Jordi stapt uit snoepwinkels
PZC
Glaskunstenaar breidt atelier uit
Sobere bronzen in zwierige poses
de tijd
Connie Dekker speelt met
Zuid-Nederland moet
jackpot nog winnen
Optimisme overheerst in prettig chaotisch kunstdebat
Zierikzeeënaar gaat geluk buiten Zeeland beproeven
in detail
ondernemend
zeeland
Manege voor
rolstoelers lijkt
er toch te komen
kunst cultuur
De rubriek Onderrie
m-end Zeeland staat on
der redactie van Jeffrey
Kutterink. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
zaterdag 9 december 2000
door Ellen de Vriend
MIDDELBURG - Voor Jordi de
Looff (25) is Zeeland te klein
geworden. De ondernemer
heeft zijn drie Jordi's Snoep
winkels in Middelburg, Goes
en Domburg verkocht. Hij is
toe aan een nieuwe uitdaging.
De in Zierikzee wonende Jordi
de Looff begon op 17-jarige
leeftijd een ijs- en snoepwinkel
in Domburg.
Het was eigenlijk een grapje,
weet hij nog. „Omdat mijn opa
en oma in Domburg woonden,
kwam ik daar regelmatig. Ik
zag wel mogelijkheden voor
een snoepwinkel en dacht:
waarom zou ik dat niet zelf
proberen?" Zo begon hij aan de
Zuidstraat in Domburg Jordi's
Snoep. Deze winkel werd later
gevolgd door dergelijke zaken
in Goes en Middelburg. ,,Ik in
troduceerde vier jaar geleden
het Ben Jerry's-ijsconcept in
Nederland. Dat is nu een hype
De Rabobank in Klooster-
zande houdt zaterdag 16 de
cember open huis. De laatste
acht maanden heeft er een in
grijpende uitbreiding en ver
bouwing plaatsgevonden. Be
langstellenden kunnen van
14.00 tot 17.00 uur een kijkje
komen nemen. Bankpersoneel
leidt de bezoekers dan rond. In
bar Disco Love tegenover de
Rabobank wordt de bezoekers
een hapje en drankje aangebo
den. Conferencier Frans de
Schepper geeft met een optre
den een extra feestelijk tintje
aan deze open dag.
in de ijswereld. Later kreeg ik
te horen dat Ahold achter het
net had gevist bij het beroemde
ijsmerk. Ik heb ook het jelly
beans-snoepgoed in Neder
land geïntroduceerd", vertelt
De Looff trots.
De student internationale
marketing vindt het leuk om
door de directies van de grote
concerns te worden opge
merkt. Maar hij moet ook er
kennen dat het als zelfstandig
ondernemer moeilijk is tegen
de 'grote jongens' op te boksen.
Hij vertelt dat hij twee jaar ge
leden door Jamin werd bena
derd met een voorstel tot sa
menwerking, omdat hij het
grootste marktaandeel in de
Zeeuwse snoepbranche had.
Drieënhalf jaar geleden ging
de jonge ondernemer in zee met
de Domburger Marcel Bouw
man, die zodoende mede-eige
naar werd van het filiaal aan de
Lange Delft in Middelburg.
De Looff heeft enige tijd gele
den zijn filiaal in Goes ver
kocht. De filialen van Jordi's
Snoep in Domburg en in Mid
delburg kwamen in handen
van Jamin (Ahold). De in totaal
twaalf medewerkers konden
hun baan behouden. De Looff
is er trots op dat zijn zaak door
zo'n groot bedrijf is overgeno
men. Ook trots is hij op het feit
dat Jamin enkele van zijn vin
dingen heeft overgenomen.
