Peugeot-dealer Nobel vernieuwd
Jos Brink is amusant op dreef
Het verdronken
Walcheren krijgt
bos en groen terug
Vluchtigheid gevangen in glas en verf
Opus One speelt
Klokkenluider van
de Notre Dame
Ontmoeting Zeeuwse Kwaliteitskringen
zeeland zaterdag 13 november 1999 14
Open dag bij garagebedrijf in Zierikzee
kunst cultuur
Extra vertelsessies van Adriaan van Dis
1
in detail
ondernemend zeeland
In het laatste jaar van
de twintigste eeuw
blikt de PZC van dag tot
dag terug op nieuws
feiten uit Zeeland.
1900-2000
13 november 1945
De rubriek Ondernemend
Zeeland staat onder redactie
van Claudia Sondervan.
Vragen, tips en mededelin
gen kunnen schriftelijk wor
den aangeboden aan de re
dactie van de PZC, postbus
18, 4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
door Anita de Jong
Jubelend stak Walcheren die
dag de handen uit de mou
wen. Twee jaar na de oprichting
van de Stichting Nieuw Wal
cheren, op 13 mei 1945, was het
zover. Op 4 november 1947 gin
gen tachtigduizend boompjes
de grond in, om het kale eiland
weer groen te maken. Op de
grond die in de oorlog was ver
dronken, zou 'Zeelands tuin
herrijzen'.
De Walcherse Boomplantdag
was een mega-manifestatie.
Aan hoogwaardigheidsbekle
ders geen gebrek: prinses regen
tes Juliana met haar Bernhard,
minister-president Beel en een
rijtje ministers, de Engelse pri
me minister Attlee plus nog vele
ambassadeurs en hoge pieten
uit leger en marine - ze waren er
allemaal. De halve wereld
steunde de inspanningen van
het Zeeuwse schiereiland om de
grauwe sluier af te schudden.
Walcheren was gehavend uit de
oorlog tevoorschijn gekomen.
Vlak voor de bevrijding zetten
de geallieerden het grootste deel
van het land onder water, om zo
de Duitsei's dwars te zitten. De
zilte zee richtte grote schade
aan, maar daar konden de Zeeu
wen in de herfst van '44 nog niet
zo mee zitten: 'Beter in het wa
ter dan in de slavernij'.
Winterlandschap
Pas toen na de bevrijding het ei
land weer was drooggelegd,
werden de gevolgen goed zicht
baar. Pokken op de huizen en
mosselschelpen in dode strui
ken. Vrijwel alle bomen stonden
er kaal bij. Een winterland
schap waarin het nooit meer
voorjaar wilde worden.
Tussen allerhande wederop-
bouwcomités zag ook de stich-
ting Nieuw Walcheren het licht.
Een initiatief van enkele parti
culieren die het eiland wilden
voorzien van jonge aanplant.
Hun leuze Plant een boom op
Walcheren vond wereldwijd ge-
hoor. De actie was, behalve een
operatie-Groenvoorziening,
ook een symbolisch gebaar: met
elke boom die de grond in ging,
werden gevallenen uit de oorlog
herdacht.
Een boom laten planten kostte
een rijksdaalder; struiken den
den een kwartje. Wie doneerde-
kreeg een plantbewijs. Het
stichtingsbestuur schreef er
destijds 87.337 uit, en één be-
wijsje kon staan voor meer bo
men of struiken. Zo bekostigden
sommige donateurs een laantje,
of een heel plein.
Het beplantingsplan schreef
voor dat de begraafplaatsen en
dorpskernen het eerst aan de
beurt kwamen. Het groen moest
een beetje passen bij wat er,
vroeger had gestaan, dus wer
den populieren, esdoorns, wil-'
gen en abelen ingeslagen. Als
heesters kwamen er meidoorns; I
vlier, rode kornoelje en bottel
roos.
