mijn' Zalig maker'. Twee dagen later nam hij afscheid van zijn vrouw en kinderen en regelde hij dat Jan Manhave zijn werk zou afma ken. Om tien uur 's avonds over leed hij, volgens journalist, his toricus en lexicograaf Ewout Sanders 'van top tot teen bedekt met duizenden ettergezwellen, sommige ter grootte van een erwt'. Pas nadat de plaatselijke dokter had verzekerd dat er Op het graf van Johan Hendrik van Dale in Sluis staat een gedenk steen in een formaat dat past bij zijn kloeke levenswerk. foto Lex de Meester geen besmettingsgevaar was, durfden de leden van de Rede rijkerskamer De Oranjebloe sem, door Van Dale heropge richt en voorgezeten, een stoet te vormen achter de lijkkist. „Veel wordt in hem verloren", schreef de Middelburgsche Courant twee dagen na het overlijden van Van Dale. „Voor al als oudheid-, taal- en letter kundige bezat hij groote ver diensten, getuigen de vele door hem geschreven werken, zijn lidmaatschap van onderschei dene binnen-en buitenlandsche geleerde genootschappen, en ook de herhaaldelijk tot hem ge richte uitnoodiging om zich aan de redactie van het Neder- landsch woordenboek te ver binden, welk blijk van waar deering hij echter gemeend heeft telkens te moeten afwij zen." Tien jaar geleden toonde San ders aan waarom Van Dale niet aan dit om vangri j ke en prestigi euze Woordenboek der Neder landse Taal wilde meewerken Zijn naam mocht van hoofdre dacteur M. de Vries niet op de ti telpagina De Vries, wie kent hem niet? door Jeffrey Kutterink VLISSINGEN - Zeeuwse werk gevers hebben steeds vaker moeite om allochtone werkne mers in dienst te houden. Ze houden niet altijd rekening met hun culturele achtergrond, waardoor mensen ontslag ne men. Een ander probleem ont staat op de werkvloer, waar mensen zich uitgesloten voelen. Daar roepen werkgevers onvol doende hun personeel tot de or de. Dat is voor het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) reden morgen de workshop 'personeel met diverse achtergronden' te houden. En tot verbazing van het voor malig arbeidsbureau blijken meer Zeeuwse werkgevers er op af te komen dan het CWI aan vankelijk dacht. Succes Jarenlang was het nodig om werkgevers aan te sporen al lochtonen in dienst te nemen. „Dat heeft succes gehad", zegt B. Adriaansz, bedrijfsadviseur minderheden van het CWI. „Maar nu hebben werkgevers juist problemen de allochtonen in dienst te houden." Werkgevers houden onvoldoen de rekening met de culturele achtergronden, vindt Adri aansz. „Het heeft bijvoorbeeld veel te maken met respect heb ben voor eikaars opvatting. Vrijdag is voor sommigen werk nemers bijvoorbeeld biddag. Daarmee wordt niet altijd reke ning gehouden. Datzelfde geldt voor feestdagen." Ook op de werkvloer is niet al tijd even veel respect voor al lochtone collega's. „Dat leidt vaak tot uitsluiting van mensen die daarom ontslag nemen. Werkgevers dienen erop te let ten en waar nodig personeel op hun gedrag aan te spreken. Maar veel werkgevers hebben het niet eens in de gaten." Buitengesloten Dat voelen de Zeeuwse 'bazen' kennelijk aan, want inmiddels hebben er meer dan het CWI verwachtte zich ingeschreven voor de workshop. Nog steeds neemt het aantal deelnemers toe, maar gistermiddag stonden 66 ondernemingen op de deel nemerslijst. „Doel van de workshop is werk gevers erop attent te mak ze handvatten mee te gem met dit soort situaties es gaan. Ook zullen ze tijcea bijeenkomst merken wat a om buitengesloten te wee Door het zelf te ervaren,ha nen ze het gevoel en kunra het personeel er voorUt aanspreken." De workshop 'personeels verse achtergronden' woni houden in Huys ter Schels Koudekerke en duurt van 11 tot 14.00 uur. GOES - De vereniging' Slechthorenden, afdeling i land houdt maandag 21 ca een bijeenkomst in GotfJ onderwerp van deze avod tinnitus (oorsuizen). Voorzitter van de comö Tinnitus en Hyperacusü Michels verzorgt een lezing deze voor het grote publei bekende aandoening. De avond wordt gehouk Hotel Terminus in Goes gint om 19.30 uur. Na afloop van de lezing^ vragen gesteld wordeneni' ook mogelijk om ervaring'- te wisselen. SP-bus naar demonstratie tegen oorlog VLISSINGEN -DeSoci» listische Partij Vlissingen doet zaterdag mee aan W landelijke demonstrate tegen de oorlog in Irak. De SP roept Zeeuwen p? mee te gaan naar de D£ in Amsterdam. Vanc:- Zeeuws-Vlaanderen y< trekt een bus die via L- singen, Middelburg Goes naar Amste™35 rijdt. Mensen die (t$* betaling) mee willen. nen zich aanrol bij de SP in 0118-412306.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 32