Tweede provinciaal archeoloog
1
Echte folk van Norland Wind
Spannend boek van oud-marineman
PZC
Al A
hm aSS
d
Stinkend naar zweet en bier
Pointl heeft zich verzoend met de andere sekse
zeeland
18
Staatssecretaris Nuis wil investeren in extra medewerker en monumentenkaart
Bang&Olufsen
Prikacties verhinderen h
opheffing blokkade
van haven Antwerpen
Jeugd vindt
massa vuil
op strand
CONCERT
DINER NOËL
kunst cultuur
donderdag 12 december 1996
van onze verslaggever
ErnstJan Rozendaal
MIDDELBURG - Als het aan
staatssecretaris drs. A Nuis
(cultuur) ligt, krijgt Zeeland
Advertentie
Ooit kiest u voor mooist
EEN
NIEUWE
KIJK OP
MUZIEK
BeoSound 9000,
CD-Speler en radio. Dat alles
in een vormgeving
waarvan alleen Bang&Olufsen
het geheim kent.
see. hear. feel.
AXEL
Electro World Van Cadsand
Bang Olufsen Center, Stationsstraat 7.
GOES
Van den Berge Audio Video Bang
Olufsen Center, Gasthuisstraat 2-4.
MIDDELBURG
Expert Kamperman,
Lange Noordstraat 20.
TERNEUZEN
El. Techn. Installatiebureau Verlinde,
Axelsestraat 25.
VLISSINGEN
Dert Video HiFi, Nieuwendijk 35.
medio volgend jaar een tweede
provinciaal archeoloog. Nuis
wil, in het kader van het cul
tuurconvenant dat hij binnen
kort met Zuid-Nederland hoopt
al" te sluiten, bovendien investe
ren in een nieuwe archeologi
sche monumentenkaart voor
Zeeland en een opknapbeurt
voor het Provinciaal Depot voor
Bodemvondsten in Middelburg.
Een onderdeel van het cultuur
convenant is een overeenkomst
over de archeologie in Zeeland.
Nuis heeft de provincie voorge
steld de kosten van de huidige
archeoloog voor Zeeland, drs A
Vreenegoor, totaal voor zijn re
kening te nemen. Nu worden de
kosten nog gedeeld door Rijk en
provincie. Voorwaarde is wel
dat de provincie haar budget
ook verdubbelt, zodat een twee
de archeoloog kan worden
aangenomen. Daarmee zijn
Provinciale Staten in principe
al akkoord gegaan toen ze afge
lopen jaar cle architectuurnota
goedkeurden. De ene archeo
loog zal dan in de provincie wor
den gestationeerd, de andere -
Vreenegoor - net als nu bij de
Rijksdienst voor Oudheidkun
dig Bodemonderzoek (ROB) in
Utrecht.
Nuis is verder bereid de helpen
de hand te bieden bij het aan
passen van de archeologische
monumentenkaart; hij wil voor
50.000 gulden aan menskracht
van het ROB beschikbaar stel
len. Tenslotte heeft hij 100.000
gulden over voor het opknappen
van het Depot voor Bodem
vondsten,
Provinciale Staten beslissen in
februari of maart over het cul-
van onze v
Caroline Moerland
GOES - Verre reizen, liefde en strijd.
Die drie vormen de ideale ingrediënten
voor een spannend boek. Ook de Goese
amateurschrijver M. Olivier (76) lijkt
dat te beseffen. Zijn op schrift gestelde
herinneringen aan z'n loopbaan bij de
Nederlandse marine zijn meer dan een
opsomming van feiten. Zo vertelt hij
over uitstapjes aan de wal, over de
vrouwen die hij daar ontmoette en over
z'n doodsstrijd toen de torpedojager
H. M. Isaac Zweers in de Tweede We
reldoorlog door de vijand werd bescho
ten.
Zijn beslissing om bij de marine te
gaan, noemt hij op de eerste bladzijde
van zijn boek 'Olie en vuur op de golven'
één van de beste van zijn leven. Hij be
schrijft zijn periode als beroeps van
1938 tot 1970 met veel liefde, maar he
melt het leven op zee niet op. Zo bekent
hij bijvoorbeeld dat hij in de eerste ja
ren van zijn loopbaan flink last had van
zeeziekte.
