De wijkdienster heet Patricia
Vrijheid is niet bedoeld voor import van intolerantie
Politie praat met jeugd
Nieuw- en Sint Joosland
27
Een fiets jatten mag best
zaterdag 12 mei 2001
Gezocht: jongeren die met de
politie willen praten. Ze hoe
ven niet eens naar het politiebu
reau te komen, de agenten zoeken
ze zelf wel op in de soos, op de
hangplek. Het nieuwste middel in
de strijd tegen jeugdcriminaliteit.
Een agent die vraagt en luistert
naar een puber, het is nog wel wat
wennen. Daarom draait de politie
proef in drie Zeeuwse dorpen.
Daarna moet de rest van de jeugd
in Zeeland eraan geloven als het
aan de politie ligt. Agenten in ge
sprek met de jeugd van tegen
woordig in Nieuw- en Sint Joos
land.
De jongen met het petje schopt eens
tegen de uitlaat van z'n brommer.
D'r moet een nieuwe v-snaar in, vindt
hij. Dat ding kan nog maar 45. Maar
hij wil er zeker zestig meeHij gaat er
op zitten, racet dertig meter verder,
stapt af, stapt op en is er weer. Nu met
een breed uitlopend shagje aan z'n
lippen. Hij lacht. Laatst was hij nog
bijna gepakt. Kwam hij van die kof
fieshop in Middelburg toen agenten
hem zagen rijden. Zonder helm en z'n
brommer zonder plaatje. Zij achter
hem aan. Mooi dat hij ze is kwijtge
raakt.
De j ongen met het petj e wacht op poli
tieagenten. Daar heeft hij een af
spraak mee. Net als Ferdi en Ronnie
en de anderen van het groepje. Ze
noemen wat ze doen 'het project'. In
documenten van de politie heet dat
'interactieve aanpak' of 'jeugdparti-
cipatie'. Het groepje klit bij elkaar bij
de hekken bij de Lonnebootschool in
Nieuw- en Sint Joosland. Daar zit ook
ergens de soos waar ze de sleutel niet
van hebben.
De politie is te laat. „Als je ze nodig
hebt, zijn ze d'r niet.Het is al weer de
achtste of negende keer dat ze zo'n da
te met de politie hebben. De politie wil
graag met ze praten. Over overlast in
het dorp, over vernielingen, crimina
liteit. Want zo'n goede naam hebben
ze niet in het dorp, dat weten ze best
wel. Hoe het dorp over hen denkt staat
in de dorpskrant van februari van dit
jaar.
In Nieuwland schelden pubers vol
wassenen uit voor alles wat lelijk is als
die hen aanspreken op hun gedrag. In
Nieuwland wordt een volwassene die
een puber een standje geeft gestompt
en geslagen. In Nieuwland worden
mensen bedreigd via hun eigen kinde
ren ('We maken je moeder koud'). In
Nieuwland worden kinderen uitge
scholden wegens buitenlandse her
komst, plegen jeugdigen vernielingen
in de speeltuin en stichten daar brand.
In Nieuwland beschadigen jongeren
de basisschool waardoor lessen uit
vallen, wordt een volwassene zomaar
in het gezicht gespuwd, wordt rustig
een vuurtje gestookt pal naast ander
mans eigendom en worden persoonlij
ke eigendommen van anderen met
vuurwerk opgeblazen. En deels door
deze ellendige dingen trekken mensen
uit het dorp weg.
Aldus het bestuur van de dorpsvereni
ging Nieuw- en Sint Joosland. Het be
stuur is verontrust en stelt dat de pro
blemen zo ernstig zijn dat de afdeling
jeugdzorg van de politie zich ermee
bezighoudt. „Wij hopen van harte dat
dit helpt." Ferdi (15): „Ze lullen over
ons, ze zeggen dat wij asociaal zijn. In
het krantje staat dat wij mensen in het
gezicht spugen. Dat is niet waar." En
bovendien, vindt hijvalt het allemaal
nog wel mee wat er gebeurt.
Sleutel
Daar zul je ze hebben. Twee agenten
in uniform met pistolen in de holster
en eentje in burger. Dat is de wijk
agente. En ook nog een man met ge
blondeerd haar. Hij werkt bij een bu
reau dat verstand heeft van hoe je met
jongeren omgaat. Zij hebben de sleu
tel van de soos.
