Japans hof biedt kleine opening Defecte remmen mogelijk oorzaak dodelijk busongeluk Zuid-Afrika Britse kliniek maant Pinochet te vertrekken Spoken belagen Oostenrijkers GM en Ford van collaboratie met nazi's beticht Timorezen stichten brand in moskeeën buitenland dinsdag 1 december 1998 Vlaams Blok spint garen bij schrappen subisidie VAN DER PEYL Nederlandse oorlogsslachtoffers winnen proces maar krijgen geen vergoeding Eerste executie sinds 22 jaar Knuffelen op straat moet kunnen VN eist onderzoek olievervuiling Kinderen vertrapt bij bioscoop Wapenkopers direct gescreend VN vrezen onbeheersbare aids-epidemie Derde Wereld door Mare Peeperkorn BRUSSEL - Politieke partijen in België die zich schuldig ma ken aan racistische uitlatingen, verliezen hun overheidssubsi die. Een meerderheid in het par lement lijkt dat voorstel van daag te zullen steunen. Het extreemrechtse Vlaams Blok - tegen wie de maatregel is be doeld - denkt kiezers te winnen door alle aandacht en haar rol als martelaar. Ruim twee weken heeft de Bel gische politiek zich intensief met de partijfinanciering bezig gehouden. Het eindresultaat wordt weliswaar gesteund door een meerderheid van CVP (christen-democraten), de Soci alistische Partij, Agalev (groe nen) en alle Franstalige partij en, maar de totstandkoming verdient zeker geen schoon heidsprijs. De betrokken Ka mercommissie vergaderde noodgedwongen in ploegen dienst - marathonsessies van 27 uur kwamen voor - omdat het Vlaams Blok drieduizend wijzi gingsvoorstellen indiende. En van eendracht in het democrati sche kamp is geen sprake: de Volksunie (Vlaamse nationalis ten) en de liberale VLD kondig den aan tegen te stemmen. In het eindvoorstel bepaalt een apart rechtscollege of een partij zich schuldig maakt aan racis me. Is dat het geval, dan volgt een kortirtg of stopzetting van de overheidssubsidie. De be trokken partij kan protest aan tekenen. Over een echte be roepsmogelijkheid verschillen de partijen nog van mening. Het Vlaams Blok. een van de rijkste partijen, zegt desnoods met de collectebus rond te gaan. Dat zou haar status als 'marte laar' versterken. GPD (Advertentie) miningen. Tel 0113-382110. Fax 0113-383249 door Judith Stalpers TOKIO - De Japanse staat is verantwoordelijk voor het leed dat tijdens de Tweede Wereld oorlog Nederlanders in voor malige Oost-Indië is 'aange daan. Maar Japan hoeft de slachtoffers geen financiële compensatie te geven omdat het land dat na de oorlog in diverse verdragen heeft geregeld. Dit heeft gisteren het Hoger Ge rechtshof in Tokio bepaald in het al jaren slepende proces dat de Stichting Japanse Ereschul den voert tegen de Japanse staat. Acht Nederlanders, leden van de stichting, hadden in 1994 Japan aangeklaagd voor schen ding van internationale wetten, die zijn vastgelegd in de Haagse Conventie uit 1907 en de Con ventie van Geneve uit 1927. Ze eisten een officiële verontschul diging van de staat en een com pensatie ter waarde van 22.000 dollar. „Met de uitspraak is een belang rijke stap gezet", zei Gerard Jungslager, een van de acht, di rect na de zitting in Tokio. „Alle feiten die we naar voren hebben gebracht zijn erkend, namelijk dat het Japanse leger ons on menselijk heeft behandeld en dat dat indruist tegen interna tionale wetten. Maar we gaan in hoger beroep omdat voor indi viduen een persoonlijk recht op reparatie bestaat. De deur staat op een kier", aldus Jungslager. Het team van Japanse advoca ten was buitengewoon blij met de uitspraak, want afgelopen donderdag was de aanklacht van een groep van 20.000 ex- krijgsgevangenen uit Groot- Brittannië, Australië en Nieuw Zeeland in hoger beroep afge wezen. „We hadden niet veel hoop na donderdag", zei advo caat Isomi Suzuki. Volgens advocaat Takashi Nii- mi was