Koopzondag levert weinig op
Antillianen ruiken op Goese
school aan beroepsonderwijs
PZC
Weg vissen oesters
s voor ZMF geen
litgemaakte zaak
Dodelijk ongeval
op spoorovergang
schokt Eindewege
Ouderen kunnen
volop bewegen
bij zorgcentra
zeeland
17
Funshoppen
dinsdag 18 april 2000
door Willem van Dam
Hij op zondag funshoppen? Van der
Linde schudt resoluut het hoofd;
geen denken aan. „Daar krijgen ze me
niet voor. Ik houd van rust en gemak.
Ik kan niet tegen die mensenmassa's.
De enkele keer dat ik naar Rotterdam
ga, doe ik dat zaterdagsmorgens
vroeg. Lekker rusiig, snel klaar en
gauw weer terug."
Sedert de verruiming van de winkel
tijden is funshopping (ja gezellig, met
het hele gezin 's zondags naar de win-
kelgoot) zo langzamerhand een be
grip geworden.
In Rotterdam, Amsterdam en Den
Haag is het elke zondag dringen rond
een parkeerplek en wringen in de wa
renhuizen. Zo erg is dat in Zeeland
nog niet. Maar ook in deze provincie
rukt het fenomeen op. In steden als
Terneuzen, Middelburg, Vlissingen en
Goes worden met zekere regelmaat
koopzondagen gehouden.
Wie is echter gebaat bij die extra win
keldag? Uit een recent (landelijk) on
derzoek bleek, dat de helft van de Ne
derlanders geen enkele behoefte heeft
aan een zondags uitstapje naar het
winkelcentrum. En wat misschien
nog belangrijker is: de winkeliers zelf
profiteren er niet of nauwelijks van.
Hun gemiddelde omzet steeg welis
waar met enkele procenten, maar die
omzetstijging kan vrijwel geheel wor
den weggestreept tegen de extra per
soneelskosten.
Concurrentie
Desondanks lijkt de ontwikkeling
niet te stuiten. Steeds meer midden
standers voelen zich door de concur
rentie gedwongen hun winkeldeuren
des zondags van het slot te doen.
W. A van der Linde, regionaal verte
genwoordiger van MKB-Nederland
(de belangenbehartigingsorganisatie
van het midden- en ldeinbedrijf) in
Zeeland: „Ik ken een situatie van een
bakker, bij wie aan de overkant een
benzinestation staat. Die benzine
pomphouder begon op zondag brood
te verkopen. Wat moet zo'n bakker
dan doen: zijn winkel gesloten houden
en zijn handel laten liggen? Dat zijn
geen eenvoudige beslissingen."
Veel zelfstandige Zeeuwse onderne
mers. weet Van der Linde, hebben het
moeilijk met die koopzondagen. „Dat
is ook wel begrijpelijk. Als man en
vrouw samen een winkeltje hebben en
ze zijn al van maandagmiddag tot en
met zaterdag open, dan kan zo'n extra
winkeldag een groot probleem ople
veren.
Een andere aspect is de geloofsover
tuiging; er zijn tal van ondernemers
f -y
W. A van der Linde van MKB-Nederland: „De druk op middenstanders om vaker open te zijn wordt alsmaar groter."
die uit principiële overwegingen zeg
gen: ik ga absoluut niet op zondag
open. Het betekent uiteindelijk dat de
ene helft van de ondernemers op zo'n
koopzondag wel open is en de andere
helft niet. En dat is geen goede zaak
natuurlijk; een winkelstraat waarvan
de helft van de winkels dicht is, is niet
aantrekkelijk voor de consument."
Het wordt dus nooit écht wat met die
koopzondagen in de Zeeuwse steden?
Van der Linde: „Het houden van een
koopzondag is niet alleen een kwestie
van winkels open gooien. Het heeft
ook te maken met zaken als: kan ik
mijn auto makkelijk kwijt, is er een
adequate horeca die erop inspeelt -
dat hele funshoppen hangt daarmee
samen. Ais er maar genoeg activitei
ten zijn, dan komen de mensen wel."
Vrijwel geen onderwerp in Nederland
dat zoveel discussie oproept als de
openingstijden van winkels. In Den
Haag hoeft maar één parlementariër
de vinger op te steken en te roepen dat
de sluitingstijden met een uurtje ver
vroegd dan wel verlengd dienen te
worden en er ontstaat een heus Pu
bliek Debat. „Klopt", knikt Van der
Linde. „Dat is typisch Nederlands.
