NAVO verhoogt slagkracht
Israël stemt in met kernwapenoverleg met buren
Fabrikanten verlagen
voor Afrika prijzen
medicijnen tegen aids
Brand verwoest deel bakermat atoombom VS
Leger en milities Sierra Leone
mogen zich herbewapenen
buitenland vrijdag 12 mei 2000
Alliantie wil meerdere crises tegelijkertijd kunnen bezweren
m
door Ad Bloemendaal
t TEL AVIV - Israël is bereid het
onderwerp kernwapens te be-
n trekken in het multilaterale
overleg met de Arabische lan-
I- den over wapenbeheersing.
Onder zware Amerikaanse druk
heeft het er in toegestemd be-
9"- sprekingen te beginnen met
Egypte over een agenda. Het in
de Oslo-akkoorden overeenge
komen wapenbeheersingsover-
leg ligt al vijf jaar stil omdat
Egypte weigert deel te nemen zo
lang Israël niet bereid is ook
over kernwapens te praten.
De Israëlische ommekeer heeft
te maken met besprekingen bin
nen de Verenigde Naties over
een herziening van het verdrag
tegen de verspreiding van kern
wapens (NPT). Washington
heeft gedreigd een ontwerp-
s'lotverldaring te steunen, waar
in Israël wordt genoemd als het
enige land in het Midden-Oos
ten dat het NPT niet heeft gete
kend.
Israël houdt al jaren een slag om
de arm als het gaat om verkla
ringen over zijn lcernwapenbe-
zit. ITet land doet dit mede op
verzoek van de Amerikanen die,
als verklaarde tegenstanders
van de verspreiding van kern
wapens buiten de 'grote vijf',
niet te boek willen staan als be-
schermheren van een kleine nu
cleaire mogendheid.
Aandacht
De atoomproeven in India en
Pakistan, de afgelopen paar
jaar, hebben de aandacht nog
eens extra gericht op de risico's
van nucleaire proliferatie.
Naast die twee landen en Israël
heeft alleen Cuba de NPT niet
getekend, maar de regering van
Fidel Castro doet geen pogingen
atoomwapens te fabriceren of te
verwerven.
In antwoord op vragen ant
woorden Israëlische regerings
vertegenwoordigers steevast
dat hun land 'niet als eerste
atoomwapens in het Midden-
Oosten zal introduceren'. Het is
niet bereid tot enige vorm van
ontwapening voor er een duur
zame vrede in het Midden-Oos
ten is bereikt. Ondertekening
van de NPT heeft volgens Israël
geen zin omdat sommige onder
tekenaars, zoals Iran en Irak,
ondanks hun beloften toch
kernwapenbezit nastreven. Als
Israël zijn; handtekening' zou
zetten, zou het verplicht zijn
wapeninspecteurs toe te laten.
Volgens buitenlandse publica
ties beschikt het land over min
stens tweehonderd kernwa
pens, waarmee het de grootse
atoommacht zou zijn na de 'offi
cieel erkende' machten van de
Verenigde Staten, Rusland,
Groot-Brittannië, Frankrijk en
China.
Het dagblad Ha'aretz meldde
gisteren dat een hoge ambte
naar van het Israëlische minis
terie van Buitenlandse Zaken
afgelopen maandag in Cairo de
Israëlische bereidheid over
kernwapens te praten heeft
overgebracht aan de Egyptische
regering. Minister van Buiten
landse Zaken Levy zou zich gro
te zorgen maken over de gevol
gen van een NPT-verklaring"
waarin Israël in negatieve zin
wordt genoemd. Hij heeft daar
over vorige week een brandbrief
geschreven aan zijn Ameri
kaanse collega Albright.