„Jamin heeft een aantal jaren
geleden veel filialen gesloten
omdat hun concept niet goed
meer aansloeg bij de consu
ment. NuhebbendenieuweJa-
min-zaken bijvoorbeeld een
aparte snoepspeelgoed-hoek
en een aparte ijshoek. Dit had
ik in mijn zaak in Domburg ook
al", vertelt De Looff. De Looff
heeft een aantal aanbiedingen
van bedrijven in de levensmid
delensector gekregen, waar
over hij verder niets kwijt wil.
Hij wil wel prijsgeven dat hij
het als een uitdaging be
schouwt om zich buiten Zee
land in zijn vak te ontplooien.
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Het kabinet en
drie zuidelijke provincies heb
ben vrijdag in Den Haag een sa
menwerkingsovereenkomst
gesloten. Die moet nog in klin
kende munt worden verzilverd,
maar de Zeeuwse commissaris
van de koningin W. T. van Gel
der was toch niet ontevreden.
„De bestuurlijke samenwer
king krijgt vorm. Dat is belang
rijk. Niemand verwachtte van
daag de jackpot binnen te
halen."
Het draait ook niet om geld bij
de samenwerking tussen Rijk en
de provincies, benadrukten vi
ce-premier E. Borst en Van Gel
der's collega uit Noord-Bra
bant, F. Houben. „De tijd dat
provinciebestuurders vol en
thousiasme Den Haag verlieten
met een pot centen, past bij de
afgelopen eeuw, niet bij de hui
dige", stelde Houben.
Zuid-Nederland wil wel extra
geld van de rijksoverheid voor
een investeringsimpuls, niet
minder dan zeven miljard gul
den, maar dat moet dan doelbe
wust worden gebruikt voor ver
sterking van - wat heet - de
kernkwaliteiten van drie pro
vincies Limburg, Zeeland en
Noord-Brabant.
De drie willen zich ontwikkelen
tot een Europese kennisregio,
met een beperkt aantal econo
mische clusters en een daarbij
passende infrastructuur. Voor
Zeeland horen daar goede
spoor- en wegverbindingen tus
sen de Scheldehavens en het
achterland bij.
Bang dat Zeeland bij de grote
broers Limburg en Noord-Bra
bant zal ondersneeuwen, is
commissaris van de koningin
Van Gelder niet. „Het is de be
doeling dat Zeeland een evenre
dig deel krijgt. Dat kan ook. Uit
onderzoeken is gebleken dat de
projecten die Zeeland wil reali
seren, zoals een spoorlijn naar
Antwerpen, economisch goed
scoren."
Blij
De Brabants-Zeeuwse Werkge
versvereniging (BZW) is er on
dertussen niet gerust op. De
BZW is blij dat het Rijk en de
provincies een samenwerkings-
ovex-eenkomst hebben gete
kend.
De rijksoverheid geeft daarmee
aan mee te willen werken aan de
vei'betering van de infrastruc
tuur, arbeidsmarkt en kennis
ontwikkeling.
Maar, tekent de BZW aan, na
twee jaar vooi'bereiding had er
meer moeten liggen dan alleen
een raamovereenkomst, die nog
moet worden geconcretiseerd.
Er had een contract moeten lig
gen waaraan dit kabinet en vol
gende kabinetten gebonden
zouden zijn. Volgens de werkge
versvereniging is het zaak daar
snel werk van te maken.
Minister K. de Vries van Bin
nenlandse Zaken leek dat te
hebben gehoord. Hij stelde een
werkkapitaal van 500.000 gul
den beschikbaar om de overeen
komst uit te werken in concrete
projecten. Ook De Vries bleef
voorzichtig: „De structuur ligt
er nu, maar dat is geen garantie
voor succes."
SAS VAN GENT - De uitbaters
van de manege Baecke in West-
dorpe mogen eindelijk hun be
drijf uitbreiden. Na een jaar
wachten ziet het er naar uit dat
Guus en Giselle Baecke dan
toch de benodigde aanvraag
voor bestemmingsplanwijzi
ging op hun erf er door krijgen.
