Lucht is uit de nieuwe economie
PZC
Inkomstenbelasting wordt er niet makkelijker op
NIEUWBOUW
Akzo Nobel blijft
geloven in kansen
van Indonesië
KANTOOR SHOWROOM
MAGAZIJN RUIMTE
financiën en economie
Malheur in VS treft beurzen Azië wel hard
Grote koersval op Amsterdamse effectenbeurs blijft uit
Milieuvergunning Corus
Inschrijving KPN Mobile 2 mei
Winstsprong DIM Vastgoed
Deal Getronics-Merkantildata
Piraterij neemt wereldwijd toe
belasting belicht
dinsdag 18 april 2000
van onze redactie economie
TOKIO - De effectenbeurzen in
Azië zijn gisteren vrijwel zon
der uitzondering hard onderuit
gegaan na de koersval van de
aandelen in New York van vrij
dag. Meteen na het begin van
de handel was er al sprake van
zeer grote koersdalingen.
Het hardst naar beneden ging
de beurs van Zuid-Koreawaar
het koersgemiddelde met bijna
twaalf procent kelderde. Kort
na het begin van de handel
werden de noteringen automa
tisch twintig minuten stopge
zet. Dit systeem, daterend uit
1997, treedt in werking bij een
daling van de beursindex met
tien procent. Het kwam giste
ren voor het eerst in actie.
De grootste beurs in Azië, die
van Tokio, verloor uiteindelijk
zeven procent. De Nikkei-in
dex ging naar beneden met
1426,04 punten tot 19.008,64.
Tijdens de ochtendhandel was
het verlies met 8,6 procent nog
wat groter. Zowel in procenten
als in punten was er sprake van
de op vier na grootste daling uit
de geschiedenis. De beursin
dex staat nu op het peil van
eind januari.
Behalve Wall Street speelde
een nieuwe samenstelling van
de Nikkei-index mee. Er gaan
dertig fondsen uit en er komen
dertig nieuwe in, voornamelijk
technologiefondsen. De fond
sen die verdwijnen, werden op
grote schaal verkocht.
De Japanse minister van Fi
nanciën, KiichiMiyazawa, had
dit weekeinde al gezegd zich
niet erg ongerust te maken over
de daling van de aandelen
koersen. Hij wees op de econo
mische groei in zijn land, die
zich zich steeds duidelijker af
tekent.
De nieuwe premier van Japan,
Yoshiro Mori, wilde niet echt
ingaan op de gebeurtenissen in
Tokio.
De beurs van Australië kon de
dans evenmin ontspringen.
Daar daalden de koersen met
5,8 procent. In Singapore be
droeg het verlies acht procent.
Alleen Taiwan wist winst te
boeken. Deze beurs, die zater
dag al de klap van New York
had opgevangen met een da
ling van de beursindex van 5,4
procent, deed het gisteren 1,4
procent beter.
Op de Filipijnen gingen de
koersen met 4,3 procent om
laag en in Hongkong lag het
verlies halverwege de handel
op 8,5 procent.
In Kuala Lumpur, Bangkok en
Jakarta zakten de beursindices
met ongeveer vijf procent.
ANP/Bridge
ioorFred van Essen
)EN HAAG - De Amsterdamse
leurs heeft het verlies gisteren
leperkt gehouden tot een 'cor-
ectie' van twee procent. Ook op
Je andere Europese beurzen
ileef de schade tot grote op
lichting van beleggers klein.
Iet vertrouwen van de aande-
enhandel kreeg een opwaartse
mpuls nadat Wall Street gister
middag hoger opende en het
rerlies op Nasdaq leek gestabi-
iseerd.