Vaste hand
Prinses Juliana mocht de aller
eerste boom planten. Gadege
slagen door drommen Vlissin-
gers betrad ze het Bellamypark.
Het was een plechtig moment,
lezen we in de PZC uit die tijd,
Eerst ging een oorkonde in lo
den bus de grond in. Vervolgens
plaatsten vier schoolkinderen-
een boompje in het gat. En toen
'schepte H.K.H. de aarde met-
vaste hand over de jonge wor
tels.' Een actie die ze later die
dag zou herhalen in Westkapelle
en Middelburg.
doorErnst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Schrijver
Adriaan van Dis brengt het
weekeinde van 20 en 21 novem
ber door in Zeeland. Zoals eer
der gemeld geeft hij op zondag
middag een lezing in Porgy
Bess in Terneuzen. Daaraan zijn
een dag eerder twee vertelses
sies toegevoegd in De Drukkerij
in Middelburg.
Van Dis staat op het ogenblik
volop in de belangstelling van
wege zijn onlangs verschenen
roman Dubbelliefde. Het is een
boek over seks en politiek. Dub
belliefde vertelt het verhaal van
een jongen in de jaren zestig en
zeventig. Hij bereidt zich voor
op het toelatingsexamen van de
toneelschool en waant zich een
dichter. Tegelijkertijd experi
menteert hij op het gebied van
de liefde. In een interview in de
PZC gaf Van Dis aan dat het
boek gaat ,,over een jongeman
die ik had kunnen zijn, die ik
veel van mezelf heb meegegeven
daarom, maar die ook allerlei
dingen doet die ik zelf nooit heb
gedurfd. Dit boekis geenbeken-r"*
tenis, maar een exorcisme, een
herbeleven en een uitdrijven^
van alle angsten die ik heb uit-.|U
gestaan en dingen die ik heb ge
daan, maar vooral ook niet heb.
gedaan."
Tijdens zijn lezingen in Zeeland,
zal Van Dis' nieuwe roman,
centraal staan. In De Drukkerij
houdt hij op zaterdag 20 novem
ber twee vertelsessies,
Aanvang: 14.00 en 15.00 uur. De
lezing in Porgy Bess in Ter-
neuzen begint om 15 uur. Deze
lezing is nagenoeg uitverkocht.
let
ilar
ele
door Donja Odijk
OOSTBURG - Quasimodo, de
gebochelde van de Notre Dame,
komt naar Oostburg. Vandaag
(zaterdag) speelt het Amster
damse theatergezelschap Opus
One in het Ledeltheater een ei
gen bewerking van de Klokken
luider van de Notre Dame van
Victor Hugo. De muzikale dans
voorstelling is voor volwasse
nen en kinderen vanaf acht jaar.
De zestien acteurs en dansers
van Opus One nemen het pu
bliek mee naar het jaar 1492.
Een groep zigeuners is neerge
streken buiten de ommuurde
stad Parijs. Ze spelen het ver
haal van Quasimodo, die mank,
eenogig, doof en gebocheld is en
nog nooit een stap buiten de No
tre Dame heeft gezet. De enige
mens aan wie hij zich gehecht
heeft, is de priester Frollo, die
hem heeft grootgebracht. Op
een dag ontmoet Quasimodo de
zigeunerin Esmeralda op wie hij
meteen verliefd wordt. Wanneer
zij wordt beschuldigd van
moord, duikt ze onder bij Quasi
modo in 'zijn' Notre Dame. Wat
volgt is een intrigerend spel van
macht, jaloezie en liefde.
Opus One, dat al elf seizoenen
op het podium staat, maakt al
jaren naam met voorstellingen
vol dans, zang en theater voor
een breed famïliepubliek. Het
gezelschap geeft naast de regu
liere voorstellingen ook educa
tieve optredens voor school
klassen en voorstellingen met
medewerking van doventolken.