Het Westdox-pse echtpaar loopt
al een tijdje rond met plannen
voor een i'olstoelvriendelijke
paardenschool. „Jammer dat
het zo lang heeft moeten duren",
zegt Guus Baecke. „Wij hadden
al een jaar geleden kunnen be
ginnen." Aangepaste toiletten,
een aan kleedtafel en drempel
loze, bi-ede stallen moeten het
straks voor rolstoelers mogelijk
maken naar de paarden te ko
men kijken. Wellicht volgen in
de toekomst ook paardrijlessen
voor gehandicapten. Verstan
delijk gehandicapten kunnen
nu al bij de manege terecht.
Het provinciebestuur gaf het
echtpaar Baecke al een bijdrage
van 25.000 gulden voor platte
landsvernieuwing, maar de be
stemmingsplanwijzing bleef
uit. Donderdagavond om 20 uur
vergaderd; de gemeenteraad van
Sas van Gent hierover.
door Ellen De Vriend
NIEUWDORP - Glaskunst-atelier 't
Glas'uus aan de Ring in Nieuwdorp is uit
gebreid en vernieuwd. Hoewel glazeniers
erg 'op d'r eigen bin', vindt Rinus Rent
meester het niet erg om 'in z'n keukentje te
lite kieken'.
Omdat hij interesse had voor de glaskunst,
volgde Rentmeester in 1995 in Sint Maar
tensdijk een cursus tiffany. Hij ontdekte
dat er veel vraag was naar glas-in-lood,
waarvoor zijn kennis ontoereikend was.
Na een opleiding in Brugge mocht de veel
zijdige Rentmeester zich kunstglazenier
noemen. Hij was destijds schoorsteenve
ger en i'eed daarnaast als chauffeur op bus
sen van het streekvervoer. Wat eerst alleen
een hobby was, is sinds twee jaar 't
Glas'uus.
Het is op vrijdag en zaterdagochtend ge
opend. Rinus Rentmeester verzorgt nieuw
glas-in-lood, reparaties, restauraties, ge
brandschilderd glas-in-lood en gezand
straald glas. Hij soldeert zijn glas-in-lood
elektrisch en heeft voor het brandschilde
ren een computergestuurde oven. „De af
beeldingen van de heiligen op de kerkra
men zijn bijvoorbeeld gebrandschilderd.
Daarvoor wordt het glas als het ware ge
bakken bij ongeveer 650 graden Celsius.
Doordat het glas tijdens de verhitting iets
smelt, kunnen de metaaloxides die aan het
glas worden toegevoegd het glas kleuren",
legt Rentmeester uit.
Tuinobjecten
Rentmeester heeft in de afgelopen jaren
onder meer repai'aties verricht aan de
evangelische kerk in 's-Gravenpolder en
de katholieke kerken in Lewedorp en in
Heinkenszand. Bij 't Glas'uus is verder tif
fany en kathedraal- en antiek glas te koop.
Van het kleine arbeiders woninkje naast
hun huis hebben Anke en Rinus Rentmees
ter een kunstatelier gemaakt. In het kunst
atelier maakt hij tuinobjecten van glas-in-
loodpaneeltjes welke in roestvrij staal ge
vat zijn. De kunstobjecten zijn driedimen
sionaal. Een van Rentmeesters's ontwer
pen is een roestvrijstalen plaat van twintig
bij twintig centimeter, die haaks gezet is.
Het geheel is ongeveer een meter hoog en
heeft een sooxt Jugendstil-bloem aan de
bovenkant. Doordat het kunstwerk gepo
lijst is, weerspiegelt het licht er prachtig
op. Maar ook in het platte vlak heeft de
kunstenaar een aantal werkstukken. In te
genstelling tot een aantal vakgenoten,
vind Rinus Rentmeester het leuk om te ex
poseren. „Ik leg mijn ziel in mijn ontwer
pen."
