De strijd tegen de ladekastplannen
PZC
Natuurvolken en mandala's
Vier bedrijven doen
bod op busvervoer
in Midden-Zeeland
Proefprojecten met
cultureel stempel
bij landinrichting
Natuuractiviteiten in
Zeeuws-Vlaanderen
Pechiney minder
milieuvervuilend
in afgelopen jaar
13
Rondwandelen
in Aardenburg
Voormalige bandleden van
City to City richten Piaeto op
kunst cultuur
Duurzaam
dinsdag 23 juli 2002
door Maurits Sep
MIDDELBURG - Vier ver
voersbedrijven dingen naar de
opdracht voor het openbaar
vervoer in Midden-Zeeland.
Connexxion in Middelburg,
Arriva/Taxicentrale Renesse,
BBA in Breda en Taxi Blaakman
in Vlissingen hebben gisteren
bij de provincie een bod
uitgebracht. Eind september
wordt bekend wie de opdracht
krijgt.
De aanbesteding betreft het
openbaar busvervoer op Wal
cheren en Noord- en Zuid-Be
veland en het collectief vraagaf-
hankelijk vervoer op Walcheren
voor zes jaar, vanaf 1 januari
2003. Drie van de vier bedrijven
zijn bereid op Walcheren zowel
de busdiensten als het collectief
vraagafhankelijk vervoer (cvv)
te verzorgen. Taxi Blaakman
heeft zich alleen kandidaat ge
steld voor het cvv, waarbij men
sen vooraf moeten bellen om
vervoer te bestellen.
De mogelijkheid om voor één
van beide vervoersdiensten in te
schrijven, is gecreëerd op uit
drukkelijk verzoek van de Sta
tencommissie verkeer en ver
voer. Een monopolie voor één
bedrijf kan ten koste gaan van
de verhouding tussen prijs en
kwaliteit, vreesde de commis
sie. De klant heeft immers geen
alternatief.
Ompraten
De Statencommissie had tij dens
een vergadering in maart van
dit jaar uren nodig om gedepu
teerde J. Hennekeij (WD, ver
keer) om te praten. Hennekeij
had voorgesteld om het busver
voer en het cvv in handen van
één bedrijf te geven. Dat geeft
volgens de gedeputeerde de bes
te garantie op een goede onder
linge aansluiting van de twee
vervoersmiddelen.
Bovendien kan de splitsing van
de opdracht juist tot kwaliteits
verlies leiden, voorspelde hij,
omdat twee bedrijven afzon
derlijk wellicht te weinig ver
dienen aan het vervoer en dan
gaan snijden in de dienstverle
ning.
De inschrijvingen van de vier
bedrijven worden beoordeeld
door een selectiecommissie. Die
bestaat behalve uit medewer-
kers van de provinciale afdelin
gen verkeer en vervoer, welzijn,
en juridische, uit externe des
kundigen van het bureau MU
Consult in Amersfoort en het
Centrum Vernieuwing Open
baar Vervoer in Rotterdam. De
commissie beoordeelt de in
schrijvingen eerst op de dienst
verlening. Pas daarna wordt be
keken welk bedrijf het vervoer
het goedkoopst kan leveren.
Connexxion verzorgt momen
teel het openbaar vervoer in bij
na heel Zeeland. Alleen op Tho-
len is een andere maatschappij
actief: het Brabantse BBA, dat
nu dus ook verder in Zeeland ac
tief wil worden. Arriva, dat sa
men met Taxicentrale Renesse
meedingt, is een internationaal
opererend vervoersbedrijf, met
vestigingen door heel Europa,
inclusief (het noorden van) Ne
derland. Taxi Blaakman, dat al
leen het cw wil doen, heeft er
varing in het gespecialiseerd
vervoer van onder anderen ge
handicapten voor Stichting Ar
duin in Middelburg.
AARDENBURG - In Aarden
burg worden op zes achtereen
volgende dinsdagavonden inju
li en augustus rondwandelingen
onder leiding van een gids ge
houden.
De eerste wandeling is vandaag,
de laatste op 27 augustus. De
start is steeds om 19.00 uur bij
het VW-kantoor aan de Markt.