De rol van Quasimodo wordt ge
speeld door choreograaf en dan
ser Frans Schraven, de danseres
Iboya Triz speelt Esmeralda. De
regie is in handen van John Yostj
Coot van Doesburgh schreef de
teksten en componist Tob
Scherpenzeel verzorgde de mu
ziek.
De voorstelling in het Ledeltheater
begint om 19.00 uur. De Klokkenlui
der van de Notre Dame is nog tot en
met mei 2000 te zien in Nederland
België.
TERNEUZEN,
Zuidlandtheater
'Over en Weer', cabaret (try-
out) door Jos Brink, Lucie de
Lange en Paul van Ewijk, mu
ziek Henk Bokkinga.
doorTreesvan Herpen
Jos Brink is terug bij zijn oude
stiel, het cabaret, en hij is het
nog niet verleerd. Samen met
Lucie de Lange, met wie hij eer
der in de theaters stond, en Paul
van Ewijk brengt hij het soort
cabaret dat vooral mikt op de
lach. Wel spot maar geen satire,
wel engagement, maar geen
blind idealisme, een tikkeltje
gewaagd maar nooit grof. De
sterke samenzang, grappige ty
petjes en amusante vertelscenes
gingen er bij het overwegend
oudere publiek in als koek.
Jos Brink is vele j aren vooral be
kend geweest door zijn televi
sieoptredens. De man van de
brede gebaren en de enigszins
overdreven giechel. Zijn sterk
ste troef op de planken is echter
zijn gewone vertelkunst. Geze
ten met het gezicht naar de zaal
associeert hij vrijelijk en dan
komen er prachtig aaneengere
gen verhalen los. Soms schiet hij
spontaan in de lach, waar
schijnlijk als reactie op de beel
den die hij zelf oproept. Maar
snel roept hij zichzelf tot orde
alsof hij zich geneert voor zijn
binnenpretjes.
Er werd veel gelachen óp het to
neel, kenmerkend voor een
vroege try-out. Spontane inval
len verrasten de tegenspelers
even aangenaam als het pu
bliek. Het gebeurde te vaak om
van een trucje te spreken. Als
een strenge meester trachtte Jos
Brink zijn klasje dan weer in het
gareel te krijgen maar het lukte
hem dikwijls niet zijn gezicht in
de plooi te houden. Daardoor
ademde de hele voorstelling een
spontaniteit die stimulerend
werkte op de acteerprestaties en
beslist niet ten koste van een
perfecte timing ging. De opmer
king van Brink - theatermaken
is doen alsof - leek dan ook niet
meer van toepassing.
In korte scenes werd geparodi
eerd op de glamourwereld van
Droge of de draak gestoken met
de kleurloosheid van het paarse
kabinet, een dankbaar onder
werp want met veel overdrij
ving en rake typeringen stond
de ene bewindsman na de ande
re er gekleurd op. Zo vertelde
Jos Brink een geheimpje:
,,Neelie is een relatiegeschenk
van de WD en Bram heeft dat
mee naar huis genomen." De
aard van de Hollander om
steeds te kankeren, het eigen
nest te bevuilen werd in een
geestig lied bezongen. De che
mische samenstelling van ons
voedsel in lange formules opge
lepeld was goed om elke honger
te stillen. Zo passeerden velerlei
maatschappelijk vraagstukken
en politieke kwesties de revu,
alles in een luchtige, lichtvoeti
ge toonzetting. Relativeren en
vooral kijken naar de positieve
zijde leek de boodschap.
Lucie de Lange zette trefzekei
enkele typetjes neer: een kak
madam en een krengerige ver
pleegster en gaf goed tegenspel
aan Jos Brink. Wanneer Paul
van Ewijk aantrad spande hel
koppel dikwijls tegen hem sa
men. De stemmen klinken goed
samen in de veelal tradioneel
cabaretachtig georchestreerde
liedjes. Harmonisch en ritmisch
klonken ze in zowel tekst als
muziek. Pianist Henk Bokking;
kweet zich vakkundig van zijr
taak al was dat vaak schudde
buikend van de lach,
'Over en Weer' is op 24 en 25 maart
nog te zien in de Stadsschouwburg
van Middelburg.
