Terugkeer van het plattelandserf
Bram van de boot heeft geluk gehad
PZC
Werkstraf voor stelende vandaal
Bond wil meer zicht
op noodzaak van
verhuizing bij KSG
zeeland
15
Regiozenders betalen nieuws
Wandelaar vindt dode man
Minder invloed in waterschap
Werkstraf voor notoire dievegge
Vrouw moet boeten voor diefstal
Boetes voor bezit
verkeersborden
woensdag 12 februari 1997
van onze verslaggeefster
Mieke van der Jagt
NISSE - Wat is de charme van het
platteland? Natuurlijk het groen, de
afwezigheid van stedelijke bebou
wing en de kleinschaligheid van de sa
menleving. Hier en daar een dorp en
verspreide boerenbedoeninkjes ertus
sen. Ze kunnen in de stad nog zo hun
best doen, woonwijken volzetten met
landhuizen en boerderij-achtige wo
ningen, het blijft een woonwijk en
platteland wordt het nooit. Maar
waar blijft de charme van het platte
land als ze daar, andersom, de stad
gaan imiteren. Als boerderijen en
landarbeiderswoningen plotseling
'verkleed' gaan als chique bungalow.
Met coniferen, gladde gazons, Japan
se vijvers en allerlei uitheemse plan
ten en bomen. Dan blijft er van die
charme weinig over.
Helaas is het beeld van vermomd plat
teland de afgelopen kwart eeuw
steeds meer werkelijkheid geworden.
Boeren verruilden hun boerderijen
voor bungalowtjes in het dorp en de
plaats van de oorspronkelijke bewo
ners van het buitengebied werd inge
nomen door forensen en andere
mensen zonder agrarische banden.
Daardoor maakten moestuinen en
bleekjes plaats voor gazons en terras
sen, leilinden werden Italiaanse trelli-
schermen en rozenboogjes en onder-
houdvergende meidoornhagen
werden vervangen door groenblij ven-
de coniferen, bamboe- en laurierbos-
sen. Jammer voor het landschap maar
vooral ook voor vogels, vlinders, klei
ne zoogdieren en insecten, die maar
geen relatie kunnen krijgen met al die
uitheemse soorten.
De verarming van het platteland, wat
betreft de landschappelijke aantrek
kelijkheid en de verscheidenheid aan
soorten, is steeds meer mensen een
doorn in het oog. Een toenemend aan
tal plattelandsbewoners wil de vogels
terug, de egels, de bloeiende hoog-
stammen en zelfs de koolwitjes, die de
moestuin ruïneren maar de zon zo le
vendig reflecteren. De Stichting
Landschapsbeheer Zeeland (SLZ)
heeft die wens opgepakt en organi
seert voor het eerst een cursus erfin-
richting. SLZ-medewerker Winand
Halfwerk coördineert de cursus, die
drie avonden en een parktijkdag zal
beslaan.
Cursus
„We beginnen met een cursus voor ei
genaren van boerderijen en erven in
het buitengebied van de gemeente
Borsele. Niet alleen omdat deze cur
sus wordt gehouden in het kader van
Tussen 's Heerenlioek en Ovezande, aan de Westeindse Weel is in het kader van de WCL Zuid-Beveland al een streekeigen erf ingericht. foto Di rk-Jan G jeltema
de regeling Waardevol Cultuurland
schap (WCL) Zak van Zuid-Beveland.
Streekeigen erven verschillen van ei
land tot eiland. Op Walcheren is de
traditie alweer heel anders dan op
Noord-Beveland. Daarom houden we
die cursussen in een beperkt gebied.
De Zak van Zuid-Beveland wordt de
eerste, maar als het goed aanslaat volT
gen er meer", aldus Halfwerk.
Nep-erf
De SLZ mikt op mensen die een boer
derij of een huis bewonen buiten de
bebouwde kommen van de Borselse
dorpen. „Het erf hoeft niet groot te
zijn maar het heeft geen zin om tuinen
in woonwijken als een nep-erf in te
richten. We willen vooral de oude,
streekeigen soorten terugbrengen
rond de woningen in het buitengebied
en ook de traditionele elementen. Bij
hoogstamboomgaardjes, een moes
tuintje, houtrillen van snoeihout dat
niet verstookt wordt, alles trekt bin
nen de kortste keren een hele dieren
tuin aan."