De wandeling voert langs diver
se Aardenburgse bezienswaar
digheden als de stadswallen, de
kerken, de monumenten en het
museum. Onderweg wordt op
markante en interessante plaat
sen gestopt en vertelt de gids al
lerlei wetenswaardigheden. De
lengte van de wandeling is on
geveer vier kilometer en duurt
gemiddeld een uur.
door Rinus Antonisse
MIDDELBURG - Meer aan
dacht voor cultuur - ofwel
'land-art'- in het Zeeuwse bui
tengebied. Het dagelijks pro
vinciebestuur gaat de daad bij
het woord voegen. In drie land
inrichtingsprojecten worden bij
wijze van proef voorbeeldplan
nen uitgevoerd: het Vebenabos
op Walcheren, in Schouwen-
West en in Den Inkel.
Tot nu toe is er over het toepas
sen van land-art in het landelijk
gebied vooral gepraat en ge
schreven.
Onder meer in het provinciaal
plan voor de cultuurhistorie is
aangegeven dat een actieve
aanpak van dit verschijnsel ge
wenst is. Het handen en voeten
geven kostte enige tijd, ook al
omdat het begrip land-art ver
schillend wordt ingevuld.
Richting
Het dagelijks provinciebestuur
heeft nu vastgesteld welke rich
ting het uit moet. Land-art wil
zeggen dat bij inrichting van
een bepaald landschap de cul
tuur (wel in brede zin uitgelegd)
voorop staat. „De vorm is daar
bij belangrijk. Het mag aan
dacht trekken. Er is duidelijk te
zien dat mensenhanden het ge
maakt hebben", aldus Gedepu
teerde Staten.
Bij het toepassen van land-art
in een gebied wordt gebruik ge
maakt van aanwezige elemen
ten als natuur, verval, ecosys
teem en lichtval. Bedoeling is
dat bij de uitwerking organisa
ties als de Dienst Landelijk Ge
bied (die de landinrichting uit
voert), Staatsbosbeheer (die
veelal nieuwe terreinen gaat be
heren) en de stichting Het
Zeeuwse Gezicht (bewaker van
het provinciaal architectuurbe
leid) betrokken worden.
Zorgen voor land-art in een
landinrichtingsproject brengt
extra kosten met zich mee. On
der meer voor het inhuren van
beeldend kunstenaars, vormge
vers en landschapsarchitecten.
Voor de drie voorbeeldplannen
wil het dagelijks provinciebe
stuur het extra geld betalen. Zo
doende kan ervaring worden
opgedaan. Daarna is aan de or
de of met land-art verder ge
gaan wordt.
Uitwerking
Van de drie voorbeeldplannen is
dat voor het Vebenabos uitge
werkt. Er is bijna 27.000 euro
voor nodig; dat wordt groten
deels uit de pot die gereserveerd
is voor natuur en milieu. In het
kader van de landinrichting
Walcheren wordt het bosgebied
tussen Vlissingen en Dishoek
uitgebreid en dat biedt volgens
het dagelijks provinciebestuur
een ideale kans om voor het
eerst gericht land-art in te pas
sen.
Ontwerpen
Vier kunstenaars mogen een
ontwerp indienen. Voorwaarde
is dat de kunstenaar moet wer
ken met materiaal dat in het ge
bied zelf aanwezig is. Ook moet
rekening worden gehouden met
de aanwezigheid van archeolo
gische resten. De ideeën worden
voorgelegd aan de bevolking.
Vervolgens maakt een commis
sie een keus. Bedoeling is dat het
winnende ontwerp in februari
2003 wordt uitgevoerd.
VLISSINGEN - De Vlissingers
Han Dasselaar en Jeroen Pol
derman hebben samen met
Sandro van Breemen uit Breda
de band Piaeto opgericht. De
drie speelden eerder samen in
City to City, de band die met The
road ahead in 1999 een hit
scoorde.
City to City ging dit voorjaar uit
elkaar na onenigheid met het
management over de te volgen
muzikale koers. City to City
brak in 1999 door met de The
Road Ahead (Miles of the
Unknown).
Het nummer dat werd gebruikt
bij een autoreclame van Mitsu
bishi stond weken op de eerste
plaats van de hitparade en ves
tigde in één klap de naam van de
band. Zanger Van Breemen gaat
nu verder met bassist Dasselaar
en drummer Polderman. Piaeto
speelt stevige gitaaiTock.
TERNEUZEN - Vogelliefheb
bers kunnen vrijdag 26 juli
deelnemen aan een wandeling
in het gebied De Grote Putting.
Dit gebied staat vooral bekend
om zijn weidevogels. De
groep verzamelt zich om 19.00
uur op de parkeerplaats bij
het gemeentehuis in Klooster-
zande.