)e angst voor een krach was
jroot nadat Nasdaq en Wall
Jtreet vrijdagavond met zware
rerliezen sloten. Gistermiddag
)pende Wall Street echter met
een herstel van de Dow Jonesin-
lex van 1,1 procent, dat het ver
lies met 5,6 procent van vrijdag
leels glad streek. Nasdaq open-
Ideeen geringe 0,7 procent lager,
[andelaren beklemtonen dat er
[meer 'lucht' zit in de Nasdaq
dan in de Europese 'nieuwe eco
nomie'. Dat komt doordat de
I koersen in Europa grosso modo
al sinds begin maart bergaf
waarts gaan, terwijl Nasdaq
is blijven doorstijgen. Dat
iNasdaq een derde van zijn
[waarde heeft verloren betekent
liet meer dan 'dat een deel van
[de koerswinst van het afgelopen
jaar is verdwenen'.
Krach
Van meet af aan was duidelijk
dat voor een echte krach niet
■jhoefde worden gevreesd. Na
opening daalde de AEX gister
morgen vijf procent op 617,83
mnten. Vrijwel alle fondsen
verloren, met World Online,
ÜPC en het relatief kleine Inter-
ïetbedrijf TIE als negatieve uit-
ichieters tussen tien en zestien
Anders dan werd verwacht kon topman Keuntjes van het Duitse internetbedrijf T Online gisteren zijn duimen opsteken. De beursgang van
zijn onderneming slaagde. foto Oliver Berg/EPA
procent. Paniek bleef uit en na
enkele uren handelen was al
weer sprake van herstel.
Uiteindelijk bleef UPC 9,1 pro
cent lager steken, maar herstel
den WOL en TIE zich tot een
verlies van drie respectievelijk
3,8 procent. Automatiseerder
CMG verloor 9,6 procent, Versa-
tel acht en Free Record Shop 6,8.
Heineken, Getronics en Pink
Roccade wonnen zelfs licht. Het
kleine telecomfonds Detron
schoot in de middag zelfs met
16,2 procent de lucht in na over-
nameberichten. De AEX sloot
op 637,87 punten, een verlies
van 1,95 procent.
„Wel een luidruchtige maan
dag, maar geen Zwarte Maan
dag", aldus directeur G. Möller
van de AEX, refererend aan de
beurskrach van oktober 1987
die op maandag begon met een
koersverlies van 22 procent van
Dow Jones.
Volgens beurshandelaren is er
op de Amsterdamse beurs voor
al 'overwaarde' uit internet-
fondsen verdwenen. Ze ver
wachten wel dat het gedaan is
met de ongecontroleerde specu
latie van beleggers in de 'nieuwe
economie' en dat ook internet-
fondsen voortaan kritischer
zullen worden beoordeeld op
'ouderwetse boekhoudmaatsta-
ven' zoals omzet en winst.
In heel Europa bleven de gevol
gen van de Amerikaanse en Azi
atische uitschieters beperkt. In
Duitsland slaagde de beursgang
van internetprovider T Online
wonderwel. Het fonds had in de
voorafgaande dagen zijn prijs
sterk verlaagd en scoorde me
teen koerswinst na een opening
op 28,50 euro, 1,50 meer dan de
uitgiftekoers en steeg later op de
dag verder naar 33 euro. De
beursgang van de dochter van
Deutsche Telekom werd met ar
gusogen gevolgd omdat het de
eerste beursgang was van een
internetprovider a la World On
line.
De onrust heeft trouwens geen
stokje gestoken voor de beurs
gang van Newconomy en Datel-
net. Die gaat gewoon door. ABN
Amro zag zich wel genoodzaakt
de inschrijvingstermijn op cer
tificaten Wegener te verlengen
tot woensdag.
Handelaren toonden zich opti
mistisch. E. van Koppen van
effectenbank HSBC Van Meer
James Capel zag 's ochtends
voornamelijk 'hoogvliegers te
rugvallen.' Het vertrouwen op
het uitblijven van een crisis was
in het weekeinde al gevoed door
de meest gezaghebbende ana
liste aan Wall Street, Abby Co-
hen. Zij liet positieve geluiden
horen over de economie. Nega
tieve uitlatingen van Cohen
stonden vorige maand aan de
basis van de teruggang in inter
netgerelateerde fondsen, waar
van ook World Online slachtof
fer werd.
