Ramp Enschede moet nadreunen PZC Crisiscentra wachten vergeefs op de crisis Zeeland 2000: Begin van een nieuw millennium zaterdag 30 december 2000 Als een stille getuige herinnert de geblakerde ruïne van een sportwinkel vlak bij de ingang van de Enschedese Grolsch-brouwerij aan de gebeurtenissen op de 13e mei. De vuurwerkramp heeft Jacques Troch, voorzitter van de Raad van Bestuur van Koninklijke Grolsch NV, gesterkt in zijn overtuiging dat het niet alleen om geld draait. Het wordt tijd, zegt hijdat er naast de Dow J ones en de AEX eens een andere index komt: een sociale index, om te meten hoe het er echt voorstaat in deze wereld. door Bob Gevers nier hun werk kunnen doen. En waarbij we niet alleen aan wel vaart, maar ook aan welzijn denken..." Planeet Hij wijst op de aandacht voor fi nanciële prestaties, winstgroei, stijgende koersen en dividen den, aandeelhouderswaarde. ,,In de kranten nemen de finan ciële pagina's overal in omvang toe, op radio en televisie groeit de belangstelling voor de ont wikkelingen op de beurzen, dat is de realiteit van vandaag. Maar het zou goed zijn als er naast de AEX, de Nasdaq en de Dow Jones ook eens een wel- zijns-index kwam. Eentje die aangeeft hoe het er nou echt voorstaat in deze wereld..." Weet je, vraagt hij, hoeveel men sen er op deze planeet wonen? ,,Zes miljard. En hoeveel er van die zes miljard geen sanitaire voorzieningen hebben? Drie miljard! Hoeveel er geen huis hebben? Een miljard! Hoeveel er geen geneeskundige voorzie ningen kennen? Ook een miljard! Weet je hoe velen er chronisch honger lijden? Acht honderd miljoen! En hoeveel kinderen geen ouders of bege leiders hebben en alleen rond dolen? Honderd miljoen! „Neen, een onderneming als Grolsch kan dat niet oplossen. Maar we moeten ons wel open stellen voor de grote problemen Verbeter de wereld en begin met jezelf, zeg ik dan. Want we kun nen er wel voor zorgen dat we het binnen de eigen onderne ming voor elkaar hebben. Ga eerst voor je eigen deur vegen, kijk wat je zelf beter kunt doen. En kijk daarbij af en toe eens naar buiten, dan kun je zien hoeveel geluk we eigenlijk heb- .ben in dit land." Hij pakt een papier en schetst een schema van de onderne mingsvisie en de daaruit voort- Jacques Troch beleefde als topman van de Koninklijke Grolsch NV een jaar dat geen ondernemer wenst mee te ma ken. Zo liep de voortgang van de plannen voor de nieuwe brou werij bij Boekelo tik na tik op door een groep verbeten vech tende Boekeloërs die fel gekant is tegen de komst van het com plex. En dan is er die zaterdag 13 mei, waarbij de Enschedese brouwerij zware schade opliep door de vuurwerkexplosie. De ramp heeft Troch diep ge raakt. Hij heeft er, zegt hij, de bevestiging in gevonden dat je moet zorgen voor een goed even wicht tussen de financieel-eco- nomische en de menselijke aspecten binnen een onderne ming. De hele Grolsch-gemeen- schap is erdoor veranderd, con stateert de 'opperbrouwer'. „Veel medewerkers hebben het er nog heel moeilijk mee, ze heb ben begeleiding nodig." In een maatschappij, waar alles om méér winst draait, is dat niet verbazend. „We moeten onszelf niet voorbij hollen", waar schuwt Troch. Hij hoorde het een Engelsman onlangs nog zeggen: We drive crazy! „We zit ten in de zevende versnelling, het moet altijd tenminste twin tig procent meer zijn. Kijk eens naar de technologiefondsen, wat daar allemaal niet gebeurt. D an komt er twintig procent bij dan zakken de koersen weer