Goudkoorts in
het regenwoud
van Suriname
PZC
Twee bonnen voor elke
Zeeuw achter het stuur
Zeeland 2000: Politie flitst (te veel) hardrijders
Duizenden Brazilianen zoeken in het Surinaamse regen
woud naar goud. Soms legaal, maar meestal illegaal.
Ze onttrekken zich aan wet en gezag, smokkelen het kostba
re goedje de grens over en zijn een bedreiging voor mens en
milieu. Ook al loont de arbeid, velen gaan er aan ten onder.
Door ziekten of door geweld van concurrerende goudzoe
kers. ,,De dood graaft hier altijd mee."
door Armand Snijders
Aan de oever van de Coran-
tijnrivier, die Suriname van
Guyana scheidt, ligt in de
avondschemering een klein vis
sersbootje te wachten op een
vaste klant. Li Hoa, een Chinees
die zich acht jaar geleden in Su
riname vestigde, steekt iedere
week heimelijk de grens over
met een bijzondere lading:
goud. De kostbare bodemschat
koopt hij via tussenpersonen op
van illegale goudzoekers, die er
weinig voor voelen hun vond
sten bij de Centrale Bank van
Suriname te koop aan te bieden.
Li Hoa betaalt hen, afhankelijk
van de kwaliteit, zestig tot ze
ventig procent van de werkelij
ke waarde en verkoopt het met
gemiddeld tien procent winst in
Guyana aan een Braziliaanse
partner „Meestal heb ik tussen
de twee en drie kilo bij me. Dat
levert mij al snel twee- tot drie
duizend dollar op. Het enige dat
ik daarvoor moet doen, is wach
ten tot ik het aangeleverd krijg
en het naar de overkant vervoe
ren."
Problemen met de douane of pa
trouilles van de marine heeft hij
zelden. „We zijn pas twee keer
onderschept. In dat geval maak
je een praatje met de hoogst ver
antwoordelijke, geeft hem een
deel van je lading en er wordt
nergens meer over gesproken."
Li Hao leeft er volgens eigen
zeggen goed van. „Ik heb dank
zij deze handel een huis in Para
maribo en een in Nickerie kun
nen kopen, houd er een paar
mooie auto's op na en ga een tot
twee keer naar mijn geboorte
land op vakantie. Bovendien
heb ik een eigen im- en export
bedrijf opgezet."
Zwaar
Zo eenvoudig als de Chinese Su
rinamer zijn geld verdient, zo
zwaar hebben het de gelukzoe
kers in het Surinaamse binnen
land die dag en nacht, week in
week uit, op jacht zijn naar het
goud. Tussen de tien- en twin
tigduizend Brazilianen zouden
zich volgens voorzichtige schat
tingen illegaal in het dichte re
genwoud bevinden,bevangen
door de goudkoorts. Daarnaast
proberen enkele duizenden Su-
rinamers hun slag te slaan, ter
wijl er enkele binnen- en bui
tenlandse bedrijven zijn die een
officiële concessie van de auto
riteiten in Paramaribo hebben
gekregen.
Jaarlijks wordt volgens schat
tingen 30.000 tot 40.000 kilo
goud in Suriname opgegraven.
Tachtig procent hiervan ver
dwijnt illegaal over de grens,
het overige deel wordt opge
kocht door de Centrale Bank
van Suriname. Die geringe hoe
veelheid zal niet toenemen
zolang de geldende regels van
registratie en de afdracht van
belastingen over het gevonden
goud, niet worden versoepeld.
Kwik
Wie per vliegtuig over de op on
geveer honderd kilometer ten
zuiden van Paramaribo gelegen
Brownsberg reist, kan niet an
ders dan concluderen dat de
goudzoekers op een vreselijke
manier huishouden. Grote stuk
ken van het natuurgebied, dat
deels tot natuurreservaat is ver
klaard, zijn open gekapt. Hon
derden mannen zoeken in de bo
dem, in de hoop een gouden slag
te slaan. Zand en modder wor
den afgegraven en vermengd
met water. Kwik komt er over
vloedig aan te pas om het goud
te kunnen scheiden. Het kwik
wordt na gebruik weggespoeld
en komt veelal in de bestaande
kreken en rivieren terecht.
Indianen en bosnegers klagen
steen en been dat de visstand de
laatste jaren drastisch is terug
gelopen. Wetenschappers
schrijven dat toe aan het over
matige kwikgebruik. Tot over
maat van ramp bevatten de vis
sen die nog worden gevangen
zoveel kwik, dat deze bij regel
matige consumptie een gevaar
voor de mens kunnen opleveren
Hoewel de noodklok omtrent de
bedreiging voor het milieu re
gelmatig wordt geluid, is de po
litiek tot op heden niet in actie
gekomen om de op handenzijn
de ramp af te wenden. Deels
wordt dat veroorzaakt door de
persoonlijke belangen die som
mige partijbonzen hebben bij de
goudwinning. Parlementariër
Arnold Kruisland, lid van de
regerende Nationale Partij Su
riname (NPS), is een van de wei
nigen die de kwestie onlangs
aankaartte. „Er moet opgetre
den worden tegen de vervuiling
van de visgronden in het bin
nenland, zoals in het Coese-
wijnegebied. We moeten oppas
sen voor de ontregeling van de
biodiversiteit,"
Kruisland vreest dat de volks
gezondheid in gevaar komt als
er niet snel afdoende maatrege
len worden genomen. Maar hij
lijkt vooralsnog een roepende in
de woestijn te zijn. Want de be
langen zijn te groot. Bovendien
heeft de overheid onvoldoende
middelen en controlemechanis
men om tegen de vervuilers op te
treden.