Een bar in het midden, in de hoek wat
stoelen en banken. En op de muur een
collage van posters met veel vrouwen
in weinig kleren. Onder de rok van
Britney Spears komt het vrolijke
hoofd van een jongen met stekelhaar
tevoorschijn. Een jongen zit onmid
dellijk bij de koelkast en haalt er een
witte doos uit. „Gebak, we hebben ge
bak", roept hij opgewonden. „Da's
nog van Koninginnedag"zegt jeugd
zorgspecialist bij de politie René Va
der rustig. „Dus dat zal wel niet meer
zo lekker zijn."
De agenten gaan tussen de acht jon
gens en het ene meisje zitten. Het gaat
over wat ze moeten doen op een pre-
Wi j kdienster Patricia Harinck met j ongeren in Nieuw- en Sint J oosland„We laten ze nadenken over waarmee ze bezig zi j n. Vind j e het zelf leuk als j e later kinderen hebt en dat er van die gasten de hele tij d
met hun scooter voor je huis gas zitten te geven?" foto Ruben Oreel
sentatie. Ze moeten Middelburgse
scholieren laten zien wat het contact
met de politie heeft opgeleverd. „Er
komt dus een bus met andere jonge
ren", legt Vader uit. „Zitten daar ook
lekkere wijven bij", wil een jongen
weten. Dat is zo. Hoe Vader dat weet.
Daar heeft Vader nog speciaal naar
gevraagd. „Maar niet alles is lekker",
probeert de jongen. „Voor jou wel",
bijt de agente met het lange blonde
haar hem toe.
Het proefproject met de jongeren uit
Nieuw- en Sint Joosland hoort bij het
nieuwe beleid van de politie Zeeland.
De politie wil de taal van de jeugd
spreken. Wat de politie in Nieuwland
doet, doet ze ook in Aardenburg en
Nieuwdorp. Praten met jongeren om
ze later niet op te hoeven pakken. „We
willen niet alleen over jongeren pra-
minaliteit en het bijbrengen van besef
van normen en waarden." In uniform
hebben de agenten de jongeren in hun
soos opgezocht. „Het eerste wat wij
deden was samen met de jongeren
eten om het ijs te breken", vertelt
jeugdzorgspecialist René Vader. „Het
eerste wat de jongeren vroegen was
waarom wij ons uniform aanhadden.
We hebben duidelijk gemaakt dat wij
wel gewoon politieagent blijven. In
het begin liep het wel wat moeizaam,
zo'n uniform is toch een barrière.
Maar onze rol moet zuiver blijven."
Na één van de bijeenkomsten was Va
der nog wat vergeten. Hij terug. En
toen zag hij een jongen die er net nog
bij was een 'vergrijp' plegen. Nee nee,
wat dat precies was is even niet be
langrijk, vindt Vader. Maar hij heeft
die jongen wel resoluut op de bon ge-
ten, maar ook met jongeren", zegt
teamleider jeugdzorg Eddie Bogaert
van de politie Zeeland. Nieuw- en
Sint Joosland is een mooi beginnetje.
De jongeren zorgen wel voor overlast,
zegt Bogaert, maar de problemen zijn
er 'niet al te heavy'. „We moeten klein
beginnen." Via een jongerenwerker
zijn de jongeren eerst gepolst of ze er
wel zin in hadden. „Als ze zouden rea
geren met 'Dat wordt oorlog' dan zou
den we praten over oorlog. Het ging
ons er om in contact te komen. En het
is echt niet de bedoeling om jongeren
elkaar te laten verraden. De contacten
hebben een preventief karakter. De
bedoeling is vermindering van de cri-
slingerd. „Verbaasd dat hij was. 'Oei,
dat dpet hij dus ook nog'. Dat was even
slikken voor die gabber." Ronnie (15),
het witte haar plat op z'n hoofd ge
kamd, is ook opgepakt door de politie.
„Met oud en nieuw. We staken een
stuk snelweg over, dat is echt tien keer
korter. We waren dronken en het was
oud en nieuw." De politie heeft hem
toen maar gebracht naar waar hij we
zen moest.