met veertig procent. Bedrijven die nog nooit een gulden hebben verdiend, vertegenwoordigen fenomenale waarden Blijf met beide benen op de grond staan, luidt zijn credo. Hij laat zich niet gek maken, Grol sch streeft een rustige, even wichtige winstgroei van vijf tot zeven procent per jaar na. „We willen proberen die talenten op een goede manier te ontwikke len en alle betrokkenen daarin een plaats geven. Zodat de me dewerkers op een normale ma- vloeiende strategische doelen. Troch spreekt die leidende visie op dicteersnelheid uit, met de klemtoon op elke lettergreep: „Grolsch brouwt bieren om mensen momenten van ont spanning te schenken." Dat zijn, vanzelfsprekend, de lief hebbers van een lekker glaasje bier. Maar er zijn er meer, het gaat om alle groepen die bij de brouwerij betrokken zijn. Zoals de medewerkers. „Die moeten we ook hun momenten van ontspanning schenken. Zo moeten ze een goede, leuke baan hebben, met een goed salaris en goede sociale voorwaarden.En de aandeelhouders: „Die moe ten elk jaar een keurig dividend krijgen, dan hebben ze ook hun moment van ontspanning." En de leveranciers: „Die geven we hun moment van ontspanning omdat we altijd keurig op tijd hun rekeningen betalen. Zo is uit een onderzoek gebleken dat we tot de beste betalers van Ne derland behoren." „Onze onderneming", zegt hij, „staat voor bepaalde waarden die we willen vertalen in nor men die we hoog in het vaandel moeten houden. Het gaat over de verantwoordelijkheid die we als brouwerij voor de samenle ving en de medewerkers voelen. Hoe gedragen we ons: zijn er landen waarmee we misschien geen zaken willen doen? De ethische aspecten van het on dernemen, de omgang met alco hol: we hebben daar allemaal zo onze ideeën over en we willen dat nu eens goed op papier zet ten." De kwestie van het alcoholmis bruik krijgt daarin een belang rijke plaats. Een vraagstuk dat om een genuanceerde aanpak vraagt. „Want door het gebruik te verminderen, ban je het mis bruik niet uit. Dat hebben we al zo vaak gezien met andere pro ducten. Gezond gebruik moet je bevorderen, misbruik moet je bestrijden. Daar moet je voor lichting overgeven; wijzen op de positieve kanten van bier, maar ook op de gevaren." Hij wijst op een recent congres, waar wetenschappers mooi nieuws brachten: „Enkele glaasjes bier per dag: dat is goed, dat is gezond! Betrokkenheid Hij is nog steeds terughoudend over zijn gevoelens tijdens en na de ramp. Wie meer wil weten over zijn inzet, moet binnen de brouwerij zelf terecht. Daar hoor je de verhalen over Trochs betrokkenheid. Zo bezocht hij met zijn vrouw, direct na die 13e mei, de medewerkers en hun ge zinnen, die huis en haard waren Grolsch-topman Jacques Troch: „We denken niet alleen aan welvaart, maar ook aan welzijn." foto Carlo ter Ellen/GPD verloren. En er moest vervan gende brouwcapaciteit worden georganiseerd. Zijn dagboek over de belevenissen tijdens die dagen, weergegeven in het per soneelsblad Kroniek, geeft aan hoe dat ging: 'Zondag, 14 mei. Om 6.45 uur bel ik Hans Wiegel, voorzitter van het Centraal Brouwerij Kantoor uit bed met het verzoek contact op te nemen met de algemeen directeuren van de andere Nederlandse bou werijen. Dit is hoe dan ook een calamiteit die solidariteit ver eist tussen de grootste concur renten. Enkele uren later is er Kijk af en toe eens naar buiten, dan kun je zien hoeveel geluk we eigenlijk hebben in dit land rechtstreeks contact met Heine- ken, Bavaria en