Van daaruit reizen de deelne
mers per auto naar het startpunt
voor de wandeling. Het is één
van de activiteiten waaraan
natuurliefhebbers de komende
dagen deel kunnen nemen.
Zaterdagochtend (9.00 uur)
wordt er gefietst over oude dij
ken, Spaanse forten en mooie
binnendoorwegen in Westdorpe
en omgeving.
Bezoekerscentrum De Baecker-
mat in Westdorpe is het vertrek
punt voor deze drie uur durende
fietstocht. Zondagochtend is De
Baeckermat de staitplaats voor
een pittige wandeling door het
natuurgebied Canisvliet. Na af
loop is er een brunch gepland.
Vooraf aanmelden is hiervoor
verplicht.
door Jeffrey Kutterink
VLISSINGEN - Aluminium-
producent Pechiney Nederland
(PNL) belast het milieu minder
dan voorgaande jaren. Vooral de
uitstoot van kooldioxide, fluor,
stof, stikstofoxide en zwaveldi
oxide zijn gedaald. Ook is de
hoeveelheid gestort afval afge
nomen. De uitstoot van schade
lijke pak's is door een aantal
branden in de fabriek fors ge
stegen.
De directie van Pechiney
schrijft dat in het milieujaar
verslag 2001Bij de fabriek zijn
vorig jaar geen klachten bin
nengekomen over bijvoorbeeld
geluidsoverlast, stof, of hinder
PNL had vorig jaar een record
productie van 216.655 ton aan
aluminium halffabricaten.
Behalve dat de uitstoot van
fluor, stikstofoxide en zwavel
dioxide is gedaald, is opmerke
lijk dat ook de hoeveelheid vrij
gekomen stof is gedaald met 16
procent. De uitstoot van kleine
stofdeeltjes is afkomstig van
circa 200 filterinstallaties en zo
genoemde gaswassers. Die in
stallaties zoi-gen exvoor dat zo
veel mogelijk stof dat vrijkomt
bij het productieproces wordt
tegengehouden.
De uitstoot van stof was in 1999
en 2000 een stuk hoger door een
aantal branden in de rookgas-
senkanalen van de bakovens.
PNL stelt dat de stofemissie is
gedaald door maatregelen die in
2000 zijn genomen.
Het energieverbruik van de fa
briek is vorig jaar toegenomen
met twee procent. Dat heeft te
maken met de verhoging van de
stroomsterkte bij het productie
proces. Ook is de toename een
gevolg van het groot aantal op
nieuw gestarte ovens, en de
tijdelijke schommelingen in
kwaliteit van de grondstof
aluinaarde en petroleum cokes.
De aluminiumproducent
scheidt het afval in 60 verschil
lende soorten. Doordat circa 85
procent van het afval elders
wordt gebruikt als reststof, is de
hoeveelheid gestort afval sterk
gedaald.
PNL is op 6 juli 2001 toegetre
den tot het Convenant Bench
marking Energieëfficiency. Dat
zijn afspraken tussen industrie
en de Rijksoverheid overheid
om te komen tot een lagere mi
lieubelasting. De afspraken
worden mede gebruikt om te
kunnen voldoen aan de normen
van het milieuverdrag Kyoto.
Een consultant heeft vorig jaar
bepaald waar Pechiney op de
ladder staat. De afstand tot de
wereldtop in de aluminiumin-
dustrie bedraagt 0,4 procent.
PNL verwacht bij de volgende
peildatum in 2004, bij de we
reldtop te horen.
Het bedrijf investeert 113 mil
joen euro om de fabriek te mo
derniseren en het productiepro-
ces aan de meest recente normen
te kunnen voldoen. Volgens
PNL is dat noodzaak om de con
currentie ook in de toekomst
aan te kunnen.
door Anita Tournois
TERNEUZEN - Natuurvolken en hun
culturen spelen een hoofdrol in het werk
van Aixnelies Vermeulen. Haar fantasie
rijke tekeningen, collages en beelden zijn
vol kleur en stemmen vrolijk. De Terneu-
zense kunstenares put daarvoor uit ver
schillende inspiratiebronnen.