Olivier blijft een amateurschrijver,
maar hij kan boeiend vertellen. Dat
'Olie op de golven' lekker wegleest,
heeft vooral te maken met de persoon
lijke noot die overal in het boek aanwe
zig is en de humor waarmee hij zijn be
levenissen beschrijft. Wat het verhaal
ook interessant maakt, is de roerige his
torische achtergrond waartegen het
zich afspeelt. Olivier maakte als mari
neman niet alleen de Tweede Wereld
oorlog mee, maar was daama ook
betrokken bij de gebeurtenissen in Ne-
derlands-Indië en Nieuw-Guinea.
De titel van het boek verwijst naar een
nare ervaring die hij had in 1942 aan
boord van de H, M. Isaac Zweers. Twee
Duitse torpedojagers beschoten het
schip, dat op de Middellandse Zee was
betrokken bij de geallieerde landing in
Noord-Afrika. De H. M. Isaac Zweers
M. Olivier schrijft op onderhoudende wijze over zijn belevenissen bij de Nederlandse marine in de roerige jaren van de Tweede
Wereldoorlogen de verwikkelingen rond Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea. foto Willem Mieras
ging ten onder en de bemanning kon
niet anders doen dan het schip veria ten.
Door tegen de wind in te zwemmen,
probeerde Olivier weg te komen van de
brandende olie die als gevolg van de be
schietingen op zee dreef.
De eerste reddende trawler voer voorbij
zonder dat de bemanning een hand
naar hem uitstak. „Ik dacht werkelijk
dat het nu met me afgelopen was en dat
ik mijn moeder, die ik de laatste secon
den constant met 'Moeder... help!' had
aangeroepen, nooit meer zou zien",
schrijft de oud-m.arineman. Uiteinde
lijk werd hij toch gered. Maar van de
honderdtachtig bemanningsleden van
de H. M. Isaac Zweers kwamen er 98
om. Olivier kreeg voor het leed dat hij
die dag onderging, in 1995 het Draagin-
signe Gewonden.
Door het uitbreken van de Tweede We
reldoorlog kon Olivier lange tijd niet
naar huis. Dat moet hem zwaar zijn ge
vallen. Want hoewel hij nooit spijt heeft
gehad van zijn keuze voor de marine, is
er volgens hem niets mooier dan het
weer in de armen sluiten van geliefden
en familie na een lange reis.
'Olie en vuur op de golven' verschijnt 20
december. Het boek wordt gedrukt bij
drukkerij Herselman in Kapelle en gaat
f39.90 kosten. Exemplaren zijn te be
stellen bij Olivier zelf.
tuurconvenant met het Rijk.
Een nieuwe archeoloog zou dan
medio 1997 aan het werk kun
nen. De werkzaamheden aan
het Depot voor Bodemvondsten
staan voor begin 1998 op het
programma.
De provincie wil tegen die tijd
een Provinciaal Steunpunt voor
Monumentenzorg en Archeolo
gie maken, waarvan het depot
een onderdeel wordt.
van onze verslaggever
Wout Bareman
ANTWERPEN - De scheep
vaart van en naar Antwerpen
kwam woensdag langzaam
weer op gang. In de loop van de
dag hadden zich op de Rede van
Vlissingen en elders in de aan
loop van de Westerschelde meer
dan 70 schepen verzameld. Een
handjevol week uit naar andere
havens in West-Europa, waar
onder Vlissingen.
Aanvankelijk kondigden de
bonden (de socialistische ACOD
en de christelijk CCOD) aan dat
de haven vanaf acht uur dins
dagochtend weer normaal zou
'draaien'. Dat werd maandag
tegen middernacht tijdens een
spoedvergadering beslist Maar
tegelijkertijd werd erbij gezegd
dat pihkacties niet vielen te
voorkomen. De ochtendploeg
besloot dinsdagochtend tot der
gelijke acties, waardoor de
grootste sluizen, die van Zand
vliet en de Berendrechtsluis ook
dinsdag gestremd bleven. De
kleinere Rooijersssluis en de
Kallosluis gingen wel open,
waardoor een klein deel van de
schepen óf kon vertrekken óf
kon opschutten.