Van Koppen verwacht grotere
voorzichtigheid bij de beleggers
en daardoor een 'normalisering'
van de koersontwikkeling.
„Marge en omzet worden weer
belangrijk. De goeden komen
bovendrijven. De tijd van dot-
.com en kopen maar is voorbij."
Tegen die achtergrond verwacht
Van Koppen een kritischer ont
haal van Maurice de Honds
Newconomy, dat donderdag een
beursnotering krijgt, maar niet
voor Datelnet, dat morgen naar
de beurs gaat ('maakt al jaren
winst'). GPD
DEN HAAG - De Raad van State heeft een milieuvergunning
voor de cokesfabrieken in IJmuiden van staalconcern Hoog
ovens, het huidige Corus, vernietigd. Volgens de raad ver
zuimde de provincie Noord-Holland onderzoeken of de uit
stoot van schadelijke stoffen kan worden beperkt.
De provincie verleende Hoogovens in 1995 vergunning voor
de productie van cokes. De milieufederatie Noord-Holland
maakte daar bezwaar tegen, omdat er bij de productie teveel
stikstofoxide (NOx) en zwaveldioxide (S02) zou vrijkomen.
Corus weet nog niet wat de gevolgen van de uitspraak zijn.
„We hebben het vonnis nog niet onder ogen gehad", aldus een
woordvoerder van het staalconcern. „We zullen de uitspraak
eerst moeten bestuderen. Ik denk echter dat er opnieuw over
leg volgt." ANP
DEN HAAG - De inschrijving op de aandelen van mobiele-te-
lecomaanbieder KPN Mobile begint 2 mei, 'mits de marktom
standigheden dit toelaten', meldde KPN gisteren. Een woord
voerder ontkende dat het bedrijf met deze zinsnede een
voorschot neemt op een eventueel uitstel van de beursgang.
KPN Mobile denkt met de beursgang een bedrag van acht tot
tien miljard euro 17,6 tot 22,1 miljard) binnen te kunnen
halen. De onderneming hoopt de aandelen aan de man te
brengen bij internationale institutionele beleggers en aan
particulieren in Nederland en Duitsland.
KPN Mobile telde eind vorige maand inclusief KPN Orange
in België en E-Plus in de Bondsrepubliek bijna 8,3 miljoen
klanten. ANP
AMSTERDAM - DIM Vastgoed heeft de nettowinst in het eer
ste kwartaal van dit jaar zien stijgen met 110 procent van
636.000 dollar tot 1,33 miljoen dollar. De stijging is voorna
melijk het gevolg van uitbreiding van de portefeuille. Het to
taalrendement van DIM Vastgoed kwam uit op 12,44 procent.
De directie handhaaft haar prognose voor het boekjaar 2000.
Zij verwacht een totaalrendement van 12 a 14,5 procent. Het
fonds belegt in wijkwinkelcentra in vier zuidelijke staten van
de VS: Florida, North en South Carolina en Georgia. ANP
AMSTERDAM - Automatiseerder Getronics gaat samenwer
ken met zijn Scandinavische branchegenoot Merkantildata.
De alliantie voegt de activiteiten in Denemarken, Finland,
Zweden en Noorwegen samen.
Naar eigen zeggen wordt het verband de grootste aanbieder
van ICT-diensten voor de bancaire sector in de regio. De deal
levert Getronics een belang van elf procent in Mercantildata
op. De 1600 Getronics-medewerkers in het gebied gaan over
naar het Scandinavische bedrijf. ANP
LONDEN - Piraterij neemt wereldwijd toe. In 1999 zijn 203
gewapende overvallen op vrachtschepen gemeld, zestien
meer dan het j aar ervoor. De meeste kapers zijn actief in Zuid-
oost-Azië.