Het is de bedoeling dat Levy
binnenkort overleg opent met
de Egyptische minister van Bui
tenlandse Zaken, Moussa. GPD
Groene minister in bres voor auto
BRUSSEL - De Vlaamse regionaal minister van Welzijn, Mie-
ke Vogels is in opspraak geraakt na reclame voor een autodea
ler. Vogels, lid van de groene partij Agalev, prees in een
nieuwsbrief van een Antwerpse Volvo-dealer het Zweedse
merk aan als milieuvriendelijk en duurzaam. De oppositie in
het Vlaams regionaal parlement eist haar ontslag.
Vogels is van mening dat zij niet aan reclame heeft gedaan.
Het ging volgens haar slechts om een nieuwsbrief van de gara
gehouder aan diens circa 5000 klanten, die al voor het merk
hebben gekozen. Vogels denkt daarom niet aan aftreden.
Binnen Vogels eigen partij is nog niet gereageerd op haar sym
pathie voor de Zweedse autofabrikant. ANP
Japanse inval bij Greenpeace
TOKIO - De Japanse politie heeft gisteren een inval gedaan op
de Rainbow Warrior, het vlaggenschip van de milieuorganisa
tie Greenpeace en in een kantoor van de organisatie in Tokio.
De politie is op zoek naar bewijsmateriaal tegen vier activis
ten, die dinsdag gearresteerd zijn omdat ze op de toren van
's werelds grootste vuilverbrandingsinstallatie, Toshima
Ward bij Tokio, waren geklommen.
De actievoerders, onder wie de Nederlander Paul Schot en de
Belgische Marleen van Poeck, protesteerden met de beklim
ming tegen het afvalverbrandingsbeleidvan de Japanse rege
ring', waardoor volgens Greenpeace te veel dioxine en en an
dere giftige stoffen in het milieu komen. ANP/Bridge
Australië zwakt verzoening af
CANBERRA - De Australische premier Howard heeft giste
ren het verzoeningsproces tussen de oorspronkelijke bevol
king van het land en de blanke meerderheid een nieuwe slag
toegebracht. Hij verklaarde tegenover leiders van de aborigi
nes dat wat zijn regering betreft excuses voor het in het verle
den aangedane onrecht niet te verwachten zijn.
Howard nam afstand van sleutelelementen in het ontwerp
van een verklaring die op 27 mei gepresenteerd zou worden
tijdens een plechtige verzoeningsbijeenkomst in Sydney.
Daaronder is een spijtbetuiging voor het leed dat de aborigi
nes in het verleden is aangedaan. Howard zegt dat het vol
doende is als de regering uiting geeft aan 'verdriet en spijt'
over wat er in het verleden gebeurd is. RTR
ETA-aanslag op socialist verijdeld
MADRID - Een dag na de moord op een Spaans journalist
heeft een Spaans politieagent een nieuwe ETA-aanslag weten
te verhinderen. Een politieman voorkwam maandag in de
Baskische stad San Sebastian dat een ETA-commando socia
listenleider Benegas kon vermoorden. Dat berichtte de
staatsradiozender RNE gisteren op gezag van de politie.
Twee mannen benaderden maandag Benegasdie leider is van
de Baskische socialisten en parlementslid in Madrid, voor
zijn woning. Toen de agent, één van de lijfwachten, zijn pis
tool trok, sloeg het duo op de vlucht. De agent herkende een
van hen als een voortvluchtig lid van de ETA. DPA
Lockerbie-proces verdaagd
SOESTERBERG - Het proces tegen de twee Libiërs die ver
dacht worden van de bomaanslag op een Amerikaans vlieg
tuig in 1988 is verdaagd tot 23 mei.
De aanklagers en de advocaten van de verdachten zijn het gis
teren eens geworden over een aantal onderdelen van het be
wijs. Dat betekent dat de aanklagers een aantal getuigen niet
hoeven op te roepen. Maar ze hebben nu extra tijd nodig om
zich voor te bereiden op de volgende fase, waarin technisch en
forensisch bewijs aan de orde komen.