Vandaag (donderdag) plegen de
vakbonden overleg met de di
rectie van het stedelijk haven
bedrijf, dat per 1 januari wordt
geprivatiseerd. Die privatise
ring vormt ook de kern van het
conflict. De 2000 werknemers
moeten kiezen voor de bestaan
de arbeidsovereenkomst met
het stadsbestuur of voor een
nieuw statuut van het havenbe
drijf, dat direct na de privatise
ring van kracht wordt. De vak
bonden hebben vooral grote
moeite met de wijze waarop de
inzet van de havenarbeiders
volgens dat nieuwe statuut wor
den beoordeeld. Voldoen ze niet,
dan vliegen ze de laan uit. Vol
gens de bonden is het ook
onjuist dat straks met twee ver
schillende arbeidsovereenkom
sten wordt gewerkt (dat van de
stad en dat met het havenbe
drijf). Daarmee zouden de ha
venarbeiders tegen elkaar kun
nen worden uitgespeeld.
Kort geding
De werkgevers in de haven stap
pen vandaag (donderdag) naar
de rechter. Ze eisen in kort ge
ding onmiddellijke stopzetting
van de acties. Het kost hen, vol
gens globale berekeningen, mil
joenen guldens per dag. Ze eisen
vijf miljoen frank (275.000 gul
den) voor elk uur dat de haven
nog geblokkeerd wordt, Een
schip dat of op de Rede van Vlis
singen ligt te wachten of achter
de Antwerpse sluizen gevangen
zit kost, heeft directeur R. Resti-
au van het havenbedrijf bere
kend, ruim 1000 gulden per uur.
GOES - Touwen, jerrycans, pal
lets, werkhandschoenen en vis-
kisten: tweeduizend scholieren
hebben de afgelopen maanden
langs 118 kilometer Nederland
se kust in totaal 27.000 stuks
zwerfvuil opgeruimd. Veertig
procent van dat vuil is afkom
stig van schepen. Dit blijkt uit
een rapport van het zogenoem
de Coastwatch-onderzoek waar
de scholieren aan deelnamen.
Vanochtend wordt het rapport
door initiatiefnemer Stichting
Werkgroep Noordzee aangebo
den aan hoofdingenieur-direc
teur ir D. Tromp van Rijkswa
terstaat. Ook bestuurders van
de zestig kustplaatsen die heb
ben meegedaan krijgen een ex
emplaar, onder wie mrS. J. Heij-
ning, milieuwethouder te Goes.
Hij ontvangt het rapport uit
handen van leerlingen van het
Goese Buys Ballot College.
De Stichting Werkgroep Noord
zee heeft een aantal aanbevelin
gen op papier gezet om het
zwerfvuilprobleem te lijf te
gaan. Zo moet er een totaal lo
zingsverbod komen en moet de
bemanning worden verplicht
afval af te geven alvorens het
ruime sop wordt gekozen.
Advertentie
2e en 3e kerstdag
aanvang 16.30 uur
KLOVENIERSDOELEN
Middelburg
vraag gratis folder
0118-623650
de
het
tie
hei
kaï
twi
No
Ide
jtwi
me
hin
als
I get
var
.'zat
I ver
ver
licl
der
BT
cor
ste
ma
i der
I Zet
(sta
ricl
wij
aar
ale
de j
Wa
inT
litz
co!
My granny's from Cork brengt Ierse volksmuziek
van onze verslaggever
ErnstJan Rozendaal
MIDDELBURG - Vraag een
Ier - waar ook ter wereld -
waar zijn familie vandaan
komt en de kans is groot dat
hij antwoordt: My granny's
from Cork. Dat is dan ook een
toepasselijke naam voor een
band die Ierse liedjes speelt, al
bestaat die dan uit vier jon
gens en een meisje uit Neder
land.
Toen zij vorig jaar in Ierland
op zoek gingen naar de oor
sprong van hun muzikale re
pertoire, ontdekten de vijf dat
de groepsnaam misschien een
kleine aanpassing behoeft. In
Doolin betraden ze O'Con
nors Pub en speelden er en
thousiast samen met een tach
tigjarig omaatje. „Haar zonen
waren allemaal geëmigreerd",
vertelt zanger/accordeonist
Arno Ruis. „Eventjes had ze
het idee dat haar kinderen
weer thuis waren en als van
ouds met haar muziek maak
ten. Eigenlijk hadden we onze
naam dus moeten veranderen
in My granny's from Doolin."