Weinig geluk
Oscar Olimpeiro geeft toe dat er
overvloedig met kwik wordt ge
werkt. De 27-jarige Braziliaan,
die een stuk grond op de
Brownsberg centimeter voor
centimeter afgraaft, is inmid
dels vier maanden in Suriname.
Veel geluk hebben hij en zijn
drie vrienden tot op heden niet
gehad. „We hebben al zo'n
20.000 dollar geïnvesteerd aan
materiaal. Alleen al de noodza
kelijke dieselgenerator kost een
paar duizend dollar. Maar tot nu
toe hebben we maar een paar
honderd gram gevonden, wat
ons nauwelijks vijfduizend dol
lar heeft opgeleverd. Maar we
blijven zoeken, want dit gebied
is volgens velen echt een goud
mijn,"
Het goud dat het viertal vindt,
brengen ze zelf naar Paramari
bo. „We hebben afspraken met
een goudsmid in de stad. Die
geeft ons 85 procent van de wer
kelijke waarde. Dat is meer dan
de meeste opkopers bieden. Ver
kopen bij de centrale bank zou
meer opleveren, maar dan word
je geregistreerd. Wij zitten ille
gaal in het land, dus je begrijpt
dat we dat niet willen."
Olimpeiro was oorspronkelijk
met vijf vrienden aan het avon
tuur begonnen. „Een is na een
paar weken naar huis terug ge
gaan. Hij vond het werk te
zwaar. De ander is overleden
aan malaria. Dat is een groot ge
vaar h ier. Hij was al een paar da
gen ziek, maar hij dacht dat het
wel overging. Toen het echt mis
ging, was het al te laat."
Prostituées
De goldrush brengt nog een an
der, ongewenst fenomeen met
zich mee. Tientallen meisjes en
vrouwen trekken de jungle in
om de vele goudzoekers seksu
eel te verwennen. De prostitu
ées, variërend in leeftijd van elf
tot zestig jaarlaten zich betalen
in goud. Uit onderzoek is geble
ken dat de helft van de vrouwen
de Surinaamse nationaliteit
heeft, een kwart uit Guyana af
komstig is en een ander kwart
uit Brazilië.
In Paramaribo liggen de op
brengsten veel lager. Volgens
Jennifer, een van de commercië
le sekswerkers die van tijd tot
tijd de goudzoekers opzoekt,
zijn haar klanten vooral Brazi
lianen. „Die betalen er goed
voor. Een vluggertje levert al
gauw vijf gram goud op, wat
zo'n vijftig dollar waard is. Blijf
je een hele nacht bij hem, dan
kan dat oplopen tot dertig gram,
ofwel driehonderd dollar. Dat is
meer dan ik in twee weken in
Paramaribo op straat kan ver
dienen."
Toch gaat zij maar een paar keer
per jaar voor een week het bin
nenland in. „De risico's zijn
groot. De goudzoekers maken
snel ruzie om de vrouwen. Het is
een keer voorgekomen dat een
van de meisjes daarbij werd
doodgeschoten. Bovendien wil
len de meeste klanten zonder
condoom met je naar bed, waar
door je het risico loopt besmet te
raken. Daar komen nog ziektes
als malaria en zo bij."
Juanita Altenberg van de Maxi
Linderstichting, de organisatie
in Suriname die zich bekom
mert om de prostituées, is van
mening dat er paal en perk moet
worden gesteld aan deze vorm
van seksuele exploitatie. „De
meisjes hebben totaal geen be
scherming in het binnenland en
Als anderen horen
dat je wat goud hebt gevonden,
loop je het risico beroofd te worden
zijn overgeleverd aan de grillen
van hun klanten. Bovendien
wordt het Surinaamse goud, dat
dus uit onze bodem wordt ge
haald, door de buitenlandse
sekswerkers over de grens ge
dragen. Ik vind het vreselijk dat
er zo met onze grondstoffen
wordt omgesprongen."
