COURANT
Nederlands goud verdwenen
FNV controleert naleven CAO
Generale repetitie voor Prinsjesdag
kleintjes
Betere afhandeling klacht
patiënt over ziekenhuis
4 WEKEN
B
SZwitserland heft bankgeheim op voor tegoeden van nazi's uit oorlog
i
Spanning
rond korter
werken NS
Advocaten:
vonnissen
zijn soms
voorgekookt
Van Thijn: Bosnische
verkiezingen niet vrij
maar acceptabel
VOOR 14,25
JA, ik wil:
Zonnig en droog
Zonnig en droog, maximaal 17 gra
den. In de avond en nacht helder en
droog, minimum temperatuur 10 gra
den. Vrij krachtige oostenwind.
239e jaargang no. 220
dinsdag 17 september 1996
div osse nummers 1,60
Opgave advertenties per telefoon:
0118-484321
plo
de?
1 van onze correspondent
Bob Kroon
w BERN - De Nederlandse goud-
scha* van ri"m twee miljard
gulden (huidige waarde) die
jgj door de Duitsers tijdens de
Tweede Wereldoorlog is ge
roofd, is na de bevrijding als
sneeuw voor de zon gesmolten
politiek gesjacher tussen
Zwitserland, de Verenigde Sta
ten en de na-oorlogse Duitse
Bondsrepubliek. De toenmalige
Nederlandse regering was
blijkbaar niet bij machte zijn
rechten te doen gelden.
Dit blijkt voor het eerst zonne
klaar uit documenten die maan
dag in Bern werden vrijgegeven,
nadat de Zwitserse Bondsrege
ring, op aandrang van het parle
ment, besloot 'voor eens en al
tijd' de schandvlek uit te wissen
die Zwitserland en zijn roem
ruchte bankwezen al vijftig jaar
G bezoedelt.
„Wij doen geen knieval, maar
willen nu volledige openheid
over wat de toenmalige regering
en de banken hebben gedaan
met het zogenaamde nazi-goud
en de tegoeden van joodse parti
culieren", aldus minister van
buitenlandse zaken Flavio Cotti
maandag in Bern.
Daarvoor wordt een commissie
ingesteld, die het traditionele
bankgeheim mag doorbreken
om er achter te komen hoe en
waarom destijds tien miljard
gulden aan goud onder Z witser-
1 se hoede kwam en slechts voor
j een klein deel werd teruggege
ven. De federale regering stelt 7
miljoen gulden ter beschikking
voor dit onderzoek en boetes tot
80.000 gulden bedreigen hen die
ki3i belastende documenten verval-
i-3i sen of verdonkeremanen. Het
WeK i
lieg;
UTRECHT (ANP) - De on
derhandelingen over een
kortere werkweek voor
het rijdend personeel bij
de spoorwegen (NS Reizi
gers) duurden gister
avond laat nog altijd
voort. Bonden en directie
konden het nog niet eens
worden over de wijze
waarop de 36-urige werk
week gestalte moet krij
gen. Als het overleg op
niets uitloopt, zijn stakin
gen bij het personenver
voer niet uitgesloten
Dat er een 36-urige werk
week komt bij de spoor
wegen is een jaar eerder al
afgesproken. Toen is ech
ter niet vastgelegd hoe dat
moet gebeuren. Het huidi
ge meningsverschil komt
kortweg hierop neer, dat
de vakbonden de vrije tijd
in hele dagen uitgekeerd
willen hebben, terwijl de
directie aanvankelijk lie
ver iedereen een kwartier
tje per dag korter liet wer
ken.
Gisteravond laat begon
nen de gesprekken op
nieuw na een schorsing.
De bonden overlegden
onderling over een com
promisvoorstel van de
directie. Daarin komt de
directie een heel eind te
gemoet: ze biedt 26 ATV-
dagen per jaar aan, waar
van er 18 van tevoren
vastliggen. De overige 8
dagen worden flexibel in
gevuld.
Vrije tijd
De invulling van de 36-
urige werkweek mag een
detail lijken, de onder
handelaars zien dat heel
anders. De vakbonden
hebben van hun achter
ban te horen gekregen dat
ze met „herkenbare vrije
tijd" moeten thuiskomen,
en niet een paar minuten
per dag. Het voorstel van
de bonden leidt er boven
dien toe dat er extra ba
nen ontstaan. Dat was
volgens hen de reden om
een 36-urenweek in te
voeren. De ideeën van de
NS-directie leveren veel
minder banen op. Effici
ënter inroosteren kan het
effect van een kwartiertje
korter werken per dag al
weer grotendeels teniet
doen. Dit voorstel is dan
ook veel goedkoper.
onderzoek strekt zich niet al
leen uit tot de toenmalige rege
ringspol itiek en de Zwitserse
Nationale Bank, maar ook de
grote handelsbanken, vermo
gensbeheerders, advocaten en
verzekeringsmaatschappijen
zullen worden doorgelicht.