Zondagmiddag treedt My
granny's from Cork op in The
Duke in Middelburg.
Accordeon
De groep bestaat ruim twee
jaar. Samen met zanger Mark
Simons liep Ruis stage in
Schotland waar hij verslin
gerd raakte aan de volksmu
ziek. Thuis gekomen diepte
hij de accordeon op die al vijf
jaar ongebruikt onder zijn
bed lag. Hij leende cd's van
The Dubliners en The Chief
tains en begon hun wijsjes na
te spelen. „Voorde grap speel
den we eens op een feest en
daar zeiden de mensen: 'Hier
mee moeten jullie doorgaan.'
Tegenwoordig spelen we elke
twee weken, meestal in cafés."
Naast Simons en Ruis bestaat
My granny's from Cork uit
Sjan Gerhardt (bodfrran), Ar
jan Moerbeek (gitaar/zang) en
Tessa Zoutendijk (viool).
Parodie
Het repertoire is een mix van
poëtische en humoristische
nummers. „De Ieren hebben
een gevoel voor humor en pa
rodie dat wij niet kennen",
zegt Ruis. „Zo zingen we een
liedje over drie vrouwen die
een weekend lang in de wc zit
ten opgesloten. Natuurlijk
spelen we ook de bekende
nummers als 'Dirty old town'.
We zijn geen vernieuwende
band, we zijn Nederlanders
die traditionele Ierse muziek
spelen."
Ruis weet precies waarom de
Ierse muziek hem aanspreekt.
„De liedjes zijn simpel. Het
zijn kinderliedjes en volks
liedjes. En wij zijn simpele,
eenvoudige jongens. Verder
houden we van de intensiteit
van muziek in de pub. Het
moet er stinken naar zweet en
bier. We spelen geen zoete
deuntjes. Onze muziek is
rauw, met veel overtuiging en
plezier gespeeld en er mag ook
wel eens iets mis gaan. We
speelden ooit op een muziek
festival en werden daar dooi
de jury geroemd om onze per
fect ongelijke samenzang.
Vaak spelen we na het optre
den nog gewoon door, samen
met mensen uit het publiek.
Soms is het na afloop nog leu
ker dan tijdens het optreden."
Vriendengroep
De enige ambitie van My
granny's from Cork is om re
gelmatig op te treden. „We
zijn een vriendengroep", ver
klaart Ruis. „We ontmoeten
elkaar voor optredens en kun
nen dan bijpraten. Onze twee
de naam is ook de OV-band,
van openbaar vervoer. We wo
nen over heel Nederland ver
spreid. Zondag stapt Mark in
Amsterdam op de trein, in
Leiden komt Arjan erbij, Sjan
in Rotterdam en Tessa en ik in
Roosendaal. We ontmoeten el
kaar altijd in de laatste wa
gon. Maar OV betekent ook
onder voorbehoud, want we
hebben nog wel eens vertra
ging
ConcertMy granny's from
Cork, zondag 15 december in
The Duke in Middelburg,
16.00 uur.
S.
Schrijver Frans Pointl:...haat
liefde-verhouding met vrou
wen-
van onze verslaggeefster
Caroline Moerland
KAPELLE - Nog steeds is Frans
Pointl vooral bekend om zijn
debuut 'De kip die over de soep
vloog'. Het boek lag in 1989
maanden onverkocht in de
schappen van de boekhandel,
totdat Adriaan van Dis de
schrijver interviewde in zijn te
levisieprogramma. Deze publi
citeit leidde tot herdruk na her
druk in 1990. Het achtervolgt de
schrijver, die voortdurende na
druk op zijn debuut. „Ik vind
het vervelend dat ik altijd aan
die kip wordt gekoppeld."
Frans Pointl speelde woensdag
avond de hoofdrol tijdens de
eerste literaire avond van de
Kapelse culturele commissie.
Het idee voor zo'n bijeenkomst
bleek een succes, want de hal
van het gemeentehuis was goed
gevuld. De opzet van de avond
was wat minder. De commissie
had docent Nederlands Frank
van Doeselaar gevraagd de
schrijver te interviewen. Pointl
bleek echter mans genoeg zelf
zijn verhalen en gedichten in te
leiden. Bovendien is hij een pri
ma verteller, of hij nu voorleest
uit eigen werk of put uit zijn tal
loze niet beschreven herinne
ringen.