Vergelijk het maar met het Neder
lands elftal. Iedereen weet welke spe
lers er opgesteld moeten worden en
welke niet. En na afloop van de wed
strijd heeft iedereen commentaar. Dat
is met dit soort zaken ook. Iedereen
meent er verstand van te hebben en
roept maar wat, zonder zich te verdie
pen in de achtergronden."
Veel consumenten, zegt Van der Lin
de, hebben vrijwel geen weet van de
problemen die de koopzondag vooral
voor de kleinere neringdoende met
zich meebrengt. Financieel wordt de
winkelier van zo'n extra winkeldag
nauwelijks wijzer. „Het is gewoon een
verplaatsing van de omzetten. Men
sen kopen niet méér, ze doen hun inko
pen op andere tijdstippen. Dat hebben
we in feite ook gezien met de koop
avonden, die hebben evenmin tot
meer omzetten geleid."
foto Marijke Folkertsma
Op den duur, redeneert Van der Linde,
zou diezelfde consument wel eens de
dupe kunnen worden van zijn voort
durend geroep om meer koopavonden
en koopzondagen.
De druk op middenstanders om vaker
open te zijn wordt alsmaar groter.
Daardoor moeten ze nog harder wer
ken, ze hebben hogere lasten en nau
welijks meer omzet, hetgeen uiteinde
lijk leidt tot een lager rendement, met
alle gevolgen van dien. Ze hebben
steeds meer moeite het hoofd boven
water te houden, de kinderen zien het
gesappel van hun ouders aan en prak-
kizeren er niet over de winkel over te
nemen met als gevolg dat de zaak uit
eindelijk definitief dicht gaat. De gro
te winkelketens vullen die gaten op,
waardoor aUe winkelcentra er het
zelfde uitzien. En daar zit niemand op
te wachten.
oor Harmen van der Werf
I0ES - De Zeeuwse Milieufe-
eratie (ZMF) staat niet direct
(wijzend tegenover het weg-
angen van Japanse oesters uit
Oosterschelde. „Maar het
loet wel eerst duidelijk zijn dat
it echt nodig is", stelt ZMF-
edewerker Th. Kramer, „en
at het wegvissen geen blijven-
eschade veroorzaakt."
Smaal, hoofd schelpdieron-
erzoek van het Rijksinstituut
lor Visserij onderzoek (RIVO)
Yerseke, pleitte vorige week
lor het wegvissen van Japanse
sters uit de Oosterschelde. De
sters zijn zo langzamerhand
in plaag aan het worden. Ze
irdringen inheemse schelpdie-
ii, zoals kokkels, en vogels
ebben er niks aan.
eten geen Japanse oes-
fs, omdat die niet kapot te
'ijgen zijn.
■en ongewenste en onnatuur-
jke ontwikkeling", noemde
maal kortweg de opmars van
Japanse oesters, die in 1965
lor oesterkwekers is geïmpor-
erd nadat de Zeeuwse platte
'sters in de strenge winter van
163 het loodje hadden gelegd.
Werkgroepjes
ramer van de ZMF onderkent
it probleem. „Het kwaad is
liter al geschied. Er is sprake
in een natuurlijke, spontane
itwikkeling.
waag is of dit wel kan wor-
n teruggedraaid. Ik wil daar
rst goed over discussiëren."
ij stelt voor een apart werk-
'eckeldag
n Oud Gastel
UD GASTEL - De Nederland-
Teckelclub, regioafdeling
oord-Brabant en Zeeland,
udt zaterdag 22 april een ver-
rgingsmiddag voor teckels in
tid Gastel.
varen trimsters leren de be-
ekers de kneepjes van het vak.
ok de verzorging van nagels,
nden en oren komt aan de or-
deelnemers kunnen desge-
inst het geleerde direct in de
aktijk brengen,
middag vindt plaats 't Veer-
iis in Oud gastel en duurt van
ee tot ongeveer vier uur.
groep j e op te richten van het be
stuurlijk overleg dat over de
Oosterschelde gaat, waarbij een
onderzoeker als Smaal kan
worden betrokken.
Vertegenwoordigers van mos
sel- en kokkelvissers steunen
het pleidooi van Smaal. „Hij
heeft groot gelijk", vindt secre
taris J. Holstein van de kokkel
sector. „Japanse oesters eten
hetzelfde voedsel als kokkels en
mosselen. Maar ook recreanten
hebben er last van.
Holstein is voor het wegvissen
van Japanse oesters, van twee
derde tot driekwart van het hui
dige bestand. Hij stelt zich voor
dat enkele kokkelschepen daar
voor worden ingezet, die met
speciale netten de taaie oesters
kunnen opvissen.