het succes van de Neder landers toe te schrijven aan de enorme inzet van de Stichting en de slachtoffers zelf. Tijdens het proces konden de advocaten hun argumentatie aanscherpen dankzij getuigenverklaringen en onderzoek in archieven en ander historisch materiaal dat de Nederlanders zelf hadden verzameld. Waarom de Nederlanders wel en de ex-krijgsgevangenen vorige week niet in het gelijk gesteld werden, ligt ook aan de samen stelling van de groep slachtof fers. De Nederlandse groep is homogener dan de groep ex- krijgsgevangenen. Bij de Ne derlanders ging het om mensen met dezelfde nationaliteit die indertijd in hetzelfde land za ten, voormalig Oost-Indië, en dus in beter vergelijkbare om standigheden verkeerden, zo verklaarde advocaat Kunio Ai- tani. De ex-krijgsgevangenen zaten niet alleen in Oost-Indië, maar ook in Birma, Taiwan, China of Maleisië. De advocaten zijn gematigd op timistisch over het vervolg van het proces. De zaak is een stuk makkelijker geworden, omdat ze zich nu alleen hoeven te con centreren op de financiële com pensatie en de officiële veront schuldiging. Maar tegelijkertijd ligt dat rechtskundig veel moei lijker, omdat Japan via multila terale en bilaterale vredesver dragen schuldbetalingen al heeft afgehandeld. Ook de Ne derlandse staat ziet de compen satieregeling als afgewerkt. Gerechtelijk uitspraken uit het recente verleden geven echter hoop. Enkele jaren geleden kre gen twaalf Taiwanese ex- dwangarbeiders recht op een jaarlijkse vergoeding van zo'n 34.000 gulden. Afgelopen voor jaar moest de staat aan drie Ko reaanse troostmeisjes 4800 gul den compensatie betalen Mochten de acht Nederlanders uiteindelijk toch hun gelijk ha len, dan zullen de 70.000 andere leden van de Stichting Japanse Ereschulden eveneens een klacht indienen. De acht verte genwoordigen zogenoemde ca tegorieën van slachtoffers, zoals krijgsgevangenen, troostmeis jes. dwangarbeiders, volwasse nen uit interneringskampen of kinderen uit interneringskam pen. GPD SALZBURG - Als een vlees geworden nachtmerrie rennen 'duivels' en 'krampusse', de plaatselijke spoken, over besneeuwde akkers in de buurt van Salzburg. Tot Sinterklaas (op 6 december) maken ze deze regio in Oostenrijk onveilig. De streekbewoners vervaardigen zelf de pakken en angstaanjagende maskers van de duivels en krampusse. De uitmonstering kan tot 25 kilo wegen. De bedoeling van hun optreden is iedereen te wijzen op het eeuwige kwaad dat overal op de loer ligt. Franz Neumayr/EPA MANILLA - Een arme huisschilder die zijn tienjarige stief dochter verkrachtte zal in januari de eerste Filipijn in 22 jaar zijn aan wie de doodstraf wordt voltrokken. De Filipijnse mi nister van Justitie Cuevas zei gisteren dat Leo Echegaray tus sen 4 en 8 januari zal worden geëxecuteerd. De aangekondigde executie heeft op de Filipijnen tot een de bat geleid over de doodstraf. De Europese Unie en het Vati- caan riepen president Joseph Estrada op de doodstraf om te zetten in levenslange gevangenisstraf. Estrada weigert dat echter omdat de executie soortgelijke misdaden in de toe komst zal voorkomen, zo meent hij. In 1987 werd de doodstraf opgeheven, maar het congres besloot in 1994 tot herinvoering wegens de toegenomen criminaliteit. AP HANOI - Oudere Vietnamezen moeten toleranter worden te genover jonge stelletjes die zoenen en knuffelen op straat, zo maant de Vietnamese staatskrant Tien Phong. Het dagblad noemt het ironisch dat de ouderen zich zo opwin den over kussen op straat, terwijl ze toch zelf niet aarzelen hun blaas daar te legen. In heel Vietnam kennen mannen - en soms ook vrouwen - geen enkele terughoudendheid om de dichtstbijzijnde muur of goot te gebruiken als urinoir In Vietnam trekt de jeugd in de steden zich steeds minder aan van de