Op dit moment zijn zijn kunstwerken bij
Nokielski in Domburg te bekijken. Glas-
in-lood wordt volgens hem nog steeds als
een luxe gezien. Zaterdag 9 december ver
zorgt 't Ouwe Glas'uus van 10.00 tot 17.00
uur demonstraties tijdens een open dag.
Rinus Rentmeester vervaardigt naast het traditionele glas-in-lood ook tuinobjecten in roestvrijstaal.
foto Willem Mieras
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - De Zeeuwse kunstwe
reld is zelfbewust, heeft zelfvertrouwen
en is optimistisch. Tot die verrassende
conclusie kwam gespreksleider Femke
Halsema (Tweede Kamerlid voor Groen-
Links) vrijdagavond tijdens een cultuur
debat dat door de statenfracties van
PvdA en GroenLinks was georganiseerd
in de Kloveniersdoelen in Middelburg.
Er was voldaan aan alle voorwaarden
voor een oexvexvelend debat. Vrijdag de
batteren Provinciale Staten over de
nieuwe cultuurnota De kracht van cul
tuur, dus de kans was groot dat nog één
keer alle bekende grieven over geringe
subsidies en verkeerd overheidsbeleid
door de zaal zouden vliegen. Dat met een
voorzitter van buiten, niet ingevoei'd in
de Zeeuwse situatie, wat de kans op enige
diepgang aanzienlijk verminderde. En
tenslotte in twee uur tijd zeven stellingen
over uiteenlopende thema's als theater,
lettex'en, beeldende kunst en muziek. Dat
kon bijna niet goed gaan.
Het ging wel goed. Halsema toonde zich
een uitstekend gespreksleider die deed
wat ze had aangekondigd: de deelnemers
laten discussiëi'en over het beleid op lan
ge termijn en niet alleen over hun eigen
belangen, En hoewel ze het debat achter
af betitelde als een 'happy chaos' kwam
uit de diversiteit aan onderwerpen een
duidelijk beeld van de Zeeuwse cultuur
naar voren.
Het cultuurklimaat in Zeeland is pril en
in ontwikkeling, zo bleek uit de betogen
van verschillende sprekers. Waardevolle
initi atieven moeten worden gesignaleerd
en gestimuleerd, Daarbij moet de poli
tiek volgend zijn, aldus hoofd cultuur
Willem Huijbreghs van Scoop. „Ieder
verhaal begint met energie, kwaliteit en
creativiteit."
Stellingen
Vergelijkbare stellingen verkondigden
directeur Ruud van Meijel van het Zee
land Nazomer Festival, John Louws van
de Culturele Raad Zeeland en Rob Maas
kant van theatergroep Het Bedrijf v/h.
Over het al dan niet bestaan van profes
sioneel theater in Zeeland merkte hij op:
„Ik verdien al dertig jaar mijn brood met
theater. Er wordt altijd gelijk gesproken
over geld, maar je moet niet op subsidie
wachten maar gewoon aan het werk
gaan."
Die positieve houding leek besmettelijk.
Een universiteit in Zeeland? (stelling van
hoofdredacteur Paul van der Velde van
het Zeeuws Tijdschrift). Niet afschieten
dat idee, maar omarmen (aldus voorzit
ter Gerrit Schoenmakers van Nieuwe
Muziek Zeeland). Is weinig geld een be
zwaar? Natuurlijk, maar durf dan keuzes
te maken, betoogde directeur Rutger
Wolfson van de Vleeshal. Ondersteun een
plek als de Vleeshal die vervolgens sti
mulerend werkt op initiatieven op het
gebied van beeldende kunst. Enzovoort.
'Heeft de Zeeuwse Cultuur anabolen no
dig om in de 21ste eeuw overeind te blij
ven?', luidde de laatste stelling op het uit
gereikte px'ogramma. Dat aan die vraag
uiteindelijk niet werd toegekomen was
geen bezwaar, want hij was twee uur
lang ontkennend beantwoord.