Vermeulen werkt met veel verschillende
materialen. Met vetkrijt, pastel, aquarel,
inkt, gel-pen, viltstift, plastic, veertjes,
sjablonen en allerlei soorten papier
schept ze structuur en diepte. Haar werk
zit vol beweging. Voorbeeld hiervan zijn
de rituele dansen. Deze legt ze vast door
de verschillende houdingen van de dan
sers in opeenvolgende momenten uit te
beelden, mooi te zien in Danspaar en Ro-
wegendans. De pijl - een vaak gebruikte
afbeelding - en de spiraalvorm zorgen
voor een opgaande of neerwaartse bewe
ging. Ondanks de veelheid aan kleur, ma
terie, vormen en lijnenspel oogt het ge
heel rustig en blijft alles in balans. Het
werk van Vermeulen oogt niet alleen
speels en decoratief maar elke tekening,
collage of dromenvanger vertelt ook een
verhaal. De vertellende beelden zijn on
derverdeeld in verschillende thema's, die
op hun beurt weer gemeenschappelijke
noemers hebben. Veelvuldig aan bod ko
men de natuuivolkeren en hun culturen.
Maori uit Nieuw-Zeeland, Noord-Ame
rikaanse indianen, Aboriginals uit Au
stralië en mensen uit Afrika bevolken
haar werk. Daarnaast wordt ze geïnspi
reerd door de mythologie, vooral de
C-riekse godenverhalen en het Keltische
erfgoed.
Emotie
Demenselijke relatie en emotie staan mo
menteel centraal. Zo is Buitenvrouio een
tekening, waarin een vrouw buiten het
kader is geplaatst en een driehoeksrelatie
wordt uitgebeeld. Dit buiten de lijnen
gaan zien we ook terug in Geestendans,
figuren met slangenstaarten en Medicin
Bird, een indiaan met een kleurrijke uit
waaierende verentooi voor een cirkel; een
vorm die een ander deel van haar werk
karakteriseert. Vermeulen geeft name
lijk al jaren vorm aan mandala's. Een
mandala is een tekening of kunstwerk,
gericht op rust of concentratie van de
geest. De expositie omvat dan ook diver
se mandala's, zoals De Blauwe, Gordi
aanse knoop, Maanpapaver en Feng-shui
mandala.
Net als haar tekeningen en collages getui
gen haar keramische bouwwerken van
een rijke fantasie, evenwichtigheid en le
venslust. In Mensenpiramide zijn zeven
mensen in verschillende houdingen met
elkaar verbonden. Uit hun midden, vanaf
een sokkeltje rijst een stalen pin, waarop
een buikliggend kind, dat de top van de
piramide vormt, aan zijn navel is beves
tigd. Deze veelomvattende en veelzijdige
tentoonstelling kan bezocht worden tot
eind juli in het streekziekenhuis, locatie
DeHonte gedurende de openingstijden.
Sjabloontekening'Geestesdans'vanAnnelies Vermeulen. foto PeterNicolai
j door Emile Calon
Het Zand in Middelburg is voor de
provincie-ambtenaren Berend
Maring en Arjen Drijgers een voor
beeld van een zeer leefbare wijk. De
kleine arbeiderswoningen aldaar zijn
nog steeds populair. Hoewel die hui
zen qua volume zeker niet voldoen
aan de modernste eisen op dat gebied,
J is leegstand een ongekend fenomeen.
De woningbouwvereniging heeft die
wijk, die gebouwd is in 1942, dan ook
nog lang niet afgeschreven. Sterker:
er wordt nog volop geïnvesteerd.
Drijgers wijst naar de fraaie raam- en
I deurkozijnen en de goten op houten
klossen. Door allerlei details, zoals de
I iets doorlopende bovenliggers van de
kozijnen, en het gebruik van degelijk
materiaal stralen die arbeiderswo
ningen iets bijzonders uit waardoor ze
I na vele jaren 'ook nu nog steeds bui-
tengewoon geliefd zijn'.
I 't Zand is voor de beide beleidsambte
naren een voorbeeld van een duur
zaam gebouwde wijk. Heel wat duur
zamer dan bijvoorbeeld de veel jonge-
re Magistraatwij k in de Zeeuwse
j hoofdstad waar de woningbouwcor-
I poratie gedwongen was een aantal
Arbeiderswoningen in de Baarsjesstraat in Middelburg.
Maar ook na de Tweede Wereldoorlog
slaagden stedenbouwkundigen daar
in. De beide ambtenaren noemen de
wijk Griffioen in Middelburg als
voorbeeld. Die wijk is gebouwd in het
tweede deel van de jaren vijftig. Hoe
wel de woningen hele kleine tuintjes
hebben is het toch een groene wijk
omdat er grote groene wiggen zijn
aangelegd, die de tuinen als het ware
vergroten. Die bewoners beschouwen
die wiggen ook als hun groen zodat ze
er zorg voor dragen waardoor vanda
lisme nauwelijks een kans krijgt.