■r
(Advertentie)
STRATEGISCHE KEUS VAN ACTIEVE ONDERNEMERS I
De gemeente Goes feliciteert
Hubro Vleesproducten met de
Beste Ondernemers Visie Trofee
Hun glazen huid doet nog het
meest denken aan gepoetst ko
per of zilver. Een 'Duikershelm-
vaas' - de naam spreekt voor
zich - heeft de aanblik van oud,
verweerd metaal.
Veel van Heesens werken heb
ben vreemde uitstulpingen of
zijn tot in het absurde met tiere
lantijnen versierd. Een aantal
suikerpotten, uitgevoerd in de
kleuren van tien verschillende
zuurstokken, is versierd met
vormpjes die nog het meest aan
winegums doen denken. Alsof
het snoeppotten zijn waarvan
de inhoud aan de buitenwand is
geplakt. Over de esthetiek en de
functie van de glasobjecten mag
iedereen denken wat hij wil -
verliefdheid en walging zijn als
reactie even voorstelbaar -
maar niemand zal kunnen loo
chenen hoe knap het is om ze te
maken.
Klodder
Dat voor de schilderijen van De
Vliegher eveneens enorm vak
manschap vereist is, zal mis
schien niet iedereen onmiddel
lijk inzien. Ze zijn zo snel
geschilderd' dat het af en toe
haastwerk lijkt. Op een klodder
verf meer of minder heeft hij
niet gekeken en de kleuren zijn
met kracht en vaart op het doek
gesmeten. In de meeste gevallen
feilloos raak. Prachtig is bij
voorbeeld een schilderij zonder
titel dat een ieder zal doen den
ken aan twee wolken tegen een
helderblauwe hemel. Het lijkt
alsof De Vliegher bewust die ti
tel niet aan het doek heeft willen
meegeven om in twijfel te trek
ken of dit doek wel een onder
werp heeft. Want behalve een
mooie lucht blijft hier overdui
delijk zichtbaar dat er gewoon
twee kleuren verf op een doek
zijn gesmeerd.
Van dergelijke, naar abstractie
neigende schilderijen hangen er
nog enkele op de tentoonstel
ling, maar meestal is duidelijk
wat De Vliegher schildert. Voor
de meeste schilderij en maakt hij
foto's, wat de soms vreemde uit-
snedes verklaart - die hij zo snel
mogelijk naschildert. De vluch
tigheid van het ogenblik - een
foto is immers een momentop
name - wordt door deze werk
wijze nog versterkt. Details val
len weg, het moment lijkt nog
sneller gevangen. Maar met na
me door de kleurbehandeling
hebben de taferelen een diepte
meegekregen die ze op een foto
en zelfs in werkelijkheid niet
hebben.
De expositie duurt t/m 20 november,
do en vri van 13.30-17.30, za van 13-
17 uur en op afspraak.
door Piet Kleemans
ZIERIKZEE - Na twee jaar
verbouwen houdt automobiel
bedrijf De Nobelpoort BV uit
Zierikzee zaterdag 20 novem
ber een open dag om zijn klan
ten en andere belangstellenden
te laten zien hoe het is gewor
den.
Café De Mug
genomineerd als
leerbedrijf
MIDDELBURG - Braai Tappe
rij De Mug aan de Vlasmarkt in
Middelburg is genomineerd als
horeealeerbedrijf, jaar 2000.
De Mug is een van de elf
bedrijven die van het SvH On
derwijscentrum in Zoetermeer
een nominatie ontving voor de
jaarlijkse onderscheiding. Per
sector hotel, restaurant, café-
/bar/discotheek zijn drie be
drijven geselecteerd. De Mug
moet zich laten gelden in de
laatstgenoemde sector.