Het proces tegen Abdel Basset al-Megrahi en Al-Amin Kha
lifa Fahima is op 3 mei begonnen in Zeist. RTR/AFP
van onze redactie buitenland
GENEVE - Vijf grote farmacie
concerns hebben de Verenigde
Naties beloofd medicijnen te
gen aids toegankelijker te ma
ken voor mensen met HIV-be-
smetting en aids in Afrika.
De VN-organisatie voor aidsbe-
strijding (Unaids) maakte giste
ren bekend dat Glaxo Wellco
me, Boehringer Ingelheim,
Bristol-Myers Squibb, Merck
Co en Roche allemaal individu
eel toezeggingen hebben ge
daan op dat vlak.
De Britse farmaciegigant
Glaxo-Wellcome zei dat het de
prijs van haar Hl V-remmende
combinatietherapie (Combivir)
voor ontwikkelingslanden met
85 procent zal verlagen. De kos
ten in Afrika dalen dan van on
geveer veertig gulden per dag
naar zo'n vijf gulden.
Een woordvoerder van Unaids
zei dat ook de andere vier be
drijven binnenkort de kosten
van him medicatie voor ontwik
kelingslanden fors willen laten
dalen. ,,Dit is slechts het begin",
zei zij. ,,In veel landen is de ge
zondheidszorg zo minimaal dat
de medicijnen, zelfs als ze goed
koper zijn, helemaal niet bij
aidspatiënten terchtkomen.
Het Zwitserse concern Roche
liet via een woordvoerder weten
dat het niet alleen om een prijs
verlaging gaat. De bedrijven
willen ook de gezondheidsmi
nisteries van de ontwikkelings
landen bijstaan met deskundi
gen.
De meeste aidsbestrijdende me
dicatie is alleen ontwikkeld on
der het patent van bepaalde far
maceutische bedrijven omdat
aids een relatief nieuwe ziekte
is. Het gevolg is dat de medicij
nen niet goedkoop worden na
gemaakt. De bedrijven houden
de prijzen hoog om him onder
zoek te dekken.
Vooral voor aidspatiënten in de
ontwikkelingslanden is de me
dicatie vaak onbetaalbaar.
Meer dan tachtig procent van
HlV-geïnfecteerden leeft in
Afrika. DPA/ANP/RTR
Franse trucker
rijdt winkel in
Voiron binnen
VOIRON - Een ernstig ongeluk
in liet stadje Voiron bij Grenoble
heeft gisteren twee mensen het
leven gekost.
Het ongeluk gebeurde toen een
truck met oplegger van de door
gaande weg afraakte en een
winkel binnenraasde. DPA
Advertentie
Russische politie
doet inval bij
anti-Poetin media
"iHOSKOU - De Russische poli
tie is gisteren het bureau van de
mediagroep Media-Most bin
nengevallen. Kranten van de
..groep hebben zich herhaalde-
fj ijk kritisch uitgelaten over het
p optreden van de Russische
strijdkrachten in Tsjetsjenië.
De media staan bovendien kri
tisch tegenover president Poe-
tin. Bij de inval waren gewapen-
0i de leden van de belastingpolitie
en van de afdeling bestrijding
■conomische delicten van het
ninisterie van Binnenlandse
Zaken betrokken. Ook de bu-
eaus van NTV-Internet en Me-
nonet, die tot Media-Most be
horen, zijn doorzocht.
De agenten sloten meerdere ves-
a igingen van de groep af en
de gebouwen. Te-
de avond werd de actie be-
Wolgens de leiding van het con-
is de inval een wraakactie,
pïpradat de zenders en kranten die
- jtot Media-Most behoren, heb-
'ei'ben bericht over corruptie in de
^[hoogste lagen van de regering en
ide veiligheidsdiensten.
■«Autoverhuurder
moet betalen
"na moord Miami
door Paul Koopman
BRUSSEL - De NAVO moet zijn
slagkracht bij regionale crises
verdrievoudigen. Binnen enkele
jaren dient de organisatie te be
schikken over drie snelle inter
ventiemachten en evenveel mo
biele hoofdkwartieren.