Wijsheden
boerderijen was vroeger meestal een
veedrinkput, waarin padden en sala
manders zich voortplantten. Voor de
érfafscheiding werden vaak mei
doornhagen gebruikt, of beuken- of
gemengde hagen. Daarin nestelen vo
gels en houden andere dieren zich
schuil. Leilinden voor de ramen,
Behalve op de inrichting en de keuze
van bomen en planten, moet de na
druk komen te liggen op de natuur
waarden die ermee samenhangen. De
cursisten zullen inzicht krijgen in de
wijsheden die tot de traditionele er-
finrichting hebben geleid: een noten
boom bij het huis om de muggen weg
te houden, linden voor de ramen om
dat ze alleen de zon weghouden als het
hoogzomer is en hoogstamrassen die
goed gedijen in zware klei en zoute
wind.
„Heel belangrijk is natuurlijk ook het
onderhoud", zegt Halfwerk. „Want
als je leilinden, meidoorns en hoog-
stammen niet onderhoudt, blijft er
weinig fraais van over. Daarom bren
gen we de cursisten wat bij over snoei
en en andere onderhoudstechnieken.
Het is de bedoeling dat de deelnemers
aan het einde van de cursus een plan
netje maken voor hun eigen erf en we
hopen natuurlijk dat dat uiteindelijk
zal worden uitgevoerd. Tijdens de ex
cursiedag zullen we met het geleerde
in de praktijk aan de slag gaan en
eventueel ook een streekeigen erf in de
Zak van Zuid-Beveland bezoeken."
De theorieavonden worden op 4,11 en
18 maart gehouden in het Informatie
centrum bij de Schaapskooi van de
Zeeuwse Schaapskudde bij Nisse. De
praktijkdag wordt gehouden op za
terdag 15 maart. Belangstellenden
kunnen zich opgeven bij de SLZ in
Goes.
Anker herinnert stoker Stoutjesdijk aan ramp Prins Hendrik
van onze verslaggever
Herre Stegenga
ZIERIKZEE - Vrij dag 3 septem
ber 1943 is een dag die in zijn
geheugen staat gegrift. Een
zwarte dag: de stoomboot Prins
Hendrik wordt op de Ooster-
schelde tot zinken gebracht
door een Engelse bom. Stoker en
dekknecht Bram Stoutjesdijk
uit Zierikzee (ook bekend als
'Bram van de boot') overleeft de
aanslag. Als door een wonder,
beseft hij. „Ik heb veel geluk ge
had." Het verhaal krijgt van
daag, woensdag, een staartje.
Het roestige anker van de
j stoomboot wordt toegevoegd
aan de collectie van het Mari
tiem Museum.
De inmiddels 90-jarige Stout
jesdijk heeft een indrukwek
kende loopbaan achter de rug.
Hij werkte veertig jaar voor de
Provinciale Stoomboot Dien
sten en voer op bijna alle PSD-
I boten. In de Tweede Wereldoor
log maakte hij drie spectaculai-
re bombardementen mee. De
'Luctor et Emergo werd in de
haven van Vlissingen te pakken
genomen, de Albatros werd aan
een steiger in Katseveer tot zin
ken gebracht en dan is er nog de
beschieting van de Prins Hen
drik. Een boot die op last van de
Duitse bezetter van naam moest
veranderen. Stoutjesdijk: „Van
Prinses Juliana naar Prins Hen
drik. Namen van nog levende le
den van het koninklijk huis wa
ren verboden in die tijd."
in de machinekamer. Dit bete
kende waarschijnlijk zijn red
ding. Want de Engelse bom be
landde op het achterdek. „Ik
rende hij naar het voordek en
kon op het nippertje ontsnap
pen van de zinkende boot. Ik
hoefde niet eens in het water te
springen, zo snel ging het", weet
hij nog.
De aanslag doodde twintig op
varenden. Stoutjesdijk was één
van de zes passagiers die de
ramp overleefden en is de enige
van hen die nu nog in leven is.