Betalen
De hamvraag is wie dat gaat be
talen. Voor het vlees van de ver
wilderde Japanse oesters is nau
welijks belangstelling, alleen
bij Chinese restaurants. De
schelpen kunnen wel worden
gebruikt. „Als je ze maalt, heb je
een prima grondstof voor de
bouw."
Na een eerste grote schoon
maakbeurt is het, volgens Hol
stein, mogelijk het oesterbe
stand onder controle te houden
door elk jaar één of twee kok
kelschepen in te zetten. „Het al
ternatief is dat er in de Ooster
schelde overal oesterbanken
ontstaan. De Oosterschelde kan
dan wel tot Oesterschelde wor
den omgedoopt."
Dat het slecht gaat met de kok
kels in de Oosterschelde kan
overigens niet alleen aan de op
mars van Japanse oesters wor
den toegeschreven, nuanceert
Holstein. De Oosterschelde is
aan het veranderen door de aan
leg van de stormvloedkering.
Platen kalven af. En op platen in
het mondinggebied staat meer
stroming. Kokkels houden daar
niet van.
Holstein sluit niet uit dat juist
Japanse oesters profiteren van
de veranderingen in de Ooster
schelde.
Ze kunnen tegen een stootje, als
ze zich eenmaal ergens hebben
gevestigd. „En wie weet", geeft
de vertegenwoordiger van de
kokkelsector de discussie een
andere draai, „bereiken Japan
se oesters vanzelf een natuurlijk
plafond, als de Oosterschelde
over vele jaren weer in even
wicht is."
I. Shurmer (geheel links) en G. Jonis uit Curasao bekijken hoe leerlingen van De Wissel werken.
foto Willem Mieras
door Rob Paardekam
GOES - Het Praktisch Beroeps
Onderwijs op Curasao ram
melt aan alle kanten. Twee
vertegenwoordigers van enke
le scholen op het eiland kun
nen er over meepraten. Ze zijn
momenteel te gast op streek
school De Wissel in Goes.
Het bezoek van de twee Antil
lianen aan Goes volgt op een
reis die twee leraren van De
Wissel vorig jaar naar Curasao
maakten.
„We komen eens kijken hoe al
les hier gaat", legt I. Shurmer
uit Curagao uit. De bedoeling
is dat er uiteindelijk een pro
ject wordt opgezet, dat vooral
als doel heeft de situatie op
Curasao te verbeteren.
De twee mensen uit Curasao
vertegenwoordigen drie scho
len van het zogenoemde Prak
tisch Beroeps Onderwijs, te
vergelijken met het onderwijs
dat op De Wissel wordt gege
ven. Het gaat daarbij om leer
lingen die moeite hebben met
theoretisch lesmateriaal. Dat
de situatie op Curasao niet
best is, ondervonden J. Heij-
stek en J. Gemier van De Wis
sel vorig jaar tijdens him be
zoek. „De voorzieningen zijn
heel erg slecht. Eigenlijk is dat
onbegrijpelijk voor een land
dat bij het Nederlandse ko
ninkrijk hoort. De randvoor
waarden voor goed onderwijs
ontbreken volledig", zegt
Heijstek.
Erkenning
De schoolgebouwen op Cura
sao zijn veel te klein en verke
ren in deplorabele staat. Ook is
er veel te weinig lesmateriaal.
Volgens I. Shurmer, directeur
van één van de scholen op Cu
racao, is dat niet het enige:
„Wij zijn niet officieel erkend
en dat is een groot probleem,
want daardoor missen we een
hoop financiële middelen. Het
is voor ons heel belangrijk dat
die erkenning er snel komt."
Project
Met het op te zetten project
willen de mensen uit Goes en
Curagao meer politiek be
wustzijn voor de situatie op
het eiland creëren. Maar ook
moet er veel lesmateriaal en
andere spullen naar Curagao.
Heijstek: „Daarbij hopen we
ook op de goodwill van scho
len en bedrijven in Zeeland.
Als er hier op een school ergens
meubilair staat dat niet meer
wordt gebruikt, zijn ze daar op
Curagao heel erg büj mee."
Het eerste tastbare resultaat
van de uitwisseling tussen de
scholen is inmiddels bereikt.
Schoonmaakbedrijf Stoffels
heeft toegezegd een leerpro
ject over schoonmaken op te
zetten op Curagao. Zij st&llen
daarvoor de materialen ter be
schikking.
„In de toekomst hopen we ook
in de metaal, bouwkunde en
groenvoorziening leermetho
des in te voeren", legt Heijstek
uit.
De plannen voor het project
worden één dezer dagen op pa
pier gezet en gaan vervolgens
naar de Stichting Kans. Als
deze het goedkeurt, volgt er
een subsidie voor het project.