Drempel
Via een convenant hebben de Zeeuwse
overheden en alle bouwpartijen on
langs afspraken gemaakt over duur
zamer bouwen. Die maatregelen gel
den tot de drempel, aldus Drijgers.
Duurzaamheid houdt daar echter niet
op. Ook de straat, het plein en de wijk
moeten duurzaam gebouwd worden
om te voorkomen dat er na een tij d een
herstructurering uitgevoerd moet
worden, zegt hij. En als zoiets onver
hoeds toch nodig is dan moet het ge
bruikte materiaal zo veel mogelijk re
cyclebaar zijn.
Om dat te bereiken heeft de provincie
een circulaire opgesteld voor duurza
me stedenbouw. Het stuk circuleert
momenteel in het Zeeuwse zodat alle
betrokken partijen kunnen reageren.
Maring geeft direct aan dat het stuk
weinig nieuws bevat voor steden
bouwkundige die goed bezig zijn met
hun vak. Ze moeten namelijk letten op
de aanwezigheid van de watersyste
men, letten op de lichtinval en de baan
van de zon, aandacht hebben voor het
te gebruiken bouwmateriaal, reke
ning houden met groen in de wijk, met
het openbaar vervoer, met speelgele-
genheden voor kinderen alsmede
overzichtelijke en toegankelijke loop-
en fietsroutes zodat vrouwen ze 's
avonds ook durven gebruiken.
De circulaire is volgens Drijgers voor
al een wapen in de strijd tegen de door
hem zeer verfoeide ladekastplannen.
Die standaardplannen worden door
pro j ectontwikkelaar regelmatig inge
diend. Daarbij wordt geen enkele re
kening gehouden met de specifieke
omstandigheden ter plaatse. Door dat
soort plannen is eenvormigheid troef
geworden, is er nauwelijks verschil te
zien tussen een wijk in Zwolle-noord
en Middelburg-Zuid. Duurzame ste
denbouw begint met kijken naar de
plaats, naar wat er mogelijk is, naar
wat er past, zegt hij met enige nadruk.
Drijgers beseft dat door de circulaire
de aanleg van een nieuwe wijk in eer
ste instantie waarschijnlijk duurder
wordt. Als echter naar de lange ter
mijn gekeken wordt, dan is de ge
meenschap goedkoper uit. Daarbij
noemt hij de Magistraatwij k in Mid
delburg. De gesloopte en afgetopte
flats waren nog lang niet afgeschre
ven. Daar is dus gemeenschapsgeld
vernietigd. Als het lukt wijken een
foto Ruben Oreel
lange levensduur te geven, als het lukt
wijken populair te houden bij bewo
ners, mag bij aanvang best wat meer
uitgegeven worden.
Ook bij herstructurering van wijken
moet op de manier gewerkt worden,
vinden de beide ambtenaren. Drijgers
stelt dat iedereen die betrokken is bij
volkshuisvesting steeds na moet gaan
of een plan beter kan. Als dat kan
moet het ook gebeuren. Dat is volgens
hem duurzaamheid, dat komt de leef
baarheid ten goede.
De circulaire moet daarbij helpen.
Want als ze eind dit jaar is goedge
keurd heeft de provincie een middel in
handen om meer duurzaamheid af te
dwingen. Tot nu toe kunnen bestem
mingsplannen op dat punt niet tot
nauwelijks beoordeeld worden en ad
viezen om duurzamer te bouwen wer
den dan ook vaak genegeerd. Die vrij
blijvendheid is straks, als de circulai
re eenmaal officieel is vastgesteld,
voorbij.
flats te slopen of af te toppen en voor-
veel geld te verbouwen omdat ze niet
meer in trek waren bij de huurders.
Maring en Drijgers geven direct toe
dat bij het ontwerpen van een wijk het
moeilijk is te voorspellen hoe lang
zo'n woongebied in trek blijft. Geen
gemeente bouwt immers een nieuwe
wijk voor slechts een paar decennia.
Elke bestuurder hoopt dat zijn nieuwe
wijk tot in een lengte van jaren geliefd
is bij een groot aantal bewoners. Met
de wijken die in de jaren twintig en
dertig van de vorige eeuw zijn ge
bouwd is dat over het algemeen zeer
goed gelukt. Die zijn ruim opgezet,
zijn gewoon plezierige wijken, zegt
Maring.