Dat blijkt uit gisteren gepubliceerde cijfers van de in Londen
gevestigde internationale scheepvaartkamer ICS. In Zuid-
Oost-Azië wordt vooral de scheepvaart in de wateren rond In
donesië en Maleisië geterroriseerd. Maar ook schepen voor de
kust van Ecuador, Guinee, Bangladesh en delen van Sri
Lanka lopen veel gevaar.
De kapers is het meestal om contant geld te doen, maar soms
nemen zij echter ook de schepen mee. De piraten maken vol
gens de ICS deel uit van goed georganiseerde criminele orga
nisaties. DPA
door Wil Wouters
De nieuwe inkomstenbelas
tingwet stelt als eerste in
komenscategorie de belastbare
winst uit onderneming aan de
orde. Dit is geen verandering
ten opzichte van de huidige wet.
Wel nieuw is het gebruik en de
wettelijke omschrijving van het
begrip 'ondernemer' naast de
term 'onderneming'. De vroege
re koppeling tussen deze be
grippen is daarmee verdwenen.
Dit betekent dat naast onderne
mers ook anderen winst uit on
derneming kunnen genieten.
Deze categorie heeft echter geen
recht op de ondernemersaftrek.
En dat is niet het enige verschil
met de bestaande wetgeving.
Om in de toekomst voor belas
tingfaciliteiten in aanmerking
te komen moet de ondernemer
aan een aantal voorwaarden
voldoen.
De eerste voorwaarde is dat hij
rechtstreeks verbonden wordt
voor de verbintenissen van de
onderneming. Schuldeisers
moeten hem dus persoonlijk
kunnen aanspreken, wanneer
de onderneming haar verplich
tingen niet nakomt. Ook moet
die aansprakelijkheid voort
vloeien uit een rechtstreekse
verbondenheid. Een afgeleide
verbondenheid is niet toerei
kend. Als voorbeeld van een af
geleide aansprakelijkheid heeft
de staatssecretaris de gemeen
schap van goederen genoemd.
Wanneer een schuldeiser de be
zittingen van de partner, die in
gemeenschap van goederen met
een ondernemer is gehuwd, te
gelde kan maken, voldoet die
huwelijkspartner daardoor nog
niet aan de eis van verbonden
heid.
Gehele schuld
De aansprakelijkheid op grond
van de verbondenheid behoeft
overigens geen hoofdelijke te
zijn. Het is dus niet nodig dat de
ondernemer voor de gehele
schuld van de onderneming
aangesproken kan worden. In
de toelichting op de wet staat
verder dat niet het formele
recht, maar het materieel recht
bepalend is voor de beoordeling
van de verbondenheid. Wanneer
door te handelen 'als onderne
mer' naar burgerlijk recht een
rechtstreekse verbondenheid
ontstaat, is dat toereikend voor
de kwalificatie als ondernemer,
ook al was dat bijvoorbeeld
voor de stille vennoot bij een
commanditaire vennootschap
niet de bedoeling.
De tweede voorwaarde is dat de
ondernemer voldoet aan het
Als een bedrijf zijn werkzaamheden staakt, heeft de ondernemer recht op een eenmalige aftrek van acht mille,
foto ANP
urencriterium. Op grond daar
van moet hij meer dan de helft
van zijn voor arbeid beschikba
re tijd besteden aan de onderne
ming, met een minimum van
1.225 uurper jaar. Allegewerkte
uren tellen mee. Dit is anders
wanneer er sprake is van een sa
menwerkingsverband van 'ver
bonden' personen. Dit doet zich
voor wanneer iemand samen
met een of meer huisgenoten,
bloed- en aanverwanten in de
rechte lijn en him huisgenoten
de onderneming drijft. Voor
zo'n samenwerking geldt de ge-
bruikelijkheidstoets. Deze be
treft de inhoud en de omvang
van de feitelijke werkzaamhe
den, die de verbonden personen
voor en in de onderneming ver
richten. Als er een groot verschil
bestaat in de aard en de omvang
van dat werk, geldt het maat
schappelijk gebruik als toets
steen en norm. Dan gaat het om
cle vraag of zo'n samenwerking
en onder die voorwaarden tus
sen niet met elkaar verbonden
personen gebruikelijk is. Als de
beantwoording tot de conclusie
leidt dat de samenwerking on
gebruikelijk is, dan tellen de
werkzaamheden in deze samen
werking niet mee voor het uren
criterium.