Interbrew Ne derland..." Om acht uur zondagsmorgens loopt hij door de getroffen wijk naar het bedrijf, nadat hij de za terdagmiddag, ervoor, dwars door die hel van vlammen en puin, door een motoragent naar de brouwerij was gereden. „Het is", schrijft hij, „tien keer erger dan de televisiebeelden. Het lijkt op Londen, Dresden, Groz ny. Je voelt het, je ruikt het, en je begrijpt er niets van. De brou werij brandt nog steeds. Ge deelten zijn totaal uitgebrand, de rest is zwaar beschadigd. En dan komt het gevoel dat je niet meer los zal laten: wat zou dit geweest zijn, als de explosie op een gewone werkdag had plaatsgevonden, met minstens 400 medewerkers in de brouwe rij en op kantoor!" Troch sluit zijn dagboek zo af: 'Een ramp als deze confronteert ons met datgene wat werkelijk belangrijk isHoe lang gaat deze maatschappij nog dag en nacht rennen om meer geld te verza melen en meer zogenaamde welvaart te vergaren. Alle aan dacht moet gaan naar een goede mix tussen mens, milieu en eco nomie." Criminologie Jacques Troch komt uit een bierbrouwersgeslacht. Als jon getje hielp hij zijn grootvader al tijdens de schoolvakanties in diens brouwerij in het dorpje Kalken, onder de rook van Gent. De door zware Belgische paar den getrokken bierwagens - eerst in '52 kwam de eerste vrachtwagen - ratelden nog over de kasseien, beladen met houten fusten en kratten. De jonge Jacques bracht bier rond in het dorp. De kratjes voor het tafelbier stonden buiten op de door Ben Jansen Kees en Petra Hanse uit Zierikzee met de eerste Zeeuw van de nieu we eeuw: zoon Karl, geboren op 1 januari om kwart voor één. foto Willem Mieras Daar zaten ze dan in de nacht van 31 december 1999 op 1 janu ari 2000. Op het werk, opge scheept met collega's en een glaasje fris, in plaats van gezel lig thuis met familie, vrienden en een fles champagne. Wachten op de millenniumbug, waarvan iedereen betwijfelde of 'ie wel zou komen. Want alle met mi croprocessoren uitgeruste ap paratuur was toch gecontro leerd op eventuele haperingen bij de overgang van 99 naar 00. Maar ja, de rijksoverheid en oud-Philipstopman Jan Tim mer hadden toch niet voor niets de alarmbel geluid. Rampen zouden zich voltrekken als Ne derland niet op zijn hoede was. Dus werden in de nieuwjaars nacht van een jaar geleden de crisiscentra bemand en kregen bedrijven en instellingen met volcontinue activiteiten een ex tra bezetting. Gezinnen werden wreed uiteengerukt omdat de millenniumbug moest worden bestreden. Zo ook bij aluminiumsmelter Pechiney in Vlissingen-Oost. De zeventig werknemers die daar tijdens een gewone jaarwisse ling de zaak draaiend houden, kregen voor deze gelegenheid versterking van honderd man extra. Die werden achter de hand gehouden om te kunnen optreden bij een stroomuitval. Als de aluminiumfabriek langer dan een uur zonder elektriciteit zou komen te zitten, dreigde ernstige schade aan de ovens te ontstaan. Een storing van meer dan zes uur zou rampzalig zijn. Dan zou Pechiney zeker een half jaar buiten bedrijf zijn. Het besef van dergelijk ver strekkende gevolgen kan mak kelijk enige zenuwachtigheid veroorzaken. Technisch direc teur Hans Frijlink: „Nee hoor, dat -viel wel mee. We waren duchtig voorbereid. We hadden onze scenario's en noodplannen klaar liggen en allerlei huipap- paratuur stond gereed. Toen duidelijk werd dat de millenni umwisseling in landen met een technologische achterstand op de westerse wereld ongestoord verliep, kregen we wel