Anker
De Prins Hendrik is nooit ge
licht. Alleen het anker is boven
water gekomen. Drie sportdui-
kers hebben er jaren geleden
voor gezorgd dat het tweehon
derd kilo wegende gevaarte
werd opgetakeld. Het anker
werd aangeboden aan de Oos-
•terlander H. B. van de Zande,
die het in zijn tuin neerlegde. De
duikers wilden hem op deze wij
ze bedanken voor het onderdak
dat hij hen altijd verschafte.
Na bemiddeling van Stichting
Stad en Lande Schouwen-Dui-
veland is onlangs besloten het
roestige anker te verhuizen naar
Zierikzee om het toe te voegen
aan de verzameling van het
Maritiem Museum. Misschien
wordt het zelfs wel aan 't Luitje
geplaatst, de vroegere aanleg
en vertrekplaats van de Prins
Hendrik. De gemeente zal zich
hier nog óver buigen.
Eén van de duikers vertelde na
het ophijsen van het anker dat
het wrak van de stoomboot
overdekt was met een dikke laag
zand. Het restant lag op een
diepte van 23 meter en kon
moeilijk worden geïnspecteerd.
Oorzaak: het zeer beperkte
zicht van twee a drie meter. Het
anker zal de enige tastbare her-
innering blijven aan de Prins
Hendrik.
Mooie dag
Het was een mooie dag, vrij
dag de 3e september in 1943.
De Prins Hendrik vertrok rond
half zeven uit de haven naar
Zierikzee voor de overtocht
naar Katseveer. Na de gebruike
lijke werkzaamheden, zoals de
kaartverkoop, begaf een deel
van de bemanning zich naar
het achterschip om te gaan eten.
Bram Stoutjesdijk bevond zich
Bram Stoutjesdijk uit Zierikzee overleefde als door een wonder het
bombardement van de Prins Hendrik. foto Dirk-Jan Gjeltema
van onze medewerker
Aector Dooms
MIDDELBURG - Een 21-jari-
ge man uit Ter neuzen is dins
dag in Middelburg voor een
reeks delicten veroordeeld tot
60 uur onbetaalde arbeid en
twee maanden voorwaardelij
ke gevangenisstraf, proeftijd
twee jaar. De Terneuzenaar
wordt verder verplicht de
schade aan de benadeelde par
tij te vergoeden en een trai-
ningsprogramma te volgen
onder begeleiding van de re
classering.
Politierechter nu-. A M. Jans-
sens-van Kampen hield in haar
uitspraak rekening met de per
soonlijke omstandigheden van
de verdachte. Officier van jus
titie rrrr. C. Fetter had vier
maanden gevangenisstraf,
waarvan twee maanden voor
waardelijk met een proeftijd
van twee jaar, geëist. De twee
maanden cel mochten van de
officier vervangen worden
door 100 uur werkstraf. De de
licten vonden plaats in Middel
burg.
Zo was de verdachte begin vo
rig jaar betrokken bij de ver
nieling van een reklamebord,
op 20 april had hij meegedaan
aan het ingooien van 21 mi ten
van een school, op 5 juli mis
handelde hij een meisje en op
11 juli ging hij zich samen met
een ander in een opvangtehuis
te.buiten aan diefstal van een
versterker, walkman, trai
ningsjack en sieraden. Dezelf
de dag stal hij samen met de
zelfde mededader ook nog een
geldbedrag van 600 gulden,
dat toebehoorde aan de Stich
ting Agogische Zorg Zeeland.
Dit laatste zou om een wraak
actie gaan. „We mochten niet
blowen", vertelde hij. Tenslot
te nam hij in september bij een
groot warenhuis in Middelburg
een fles badschuim weg. De
verdachte zei de vernielingen
uit verveling te hebben ge
pleegd.
Raadsman nw, R. W. van Voorst
Vader wees op de geldings
drang van zijn cliënt, die zich
vanwege een ziekte ten opzich
te van anderen had willen be
wijzen. Hij vroeg om een milde
straf. De man woont inmiddels
weer bij zijn moeder in Terneu-
zen. Hij beloofde niet meer in
herhaling te vervallen.
HILVERSUM - De regionale omroepen gaan per jaar 35.000
gulden betalen voor de doorgifte van het NOS-radionieuws.
De NOS en de Stichting Regionale Omroep Overleg en Sa
menwerking (ROOS) hebben dinsdag een akkoord bereikt
over de prijs. Tot nu toe namen de stations het nieuws steeds
gratis over. De enige omroep die niet meedoet met de gisteren
gesloten regeling is Radio Rijnmond.