Binnenkort bezoekt de jury van
de SvH De Mug voor een mon
delinge toelichting. De onder
scheidingen worden uitgereikt
tijdens de SvH Manifestatie
tijdens de Horeca-va(kbeurs)
in de Rai in Amsterdam, 10 tot
en met 13 januari 2000.
Bloemsierkunst Multi Flora
aan de Markt in Axel presen
teert donderdag 18 en vrijdag
19 november een voorproefje
van wat de zaak aanduidt als
'de kerstshow van de eeuw'.
Belangstellenden kunnen er te
recht van 10.00 tot 21.00 uur.
Rinie Vaane Verkeersinstruc-
tie in Middelburg geeft trainin
gen in autorijden met cruise
control, De rijschool is één van
de vijftig in Nederland die
meedoen aan een demonstra
tieproject van Novem, de Ne
derlandse Onderneming voor
Energie en Milieu. Doel is het
verhoogde gebruik van cruise
control als energiebesparend
en veiligheidsverhogend hulp
middel.
team van medewerkers klaar
om bezoekers rond te leiden en
tekst en uitleg te geven. Voor de
kinderen verzorgt juf Marlies
een creatief programma. Be
zoekers die met de auto naar de
garage aan de Oucleweg komen
kunnen hun voertuig gratis la
ten wassen. De open dag begint
om 9.30 uur en duurt tot 16.00
uur.
Euregionale
Contactdag in
Sas van Gent
SAS VAN GENT - De Euregio
nale Contactdag voor indu
striële toeleveranciers en uit
besteders is woensdag 17
november in de Vlaanderenhal
in Sas van Gent. Zestig Vlaam
se en Zeeuwse bedrijven uit de
metaalsector, elektrotechniek,
elektronica kimststofsector en
industriële dienstverlening
presenteren zich aan uitbeste
dende bedrijven uit Vlaande
ren, Zeeland, West-Brabant en
Rotterdam.
Wilson de Pril, directeur-gene
raal van Fabrimetal te Brussel
houdt om 17.00 uur een toe
spraak over de noodzaak tot
clustering in de toeleveringss-
sector.
De contactdag is een activiteit
uit het project Euregionaal Za
kendoen uit het Europees pro
gramma Interreg II. De organi
satie is in handen van de Kamer
van Koophandel Zeeland en de
Gewestelijke Ontwikkelings
maatschappijen Oost- en West-
Vlaanderen.
De contactdag begint om 13.00
uur en wordt om 18.00 uur be
sloten met een receptie. De
deelnemers aan de contactdag
staan op de website wiow-
.gomkvk.org
door Ernst Jan Rozendaal
GOES - Bij veel mensen bestaat
de indruk dat de exposities in
galerie Van den Berge in Goes
nogal ontoegankelijk zijn. De
vraag is of dat waar is, omdat
veel afhangt van de manier
waarop en de aandacht waar
mee de kunst daar wordt beke
ken. Zeker is in ieder geval dat
de lopende tentoonstelling, met
schilderijen van Jan de Vliegher
en glasobjecten van Bernard
Heesen, genietbaar is voor ie
dereen.
Het lijkt op het eerste gezicht
een vreemde combinatie. Hee
sen maakt barokke, bijna kit
scherige glazen voorwerpen en
sculpturen, De Vliegher schil
dert in snelle streken land
schappen, interieurs, bloemen
en portretten. Toch zit de over
eenkomst in die snelheid. Als
glasblazer is Heesen gedwongen
snel te werken. Hij moet gebruik
maken van het moment. De
Vliegher hoeft dat niet als schil
der, maar hij heeft zich kenne
lijk wel die taak opgelegd. Beide
kunstenaars proberen daardoor
de vluchtigheid te vangen.
Wie snel werkt en mooie dingen
wil maken, dient over een
uitstekende techniek te be
schikken. Zowel Heesen als De
Vliegher verstaat zijn vak.