Dekker (geboren in Rotterdam
in 1960 uit Zeeuwse ouders)
maakte deze jurk als een state
ment over het begrip tijd. Tijd
fascineert haar, evenals bordu
ren.
Het druppelende water is een
metafoor van de tijd die ver
strijkt, en de losse draden die -
letterlijk - aan de jurk hangen
duiden op werk dat nog niet af
is. Dekker noemt haar verstilde
performance met de jui'k dan
ook 'Waiting'.
Wachten
„Box-duren is een vorm van
wachten", zegt ze. „Je wacht op
het resultaat terwijl je er tegelij-
kertijd in een soort bezwerend
ritueel naartoe aan het werken
bent." Ze ziet borduren ook als
een spel met de tijd. Connie
Dekker verwijst naar de weef
ster Penelope uit. Odysseus die
(Advertentie)
KUNST- EN ANTIEKVEILINGEN
Middelburg:
Dinsdag 19 dec.
aanvang 14.00 uur
kapitale schilderijen, kunst en
antiek veiling
in de Schouwburg
Kijkdagen:
maandag 18 dec. van 15.00
tot 20.00 uur
dinsdagmorgen 19 dec. van
10.00 tot 11.30 uur
voor de veilingaanvang.
Rijk geïllustreerde catalogus
met meer dan 60 kleurenfoto's
aan de zaal.
J Veilingmeester A. I. Verhage I
10118-627639 - gsm 06-290473391
foto Lex de Meester
dat ze overdag gemaakt had, 's
nachts weer uit. Zo vertraagde
ze de tijd en hield ze haar omge
ving onder controle.
De jurk waaiïn Dekker vandaag
te bewonderen is, was eerder te
zien op exposities in Italië.
„Hij is nog steeds niet klaai: Ik
borduur nog altijd aan deze
jurk", aldus Dekker, die haar
opleiding volgde aan de Sint'
Joost-academie in Breda en de,
Rijksacademie in Amsterdam.
Hoe denkt ze dat voorbijgan-,
gers op haar performance zullen
reageren?
Dekker: „Het is een soort fata
mox-gana. Je loopt er langs, je
kijkt, het tafereel zet zich vast
op je netvlies en tegelijk heeft
het iets onwerkelijks.
'Waiting', performance en presenta
tie door Connie Dekker; vanmiddag
om 16.00 uur in galerie Caesuur,
Lange Noordstraal 67, Middelburg.
Daarna als vensterbeeld te zien tot
en met 13 januari.
Tegenover Caesuur is aan het Hof
plein het kunstwerk 'A Thorn in the
Eye' van Irene Judong te zien. Dit
kunstwerk is uitgestald in een aan
tal getraliede informatiekasten
naast de voormalige rechtbank (Van
de Perrehuis; nu Zeeuws Archief).
Tot 7 januari.
doorTrees van Herpen
GROEDE - Waren cr eerder dit
jaar al kleurrijke Nigeriaanse
schilderijen te zien in atelier
D'Ouwe Smisse in Groede, nu
heeft atelierhoudster Wilma
van der Lee een andere vorm
van Afrikaanse kunst binnen
gehaald. Frêle bronzen
beeldjes, strak gestyleerd of tra
ditioneel, gemaakt door de in
Burkina Faso wonende Issa
Kiemtore, afstammeling van
een oud geslacht van brons
kunstenaars.
Wat opvalt aan de bronssculp
turen van Issa Kiemtore is de sa
mengebalde tegenstelling die
elk beeld in zich dx-aagt. Ener
zijds is daar het materiaal,
waar-van de kunstenaar twee
verschijningsvormen toepast:
een diep donkerbx-uin patina
dat ingetogen oogt en een glan
zende, geelkoperkleurige ver
sie. Anderzijds zit de tegenstel
ling in de vormgeving van met
name de niet-traditionele beel
den. Gestyleerde, sober vorm
gegeven gestaltes die zonder
uitzondering een zeer zwierige
pose aangemeten gekx-egen heb
ben.