Schatgraverij
De huidige president van de
Zwitserse Nationale Bank,
Hans Meyer, zei het onderzoek
te 'verwelkomen', maar waar
schuwde onmiddellijk dat men
'zich geen grote illusies' moest
maken over deze schatgraverij
,,Het neutrale Zwitserland deed
in de oorlog zaken met iedereen,
niet alleen hét Derde Rijk", al
dus Meyer. „Dat goud van de
Reichsbank maakte deel uit van
normale financiële deviezen
transacties en het werd deels
weer naar andere landen door
verkocht".
De financiële commissie van het
Zwitserse parlement, dat overi
gens dit onderzoek heeft aange
zwengeld, publiceerde een inte
ressant stukje historie in de
toelichting voor het wetsont
werp, dat nu door de regering is
overgenomen. Daaruit blijkt
dat Zwitserland al voor de Duit
se capitulatie nazi-tegoeden ter
waarde van 470 miljoen frank
(nu ongeveer vijf miljard gul
den) eigenhandig blokkeerde.
Op 30 oktober 1945 eiste Was
hington dat Bern dit in zijn ge
heel aan de geallieerde overwin
naars zou overdragen. 'De
Zwitserse regering verzette zich
heftig hiertegen', aldus het
parlementaire verslag, maar
verklaarde zich 'na moeizame
onderhandelingen' bereid on
geveer de helft van de Duitse te
goeden vrij te geven. Uiteinde
lijk werd hiervan in 1952 slechts
50 procent overhandigd, nadat
eerst een overeenkomst was be
reikt tussen Bern en de Duitse
Bondsrepubliek, die zich in
middels ook had aangediend als
rechthebbende op de geblok
keerde tegoeden.
Op de vraag aan minister Cotti
of Nederland ooit in Bern aan de
bel heeft getrokken om zijn 40
procent aandeel van het geroof
de nazi-goud terug te krijgen,
antwoordde hij: „Dat is nooit
gebeurd, want Amerika, Enge
land en Frankrijk onderhandel
den na de oorlog met ons na
mens alle geallieerden. En met
SCHEVENINGEN - Het ere-escorte van de cavalerie, die vandaag op Prinsjesdag de Gouden Koets begeleidt, oefende gisteren op het strand bij Scheveningen. Om de
ruiters en hun dieren goed voor te bereiden op onverwachte gebeurtenissen, ging de oefening gepaard met rookbommen en harde knallen. foto Jasper J uinen/RTR
AMSTERDAM (GPD) - De FNV
gaat het komende CAO-seizoen
streng controleren of de werk
gevers de arbeidsovereenkom
sten wel naleven. Vooral
werknemers bij kleine onderne
mingen klagen dikwijls dat de
baas de afspraken niet nakomt.
De vakcentrale wil daarom voor
iedere sector een meldpunt op
richten waar leden hun werkge
ver kunnen 'aangeven'.
Dat heeft de FNV maandagmid
dag bekendgemaakt bij de pre
sentatie van de arbeidsvoor
waarden voor 1997. Ook gaan
de bonden hun leden beter voor
lichten over de inhoud van hun
CAO, zodat de werknemers zelf
stappen kunnen ondernemen
als de overeenkomst wordt ont
doken.
Daarnaast wil de FNV via de
ondernemingsraden meer zeg
genschap krijgen over de nale
ving van de CAO's.
„In sectoren met vooral kleine
ondernemingen komt
CAO-ontduiking steeds vaker
voor", zo staat in de nota Ar
beidsvoorwaardenbeleid. Voor
al werknemers in de horeca heb
ben veel last van bazen die de
regels negeren. Bij de Vervoers-
bond is dat ook een bekend ver-
(Advertentie)
schijnsel: momenteel loopt een
onderzoek naar eigenaren van
busbedrijven, omdat veel werk
nemers hebben geklaagd dat de
baas zich niet hield aan de afge
sproken arbeidstijden.
Korter werken
Korter werken blijft een van de
belangrijkste punten op het ver
langlijstje van de bonden. Begin
volgend jaar krijgen 2,4 miljoen
werknemers e^p 36-urige werk
week.
In de bedrijfstakken waar de
werkgevers hebben geweigerd
de werkweek te verkorten,
wordt het punt bij de volgende
onderhandelingsronde weer op
tafel gelegd. Twee maanden ge
leden maakte de vakcentrale al
bekend dat de looneis hetzelfde
blijft als dit jaar, maximaal 3
procent. „We zitten daarmee
aan de lage kant", lichtte L. de
Waal, coördinator arbeidsvoor
waardenbeleid, toe. „Dus we
houden nog een slag om de
arm".