Deze wens hebben de hoogste
militaire leiders van de 19
NAVO-bondgenoten gisteren op
tafel gelegd na afloop van een
tweedaagse vergadering in het
hoofdkwartier te Brussel.
Volgens de Italiaanse generaal
Venturoni, die een bijeenkomst
met de chefs van staven voorzat,
moet de NAVO in staat zijn twee
grote regionale crises tegelij
kertijd te bezweren. Omdat de
vredesmachten in dat geval ook
te kunnen aflossen, is een derde
reserve-hoofdkwartier en -in
terventiemacht vereist. Mo
menteel beschikt de NAVO over
slechts één zogeheten 'rapid re
action force', deze is nu ingezet
in Bosnië en Kosovo. Volgens
militaire experts zijn de moge
lijkheden voor crisisinterventie
daarmee zo goed als uitgeput.
„We gaan onze strijdkrachten
opnieuw tegen het licht houden
omdat we meer militairen op de
been willen brengen voor crisis-
taken. Dat wordt een enorme
uitdaging", zei Venturoni giste
ren. De komende maanden zal
de NAVO in navolging van de
Europese Unie nieuwe militaii'e
hoofddoelen vaststellen. Cijfers
zijn niet genoemd, maar volgens
een hoge militair wordt gedacht
aan een omvang van circa
35.000 militairen per interven
tiemacht. Een mobiel hoofd
kwartier telt bij de NAVO door
gaans een staf van 750 mensen.
Oude wens
Het vergroten van de inzetbaar
heid van NAVO-troepen is een
oude wens van de huidige poli
tieke chef van het bondgenoot
schap, de Brit Robertson. De
secretaris-generaal hekelt in
vrijwel elke spreekbeurt de
moeite die de NAVO zich moest
getroosten om 40.000 man voor
de Kosovo-vredesmacht op de
been te brengen. Aan de huidige
snelle i nterventiemacht van de
NAVO. zijn 35.000 militairen
toegewezen. Het hoofdkwartier
is gevestigd in het Duitse
Rheindahlen.
Nog niet duidelijk is hoe de
plannen zich verhouden tot de
Europese wens een eigen 'snelle
reactiemacht' van. 60.000 man te
formeren,- uiterlijk in het jaar
2003. Ook moet de strijd over de
vestigingsplaats, samenstelling
en het commando van de gealli
eerde interventielegers nog ont
branden.
Verwacht wordt dat Frankrijk
zal aansturen op de opwaarde
ring van het Eurocorps tot mo
biel hoofdkwartier van de
NAVO. Momenteel leveit het
Eurocorps al 300 officieren aan
het KFOR-hoofdkwartier in
Kosovo. De Russische chef de
fensiestaf Kvashnin schoof gis
teren voor het eerst sedert het
uitbreken van de Kosovo-crisis
weer aan bij zijn militaire colle
ga's in Brussel. Moskou verbrak
dit topoverleg vorig jaar uit on
genoegen over de operatie 'Al
lied Force'. Ook nu botert het
nog niet geweldig tussen de
NAVO en Moskou. Kvashnin
eiste dat de alliantie werk
maakt van de terugkeer van
Servische vluchtelingen en Ser
visch militair personeel naar
Kosovo, maar Venturoni hield
de boot af. Buiten de vergader
zaal noemde de Russische gene
raal de NAVO-bemoeienis met
Kosovo een 'mislukking'.GPD
imc
jTo
iMIAMI - Het Amerikaanse au
toverhuurbedrijf Alamo Rent-
A-Car moet de nabestaanden
[van de in februari 1996 ver-
ioorde Nederlandse toeriste
'losca Dieperink wegens nala
tigheid 12,8 miljoen gulden
jjschadevergoeding betalen.