traditioneel conservatieve moraal van hun ouders. Hoewel de meeste jongeren in het ouderlijk huis blijven wo nen totdat ze trouwen, fungeren parken en meren steeds va ker als nachtelijke ontmoetingsplaats voor geliefden. RTR LAGOS - De mensenrechtenrapporteur van de Verenigde Na ties Solil Sorabjee heeft opgeroepen tot een onafhankelijk on derzoek naar de omvangrijke milieuvervuiling in Nigeria die veroorzaakt is door internationale oliebedrijven. Volgens Sorabjee zou een neutraal bureau dat door de Nigeri- aanse regering wordt aangewezen milieuconflicten kunnen helpen oplossen tussen etnische Ogoni-activisten en interna tionale bedrijven zoals Shell Oil. „Het onafhankelijke bureau is nodig omdat de activisten zeggen dat het milieu is bescha digd, terwijl Shelle dat ontkent", zei Sorabjee na ontmoetin gen met Ogom-leiders en Shell-medewerkers. AP KIEV - Vier kinderen van 12 en 13 jaar zijn gisteren doodget rapt in een bioscoop in Tsjervonograd in West-Oekraïne Daar werd de Amerikaanse thriller Armageddon vertoond Vijf kinderen liepen vijf zeer ernstige verwondingen op. Er ontstond gedrang toen een groep kinderen na de film naar buiten wilde, terwijl een andere groep de zaal binnenstroom de. In de daarop volgende panieksituatie liepen de kinderen elkaar onder de voet. DPA/RTR WASHINGTON - Alle vuurwapenkopers in de VS worden sinds gisteren meteen door de staatsautoriteiten en de federa le recherche FBI op een strafblad of een geestesziekte gecon troleerd. Het systeem vervangt de vrijwillige controles bij wapenhan delaars die sinds 1993 door staats- en lokale autoriteiten wer den uitgevoerd. Naar schatting worden er in de VS jaarlijks 12,4 miljoen vuurwapens verkocht. Vanwege de grote omvang van het aantal te controleren trans acties en het samenvallen van het kerst- en het jachtseizoen wordt gerekend op enorme drukte. Om voorbereid te zijn heeft de FBI 513 extra mensen in dienst genomen om de tele foons te bemannen waar wapenhandelaars de verkopen moe ten melden. AP van onze redactie buitenland JAKARTA - Een woedende me nigte heeft gisteren in West-Ti- mor vier moskeeën in brand ge stoken. Daarnaast waren een winkel, een islamitische school en een pension voor islamitische bedevaartgangers het doelwit van brandstichters, zo meldden bewoners en Indonesische le- gerfunctionarissen. Gisteravond duurden de ge vechten tussen moslims en christenen in de stad Kupang voort, ondanks patrouilles van het leger en de oproerpolitie, zei een legerwoordvoerder. Maar volgens bewoners was er hal verwege de avond een eind was gekomen aan de onlusten. Over eventuele gewonden of arresta ties was mets bekend. Het geweld in Kupang was een wraakactie voor de plundering en brandstichting in 22 christe lijke kerken door moslims in Ja karta. Die onlusten kostten op 22 november aan 14 mensen het leven. De rellen in Kupang bra ken uit nadat duizenden chris tenen een vreedzame betoging hadden gehouden uit protest te gen de aanvallen in Jakarta. De organisatoren van de betoging hadden opgeroepen tot een 'dag van berouw' West-Timor is een van de weinige gebieden in In donesië waar christenen in de meerderheid zijn. Om de gemoederen te bedaren heeft de rooms-katholieke bis schop van Kupang, Petrus Tu- rang, zich verontschuldigd voor de door zijn geloofsgenoten aangerichte vernielingen. Isla mitische leiders bezwoeren de moslims niet te reageren met nieuw geweld. AP van onze redactie buitenland WASHINGTON - Na het schan daal over de rol van de Zwitser se banken tijdens de Tweede Wereldoorlog, dreigt nu een soortgelijke affaire voor de gro te Amerikaanse autofabrikan ten. Ford en General Motors zouden via hun dochtermaat schappijen in Duitsland hebben gecollaboreerd met de nazi's. De vraag is of zij ook