Het zijn sierlijke mensen on
danks hun anatomisch incor
recte afmetingen. Lange, dunne
ledematen en overdreven ge
welfde bekkens worden nooit
potsierlijk of karikaturaal,
maar benadmkken eei'der de
gratie.
Gelaatstrekken
Zo verbeeldt hij een aantal dan
seressen in verschillende posi
ties, veelal balancerend op één
been. Elegante, expressieve we
zens zijn het, met extreem lange
ledematen, waar dan weer han-
wen. Forse oorringen, kalebas
sen en nappen en de kenmer
kende dikke lippen en grote
ogen maken duidelijk dat het
Afrikanen voorstellen. Toch
hebben een aantal van deze
beelden eveneens stakerige le
dematen, bolle buiken en holle
ruggen. Het is grappig om te
zien dat veel van de vrouwelijke
beelden een kind op de heup
dragen, terwijl zij eigenlijk geen
heupen hebben gekregen van
hun maker. Soms zijn de licha
men nog bedekt met een lenden
doek, maar meestal zijn zij
naakt op hun siex-aden na.
Natuurgetrouw
Naast deze vrije intei-pretaties
van de mens zijn er ook een aan
tal natuurgetrouwe beelden te
zien. Het huwelijksritueel
wordt weergegeven door een
jong koppel dat gezamenlijk uit
dezelfde nap drinkt. Een krijger
in vol ornaat, een herder met
staf of een maïs plettende vrouw
met grote vijzel vertegenwoor
digen de tradities van het plat
teland inBurkina Faso. Passend
in het jaargetijde is er een kerst
groep van geelkoperkleurig
brons.
Issa Kiemtore is begaan met het
lot van zijn minder bedeelde
landgenoten: de opbrengst van
de verkoop van zijn beelden
gaat naar een door hem opgezet
vormings- en ontwikkelings
project voor jongeren in zijn ge
boorteplaats Ouagadougou.
Daar wijdt hij.kansarme jonge
ren in in het eeuwenoude vak
van zijn familie en doet aan al
gemene voxming.
Het werk van Issi Kiemtore is tot 30
december te zien in atelier galery
D'Ouwe Smisse in Groede. Open do,
vrij, en za tussen 10.30 en 17.00 uur.
De verstilde performance van Dekker trekt nieuwsgierige blikken van voorbijgangers.
door Jan Dirk van Scheyen
MIDDELBURG - Wie vanmid
dag om vier uur in de Lange
Noordstraat in Middelburg
langs galerie Caesuur loopt, zal
binnen achter het glas een
vrouw zien staan in een fraaie,
wijd vallende jurk. De vrouw
draagt een schaal die druppels
gewijs met water wordt gevuld.
Óp de jurk zitten borduursels
die zwanen voorstellen. Het
borduurwerk op de jurk is hier
en daar niet af. De vrouw staat
roerloos, alleen haar ogen knip
peren. Haar naam: Connie Dek
ker, beeldend kunstenaar.
tijdens de afwezigheid van haar
echtgenoot door vele mannen
werd begeerd. „Ze beloofde hun
dat ze een man zou uitkiezen als
haar borduurwerk klaar zou
zijn. Maar omdat ze geen andere
man wenste dan haar eigen
man, haalde ze het weefwerk
den als roeispanen aan ont
spruiten. Alles wat afleidt van
de gestolde beweging is wegge
laten. Zo heeft deze groep geen
gelaatstx-ekken, waardoor het
universele mensen worden, niet
terug te voeren tot enige geogra
fische herkomst.
Heel anders zijn de herkenbaar
Afrikaanse mannen en vrou-
Afrikaanse vrouwen van Issa Kiemtore. foto Peter Nicolai