Bij de behandeling in de Tweede
Kamer is het voorbeeld ge
noemd van de architect, die met
zijn wouw een maatschap aan
gaat, terwijl zij alleen maar on
dersteunend werk doet. Haar
schoonmaakwerk, telefoon-
wacht, mede beslissen over in
vesteringen en facturering zou
den normaliter niet hebben
geleid tot zo'n samenwerking.
Volgens de staatssecretaris is
het aan de ondernemer om aan
nemelijk te maken dat zijn
werkzaamheden meetellen voor
het urencriterium. Ook zal hij
aannemelijk moeten maken dat
zijn wijze van samenwerking
met huisgenoten of familiele
den niet ongebruikelijk is.
Daarbij zullen beroepskwalifi
caties om werkzaamheden te
mogen verrichten van belang
kunnen zijn.
Aftrek
De ondernemersaftrek bestaat
in de nieuwe wet uit een samen
voeging van vroeger naast el
kaar bestaande faciliteiten zo
als zelfstandigenaftrek, speur
en ontwikkelingsaftrek en mee
werk- en stakingsaftrek. De be
rekening van deze faciliteiten
gebeurt onder de huidige wetge-
vi ng buiten de winst- en verlies
rekening om. In de nieuwe wet is
de ondernemersaftrek samen
met de fiscale oudedagsreserve
(FOR) een onderdeel van de
winstberekening. Daardoor be-
invloeden toevoegingen aan en
verminderingen van de FOR de
hoogte van de aftrek. De om
vang van de aftrek is naar bene
den bijgesteld omdat onderne
mers ook een arbeidskorting
krijgen. Daarnaast is de hoogte
van de stakingsaftrek flink be
perkt. Bij het staken oftewel het
stopzetten van een gehele on
derneming bedraagt de sta
kingsaftrek maximaal ƒ8.000.
Hierop komen de reeds genoten
bedragen aan 'stakingsvrijstel
ling in mindering. Bij een 'ge
ruisloze doorschuiving', wan
neer een opvolgend ondernemer
de zaak overneemt, bestaat er
alleen recht op stakingsaftrek,
wanneer deze langer dan drie
jaar doorgaat.
Voor mensen die vanaf 1 januari
2001 een onderneming drijven
geldt tot en met het jaar 2005
een overgangsregeling. Volgens
deze regeling neemt cle sta
kingsvrijstelling jaarlijks ge
lijkmatig af totdat het maxi
mum van 8.000 is bereikt. De
FOR is in de nieuwe wet niet al
leen onderdeel van de winst- en
verliesrekening maar komt ook
voor op de fiscale vermogensop
stelling. Zij behoort tot het on
dernemingsvermogen. Dit ver
mogen geldt na aftrek van alle
fiscale reserves nog steeds als
bovengrens voor de FOR. Er
komt een verplichte afname bij
staking en wanneer de onderne
mer gedurende twee opeenvol
gende jaren niet voldoet aan de
voorwaarden voor. dotatie. Bij
liquiditeitsproblemen kan de
ontvanger dan een betalingsre
geling voorstellen. De mogelijk
heid blijft bestaan om de FOR
om te zetten in een lijfrente.
In de nieuwe wet is opgenomen
dat de ondernemer kosten en
lasten, welke hij de laatste vijf
jaar voor de start van de onder
neming maakte, in mindering
mag brengen op zijn onderne
mingsresultaat. Daarbij geldt
wel als voorwaarde dat hij de
kosten en lasten niet eerder op
zijn inkomen in mindering
bracht.