„Maar zelfs als we die niet
krijgen, gaan we door", zegt J.
Gemier van De Wissel. „We
zijn nu al te ver om ineens te
stoppen."
door Michelle Koek
EINDEWEGE - De spoorweg
overgang in Eindewege, waar
vrijdag een negentienjarige au
tomobilist omkwam, is volgens
omwonenden onveilig. Hoewel
de gemeente Goes, politie en de
Nederlandse Spoorwegen de
overgang (met knipperlichten,
maar zonder slagbomen) niet
als gevaarlijk zien, heeft de
buurt de schrik flink te pakken.
„Het was afschuwelijk, ik kon
er niet van slapen."
De gemeente is niet als eerste
verantwoordelijk voor veilig
heid op spoorwegovergangen.
Daarvoor moeten de Neder
landse Spoorwegen zorgen, die
het op hun beurt weer uitbeste
den aan Railinfrabeheer in Nij
megen. De gemeente kan de
Spoorwegen wel verzoeken
spoorbomen te plaatsen, maar
zag daar tot op heden geen aan
leiding toe.
Burgemeester D.J. van der
Zaag: „De gemeente heeft geen
klachten over onveiligheid ge
kregen. In de zeven jaar dat ik
burgemeester ben, zijn er niet
eerder noemenswaardige onge
lukken gebeurd. Of dit tragische
ongeval aanleiding is om de
Spoorwegen alsnog aan te spo
ren om bomen te plaatsen, moet
onderzocht worden."
Normen
De Nederlandse Spoorwegen
hanteren veiligheidsnormen die
onder meer afhankelijk zijn van
bevolkingsdichtheid en ver
keersdrukte. Of de NS naar aan
leiding van dit ongeval maatre
gelen treffen in Eindewege, is
vooralsnog onbekend. Bij Rail
infrastructuur was niemand be
reikbaar voor commentaar.
Volgens politiewoordvoerder
J. Van Mourick valt het met de
onveiligheid wel mee. „Op de
spoorwegovergang is een derge
lijk ongeluk niet eerder voorge
komen. Ik kan me voorstellen
dat de omgeving geschokt is en
de overweg acuut als onveilig
typeert. Wanneer iemand uit de
bocht vliegt en tegen een boom
tot stilstand komt, wordt die
bocht gelijk als gevaarlijk be
schouwd. Maar dat kan net zo
goed aan het rijgedrag van de
bestuurder hebben gelegen. Dit
soort situaties zijn altijd moei
lijk in te schatten,"
Mevrouw J. Bakker woont aan
de Arendstraat in Eindewege.
Vrijdagavond verstoorde een
enorme knal de rust in huis. Op
dat moment werd de auto van
een 19-jarige pizzakoerier door
de intercity Amsterdam-Vlis-
singen geraakt. „Het was ver
schrikkelijk. Mijn man en
schoonzoon gingen naar het
spoor, vonden de jongen en heb
ben hem afgedekt", zegt me
vrouw Bakker.
Denderen
Mevrouw N. Maris woont ook
aan de Arendstraat. Haarman is
de schoonzoon van mevrouw
Bakker. „Ik woon al negentien
jaar langs het spoor en ben me
opeens weer bewust van alle
treinen die voorbij rijden. Elke
trein voel ik in mijn buik dende
ren. Mijn achtjarige dochter
mocht sinds kort alleen over de
overweg. Dat privilege heb ik
voorlopig maar weer terugge
draaid."
Beide vrouwen vinden de spoor
wegovergang gevaarlijk. Vol
gens mevrouw Bakker gebeuren
er regelmatig ongelukken.
,Twee jaar geleden botste er nog
een meisje met haar brommer
tegen een trein." Mevrouw Ma-
ris: „Zeker als de zon schijnt zie
je de rode lichten niet." Maar ze
denkt ook dat mensen blind zijn
voor het gevaar.
„Veel mensen naderen de over
gang met een te hoge snelheid.
Ik ga er dagelijks een paar keer
overheen. Ik ken de gevaren en
zelfs ik rij d soms te vlug over het
spoor. Iemand die hier niet van
daan komt, schat het gevaar
wellicht nog moeilijker in."
Valt mee
Mevrouw A Maale woont aan de
Domeinplaatweg in Eindewege.