Het reguleren van de goudsector
is al jaren onderwerp van ge
sprek. Maar ook al zouden de
activiteiten van de illegale
goudzoekers aan banden kun
nen worden gelegd en de win
ning worden overgenomen door
mijnbouwbedrijven die hiertoe
zijn aangewezen door de over
heid, dan nog zijn de problemen
niet uit de weg geruimd. Want
met die bedrijven heeft de
plaatselijke bevolking de groot
ste problemen. „Ze krijgen een
concessie in gebieden die ons
toebehoren. Tqt aan onze eigen
voordeur hebben we niets meer
te vertellen", legt een bewoner
van het Coppenamegebied uit.
Hij behoort tot de Matawai-
marrons, afstammelingen van
weggelopen slaven. Die menen
zelf te mogen beschikken en be
slissen over hun woongebied.
Reden waarom ze onlangs fel
verzet aantekenden tegen de
concessieverlening voor een ge
bied van ruim 36.000 hectare
aan twee bedrijven. „Het is alsof
er iemand in je eigen achtertuin
gaat graven. Niemand zal dat
toestaan. We zullen hiertegen
tot de dood vechten."
De illegale goudzoekers hebben
voorlopig weinig te vrezen van
maatregelen van de overheid.
„Behalve ziekten is de grootste
bedreiging voor ons de concur
rentie", zegt Olimpeiro. „Als
anderen horen dat je wat goud
hebt gevonden,dan loop je het
risico om beroofd te worden. Er
zijn regelmatig schietpartijen in
de buurt. Soms zie je daarna een
kennis niet meer. Die ligt dan er
gens begraven. En niemand die
daar dan melding van maakt,
want dan loop je zelf het risico
het slachtoffer te worden. Na
een paar maanden slaat de fa
milie in Brazilië wel alarm,
maar dan is er niemand die je
nog terug kan vinden."
zaterdag 30 december 2000
De Zeeuwse politie maakte in het afgelopen jaar in ruime mate ge
bruik van de lasergun, een apparaatje om overal waar de agenten
dat willen, 'even' wat auto's te flitsen. foto Lex de Meester
door Conny van Gremberghe
De beleidsplannen van justitie
en politie die dit voorjaar gepre
senteerd worden, laten niets aan
duidelijkheid te wensen: het
gaat bonnen regenen. In de
plannen wordt uitgegaan van
het uitdelen van meer dan
200.000 bekeuringen wegens
verkeersovertredingen. Dat is
bijna een verdubbeling van het
aantal bonnen dat in 1999 voor
dit soort overtredingen werd
uitgedeeld. De ANWB rekent er
op dat in het jaar 2000 elke auto
rijdende Zeeuw twee keer op de
bon wordt geslingerd.
De doelstellingen worden ook
gehaald. Half december rekent
Han van Opdorp, coördinator
van het Gericht Verkeerstoe
zicht van de politie in Zeeland,
voor dat er tot eind november
ruim 190.000 bonnen zijn uitge
schreven. De feestmaand-altijd
goed voor een piek - moet dan
nog worden meegerekend.
Het optreden van de politie, de
vele flitspalen en de introductie
van de lasergun zijn onderwerp
van gesprek op verjaardagspar
tijtjes en in de kantines na de
sportwedstrijden. Echt blij zijn
de Zeeuwen niet met de bonnen
regen. Ook lokale politici heb
ben moeite met de politionele
acties. De burgemeesters A.
Kessen van Hulst en J. Lonink
van Sas van Gent vinden dat de
dienders niet alleen uit moeten
zijn op de inhoud van de porte
monnee der mobiele burgers. De
WD-er R. van Haperen is zelfs
van mening dat er sprake is van
'pure pesterij'. Gedeputeerde J.
Hennekeij van verkeer vindt dat
er niet moet worden geëmmerd
over het politie-optreden. De
acties hebben een duidelijk
doel, namelijk Zeeland ver
keersveiliger maken. De simpe
le waarheid is dat de dunbe
volkte provincie landelijk op
het gebied van verkeersveilig
heid gewoon slecht scoort.
De politie gaat flitsend het jaar
door. In bepaalde weken moet
het parket in Middelburg dui
zenden bekeuringen verwer
ken. Ook toeristen delen mee in
de bonnenhausse. Sommige au
tomobilisten kunnen het inten
sieve verkeerstoezicht moeilijk
pruimen en vergrijpen zich aan
flitspalen en fotokasten langs
de rijkswegen. Palen sneuvelen
op de dammenwe'g, langs Rijks
weg 61 en bij Hulst. In Vogel
waarde proberen twee dronken
West-Friezen met een ketting
zaag een paal te 'onthoofden'.
Het komt de twee op een pittige
boete te staan.
De politie is slecht te spreken
over de vernielzucht van som
mige verkeersdeelnemers. Het
opknappen van de kapotte in
stallaties kost de politie tonnen.
In december kondigt de politie
aan de apparatuur in 2001 beter
te zullen beveiligen. Ook zegt
Van Opdorp dat de toch al inten
sieve controles volgend jaar nog
verder geïntensiveerd zullen
worden. Naast snelheidsover
treders zullen nu ook drankrij
ders en de echte wegpiraten - de
harde kern - meer op hun tellen
moeten passen.