Door de werkgevers niet vast te
pinnen op een hoge loonstijging,
hoopt de vakcentrale dat zij be
reid zijn meer geld te steken in
scholing van hun personeel.
De Waal- ..Werknemers moeten
niet alleen opgeleid worden in
hun eigen vakgebied, ze moeten
ook scholing kunnen volgen op
andere terreinen, zodat ze flexi
beler zijn als ze ooit ontslagen
worden".
Uit onderzoek onder de leden
van de Voedingsbond FNV
blijkt dat 81 procent van de
werknemers onder de 26 jaar
nog nooit op kosten van de
werkgever een scholingscursus
heeft gedaan.
Scholing
Bijna de helft zegt dat zij zou
den kiezen voor scholing, als de
werkgever hen laat kiezen tus
sen het volgen van een opleiding
Morgen
Spektakel T&-
Veere
zie advertentie, pag. 1 6
DEN HAAG (GPD) - Patiënten kunnen bin
nenkort makkelijker klagen als zij door een
fout van het ziekenhuis schade hebben gele
den. Er komt een proef met een Geschillencom
missie Ziekenhuizen, waar schadeclaims tot
7500 gulden in behandeling worden genomen.
Minister Borst (volksgezondheid) gaf hiertoe
gisteren het startsein.
Patiënten kunnen vanaf 1 oktober bij de ge
schillencommissie terecht als zij door een me
dische fout worden getroffen of tijdens hun
verblijf in het ziekenhuis persoonlijke eigen
dommen verliezen.
De commissie doet in zo'n geval een bindende
uitspraak. Aan het experiment werken zo'n
dertig ziekenhuizen mee.
Tot nu toe kon een patiënt alleen bij de rechter
terecht met een claim. Niet zelden volgde een
kostbare, ingewikkelde en langdurige proce
dure. Het is de bedoeling dat de Geschillen
commissie Ziekenhuizen sneller en goedkoper
een oplossing vindt.
De commissie komt overigens pas in beeld als
de patiënt er met het ziekenhuis of de verzeke
raar van het ziekenhuis niet uitkomt. Wie een
geschil aanhangig maakt, betaalt 45 gulden
klachtengeld.
De commissie is een gezamenlijk initiatief van
de Consumentenbond, de artsenorganisatie
KNMG, de vereniging van ziekenhuizen NVZ
en de Stichting Geschillencommissie voor
Consumentenzaken (SGC). De commissie be
staat uit vijf leden.
VS-troepen naar Koeweit
de betaling van 121.5 miljoen
(toenmalige) francs was voor de
betrokken partijen de zaak af
gedaan".
Juridisch gezien kan Nederland
dus naar zijn goud fluiten.
Mocht de commissie van onder
zoek (vermoedelijk pas in 1998)
tot de conclusie komen dat
Zwitserland alsnog een ere
schuld heeft in te lossen, zal dat
in de eerste plaats de nooit ge
claimde tegoeden van joodse
oorlogsslachtoffers betreffen
niet het door Duitsland geroof
de goud van De Nederlandsche
Bank.
of verkorting van de werkweek.
Bij de parttimers was dat per
centage zelfs 60 procent.
HILVERSUM (ANP) - Ruim
eenderde (34 procent) van de
Nederlandse strafpleiters zegt
dat vonnissen soms worden
„voorgekookt". Een kleine
tweederde (65 procent) vindt
rechters vaak bevooroordeeld
en bijna de helft (46 procent) is
van mening dat de magistraten
zich tijdens een zitting arrogant
gedragen.
Dit blijkt uit een enquête onder
strafrechtadvocaten, gehouden
door het bureau Anova.
Over officieren van justitie stelt
circa driekwart (74 procent) van
de ondervraagde advocaten dat
die zich geregeld slecht voorbe
reiden op een zaak.
Ook de eigen beroepsgroep gaat
niet vrijuit: niet minder dan 94
procent kent collega's bij wie de
voorbereiding op een zaak nog
al eens tekortschiet.
In juni van dit jaar verrichtte
het organisatiebureau Terpstra
Tukker justitie in Arnhem een
onderzoek en kwam tot een aan
tal gelijkluidende conclusies.
In dat onderzoek zeiden advo
caten onder meer dat officieren
van justitie en rechters vaak
'vriendjes'zijn.