in de ga ten dat we ons geen grote zorgen hoefden te maken. In die nacht liep ik wel te denken: zijn we niet een beetje doorgeschoten in onze maatregelen. Achteraf moet ik zeggen dat het toch een goede exercitie is geweest. We hebben er veel van opgestoken. Ook in de alarmerings- en coör- dinatieposten van de provincie, gemeenten, brandweer en poli- stoep, met twee briefjes van twintig frank erin. Hij ging rechten studeren, met daarnaast ook nog eens notari aat en criminologie. „Want ik heb er geen moment aan ge dacht om in een brouwerij te gaan werken." Als je rechten hebt gedaan, kun je alle kanten uit, meende hij. En dat vindt hij nog steeds. „Je leert goed na denken en analyseren. Als ik op nieuw mocht beginnen, zou ik weer voor rechten kiezen.No tariaat en criminologie deed hij erbij. „Dat vond ik wel interes sant. En je kon het erbij doen, als je de zaken goed combineer de en organiseerde." Lachend: „Als je in Gent rechten hebt ge studeerd, kun je alles worden. Zelfs voorzitter van de Raad van Bestuur van Grolsch! Krant Maar na zijn diensttijd bij de ca valerie liep de jonge Troch eerst stage bij een Gents advocaten kantoor, om erachter te komen wat hij nou precies met z'n stu die wilde. Totdat hij op een dag' in '69 de krant opensloeg en een advertentie van Stella Artois ontdekte, waarin de brouwerij tweetalige juristen zocht: 'In eens dacht ik: he...' In 1972 ging hij voor Interbrew, waarin Ar tois inmiddels was overgegaan, naar Nederland, waar hij in 1984 algemeen directeur van lm terbrew Nederland werd. Een van de activiteiten waarbij hij betrokken was, was de over name van de noodlijdende Hen- gelosche Bierbrouwerijen. Dat was in 1985. Vier jaar later moest deze brouwerij de poor ten sluiten. Troch verhuisde in 1990 naar Twente, als commer cieel directeur van de Grolsche Bierbrouwerij Nederland. Daarmee werd hij verantwoord delij k voor de binnenlandse markt. In mei'97 trad hij toe tot de raad van bestuur, in novem ber van dat jaar volgde zijn be noeming tot bestuursvoorzitter. Sinds 1980 woont hij in Neder land, tegenwoordig in Delden. Maar met enige regelmaat rij dt hij naar België. „Als ik dan weer in Gent ben, denk ik altijd weer: tjongejonge, wat is het toch een prachtige sta dMaar ik reed on- langs van Mechelen naar Den- dermonde, en dan zie je overal die lintbebouwing. Zoiets is toch ondenkbaar in Nederland. Hier is alles goed geregeld, met die wijken waar je 's avonds de weg niet meer terug kunt vinden als je eruit wilt. Ruimtelijke or dening in Nederland en België, dat is iets totaal verschillends. In Nederland is er ruimtelijke ordening, in België is die er niet..." tie moest met enige opluchting, maar hier en daar ook met een spoortje teleurstelling worden geconstateerd dat het niet nodig was geweest de waakzaamheid tot zo'n hoog niveau op te voe ren. Crisiscentra zonder crisis. Zeeland had in geen jaren zo'n rustige jaarwisseling meege maakt. Enkele burgemeesters klaagden dat de rijksoverheid nodeloos paniek had gezaaid en dat heel Nederland zich een beetje gek had laten maken. En bedrijven in de computerbran- i che, die goede zaken hadden ge daan met de aanpak van de mil- I lenniumbug, moesten enigszins 1 besmuikt toegeven dat het mis- I schien ook wel ietsje minder had gekund. Laatst zei iemand: nu weet ik toch niet meer of je millennium met één of twee keer een 1 en een n schrijft.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2000 | | pagina 26