Vrij
Pointl bracht zijn jeugd samen
met zijnmoeder door, een joodse
vrouw die bijna al haar familie
leden in de oorlog verloor. Hij
ervaarde haar als 'een neuroti
sche en zwijgzame cipier'. ..Ik
dacht: 'Als mijn moeder een
maal dood is, dan ben ik vrij."
Toch hield hij ook van haar. zo
blijkt uit het autobiografische
verhaal 'De enige nabestaande'.
één van de verhalen die hij dins
dag voorlas. De titel verwijst er
naar dat behalve de schrijver
zelf, geen familie bij de begrafe
nis van zijn moeder aanwezig
was. De weg naar het kerkhof
legt de zoon af in de lijkwagen,
die ook haar lichaam vervoert.
'Bij elke oneffenheid voelde ik
een hevige pijnscheut in heu
pen, ellebogen en stuit, .alsof ik
het was daar in die kist. Als
ze maar niets voelt, dacht ik. Ze
voelt niets, antwoordde ik me
zelf en dacht aan haar woorden:
ons lichaam is slechts een om
hulsel, denk aan een potlood,
het is de grafietstift die schrijft,
haal je die eruit dan resteert een
zinloze houten huls.'
Kenmerkend
De haat-liefde-verhouding die
Pointl met zijn moeder had. lijkt
kenmerkend voor zijn relatie
met alle vrouwen. Hij geeft ook
vreselijk af op de vele hospita's
die hij vei-sleet. Ze staan be
schreven in zijn meest recente
boek dat simpelweg 'De hospi
ta's' heet. Op de vraag van Van
Doeselaar of dit ook autobio
grafisch is, antwoordt Pointl
„Die vrouwen waren zo gemeen,
die kun je niet verzinnen.
Ook aan intellectuele vrouwen
heeft hij een hekel, zo .voegt hij
het publiek toe dat voor het me
rendeel uit dames bestaat. ..In
tellectuele vrouwen zijn vaak
heel onaantrekkelijk. En heel
intellectuele vrouwen zijn vaak
ook niet aardig voor mannen."
Na wat experimenten op het ho
moseksuele vlak, heeft hij zich
inmiddels met de andere sekse
verzoend, zo bekent hij. Hij I
heeft vrouwen wel het liefst or- I
di na r, 'moeder en hoer tegelij k
My granny's from Cork, vlnr: Mark Simons, Arno Ruis, Arjan Moerbeek, Sjan Gerhardt. Tessa
Zoutendijk ontbreekt. foto Christiaan Krouwels
van onze verslaggever
ErnstJan Rozendaal
VLISSINGEN - 'Norland Wind-
is de titel van een gedicht van
Violet Jacob. Het gaat over een
Schot die in Engeland woont en
aan de noordenwind vraagt om
hem te vertellen wat hij onder
weg heeft gezien. De verhalen
van de wind ven-uilen de man
met heimwee naar zijn geliefde
thuisland. Norland Wind heet
ook de muziekgroep van harpist
Thomas Loefke. De Duitse, Ier
se en Schotse muzikanten spe
len melodieën die eveneens een
verlangen oproepen naar de
prachtige noord-westelijke
streken van Europa. Zondag
treedt de groep op in het Arse
naaltheater in Vlissingen.
Loefke is geboren en getogen in
Duitsland. De muziek dreef hem
naar Dublin. „Ik was een jaar of
veertien toen ik voor het eerst
Ierse muziek hoorde. Een elpee
van The Fury Brothers. Daar
voor was ik nooit in muziek ge
ïnteresseerd, maar dit verblufte
me echt. Een paar jaar later be
zocht ik een concert van Clan-
nad. Daar hoorde ik voor het
eerst de folkharp. Dat trok me
definitief over de streep. Ik ver
trok naar Ierland om de harp té
leren spelen."
„Ik was betoverd door het mooie
geluid van de harp. In Europa
kennen we wel de concertharp,
maar die klinkt veel harder om
dat met een heel orkest moet
worden geconcurreerd. De folk
harp heeft een zachte toon. De
snaren blijven maar galmen en
galmen, waardoor een bijna
mystiek geluid ontstaat."