Auto
Een andere wijziging in de nieu
we wet is de aftrekbeperking
voor het woon-werkverkeer. Bij
gebruik van een privé-auto voor
het woon-werkverkeer mag de
ondernemer niet langer 0,60
per kilometer rekenen, maar
moet hij een wettelijk forfait
hanteren. Gebruikt hij een za-
kenauto voor privéritten, dan
krijgt hij te maken met een naar
rato van het aantal kilometers
oplopende bijtelling. Bij een
jaarlijks kilometrage van 7.000
bedraagt de bijtelling een kwart
van de cataloguswaarde. Deze
bij telling geldt niet alleen voor
een personenauto maar ook
voor een bestelauto, tenzij deze
door aard of inrichting nage
noeg uitsluitend geschikt is
voor goederenvervoer. Wel be
draagt de bij telling nooit meer
dan de werkelijk gemaakte kos
ten inclusief afschrijving. De
vaststelling van de investe
ringsaftrek gebeurt voortaan
per onderneming en niet langer
per ondernemer, zodat in veel
gevallen het aftrek lager wordt.
Naast ondernemers kent de
nieuwe wet ook anderen, die
winst uit onderneming genie
ten. Tot deze categorie behoren
de zogenaamd medegerechtig
den. Zij hebben recht op een
aandeel in de onderneming
maar voldoen niet aan de voor
waarden om ondernemer te zijn.
Voorbeelden zijn ondernemers
die niet rechtstreeks verbonden
worden voor de schulden van
het bedrijf, samenwerkingsver
banden die niet voldoen aan de
gebruikelijkheidstoets en stille
vennoten in een commanditaire
vennootschap, zoals voor de
scheepvaart of de filmindustrie.
Verder behoren daartoe perso
nen, die schuldvorderingen
hebben op ondernemingen, ter
wijl deze in feite eigen vermo
gen voor de onderneming zijn en
de (rente)vergoeding groten
deels afhankelijk is van de
winst. Bij medegerechtigden is
de verliesverrekening aan een
maximum gebonden. Dit maxi
mum bestaat uit de fiscale boek
waarde van de onderneming na
aftrek van de fiscale reserves bij
het ontstaan van de medege
rechtigdheid. Daarna wijzigen
de onttrekkingen en stortingen,
die later hebben plaatsgevon
den, dit maximum, ook referen
tiebedrag genoemd. Wel kunnen
medegerechtigden hun FOR in
stand houden voor zover die niet
meer bedraagt dan het onderne
mingsvermogen. Verder kunnen
zij alleen profiteren van inves-
teringsgerelateerde faciliteiten,
zoals de investeringsaftrek en
de willekeurige afschrijving.
Ook bestaat voor hen de moge
lij ldieid om binnen familiesfeer
gebruik te maken van de door-
schuiff aciliteitZoals uit het vo
renstaande blijkt is de nieuwe
wet voor de ondernemer en zijn
onderneming er niet eenvoudi
ger op geworden.
Mr. C.W.B.M. Wouters is belas
tingadviseur te Koudekerke
De voorzitter van de Raad van Bestuur van Akzo Nobel, Cees
van Lede, is optimistisch over Indonesië. Op zijn jaarlijkse
trip naar Azië deed Van Lede deze week Indonesië aan. Hij
laat echter niet na de Nederlandse overheid te kritiseren over
de afstandelijke manier waarop zij zich tot voor kort opstelde.
„Dat is niet verstandig in een land waar Nederlandse bedrij
ven zo veel investeerden."
door Theo Haerkens
JAKARTA - Net als veel andere
ondernemingen in Indonesië
hebben de bedrijven van Akzo
Nobel er in de afgelopen tijd
flinke klappen gekregen. „Aan
verf, chemische en farmaceuti
sche producten werd de helft
minder afgezet en daar kwam
ook nog eens de ramp met de
roepia bovenop", illustreert Van
Lede.