hebben gepro fiteerd van dwangarbeid in de fabrieken in Duitsland, schreef The Washington Post gisteren. Evenals de Zwitserse banken aanvankelijk deden, ontkennen Ford en GM met klem. De fa brieken verwierven tijdens de oorlog de reputatie van 'arse naal van de democratie' door hun productielijnen om te bou wen voor militair materieel waarmee de geallieerden de vij and versloegen. Volgens Brad ford Snell, die twintig jaar on derzoek deed naar het verleden van de autogiganten, was GM echter veel belangrijker voor de nazi's dan de Zwitserse banken, „De nazi's hadden Polen en Rus land zonder Zwitserland kun nen binnenvallen. Zonder GM hadden zij dat niet gekund", zegt Snell, die hierover volgend jaar een boek publiceert. De autofabrieken zeggen geen of nauwelijks controle te heb ben gehad over de operaties van hun filialen, die in 1939 zeventig procent van de Duitse markt in handen hadden en in rap tempo oorlogsmaterieel gingen produ ceren. Zij hielden contact totdat de VS eind 1941 de betrekkin gen met Berlijn verbraken. Pas ontdekte documenten in Duitse en Amerikaanse archie ven geven een ander beeld. Ford en GM zouden onder meer de overgang van hun Duitse fa brieken naar militaire produc tie hebben gesteund, terwijl zij zich daartegen in de VS verzet ten. Ook blijkt dat zij profiteer den van het feit dat de Duitse fa brieken gebruik maakten van dwangarbeid, aldus de Post. Volgens een rapport het Ameri kaanse leger uit 1945 sloot Ford verder een ingewikkelde ruil overeenkomst, waardoor de na zi's toegang kregen tot strategi sche grondstoffen, met name rubber. Fordt heeft inmiddels tientallen historici en juristen ingescha keld om de beschuldigingen te ontkrachten. ANP Bus met Nederlandse toeristen verongelukt. Zo'n horloge- li advertentie Heeft ij. nog nooit gezien. E n dat geldt ook voor Het Horloge. Edox horloges zijn de platste horloges ter wereld Ze zijn zells zó plat, dal je niet begrijpt dat er een Zwitsers precisie uurwerk in past. Edox horloges zijn waterdicht en hebben krasvrii saffierglas Bi) onderstaande exclu sieve Nederlandse juweliers ontdekt u wat de verschillen de Edox horloges voor uw pols betekenen Vl Ill llNINC VAN T1ID. Goe s/Oostburg/Middel burg Juwelier 't Gouddoppert|e s-Gravenpoldef. Juwelier Walhout 's-Gravenstraat 47a Sas van Gent. Juwelier de 8okx-Wi|ffels Stationsstraat 17 Terneuzen, Juwelier Wijffels Noordstraat 103 Vtissmgen Juwelier van Boven Walstraat 90 van onze redactie buitenland JOHANNESBURG - De aids-epidemie is volgens deskundigen in ontwikkelings landen onbeheersbaar. Alle vooruitgang die er op het gebied van de gezondheidzorg is geboekt, wordt te nietgedaan door deze crisis zonder weer ga. Economieën worden bedreigd en de bevolkingsgroei wordt dramatisch afge remd. Dit zei directeur Peter Piot van de VN-or- ganisatie voor aidsbestrijding, Unaids, gisteren op een persconferentie in Johan nesburg ter gelegenheid van Wereldaids- dag op 1 december. In landen in zuidelijk Afrika, als Botswa na, Namibië en Zimbabwe, is 20 tot 26 procent van de bevolking van 15 tot 49 jaar besmet met hiv, het virus dat aids ver oorzaakt. Ook in Zuid-Afrika neemt het aantal gevallen toe. De Zuid-Afrikaanse minister van Volksgezondheid, Geraldine Fraser-Moleketi, zei dat het aantal aids- doden in haar land kan oplopen tot een half miljoen per jaar in het jaar 2007. Daama zal volgens haar de levensver wachting dalen van zestig jaar nu tot veertig jaar. Van de 33,4 miljoen seropositieven in de wereld wonen er meer dan 22 miljoen in zuidelijk Afrika. RTR/AFP foto Adam Butler/AP van onze redactie buitenland MOSSELBAAI - Defecte rem men zijn vermoedelijk de oor zaak van het busongeluk met Nederlandse toeristen zondag middag nabij Mosselbaai in Zuid-Afrika. Daarbij