Twee Amerikaanse militairen
spelen een spelletje domino in
hun post bij de grens tussen
Koeweit en Irak. De regering
van Koeweit gaf de Verenigde
Staten gisteren toestemming
om nog eens vijfduizend Ameri
kaanse soldaten in de Golfstaat
te stationeren. Turkije weigerde
de VS echter medewerking voor
mogelijke acties tegen E!
Saddam Hoessein
Wethouder in
Vlissingen klem
De Vlissingse PvdA-wethouder
drs. H. J. Af. de Haas zit in de
knel door de problemen bij de
sociale dienst. De commissie so
ciale zaken wil hem morgen,
woensdag, kritische vragen
stellen over het gebrek aan in
formatie die de wethouder over
de problemen heeft ge- Q
geven.
Jan Siemerink aast op revanche
Jan Siemerink is content met
zijn voorbereiding op het Davis
Cup-duel van vrijdag tegen
Nieuiv-Zeeland. De nummer 29
van de wereldranglijst hoopt
zich met Nederland te revan
cheren op de Nederlaag tegen
India. Samen met Richard Kra-
jicek, Dennis van Scheppinge
nen Sjeng Schalken moet dat
lukken, meent de 1 "7
Rijnsburger. I
Opinie: 2; Binnenland: 3; Achtergrond: 4; Buitenland: 5; Fi
nanciën en economie: 6; Radio en televisie: 7; Zeeland: 9,11,
13 en 15; Sport: 17,18 en 19.
van onze correspondent
Hans Gertsen
SARAJEVO - De zaterdag in
Bosnië gehouden verkiezingen
zijn verre van perfect geweest,
maar gezien de zeer moeilijke
omstandigheden waren ze 'ac
ceptabel'. Niets minder, maar
vooral ook niets meer dan dat.
Zo luidt het eerste, voorlopige
oordeel van Ed van Thijn.
De voormalige burgemeester
van Amsterdam die in Bosnië
belast is met het toezicht op de
verkiezingen, weigerde echter
nadrukkelijk de verkiezingen
ook het stempel 'vrij en eerlijk'
te geven. „Dat de verkiezingen
niet vrij of eerlijk zouden zijn,
wist iedereen op voorhand", zo
zei Van Thijn gisteren in Saraje
vo.
Eerder op de dag had de Inter
national Crisis Group (ICG), een
onafhankelijke 'denktank' die
het optreden van de internatio
nale gemeenschap in Bosnië
kritisch volgt, de verkiezingen
al als 'niet vrij, eerlijk of demo
cratisch' bestempeld.
Het Nederlandse hoofd van de
bijna 1000 internationale waar
nemers die in Bosnië actief 2ijn.
kraakte gisteren in Sarajevo di
verse kritische noten.
Zo vindt Van Thijn dat de Orga
nisatie voor Veiligheid en Sa
menwerking in Europa (OVSE),
die de verkiezingen heeft geor
ganiseerd. de verkiezingen pas
definitief mag goedkeuren als
de Bosnische Serviërs zwart-
op-wit vastleggen dat ze hun
streven naar een eigen staat op
geven.
Het was niet de enige dringende
aanbeveling die Van Thijn
gisteren deed. Hij sprak zich on
dubbelzinnig uit tegen het
Amerikaanse voornemen om de
uitgestelde lokale verkiezingen
al medio november te houden.
„De weersomstandigheden zijn
dan niet gunstig, maar vooral
om politieke redenen twijfel ik",
aldus Van Thijn,
Manipulaties
De lokale verkiezingen waren
oorspronkelijk ook voor afgelo
pen zaterdag gepland, maar
vanwege grootschalige mani
pulaties met kiesregisters, voor
al in de Republika Srpska,
moesten ze enkele weken gele
den worden afgeblazen.
De Amerikanen willen het
'hoofdstuk Bosnië' echter het
liefst nog voor de Amerikaanse
presidentsverkiezingen afslui
ten. Ed van Thijn - en met hem
tal van andere Europese diplo
maten in Sarajevo - vrezen dat
slecht voorbereide lokale ver
kiezingen in november de span
ningen in Bosnië opnieuw hoog
zullen doen oplopen.
(Advertentie)
(eenmalig binnen zes maanden)
'J een proefabonnement van
4 weken voor 14,25
een abonnement. De eerste twee
weken ontvang ik de krant
gratis.
Daarna wil ik betalen:
J per maand met automatische
afschrijving a 31,50
J per kwartaal met
automatische afschrijving
89,50
Naam:
Voorletters:
Stuur deze bon op in een open
enveloppe, zonder postzegel, naar:
PZC, afdeling abonnementen
Antwoordnummer 123
4380 VB Vlissingen.
Bellen gaat sneller. (0118) 484216
De PZC
'n dijk van een krant
713214
000002