De economische crisis sloeg
hard toe, maar Akzo Nobel laat
zich niet afschrikken. Op ter
mijn zijn de mogelijkheden nog
steeds zonnig. Van Lede: „We
hebben geen investeringsplan
nen op tafel liggen. Daar is nu
allerminst behoefte aan, al heb
ben we tijdens de crisis wel in
vesteringen naar voren gehaald.
Een fabriek van Sikkens auto-
lakken in Jakarta draait al, ter-
wi jl die pas over twee jaar klaar
hoefde te zijn. Je kunt beter een
nieuwe fabriek bouwen als
mensen er tijd voor hebben",
meent hij. „Door de geweldige
omzetdaling kon de directie ook
meer doen dan normaal."
Afstandelijk
Van Lede verheelt niet dat is
overwogen de bouw van een
koolstofdisulfidefabriek stil te
leggen. Uiteindelijk prevaleer
de het optimisme dat het met In
donesië wel goed zou komen.
Koolstofdisulfide wordt ge
bruikt in rubber en in rayon, een
grondstof voor de textielindu
strie die vrijwel geheel is inge
stort.
„De fabriek dx-aait technisch als
een zonnetje, maar ver onder
zijn capaciteit", aldus de be
stuursvoorzitter. „Het is een hy
permoderne fabriek, waar de
kinderziektes nu uit zijn. De op
gedane ervaring kunnen we
mooi gebi'uiken in Europa en
Amerika." Wat er gemaakt
wordt, was oorspronkelijk be
doeld voor de Indonesische
markt, maar gaat nu naar Zuid-
Afrika, Austi'alië en Japan.
Ook Organon, fabrikant van de
anticonceptiepil, had het zwaar.
Van Lede lijkt zich daar nog het
meeste zorgen om te maken. In
donesië deed het met zijn ge
boorteregelingsprogramma ge
weldig en dat succes wordt nu
ernstig bedreigd. Akzo Nobel
speelde als leverancier van ac
tieve ingrediënten voor de pil
actief mee in dat programma,
dat via ontwikkelingssamen
werking werd gefinancierd.
„Ik heb er natuurlijk belang
bij", beseft Van Lede „Maar als
burger vind ik dit bij uitstek een
gebied waar Nederland uit soci
aal en emancipatorisch oogpunt
zou moeten bijdragen. Het zou
meikwaardig zijn Indonesië op
dit gebied in de steek te laten."
Over het algemeen vindt hij dat
Nedeiiand in de afgelopen twee
jaar van verandering te veel af
stand heeft gehouden tot Indo
nesië. Een gezamenlijk appel
van Nederlandse bedrijven die
er actief zijn, kon daarin geen
verandering brengen.
Net als veel anderen spreekt Van
Lede met waardering over de
manier waarop president Ab
durrahman Wahid opereert om
het land en zijn economie weer
op koers te krijgen. „Er gebeu
ren in onze ogen verstandige
dingen. De overheid probeert de
corruptie te beteugelen en de
democratie te verbeteren en het
bedrijfsleven streeft naar meer
transparantie." Maar het moet
hem van het hart dat de econo
mie te snel tekenen vertoont van
'spectaculair herstel'. Daarom
'vergeet' de Indonesische rege
ring soms maatregelen, zoals de
sanering" van de banken, die
cxmciaal zijn voor een frisse
start. Het IMF zag daarin on
langs reden een lening op te
schoxfen.
Akzo Nobel doet tien procent
van zijn zaken in Zuid-Oost
Azië. „Het zijn relatief kleine
posities, maar we blijven om
mee te profitex-en van de groei",
zegt Van Lede. Hij is ervan ovex-
tuigd dat de economieën er
straks twee keer zo veel zullen
groeien als in het Westen. GPD