De glasblazer onderzoekt de
mogelijkheden van zijn materi
aal in alle richtingen. Hij kleurt
zijn glas, stapelt het en geeft het
vaak de aanblik van een com
pleet andere stof. Blikvangers
zijn twee objecten die de naam
'Encyclopeadisch gewrocht'
hebben meegekregen. Het lijken
middeleeuwse wijnkannen.
Enkele objecten van Bernard Heesen bij een schilderij van Jan de Vliegher. foto Willem Mieras
TERNEUZEN - De Kwaliteitskringen
Midden- en Noord-Zeeland en Zeeuws-
Vlaanderen houden donderdag 10 februari
een nieuwjaarsbijeenkomst bij Dethon In
dustrie in Terneuzen.
D e Kwaliteitskringen zijn gevormd uit on
dernemers en bedrijven in Zeeland die zich
gezamenlijk informeren over kwaliteits
beheersing en -verbeteringssystemen en
die onderling ervaringen uitwisselen. Ook
particulieren met kennis of ervaring in
kwaliteitsmanagement kunnen lid wor
den.
Voorzitter van de kring Zeeuws-Vlaande-
ren H. C. Hamelink presenteert het pro
gramma 2000 en, in zijn hoedanigheid als
kwaliteitsmanager van Van Opdorp
Transportgroep te Sas van Gent, de nieuwe
Iso 9000/2000-normen.
Trees Janssens van advisebureau Trace uit
Middelburg geeft uitleg over het EFQM-
model. J. Dagevos van Syntens Zeeland
spreekt over de business balanced score-
card. Adviseur van IPL-TNO in Eindho
ven A R. Dourlein vertelt over benchmar-
ketingR. Paauwe, adviseur bij OAZ
Advies in Goes gaat in op 'continue verbe
teren'. Na de inleidingen worden de onder
werpen in workshops uitgewerkt. Het pro
gramma duurt van 17.00 tot 21.15 uur
De Nobelpoort BV is klaar voor het nieuwe millennium. foto Janne Wolterbeek
huisde het bedrijf opnieuw,
naar een plekje net buiten de
stadswallen. Het gebouw, van
oorsprong een grasdrogerij met
een flinke schuur, werd na een
uitgebreide verbouwing in ge
bruik genomen als garage.
Hoewel het gebouw nu op
nieuw flink onder handen werd
genomen, is de oorsprong van
het pand nog steeds herken
baar.
Dat neemt niet weg dat er een
modern bedrijf in huist. Robert
van Ast, die samen met vader
Cor van Ast de garage drijft,
spreekt het liefst van 'een mo
biliteitscentrum'. „Alles wat
de automobilist nodig heeft
voor zijn voertuig kunnen wij
verzorgen." De nieuwste servi
ce van de Peugeotdealer is het
ter beschikking stellen van
fietsen aan de klant van wie de
auto ter- onderhoud of repara
tie in de werkplaats staat en die
even de stad in wil. Voor wie
wat verder weg wil staat een
vervangende auto klaar.
Tijdens de open dag staat een
Uiterlijk vallen meteen de ver
nieuwde voorpui, receptie en
de flink gegroeide showroom
op. De werkplaats is fors uitge
breid en aangepast aan de
nieuwste milieueisen. Er is een
vloeistofdichte rubbervloer
aangebracht en de monteurs
van De Nobelpoort beschikken
voortaan over nieuwe bruggen.
Ook kunnen zij gebruik maken
van de nieuwste technieken,
Het onderdelenmagazijn is
verplaatst en efficiënter inge
richt.
Het automobielbedrijf begon
in Schuddebeurs en verhuisde
later naar een pand aan de Kor
te Nobelstraat, in de schaduw
van de Nobelpoort, in Zierik
zee. Aan die locatie dankt het
bedrijf haar naam. In 197 7 ver-