kwamen twee mensen om het leven en vielen zeventien gewonden. In de touringcar zaten 25 toeris ten, twee reisleiders en een chauffeur uit Zuid-Afrika. De overledenen zijn de 57-jarige man W. van der Spoel uit Rid derkerk en de 50-jarige vrouw M. Buijs uit Amstelveen. Elf van de Zeventien gewonden zijn opgenomen in het Bayview Hospital in Mosselbaai. De an dere zes liggen in de Lambrecht Clinic in George. De vier mensen die zwaar ge wond raakten, onder wie één van de reisleiders, liggen op de intensive care. Het ongeval gebeurde op de Ro binson Pass. De bus zou steeds sneller zijn gaan rijden. Toen de chauffeur een scherpe bocht moest maken, ging het fout. De bus reed door een hek en sloeg daarna over de kop. De meeste passagiers werden daarbij uit het voertuig geslingerd. Een po litieman, die kort na het onge luk ter plaatste was, sprak van een ravage. Klachten Volgens de zoon van een van de gewonde passagiers, M. van Of feren, klaagden de passagiers al aan het begin van hun vijftien- daagse vakantie over de kwali- ken over defecte remmen voor barig en berichten over een te zware lading van de aanhanger zijn volgens hem onzin. De toeristen waren 18 novem ber begonnen aan een rondreis die tot en met 3 december zou duren. Voor Kras was dit het tweede seizoen dat ze een derge- lijke vakantietrip organiseerde. Een speciaal hulpteam uit Ne derland is naar Zuid-Afrika ge stuurd en zal daar naar ver wachting vanmorgen Ne derlandse tijd aankomen. De twee hulpverleners, twee art sen, twee verpleegkundigen en een vertegenwoordiger van Kras Ster Vakanties bekijken samen met de plaatselijke art sen wanneer en hoe de slachtof fers naar huis gebracht kunnen worden. ANP van onze redactie buitenland LONDEN - De Chileense ex- dictator Pinochet heeft van het ziekenhuis Grovelands Priory, waar hij sinds enige weken ver- Advertentie blijft, te horen gekregen dat hij de kliniek moet verlaten. De staf van het hospitaal in Southgate ten noorden van Londen zegt dat Pinochet gezond is en niet langer specialistische zorg no dig heeft. Volgens de BBC is de directie van Grovelands Prioiy Hospital ontstemd dat het gevolg van ge neraal Pinochet zo weinig haast maakt om het vertrek te regelen Een woordvoerder van de kli niek zei dat er zo snel mogelijk vervangende accommodatie moet worden gevonden. Gisteravond is de Chileense mi nister van Buitenlandse Zaken, Jose Miguel Insulza, in Madrid aangekomen voor overleg met de regering en de oppositie over de zaak-Pinochet. Spanje heeft om uitlevering van Pinochet ge vraagd om hem te kunnen be rechten voor misdrijven in de tijd dat hij de macht had. Geheim Insulza was vier dagen in Lon den om te proberen de Britse re gering ertoe te bewegen de 83- jarige Pinochet naar Chili te la ten gaan. Bij zijn aankomst in Madrid ontkende Insulza dat Londen en Santiago in het ge heim een afspraak hadden ge maakt over berechting van Pi- Mossel Bay teit van de bus De aanhanger zou te zwaar beladen zijn, ver telde Van Offeren. Algemeen di recteur L. Frankenhuis van het Nederlandse reisbureau Kras Ster Vakanties noemt uitspra- nochet in Chili. In Londen kreeg Insulza van diverse ministers te horen dat zij niet tussenbeide konden komen in het juridische proces over het uitleveringsver zoek van Spanje. Zij wezen erop dat alleen minister Straw van Binnenlandse Zaken gaat over het besluit in de uitleverings zaak. Volgens de BBC heeft Insulza de Britse ministers gewaarschuwd dat uitlevering van Pinochet aan Spanje ernstige gevolgen kan hebben voor handel en de fensiecontracten Straw wilde de Chileen niet ont vangen om zich niet te laten be- invloeden door politieke over wegingen. ANP/RTR/DPA Het ziekenhuis waar Pinochet verblijft.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 5