,Dat heeft een jury bij een recht
bank in Miami bepaald. De des-
jtijd 39-jarige Dieperink werd
[kort na aankomst in Florida
ivermoord bij een overval in de
[beruchte buurt Liberty City in
[Miami. De toeriste werd ver-
anoord nadat zij en haar man
[Gerrit hun huurauto even had
den neergezet bij een benzine
station om de weg te vragen,
folgens advocaat Alvarez van
nabestaanden van Tosca,
echtgenoot Ger en drie kinde-
heeft Alamo verzuimd te
ijzen op de gevaren van buur
ten als Liberty. De politie had
'iet verhuurbedrijf gevraagd
toeristen te waarschuwen, maar
lamo gaf daaraan geen gehoor,
ie autoverhuurder is het niet
iet het vonnis eens en gaat in
■hoger beroep. ANP/AP
foto Michael Caulfield/AP
troffen regio uitgeroepen tot
rampgebied, Ook de stadjes
White Rock en Espanola wor
den bedreigd door de vuurzee.
De massaal aanwezige brand
weer (achthonderd man sterk)
moest zich gisteren ten behoeve
van haar eigen veiligheid terug
trekken. De enorme rookplui
men boven het gebied en de har
de wind bemoeilijken eveneens
de blusoperaties vanuit de
lucht.
De brand werd een week gele
den ontstoken door de Nationa
le Park Dienst, met het doel
wildgroei tegen te gaan. Maal
ais gevolg de harde wind en de
enorme droogte in het gebied
liep de brand al snel uit de hand.
Nabij het zuidelijker gelegen
stadje Ruidoso woedt eveneens
een enorme bosbrand. Die be
gon met een kampvuurtje. GPD
van onze redactie buitenland
NEW YORK - De Verenigde Na
ties staan het leger en pro-rege
ringsmilities in Sierra Leone toe
zich te herbewapenen.
De VN vinden die stap aan
vaardbaar, omdat de rebellen
van het Revolutionair Verenigd
Front (RUF) de wapens weer
hebben opgenomen en honder
den VN-militairen in gijzeling
houden. Het medio vorig jaar
gesloten vredesakkoord voor
Sierra Leone voorziet juist in
ontwapening van alle partijen.
Het akkoord maakte een einde
aan een acht jaar durende bur
geroorlog. De VN-missie in
Sierra Leone zou moeten toe
zien op naleving van de over
eenkomst.
Het leger van Sierra Leone won
gistermiddag een slag tegen de
rebellen, die proberen op te ruk
ken naar de hoofdstad Free
town. Bij de plaats Newton,
veertig kilometer ten oosten van
de hoofdstad, kwamen derebel
len van het RUF tegenover een
combinatie van regeringsmili
tairen en leden van de Kama-
jors-militie te staan, De rebellen
werden verslagen, berichtte le-
gerwoordvoerder Prince Nicol.
Zes Keniaanse leden van de vre
desmacht raakten gisteren ge
wond toen militairen van het
regeringsleger op de VN'ers
schoten. Ze zagen de Kenianen
ten onrechte aan voor rebellen
die zich hadden gehuld in de
kleding van buitgemaakte VN-
Rebellen Jolo
eisen losgeld
voor gegijzelden
JOLO - De moslimrebellen
groep Abu Sayyaf heeft gisteren
losgeld geëist voor de 21 gegij
zelden onder wie negentien
westerlingen. Zij zitten vast op
het eiland Jolo.
Een onderhandelaar van de re
gering zei dat Manila en de re
bellen mogelijk uitkomen op
een bedrag van tussen de drie en
vier mille per gijzelaar. De re
bellen wagen om een bedrag
voor 'kost en inwoning' van de
gegijzelden. Ook eisen ze dat er
geen zendelingen in de regio ko
men, dat er een eind komt aan .il
legale visserij in de wateren van
Jolo en de opheffing van een of
ficieel verbod op ruilhandel. AP
uniformen. De VN-vredes-
macht bestaat momenteel uit
8700 middelmatig uitgeruste
blauwhelmen, een aantal dat
snel moet oplopen tot 11.100.