Hoewel hij er niet mee is opge
groeid. wist Loefke zich in de
loop der jaren toch de Ierse cul
tuur eigen te maken. Hij heeft
zich ontwikkeld tot een van de
belangrijkste componisten inde
hedendaagse Ierse folkmuziek.
Met zijn eigen muziekgroep -
bestaande uit zangeres/gitaris-
te Kerstin Blodig, gitarist Ian
Melrose en bassist Peter Jakk en
versterkt door onder anderen
leden van de groep Clannad -
maakte hij twee jaar geleden de
cd Norland. Wind. De rustige,
heldere muziek is geïnspireerd
door zijn verblijf op Tory Island
en in Donegal, in het noordwes
ten van IerlandZij n groeptoen
nog aangeduid als Thomas
Loefke and friends, heet inmid
dels ook Norland Wind:
„Ik heb veel over de Ierse cul
tuur, de taal, de literatuur en de
mensen geleerd door goed te
luisteren", zegt Loefke., Ik speel
niet de echte traditionele mu
ziek. Ik componeer zelf. Maar
Ieren die mijn muziek horen
zeggen wel: 'Dit is echt Iers.'Dat
maakt me heel trots. Toch verte
genwoordig ik maar een gedeel
te van de Ierse cultuur. Ierse mu
ziek is vaak dansmuziek. De
liedjes zijn gemaakt om in de
pub te spelen en te zingen. Mijn
muziek gaat terug op de rustige
Gaelic songs van vroeger. Dat is
een minder bekende stroming
waarvoor ik aandacht probeer
te vragen. Het is muziek die al
leen nog bestaat door mondelin
ge overlevering. Het is moeilijk
met de bandleden en we spelen
veel samen. Mijn gitarist Ian
Melrose is ook hun gitarist. Dus
de basis van beide groepen is
hetzelfde, maar wij kopiëren ze
niet. Wij willen niet als Clannad
klinken. Het verschil zit hem in
de composities. Net als Clannad
hebben wdj een bezetting van
harp, gitaar, toetsen en zang,
maar de structuur van onze
songs is anders. Clannad is elek-
tronischer en speelt meer up
tempo. Wij proberen een intie
me luistersfeer te creëren. We
willen het pubhek het gevoel ge
ven dat het een reis maakt, al zit
het tijdens het concert in een
stoel."
De Ierse muziekscene is de ver-
nieuwendste en inspirerendste
van Europa, vindt Loefke. „De
traditie leeft daar nog en het is
spannend om er deel van uit te
maken. Rockmuziek klinkt in
Los Angeles en Londen hetzelf
de, maar Ierse muziek is wereld
muziek en het mooie daarvan is
dat het van stadje tot stadje ver
schilt. Dat is veel opwindender.
De invloed op de pop is heel
groot, eigenlijk gaat die terug op
Ierse en Afrikaanse ritmes, van
daar dat ook jongeren zich in de
muziek herkennen. En kijk eens
naar de easy listening. Het Eu
rovisie Songfestival is de laatste
vijf jaar vier keer door Ierland
gewonnen en één keer door
Noorwegen, maar met een over
duidelijk Iers liedje. Dat zegt ^r
toch wel iets." W0I
Concert: Norland Wind, zondag
15 dec, Arsenaaltheater Vlissin
gen, 15 uur.
om je daarin in te leven en het te
spelen."
„Clannad is meest succesvolle
vertegenwoordiger van die
richting. Zij waren de eersten
die deze muziek bij het grote pu
bhek bekend maakten en nog
steeds borduren ze erop voort.
Voor veel mensen is Clannad te
poppy geworden, maar ik ben
het daar niet mee eens. Ik hoor
nog steeds die traditionele mu
ziekvorm in al hun composities.
De pop van Ciaran Brennan
heeft niets te maken met de pop
van Mick Jagger. Als Clannad
een echte popgroep was gewor
den, zouden ze niet zo succesvol
zijn. Juist hun traditionele kant
maakt ze anders."
Reis
„Clannad is mijn belangrijkste
invloed. Ik ben goed bevriend
Norland Wind met vlnr: Kerstin Blodig, Peter Jakk, Thomas Loefke
en Ian Melrose.