De NOS hoopt binnenkort ook een akkoord over de prijs van
het nieuws te sluiten met de lokale omroepen. De onderhan
delingen hierover verlopen moeizaam. De landelijke omroep
stelde de kleine broertjes vorig jaar een ultimatum. De regio
nale omroepen hadden voor 15 januari moeten aangeven of zij
bereid waren te betalen. Een aantal stations reageerde posi
tief, het merendeel weigerde. Zij mogen het radionieuws in
principe niet meer doorgeven. De NOS controleert dit steek-
proefgewijs. ANP
BERGEN OP ZOOM - Het stoffelijk overschot van een nog
onbekende man is dinsdagmorgen aangetroffen aan de
Noordlandseweg in Bergen op Zoom. Volgens de politie is het
slachtoffer door geweld om het leven gekomen. De identiteit
van de man is nog niet bekend. Het signalement is vaag: een
blanke man tussen de dertig en zestig jaar. Een passant vond
het lijk rond acht uur in de berm van de Noordlandseweg, een
stille weg aan de westzijde van Bergen op Zoom. Een onder
zoeksteam van 21 agenten is op de zaak gezet.
GOES - Vooral Schouwen-Duiveland en Walcheren/Noord-
Beveland moeten invloed inleveren in het waterschapsbe
stuur van Zeeuwse Eilanden. Dat komt doordat de provincie
35 in plaats van het voorgestelde aantal van 40 leden in het
nieuwe waterschapsbestuur wil en omdat het schap vast
houdt aan een apart kiesdistrict Tholen. Schouwen-Duive
land en Walcheren/Noord-Beveland verliezen elk twee zetels
en komen op respectievelijk vier en vijftien bestuurders uit.
Dit komt ten goede aan Tholen, dat als kleinste district vier
zetels houdt. Zuid-Beveland krijgt één zetel minder en komt
daarmee op twaalf. De zetels zijn ook nog verdeeld over de
vier groepen die belang hebben bij het water-schap: ingezete
nen (vijftien zetels), gebouwd (huiseigenaren, acht zetels), on
gebouwd (landbouw, zes zetels) en bedrijfsgebouwd (zes ze
tels). Momenteel telt het waterschapsbestuur- 62 leden. In
1998 vinden verkiezingen plaats.
MIDDELBURG - Een 42-jarige vrouw uit Middelburg kan
blijkbaar het stelen niet. laten. De Middelburgse, die aan
drugs verslaafd is, zit in detentie voor een serie diefstallen.
Dinsdag moest ze voor de Middelburgse politierechter ver
schijnen voor nog twee diefstallen. Op 27 november '96 pro
beerde ze zes broeken uit een kledingzaak in haar woonplaats
te stelen, maar ze werd betrapt. Zes dagen later, op 3 decem
ber, stal ze een paar schoenen bij een winkelbedrijf in Vlissin
gen. Daar stopte het alarm haar. Officier van justitie mr. C.
Fetter wilde haar detentie verlengend zien met twee weken,
maar politierechter mr. A M. Janssens-Van Kampen gaf haar
nog een kans door 40 uur onbetaalde arbeid op te leggen.
MIDDELBURG - De Middelburgse politierechter heeft dins
dag een 40-jarige vrouw uit Vlissingen bij verstek veroor
deeld tot een boete van 100 gulden en een week voorwaarde
lijke gevangenisstraf, proeftijd twee jaar. De vrouw, die zich
stelselmatig op dievenpad begeeft, had een paar schoenen ge
stolen bij een grootwinkelbedrijf in Middelburg.
K -
m i; ,v;SS^>.'V
8®, -A.
Het roestige anker van de stoomboot is het enige wat van het rampschip nog boven water kwam.
foto Dirk-Jan Gjeltema
van onze verslaggever
Ben Jansen
VLISSINGEN - De Industrie
bond FNV is nog niet overtuigd
van de noodzaak Schelde Ener
gie- en Milieusystemen, een on
derdeel van de Koninklijke
Schelde Groep, van Vlissingen
naar West-Brabant te verplaat
sen. P. Hazelager van de vak
bond kan zich voorstellen dat de
Schelde Groep haar ingenieurs
bureau van de sector Systemen
dichter bij de klanten en in de
buurt van belangrijke economi
sche wegverbindingen wil ves
tigen. „Maar waar zitten die
klanten dan?" vraagt hij zich af.