Het tiental jongeren dat per keer
komt, zijn dat wel de 'goeien'? Of blij
ven de grootste boosdoeners nog
steeds buiten beeld? Bogaert zegt dat
het wel goed zit, dat echt niet de lie
verdjes onder de Nieuwlandse jeugd
braaf elke keer komen opdraven.
„Niet iedereen komt, dat weet ik ook
wel. Maar de groep staat wel in con
tact met de anderen. We hebben een
keer een workshop gehouden waar de
groep ook andere jongeren voor heeft
geworven."
De politie is tevreden over de contac
ten met jongeren. „Ik had lage ver
wachtingen", geeft Bogaert toe.
„Maar het heeft al tot leuke resultaten
geleid waar ik gelukkig mee ben. Als
je jongeren serieus neemt, blijkt dat ze
best verantwoordelijkheid willen en
kunnen dragen." Wijkdienster Patri
cia Harinck: „We laten ze nadenken
over waarmee ze bezig zijn. 'Denk
eens na. Vind je het zelf leuk als je later
kinderen hebt en dat er van die gasten
de hele tijd met hun scooter voor je
huis gas zitten te geven?"'
Het hotste item was de ouderjaarsvie-
ring, altijd goed voor veel tramme
lant. De jeugd wilde een vreugdevuur
op het kruispunt bij de oude Sparwin-
kel, de politie en de brandweer en de
gemeente wilden dat beslist niet.,Het
resultaat was een alternatief op een
andere plek", zegt Vader. „Ook dat
vuur was eigenlijk niet legaal maar
stond onder onze begeleiding." Ferdi
en Ronnie vonden het eigenlijk maar
niks, dat vuur. Want het was helemaal
niet hoog. Maar beter één vuur dan
geen vuur, dat weer wel.
Dorpsraad
De politie heeft de j ongeren in contact
gebracht met de dorpsraad. „Eén jon
gen wilde wat zeggen in de dorps
raad", zegt Bogaert. „Dat was wel
even wennen voor de raad." Maar nu
ligt er een brief van de dorpsraad bij
de gemeente Middelburg met het ver
zoek voor de jongelui een hangplek en
een trapveldje te regelen. Er zitten
zelfs soms af en toe twee jongeren bij
de vergadering van de dorpsraad. Na
bijna tien bijeenkomsten is het project
officieel afgelopen. Maar het contact
met de jongeren blijft. Wijkdienster
Patricia Harinck: „Vroeger was ik die
politieagent, nu ben ik Patricia. Vroe
ger stuurde ik ze alleen maar weg, nu
maak ik ook zomaar een praatje. Ik
ken hen, zij mij. Ze spreken mij ook
aan. Laatst zat een meisje met een
probleem. Die belde mij op. Ik heb
toen hulp kunnen inschakelen."
Of er na ruim een half jaar minder
jeugdcriminaliteit is? Dat is voor de
politie een moeilijke vraag. „Het is
nog te vroeg om daar iets over te roe
pen", stelt Bogaert. „Ik ben al lang blij
dat ze meedoen." Volgens wijkagente
Harinck is de overlast van jeugd 'niet
een stuk minder maar wel een beetje
minder'. Voorzitter Krina de Visser
van de dorpsraad zegt dat er de laatste
tijd niet veel aan de hand is.,Maar het
gaat met golven." Deze week had ze al
weer een vrouw gesproken die klaag
de over overlast van jongeren bij de
speeltuin. „Oh ja, die moet ik nog bel
len."
Roelf Reinders
Jongeren van Nieuw- en Sint Joos
land hebben deze week op een sym
posium scholieren van de Christelijke
Scholengemeenschap Walcheren, het
Nehalennia en de Korczakschool in
gelicht over het politieproject. Jonge
ren uit Aardenburg en Nieuwdorp die
aan de andere twee proefprojecten
hebben meegewerkt, deden hetzelfde.
Op het symposium zijn de jongeren
geënqueteerd over politie en jeugdcri
minaliteit. De stellingen zijn bedacht
door jongeren. De uitslag.
Politiemensen willen de baas spelen
over jongeren.
Eens: 56 - Oneens: 44
Je moet zelf weten of je een helm wilt
dragen.