Volgens haar valt de onveilig
heid wel mee. „De Spoorwegen
hebben door de jaren heen al en
kele aanpassingen gedaan om
het gevaar zoveel mogelijk te
beperken, zoals het aanpassen
van de alarmlichten. Dus om de
NS nu een verwijt te maken.... Ik
vind het ongeluk erg triest. Ik
heb zelf meiden in die leeftijd en
zo'n ongeval zet je wel aan het
denken. Voor ouders is dit ver
schrikkelijk."
door Roelf Reinders
GOES - Slechts bij twee van de
ruim veertig Zeeuwse verpleeg-
en verzorgingshuizen kunnen
bejaarden niet aan gymnastiek
doen. Bij de rest van de tehuizen
kunnen ouderen wel bewegen
op muziek, gymoefeningen
doen of ballenrollen. Dat blijkt
uit een onderzoek van de
Zeeuwse Sportraad.
De onderzoeksresultaten stem
men M. Reijnders van de Sport
raad tevreden. Maar bij ziekte
en de vakantieperioden ont
staan er volgens haar proble
men.
„Gymnastiek wordt gegeven
door gediplomeerde krachten.
Als die door vakantie weg zijn,
kan het gebeuren dat het recrea
tief bewegen drie maanden stil
ligt. Dat schiet dus niet op", zegt
Reijnders
In sommige tehuizen nemen de
activiteitenbegeleiders de gym
lessen over. „Maar die zijn
opgeleid om met ouderen te
knutselen en hebben te weinig
achtergrondkennis als het om
bewegen gaat", verklaart Reijn
ders. Om deze reden heeft de
Zeeuwse Sportraad in samen
werking met de sportopleiding
CIOS in Goes een cursus recrea
tief bewegen voor activiteiten
begeleiders georganiseerd. De
cursisten leren wat gevaarlijk
is, welke oefeningen verant
woord zijn en wat voor spelvor
men er zoal zijn. Twaalf activi
teitenbegeleiders hebben de
cursus gedaan.
Volgens Rei jnders is er veel meer
belangstelling voor <Je cursus
dan het aantal van twaalf sug
gereert. Uit onderzoek is geble
ken dat de helft van de verpleeg-
en verzorgingstehuizen interes
se heeft in sportscholing van ac
tiviteitenbegeleiders. Volgens
Reijnders zijn veel tehuizen
bang voor oneerlijke concur
rentie voor de gediplomeerde
krachten die met de bejaarden
bewegen. Een eerste werving
voor de cursus leverde weinig
op.
Brief
Nadat de Zeeuwse Sportraad in
een brief uitlegde dat de cursus
voor activiteitenbegeleiders
niet is bedoeld om gediplomeer
de krachten te vervangen, kon
de Raad twaalf cursisten in
schrijven. Reijnders: „Oneerlij
ke concurrentie zit er nog altijd
in. Maar dat is niet de bedoeling
van de cursus. Het gaat ons erom
dat ouderen ook bij ziekte en va
kanties verantwoord kunnen
bewegen."
De Zeeuwse Sportraad is van
plan over een tijdje de cursus
nogmaals aan te bieden. „Van de
tehuizen die belangstelling
toonde, heeft nog maar de helft
meegedaan."
Personeel
Van den Akker
wil sociaal plan
VLISSINGEN - De werknemers
van sleep- en bergingsbedrijf
Van den Akker in Vlissingen
willen een sociaal plan. Ze vin
den dat zo'n vangnet moet wor
den geconstrueerd met het oog
op de ongewisse toekomst van
het bedrijf.
Deze eis kwam maandagavond
naar voren tijdens een bijeen
komst van FNV Bondgenoten
voor het personeel van Van den
Akker. De aankondiging eerder
op de dag van Smit Internatio
nale, waarvan Van den Akker
een onderdeel is, en de Unie van
Reddings- en Sleepdienst
(Union) nauwer te gaan samen
werken en de belangen in el-
kaars ondernemingen te willen
vergroten, heeft de onzekerheid
onder de medewerkers over de
toekomst van het bergingsbe
drijf alleen maar vergroot. Over
de gevolgen die intensivering
van de samenwerking kan heb
ben, weigerden beide onderne
mingen commentaar.
De ondernemingsraden gaan
zich de komende weken verdie
pen in de consequenties van het
voornemen van Smit Interna
tionale en Union. Naar het zich
laat aanzien zullen bij Van den
Akker in elk geval vier arbeids
plaatsen in de administratieve
sector komen te vervallen. Bij
beslissingen om alle activiteiten
van Smit Internationale en
Union in één onderneming on
der te brengen, speelt waar
schijnlijk de orderportefeuille
van Van den Akker een rol. Het
bedrijf is onderdeel van een
aannemerscombinatie die in
onderhandeling is met Rijkswa
terstaat over één totaal bestek
voor de wrakopruiming voor de
verdieping van de Westerschel-
de.