„We hebben de Schelde Groep
gevraagd de factoren op grond
waarvan ze dit voornemen heb
ben geformuleerd, eens op een
rijtje te zetten."
Verhuizing van het ingenieurs
bureau betekent weliswaar
geen banenverlies, maar Haze
lager stelt vast dat daarmee
toch hoogwaardige werkgele
genheid uit Zeeland vertrekt.
„Op den duur moet je ook reke
ning houden met neveneffecten.
Niemand zal worden gedwon
gen te verhuizen, maar het valt
te verwachten dat werknemers
van Energie- en Milieusystemen
op den duur toch een hekel krij
gen aan het heen en weer rijden
tussen Zeeland en West-Bra
bant en besluiten te verhuizen.
Dat betekent bijvoorbeeld dat
hun kinderen niet meer in Zee
land op school gaan en dat ze
hier geen boodschappen meer
doen."
Communicatie
Hazelager heeft er begrip voor
dat de Schelde Groep de werk
nemers die zich bezighouden
met verwerving van opdrachten
en degenen die ze uitwerken zo
veel mogelijk op één locatie wil
hebben. „Met alle communica-'
tiemiddelen die er vandaag de
dag zijn, kun je natuurlijk heel
goed vanuit verschillende plek
ken werken, maar het heeft in
organisatorisch opzicht duide
lijk meerwaarde, wanneer je al
les bij elkaar hebt."
Economie-gedeputeerdeD. J. P.
Bruinooge heeft vanuit twee in
valshoeken te maken met het
plan van de Schelde Groep. Als
dagelijks bestuurder van de
provincie heeft hij de werkgele
genheid in Zeeland onder zijn
hoede. Als lid van de raad van
commissarissen van de Schelde
Groep - hij is dat op persoonlij
ke titel - is hij betrokken bij het
beleid van de onderneming.
Bruinooge: „Het is natuurlijk
wel jammer dat dit soort werk
gelegenheid uit Zeeland ver
trekt, maar deze stap lijkt voor
de continuïteit van de Schelde
Groep als geheel niet onverstan
dig. Zo'n vestiging dichterbij de
markt kan opdrachten verwer
ven die vervolgens door de fa-
bricage-afdelingen in Zeeland
kunnen worden uitgevoerd.
Daarmee maak je de-onderne
ming sterker en biedt je meer
waarborgen voorbehoud van de
werkgelegenheid voorde Schel
de Groep als geheel."
Werkgelegenheid
Van het argument dat de
Zeeuwse samenleving in 1983
met een steunverlening van 50
miljoen uit de reserves van de
toenmalige PZEM toch vooral
behoud van werkgelegenheid in
Zeeland voor ogen heeft gehad,
is Bruinooge niet onder de in
druk. „Ook toen had De Schelde
al dochterondernemingen bui
ten Zeeland. Die hebben ook
baat gehad bij de steun van 50
miljoen."
MIDDELBURG - De diefstal
van twee metalen bankjes en
een informatiebord gemeente
Vlissingen was op 15 augus-
tus'95 een uit de hand gelopen
studentengrap. De Middelburg
se politierechter mr. A M. Jans-
sens-van Kampen bepaalde
dinsdag de boetes voor dit ver
grijp voor een 19-jarige dader
uit Vlissingen op 350 gulden en
bij zijn 23-jarige plaatsgenoot
op 300 gulden.
De politierechter maakte het
kleine onderscheid, omdat de
19-jarige verdachte nog twee
strafbare feiten in Vlissingen
had gepleegd. De jongste Vlis-
singer had kennelijk iets met
borden, want hij had eerder al
(in 1994) een ANWB-bord met
opschrift 'trap af, doorgaand
verkeer', gestolen. Ook had hij
in het studentenhuis een straat
naambord (Koudekerkseweg)
en een bord met 'werk in uitvoe
ring' van een medebewoner ge
kregen, waarvan hij kon ver
moeden dat het van diefstal
afkomstig was.
gulden.