Eens: 78 - Oneens: 22
Een praatje werkt beter dan een be
keuring.
Eens: 70 - Oneens: 30
De politie moet zorgen voor een vaste
wijkagent. Eens: 83 - Oneens: 17
De politie gelooft volwassenen eerder
dan jongeren.
Eens: 96% - Oneens: 4%.
Het is onzin om voor een rood ver
keerslicht te stoppen als er niemand
aankomt.
Eens: 57% - Oneens: 43%.
Soms is geweld een oplossing.
Eens: 69% - Oneens: 31%.
Politiemensen kunnen goed omgaan
met jongeren.
Eens: 28% - Oneens: 72%.
De jeugd wordt steeds crimineler.
Eens: 55% - Oneens: 45%.
Als iemand je fiets jat, mag je er een te-
rugjatten.
Eens: 76% - Oneens: 24%.
De politie moet zich minder met jon
geren bezighouden en meer tijd stop
pen in 'echt' politiewerk zoals inbra
ken en geweld.
Eens: 62% - Oneens: 38%.
dat wordt af Balans is een rubriek over rechtspleging
Nederland is veelkleurig en
en toe gevierd. Zo is er in Zeeland intus
sen een traditioneel festival: 'Cultureel ge
kleurd'. Uit het feit dat iets dergelijks moet
worden georganiseerd, valt af te leiden dat
dit land wel multicultureel is, maar dat van
een voltooid integratieproces geen sprake
js Zou de feitelijke situatie zo zijn dat alle
bevolkingsgroepen op basis van gelijk
waardigheid één geheel vormden, dat viel er
°P dit stuk van zaken niets op poten te zet
ten.
De vraag of volledige integratie nastrevens
waardig is, valt niet eenvoudig te beant
woorden zolang dat begrip niet eensluidend
wordt gedefinieerd. In het maatschappelij
ke debat dat vrijwel doorlopend over inte
ntie wordt gevoerd, gaat de één uit van het
compleet opnemen van andere culturen in
üe Nederlandse: de nieuwkomers dienen
zich aan te passen tot ze niet meer op basis
van gedragingen of uitingen te onderschei
den zijn van het geheel. De andere deelne-
®eraan de discussie verstaat onder
•fitegratie het opnemen van allochtone be-
'°lkingsgroepen, waarbij zij hun eigen ken
merken toevoegen aan de maatschappij.
°at wordt dan gezien als een verrijking van
samenleving die constant in beweging
ls' Geen status quo, maar dynamiek.
Volgens de laatste uitleg lijkt integratie het
nastreven waard. Niettemin, de komst van
mensen van over heel de wereld naar Neder
land levert ook voor mensen die zich trach
ten te ontdoen van vooroordelen problemen
op die taaier zij n dan goedwillenden zouden
wensen. Vaak is het mooi als vanuit andere
culturen nieuwe componenten worden toe
gevoegd aan de samenleving. Maar er ont
staat een zekere huiver als die toegevoegde
samenstellende delen een geheel opleveren
waarbinnen fundamentele verworvenhe
den teloorgaan.
In de actualiteit doken de afgelopen weken
meerdere vraagstukken op die tot nadenken
stemmen over de vraag in hoeverre het wen
selijk is denkbeelden en gedragingen die
van heinde en verre worden aangedragen in
het Nederlandse bestel een plaats te gun
nen. Zo gaf een nog lang niet ingeburgerde
imam uit Rotterdam als zijn opvatting dat
homoseksualiteit een ziekte is die schade
doet aan de samenleving. Hij werd in die vi
sie gesteund door andere islamitische gees
telijk leiders. In Zwolle meldde zich een is
lamitische vrouw als sollicitante voor de
baan van griffier. Zij gaf te kennen dat ze tij
dens de zittingen van de rechtbank een
hoofddoekje wenst te dragen en werd op
grond daarvan afgewezen voor de functie.
De Commissie Gelijke Behandeling buigt
zich nu over het conflict dat vervolgens ont
stond.