Het Russische ministerie van
Buitenlandse Zaken zaken
meldde gisteren dat Moskou
honderd militairen naar Sierra
Leone wil sturen om de VN-
macht te versterken. Het plan
moet nog worden goedgekeurd
door president Poetin en het ho-
gerhuis van het parlement.
Het T.M.C. Asser Instituut in
Den Haag vindt het de moeite
waard te bekijken of huurlingen
een alternatief zijn voor de niet
echt slagvaardige VN-vredes-
macht. Het instituut herinnert
eraan dat de onderneming Exe
cutive Outcomes (EO) voor een
fractie van de kosten van een
VN-macht in Sierre Leone in
opdracht van de regering van
mei 1995 tot januari 1997 de
bendes van het. RUF heeft ver
jaagd en hun bases verwoest.
De Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties kwam vannacht
in spoedzittinginNew York bij
een om de crisis in Sierra Leone
te bespreken. Vannacht slaag
den vier gegijzelde VN-waarne
mers aan het RUF te ontkomen.
AFP/RTR/AP
De Jonge Hoek van Dijke Stenevate 2 Heinkeiiszand (0113) 561482
(Advertentie)
Met VoordeelNummers Nederland belt u uw 10 favoriete - telefoonnummers binnen
Nederland voortaan met 10% korting (max. 1 mobiel nummer). Bel gratis 0800-0429
en volg de simpele instructies. De eenmalige administratiekosten (f 10,-) worden op uw
telefoonnota in rekening gebracht. U hebt al 3 voordeelnummers? Dan kunt u ze nu
gratis uitbreiden naar 10. U betaalt dus niet opnieuw de eenmalige administratiekosten.
Model 4600
Als u ?r echt goed bij wilt zitten,
ontdek dan het tijdloze zitcomfort
van Jori... in Heinkenszand!
Roemenen
„.schieten op
IsTurks schip
I8C
'^BOEKAREST - De kustwacht
^jvan Roemenië heeft gisteren op
I2| de Zwarte Zee het vuur geopend
op een Turks schip dat illegaal
op tarbot viste in Roemeense
territoriale wateren.
een zegsman van de
l5jkustwacht wist het Turkse
j®;vaartuig te ontsnappen naar
I ^Bulgaarse wateren.
12{ Het is het derde keer binnen een
dat de Roemeense kust-
wacht schiet op Turkse vissers-
In de afgelopen dagen
zouden zeker tien Turkse sche-
pen geregeld hebben gevist in
(Roemeense wateren. RTR/AFP
Een brandweerman tracht het vuur in Los Alamos te bestrijden.
door John Wanders
WASHINGTON - Het stadje
Los Alamos (New Mexico), ba
kermat van de Amerikaanse
atoombom, dreigt tot de grond
toe af te branden. Een razende
bosbrand, die wordt aangewak
kerd door een harde wind, heeft
inmiddels ruim een kwart van
de stad verwoest. Wijk na wijk
gaat op in vlammen en is voor
alsnog geen zicht op verbetering
van de situatie. De ruim elfdui
zend inwoners van Los Alamos
zijn bijtijds geëvacueerd.
Los Alamos huisvest sinds 1943
Amerika's nationale laboratori
um voor de productie van kern
wapens. Volgens minister Ri
chardson van Energiezaken zal
het laboratorium behouden
blijven. Er is volgens de be
windsman geen gevaar voor het
vrijkomen van radioactiviteit in
de atmosfeer. Diep onder de
grond van het laboratorium ligt
plutonium opgeslagen in speci
ale bunkers die volgens de fede
rale overheid ruimschoots be
stand zijn tegen de hitte van de
brand die bovengronds woedt.
Ook de explosieven op het ter
rein van het laboratorium lig
gen opgeslagen in brandvrije
bunkers.
President Clinton heeft de ge-