Vreemde kronkel
In beide gevallen gaat het om pogingen een
element uit een andere cultuur in Nederland
te importeren. En in beide gevallen kost het
weinig nadenken om vast te stellen dat die
invulling van het begrip integratie op ern
stige bezwaren stuit. De overtuiging van de
imams dat homoseksualiteit als een kwaad
of ziekte moet worden gezien, zal in hun
land van herkomst zonder twijfel geoor
loofd en zelfs gelegitimeerd zijn. Maar de
Nederlandse samenleving keert zich, naar
intussen is gebleken, tegen die vreemde
kronkel in het denken. Dit land heeft zich
niet zonder worsteling ontwikkeld tot een
natie met een kostbare Grondwet, waarin
discriminatie wegens godsdienst, levens
overtuiging, politieke gezindheid, ras, ge
slacht of op welke grond dan ook niet wordt
toegestaan. Het gaat hier om een collectief
geestelijk bezit dat verkregen is door een
langdurig streven naar beschaving. Nog al
tijd hebben groeperingen in de samenleving
moeite met homoseksualiteit, maar inmid
dels heeft de wetgever het toch mogelijk ge
maakt dat mensen van hetzelfde geslacht
een huwelijksverbintenis met elkaar aan
gaan. Die aanpassing van de wet heeft alles
te maken met respect Het gaat te ver de
tolerantie die in Nederland heerst te laten
onderschoffelen door de intolerantie van
geestelijken die drijven op in het land van
herkomst aanvaard en soms ook gevreesd
fundamentalisme.
Ook als het gaat om het dragen van hoofd
doekjes door vrouwen die een openbare
functie bekleden, wordt een gemankeerd
beroep gedaan op verdraagzaamheid. Ui
teraard straat het iedereen vrij zich naar ei
gen voorkeur te kleden. Bij het dragen van
de hoofddoek gaat het echter wel om een ge
woonte die teruggaat op het uitgangspunt
dat er ongelijkwaardigheid is tussen man
nen en vrouwen. De hoofddoek wordt ge
dragen om te voorkomen dat mannen zich al
tezeer verlustigen in de aanblik van de
vrouw. Zij wordt daarmee impliciet verant
woordelijk gehouden voor een beteugeling
van uitwassen in de omgang tussen de twee
seksen. Als mannen daarin onaanvaard
baar gedrag tonen, dan is de vrouw schul
dig. Zo gezien is de hoofddoek een symbool
van onderdrukking dat niet past bij de uit
oefening van een publieke functie in dit
land.
Nederland heeft in de voorbije periode
blijkbaar weinig aanleiding gehad om het
principe te koesteren van het laïcisme,
waarbij het openbare leven zoveel mogelijk
buiten de invloedssfeer van godsdienst
wordt gehouden. Die aanleiding is er op dit
moment, nu de islam met bijbehorende
symbolen de rechtszaal dreigt te worden
binnengedragen, wel.
Toga
De kledij in de rechtszaal is geregeld in de
wet op de rechterlijke organisatie Rechters
en dienaren van het Openbaar Ministerie
worden verondersteld door uniforme kle
ding onafhankelijkheid en onpartijdigheid
uit te stralen. Binnen het decor waarin zijn
hun werk doenworden ook raadslieden van
verdachten verondersteld hun kleding aan
te passen. Zij allen dragen een toga. Dat is
niet om er plechtig uit te zien of indruk te
maken. Het is de bedoeling te tonen dat ze
een instituut vertegenwoordigen en niet op
persoonlijke titel hun werk doen.
Het is derhalve niet toegestaan dat rechters,
leden van het Openbaar Ministerie of de
griffier zich tooien met keppeltjes, een
kruis, een Ban de Bomteken of enig ander
beeldmerk van een actiegroep. Mocht de
Rotterdamse imam voor de rechter moeten
verschijnen, dan zou hij niet geamuseerd
zijn door een confrontatie met een op de to
ga bevestigde roze driehoek. Terecht, de
dienaren van het recht dienen neutraliteit
uit te stralen.
Daar kan tegenover gesteld worden dat er
ook nog zoiets bestaat als de grondwettelijk
verankerde vrijheid van meningsuiting. Het
is echter niet de bedoeling van de wetgever
geweest dat die vrijheid wordt misbruikt
door onverdraagzaamheid te prediken of
ongelijkheid tussen mensen te propageren.
Als dat over de volle breedte van de maat
schappij wordt ingezien valt er multicultu
reel iets te vieren.
A. J. Snel
